Sè bé Sè hä | Sè loµi |
1
|
Thó
|
8
|
21
|
25
|
2
|
Chim
|
17
|
37
|
99
|
3
|
Bß s¸t
|
2
|
13
|
41
|
4
|
Lìng c
|
1
|
5
|
21
|
5
|
C¸
|
8
|
17
|
51
|
|
Tæng
|
36
|
93
|
254
|
Ho¹t ®éng khai th¸c gç cña nh©n d©n vµ s¨n b¾t ®éng vËt rõng céng víi sù khai th¸c gç cña l©m trêng ChÝ Linh tõ n¨m 1967 -1990, rõng ChÝ Linh trë thµnh rõng nghÌo kÐo theo sù nghÌo kiÖt vµ mÊt m¸t ®éng vËt rõng, dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt râ hÖ ®éng vËt ë ba khu vùc sinh th¸i.
b) §Æc trng hÖ ®éng vËt c¸c khu vùc sinh th¸i.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi: Tõ lµng xãm Ýt d©n —> nhiÒu d©n —> n«ng l©m trêng —> thÞ trÊn c¸c khu c«ng nghiÖp lín, nhá ®· t¹o sù kh¸c biÖt 3 khu vùc sinh th¸i ë ChÝ Linh.
- Khu vùc sinh th¸i ®ång b»ng : Nh×n chung hÖ ®éng vËt khu vùc nµy nghÌo vÒ thµnh phÇn loµi, phÇn ®«ng c¸c loµi l¹i cã sè lîng Ýt hoÆc rÊt hiÕm : ba ba s«ng, r¾n säc da, c¹p nong, c¹p nia, Õch vµ c¸c loµi chim. C¸c loµi cã sè lîng nhiÒu chñ yÕu lµ chuét, th¹ch sïng, chim sÎ... Sù mÊt c©n b»ng sinh th¸i vÒ sè lîng ®éng vËt cã lîi vµ ®éng vËt cã h¹i dÉn ®Õn thiÖt h¹i mïa mµng lµm gi¶m n¨ng suÊt c©y trång ®· x¶y ra côc bé ë mét sè ®Þa ®iÓm.
- Khu vùc sinh th¸i gß ®åi : Khu vùc sinh th¸i nµy kh«ng cã rõng tù nhiªn, c¸c tËp ®oµn c©y chñ yÕu:
+ C©y n«ng nghiÖp : lóa, hoa mµu.
+ C©y ¨n qu¶ : vên ®åi kh¸ phong phó.
+ C©y trång rõng : Th«ng, B¹ch ®µn, Keo mì vµ mét sè c©y b¶n ®Þa.
Khu vùc sinh th¸i nµy víi c¶nh quan ®a d¹ng nªn thµnh phÇn loµi c¸c nhãm ®éng vËt phong phó h¬n ®ång b»ng. Sù ph¸t triÓn rõng trång vµ vên c©y lµm t¨ng sè lîng c¸ thÓ cña nhiÒu loµi chim.
- Khu vùc sinh th¸i ®åi nói thÊp : Chñ yÕu lµ x· Hoµng Hoa Th¸m, gåm 4 c¶nh quan ®Æc trng :
+ Rõng tù nhiªn nghÌo kiÖt ®ang t¸i sinh trë l¹i.
+ Rõng trång chñ yÕu lµ Th«ng ë khu vùc chïa Thanh Mai, C«n S¬n.
+ Vên rõng víi tËp ®oµn c©y trång ®a d¹ng : chÌ, v¶i thiÒu, cam, chanh...
Khu vùc sinh th¸i rõng tù nhiªn cã hÖ ®éng vËt phong phó vµ ®a d¹ng h¬n khu vùc sinh th¸i kh¸c, v× vËy viÖc b¶o vÖ nguyªn vÑn diÖn tÝch rõng tù nhiªn cßn l¹i kh«ng chØ cã ý nghÜa b¶o vÖ ®a d¹ng thùc vËt mµ quan träng lµ b¶o vÖ vµ phôc håi hÖ ®éng vËt.
