LỜi vàng phật dạY (kinh pháp cú dhammapada)

XIX.PHẨM PHÁP TRỤ¹⁴³

243.Xử sự lỗ mãng¹⁴⁴ đâu phải hạnh của người phụng thờ Chánh pháp, vậy người trí cần biện biệt đâu chánh và đâu tà.

244.Không khi nào lỗ mãng, đúng phép và công bình mới là người dẫn đạo. Kẻ trí nhờ sống đúng pháp nên được gọi là người an trụ pháp.

245.Chẳng phải cậy nhiều lời cho là người có trí, nhưng an tịnh không cừu oán, không sợ hãi, mới là người có trí.

246.Chẳng phải cậy nhiều lời cho là hộ trì pháp, nhưng tuy ít học mà do thân thực¹⁴⁵ thấy pháp, không buông lung, mới là người hộ trì pháp.

247.Trưởng lão¹⁴⁶ chẳng phải vì bạc đầu. Nếu chỉ vì tuổi tác cao mà xưng trưởng lão, thì đó là chỉ xưng suông.

248.Đủ kiến giải chân thật¹⁴⁷, giữ trọn các pháp hành¹⁴⁸, không sát hại sinh linh, lo tiết chế¹⁴⁹ điều phục¹⁵⁰, người có trí tuệ đó, trừ hết các cấu nhơ, mới xứng danh trưởng lão.

249.Nhưng người hư ngụy, tật đố và xan tham, tuy có biện tài lưu loát, tướng mạo đoan trang, cũng chẳng phải người lương thiện.

250.Nhưng người trí nhờ diệt trừ tận gốc lòng sân hận, mới là người lương thiện.

251.Người vọng ngữ và phá giới, dù cạo tóc cũng chưa phải là Sa-môn; huống còn chất đầy tham dục, làm sao thành Sa-môn.

252.Người nào dứt hết các điều ác, không luận lớn hay nhỏ, nhờ dứt hết các ác mà được gọi Sa-môn.

253.Chỉ mang bát khất thực, đâu phải là Tỳ-kheo? Chỉ làm nghi thức tôn giáo, cũng chẳng phải Tỳ-kheo vậy.

254.Bỏ thiện¹⁵¹ và bỏ ác, chuyên tu hành thanh tịnh, lấy “Biết”¹⁵² mà ở đời, mới thật là Tỳ-kheo.

255.Kẻ ngu muội vô trí, dù làm thinh cũng không thể gọi được là người tịch tịnh. Kẻ trí tuệ sáng suốt như bàn cân, biết cân nhắc điều thiện lẽ ác mà chọn lành bỏ dữ, mới gọi là người tịch tịnh. Biết được cả nội giới và ngoại giới, nên gọi là người tịch tịnh.

256.Còn sát hại chúng sinh, đâu được xưng là Thánh hiền, không sát hại chúng sinh mới gọi là Thánh hiền¹⁵³.

257.Chẳng phải do giới luật, đầu đà¹⁵⁴, chẳng phải do nghe nhiều, học rộng¹⁵⁵, chẳng phải do chứng được tam muội, chẳng phải do ở riêng một mình, đã vội cho là “hưởng được cái vui xuất gia, phàm phu không bì kịp”. Các ngươi chớ vội tin điều ấy, khi mê lầm phiền não của các ngươi chưa trừ.

---o0o---

XX.PHẨM ĐẠO

258.Bát chánh đạo là đạo thù thắng hơn các đạo, Tứ đế¹⁵⁶ là lý thù thắng hơn các lý, ly dục¹⁵⁷ là pháp thù thắng hơn các pháp, cụ nhãn¹⁵⁸ là bậc thù thắng hơn các bậc thánh hiền.

259.Chỉ có con đường này¹⁵⁹, chẳng còn con đường nào khác, có thể làm cho tri kiến các ngươi thanh tịnh. Các ngươi thuận làm theo thì bọn ma bị rối loạn.

260.Các ngươi thuận tu theo Chánh đạo trên đây, thì khổ não sẽ dứt hết, và biết rằng đạo ta nói có sức trừ diệt chông gai¹⁶⁰.

261.¹⁶¹Các ngươi hãy nỗ lực lên! Như Lai chỉ dạy cho con đường giác ngộ¹⁶². Sự trói buộc của ma vương sẽ tùy sức Thiền định của các ngươi mà được giải thoát.

262.“Các hành¹⁶³ đều vô thường”; khi đem trí tuệ soi xét được như thế, thì sẽ nhàm lìa thống khổ. Đó là đạo thanh tịnh.

263.“Các hành đều là khổ”; khi đem trí tuệ soi xét được như thế, thì sẽ nhàm lìa thống khổ. Đó là đạo thanh tịnh.

264.“Các pháp đều vô ngã”; khi đem trí tuệ soi xét được như thế, thì sẽ nhàm lìa thống khổ. Đó là đạo thanh tịnh.