B¶ng 6 : Thµnh phÇn loµi c¸c nhãm ®éng vËt trong c¸c khu vùc sinh th¸i
Khu vùc
Nhãm
| Rõng nói | Gß ®åi d©n c |
§ång b»ng d©n c
|
Thó
|
25
|
13 (3 cã lîi - 8cã h¹i)
|
8 (5 cã lîi)
|
Chim
|
99
|
46
|
24 (chim níc - di c)
|
Bß s¸t
|
41
|
18
|
12 (r¾n nu«i)
|
Lìng c
|
21
|
12
|
10
|
C¸
|
20
|
35
|
45
|
( Nguån : §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ®a d¹ng sinh häc vµ tµi nguyªn sinh vËt khu vùc ChÝ Linh- H¶i D¬ng 1998. ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt)
2.2.2. C¸c loµi thó rõng ChÝ Linh
a) Thµnh phÇn c¸c loµi thó rõng.
Tríc 1960 , ChÝ Linh cã 42 loµi thó. §Õn n¨m 1993 x¸c ®Þnh ®îc 29 loµi, c¸c loµi thó ®· biÕn mÊt trong c¸c thêi kú nµy lµ : KhØ mÆt ®á, khØ vµng, vîn ®en, sãi ®á, b¸o hoa mai, hæ, c¸c loµi kh«ng x¸c ®Þnh lµ r¸i c¸, beo, löng, nai, c¸c loµi cha ®îc x¸c ®Þnh lµ : d¬i chã tai ng¾n, chuét ®Êt lín, chuét cèng.
N¨m 1996 - 1997 ®· x¸c ®Þnh ®îc 25 loµi. C¸c loµi thó ®· biÕn mÊt kh«ng xuÊt hiÖn trë l¹i : KhØ mÆt ®á, khØ vµng, vîn ®en, sãi ®á, b¸o hoa mai,b¸o löa, nai, tª tª, gÊu nhùa (1996 cßn 1 con xuÊt hiÖn còng bÞ b¾n nèt). Tæng sè 17 loµi chiÕm 42% sè loµi.
GÇn ®©y lîng chuét ph¸t triÓn nhiÒu, chøng tá trong khu vùc kh«ng cßn hoÆc cßn rÊt Ýt c¸c loµi thó ¨n thÞt : cÇy, lÈn tranh, mÌo, r¾n, cu lîn. Theo ®¸nh gi¸ cña ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt , vïng ChÝ Linh - H¶i D¬ng cã 5 loµi chuét , t¹i Hoµng Hoa Th¸m trung b×nh 10 -15 con/1gia ®×nh
C¸c loµi biÕn mÊt còng cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn trë l¹i ®Òu lµ nh÷ng loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ vµ quý hiÕm, trong ®ã cã 9 loµi ®îc ghi vµo s¸ch ®á ViÖt Nam. Nh×n chung, c¸c loµi cã thÓ s¨n b¾t ®îc mang l¹i lîi Ých kinh tÕ tõ 5000 ®ång - 100000 ®ång ®Òu cã nguy c¬ c¹n kiÖt.
B¶ng 7 : C¸c loµi thó cña ChÝ Linh ®îc ghi vµo s¸ch ®á
TT
|
Tªn ViÖt Nam
|
Tªn khoa häc
|
Kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn
|
1
|
Sãi ®á
|
Cuon alpinus
|
Kh«ng
|
2
|
Hæ
|
Panthera tigris
|
Kh«ng
|
3
|
B¸o hoa mai
|
P.pardus
|
Kh«ng
|
4
|
KhØ mÆt ®á
|
Macaca aretoides
|
Kh«ng
|
5
|
Vîn ®en
|
Hylobatis concolor
|
Kh«ng
|
6
|
Beo löa
|
Felis temmincki
|
Cã
|
7
|
GÊu nhùa
|
Selnarctos thibetanus
|
Cã
|
8
|
Tª tª vµng
|
Manis pentadactyla
|
Cã
|
9
|
Culi lín
|
Nycticebus caucang
|
Cã
|
b) Gi¸ trÞ nguån lîi thó rõng.
Trong sè 25 loµi hiÖn ®ang cßn trong khu vùc cã 2 loµi r¸i c¸ vµ sãc bay lín ®îc ghi vµo s¸ch ®á ViÖt Nam. NhiÒu loµi thó ®· tõng lµ nguån cung cÊp thùc phÈm thêng xuyªn cho nh©n d©n ®Þa ph¬ng tõ tríc n¨m 80 :nhÝm, tª tª, cÇy, nai, ho½ng...
C¸c loµi thó nh GÊu ngùa, hæ, b¸o hoa mai, beo löa, khØ mÆt ®á, khØ vµng...kh«ng chØ cã gi¸ trÞ thùc phÈm mµ cßn cã gi¸ trÞ dîc liÖu quý gi¸ còng bÞ s¨n b¾t c¹n kiÖt.
C¸c loµi thó ¨n thÞt : mÌo rõng, cÇy lán, chån b¹c m¸, cÇy, cu lîn, gãp phÇn tiªu diÖt c¸c loµi chuét g©y h¹i. Do ®ã lµm gi¶m ®¸ng kÓ hËu qu¶ g©y ra cho mïa mµng trong nh÷ng n¨m qua.
Kh«i phôc l¹i hÖ thó rõng ë ChÝ Linh rÊt khã kh¨n, nÕu rõng tù nhiªn cßn l¹i hiÖn nay bÞ khai th¸c hÕt, rõng trång thuÇn lo¹i sÏ kh«ng ®¶m b¶o nguån thøc ¨n, m«i trêng sinh th¸i vµ ho¹t ®éng cho c¸c loµi thó lín cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao.
2.2.3. C¸c loµi chim.
a) Thµnh phÇn c¸c loµi chim.
Khu hÖ chim kh¸ phong phó vµ ®a d¹ng, võa cã c¸c loµi chim níc, võa cã c¸c loµi chim rõng, chim di c, chim ®Þnh c vµ b¸n di c ( Chim cã 99 loµi - 37 hä -17 bé).
Theo thèng kª cã kho¶ng 22 loµi chim di c tõ n¬i kh¸c ®Õn (chiÕm 22,2 % tæng sè loµi) chñ yÕu chim níc vÒ ®Çm An L¹c, C«n S¬n, hå §oµn KÕt, BÕn T¾m vµ ®ång ruéng ngËp níc cã nguån thøc ¨n lµ c¸c ®éng vËt thuû sinh.
C¸c loµi chim sèng ®Þnh c ë rõng vµ b¶n lµng cã sè lîng loµi ®«ng nhÊt : 67 loµi, chiÕm 77,8 % sè loµi.
Bªn c¹nh sù phong phó vÒ thµnh phÇn loµi th× còng cã nhiÒu loµi chim níc ë ChÝ Linh ®· bÞ c¹n kiÖt nh : Cß tr¾ng, cß bî ë ®ång ruéng; cß löa, cß h¬ng ven ao hå trong lµng sè lîng Ýt do gi¶m nguån thøc ¨n. C¸c loµi di c : diÖc, vÞt trêi, mßng kÐt… còng Ýt xuÊt hiÖn
Dù ¸n qui ho¹ch tæng thÓ Sao §á - ChÝ Linh (x©y dùng s©n gold) lµm cho c¸c khu d©n c trªn trôc ®êng 18 vµ c¸c trôc ®êng kh¸c tíi thÞ trÊn Ph¶ L¹i - thÞ trÊn N«ng trêng ph¸t triÓn m¹nh dÉn ®Õn gi¶m mËt ®é sè lîng chim níc, chim di c tíi hå §oµn KÕt, hå BÕn T¾m vµ t¨ng sè lîng chuét ph¸ ho¹i.