265.Khi đáng nỗ lực không nỗ lực, thiếu niên cường tráng đã biếng lười, ý chí tiêu trầm và nhu nhược; kẻ biếng nhác ấy làm gì có trí để ngộ đạo!

266.Thận trọng lời nói, kềm chế ý nghĩ, thân không làm ác, ba nghiệp thanh tịnh, là được đạo Thánh nhơn.

267.Tu Du già¹⁶⁴ thì trí phát, bỏ Du già thì tuệ tiêu. Biết rõ hai lẽ này thế nào là đắc thất, rồi nỗ lực thực hành, sẽ tăng trưởng trí tuệ.

268.Hãy đốn rừng dục vọng, chớ đốn cây thọ lâm; từ rừng dục vọng sinh sợ, hãy thoát ngoài rừng dục.

269.Sợi dây tình giữa trai gái chưa dứt, thì tâm còn bị buộc ràng như bò con chẳng rời vú mẹ.

270.Tự mình dứt hết ái dục như lấy tay bẻ cành sen thu, siêng tu đạo tịch tịnh. Đó là Niết bàn mà đức Thiện thệ¹⁶⁵ đã truyền dạy.

271.“Mùa mưa ta ở đây, đông, hạ, ta cũng ở đây”, đấy là tâm tưởng của hạng người ngu si, không tự giác những gì nguy hiểm¹⁶⁶.

272.Người đắm yêu con cái và súc vật, thì tâm thường mê hoặc, bị tử thần bắt đi, như xóm làng đang say ngủ, bị cơn nước lũ cuốn trôi.

273.Một khi tử thần đã đến, chẳng thân thuộc nào có thể thay thế, dù cha con thân thích cũng chẳng làm sao cứu hộ.

274.Biết rõ lý lẽ trên¹⁶⁷ người trí gắng trì giới, thấu hiểu đường Niết-bàn, mau làm cho thanh tịnh.

---o0o---

XXI.PHẨM  TẠP

275.Nếu bỏ vui nhỏ mà được vui lớn, kẻ trí sẽ làm như thế.

276.Gieo khổ cho người để cầu vui cho mình, thì sẽ bị lòng sân hận buộc ràng, không sao thoát khỏi nỗi oán ghét.

277.Việc đáng làm không làm, việc không đáng làm lại làm, những người phóng túng ngạo mạn, thì lậu tập mãi tăng thêm.

278.Thường quan sát tự thân, không làm việc không đáng, việc đáng gắng chuyên làm, thì lậu tập dần tiêu tan.

279.¹⁶⁸Hãy diệt mẹ (ái dục) và cha (kiêu căng), diệt hai vua dòng sát-đế-lợi¹⁶⁹, diệt Vương quốc¹⁷⁰ luôn cả quần thần¹⁷¹ mà hướng về Bà-la-môn vô ưu¹⁷².

280.Hãy diệt mẹ (ái dục) và cha (kiêu căng), diệt hai vua dòng Bà-la-môn, diệt luôn hổ tướng “nghi” thứ năm¹⁷³, mà hướng về Bà-la-môn vô ưu.

281.Đệ tử Kiều-đáp-ma¹⁷⁴, phải luôn tự tỉnh giác, vô luận ngày hay đêm, thường niệm tưởng Phật đà.

282.Đệ tử Kiều-đáp-ma, phải luôn tự tỉnh giác, vô luận ngày hay đêm, thường niệm tưởng Đạt ma.

283.Đệ tử Kiều-đáp-ma, phải luôn tự tỉnh giác, vô luận ngày hay đêm, thường niệm tưởng Tăng già.

284.Đệ tử Kiều-đáp-ma, phải luôn tự tỉnh giác, vô luận ngày hay đêm, thường niệm tưởng sắc thân¹⁷⁵.

285.Đệ tử Kiều-đáp-ma, phải luôn tự tỉnh giác, vô luận ngày hay đêm, thường vui điều bất sát.

286.Đệ tử Kiều-đáp-ma, phải luôn tự tỉnh giác, vô luận ngày hay đêm, thường ưu tư Thiền quán.

287.Xuất gia dứt hết ái dục là khó, tại gia theo đường sinh hoạt là khó, không phải bạn mà chung ở là khổ, qua lại trong vòng luân hồi là khổ. Vậy các ngươi đừng qua lại trong vòng sanh tử luân hồi ấy.

288.Chánh tín và giới hạnh, được danh dự và thánh tài¹⁷⁶; người nào được như thế, đến đâu cũng tôn vinh. Làm lành thì danh được vang xa, tỏ rạng như Tuyết sơn¹⁷⁷; làm ác thì mù mịt như bắn cung ban đêm.

289.Ngồi một mình, nằm một mình, đi một mình không mệt mỏi, một mình tự điều luyện, vui trong chốn rừng sâu.

---o0o---