Nh×n chung trong t¬ng lai, b¶o vÖ tèt c¸c ®Çm hå, gi÷ ®îc c¸c vïng c©y xanh ven hå sÏ t¹o ra ®îc hÖ chim níc phong phó vÒ sè lîng c¸ thÓ vµ sè lîng loµi. B¶o vÖ rõng tù nhiªn sÏ duy tr× ®îc hÖ chim rõng ngµy cµng ph¸t triÓn, ®ång thêi hÊp dÉn nhiÒu lo¹i chim di c theo mïa hµng n¨m ®Õn sinh sèng.
b) Gi¸ trÞ khu hÖ chim
Khu hÖ chim cµng phong phó vÒ thµnh phÇn loµi cµng lµm cho kho tµng gien ®a d¹ng sinh häc cña hÖ sinh th¸i phong phó. Trong 99 loµi ®· biÕt cã 5 loµi ®îc xÕp vµo diÖn quý hiÕm cña c¶ níc : Dï d× ph¬ng §«ng, Hï lng n©u, Qu¹ ®en, Kh¸ch ®u«i cê, Gµ tiÒn mÆt vµng. Ngoµi ra, cßn nhiÒu lo¹i quý hiÕm riªng cho ChÝ Linh : Gµ l«i tr¾ng, gµ so ngùc gô, s©m cÇm, b×m bÞp lín, chÌo bÎo x¸m, s¸o n©u, chim manh lín...
XÐt vÒ gi¸ trÞ khu hÖ chim, ngêi ta chia thµnh tõng nhãm sau:
- Nhãm chim cung cÊp thùc phÈm : DiÖc x¸m, cß bî, cß tr¾ng, vÞt trêi,...nay sè lîng kh«ng cßn nhiÒu nªn kh«ng thÓ khai th¸c ®îc.
- Nhãm chim cã thÓ lµm thuèc : B×m bÞp lín, qu¹ ®en, sÎ nhµ.
- Nhãm chim lµm c¶nh : Khíu b¹c m¸, häc mi, s¸o n©u, khíu ®Çu tr¾ng, chÝch choÌ, s¸o má ngµ, ®a ®a, gµ tiÒn mÆt vµng, gµ l«i tr¾ng, vÑt ngùc ®á, b«ng chanh xanh, b«ng chanh ®á, chµo mµo, b¸ch thanh, ch×a v«i vµng,...
- Nhãm chim gãp phÇn tiªu diÖt s©u bä, chuét cã lîi cho n«ng nghiÖp vµ c©y trång cã c¸c loµi : ¦ng NhËt b¶n, diÒu h©u, diÒu hoa,có vä ngùc tr¾ng, có lîn...Ngoµi ra cã c¸c loµi tiªu diÖt c«n trïng s©u bä cho c©y trång vµ c©y rõng nh : s¸o sËu, nh¹n bông tr¾ng, chim manh V©n Nam, chim manh lín, ch×a v«i nói, chiÒn chiÖn, chÝch chße ®u«i dµi, chÌo bÎo...
2.2.4. C¸c loµi lìng c vµ bß s¸t ë ChÝ Linh
a) Thµnh phÇn loµi lìng c vµ bß s¸t
Theo ®¸nh gi¸ cña ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt : Khu vùc hÖ sinh th¸i rõng nói cã nhiÒu loµi nhÊt v× trong khu vùc cã nhiÒu tiÓu sinh c¶nh hay ®a d¹ng c¸c kiÓu hÖ sinh th¸i nhá.
Gåm 13 hä bß s¸t, 5 hä lìng c ph©n bè gi¶m dÇn tõ khu vùc hÖ sinh th¸i rõng nói ®Õn ®åi nói vµ ®ång b»ng.
+ C¸c hä bß s¸t : t¾c kÌ,nh«ng, th»n l»n bãng,ba ba, rïa, tr¨n, th»n l»n giun, th»n l»n chÝnh thøc, kú ®µ, r¾n mèng, r¾n níc, r¾n lôc, r¾n hæ.
+ C¸c hä lìng c : Cãc, cãc bïn, Õch nh¸i, Õch c©y, nh¸i bÇu.
Nhng hiÖn nay Õch nh¸i, r¾n, ba ba hÇu nh kh«ng cßn trªn c¸c ®ång ruéng, ao hå mµ ®ang trë thµnh ®èi tîng nu«i cã gi¸ trÞ kinh tÕ chøng tá nguån lîi nµy trong tù nhiªn kh«ng cã kh¶ n¨ng khai th¸c.
b) Gi¸ trÞ khu hÖ bß s¸t vµ lìng c.
Nhãm quý hiÕm trªn ph¹m vi toµn quèc ®· ®îc ghi trong s¸ch ®á ViÖt Nam gåm 8 loµi : T¾c kÌ, Kú ®µ hoa, Tr¨n ®Êt, R¾n r¸o r¨ng chã, r¾n R¸o, r¾n C¹p nong, r¾n Hæ mang, r¾n Chóa.
Ngoµi ra cßn nhiÒu loµi quý hiÕm cña vïng ChÝ Linh nh : Nh«ng xanh, nh«ng ®u«i, rång ®Êt, th»n l»n, bay ®èm, r¾n säc ®u«i, r¾n säc da vµ c¸c loµi rïa, ba ba. C¸c loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ lín nh : rïa, ba ba, t¾c kÌ, r¾n, Õch ®ång ®îc sö dông lµm thùc phÈm ®Æc s¶n hoÆc bu«n b¸n.
III. Nguyªn nh©n vµ diÔn biÕn khai th¸c rõng DÎ.
Tríc nh÷ng n¨m 70 phÇn lín diÖn tÝch ®åi nói ChÝ Linh lµ rõng tù nhiªn nèi liÒn víi rõng §«ng TriÒu ( Qu¶ng Ninh ) vµ Lôc Nam ( Hµ B¾c). Do nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph¬ng, c«ng nghiÖp Trung ¬ng, n¨m 1967 l©m trêng ChÝ Linh ®· thµnh lËp vµ ngêi ta tiÕn hµnh khai th¸c h¬n 14.000 ha rõng ë ChÝ Linh .
Tr¶i qua nhiÒu n¨m, nh÷ng loµi gç quý nh : ®inh, lim, sÕn, t¸u dÇn bÞ khai th¸c do t¸c ®éng cña con ngêi. D©n chÆt h¹ c©y to nh : re, géi, gô ®Ó lµm nhµ; lim,t¸u mËt, sÕn, ®inh, nghiÕn ®Ó x©y dùng vµ lµm ®å gia dông. Ngoµi ra cßn ®èn c©y lµm cñi tõ nhiÒu ®êi nay. D©n sè t¨ng lªn, rõng bÞ ph¸ dÇn, thay vµo ®ã lµ c¸c n¬ng ng«, khoai, s¾n, vên c©y ¨n qu¶, chÌ vµ c¸c rau mÇu kh¸c phôc vô cho cuéc sèng hµng ngµy
L©m trêng khai th¸c, nh©n d©n ®Þa ph¬ng khai th¸c, ®Õn n¨m 1984 rõng ChÝ Linh trë nªn nghÌo kiÖt kh«ng cßn kh¶ n¨ng khai th¸c tµi nguyªn gç vµ c¸c l©m s¶n kh¸c, trong khi rõng trång cha ®¸ng lµ bao.
Sau chiÕn tranh, ViÖt Nam bíc vµo x©y dùng CNXH, ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. Do ®ã hµng lo¹t c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp l©m trêng ®îc thµnh lËp víi môc tiªu ®Èy m¹nh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ , ®a ®êi sèng nh©n d©n lªn cao. §Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c¸c l©m trêng cã nhiÖm vô khai th¸c vµ cung cÊp gç. Hµng lo¹t c¸c khu rõng tù nhiªn, kÓ c¶ rõng phßng hé bÞ khai th¸c do cha nhËn thøc ®îc vÊn ®Ò m«i sinh- m«i trêng- x· héi. §Õn ®Çu thËp kû 90 ngêi ta míi nhËn thøc ®îc vÊn ®Ò m«i trêng vµ ®a ra chÝnh s¸ch ®ãng cöa rõng. Ho¹t ®éng khai th¸c rõng gi¶m, nhng ®Ó phôc håi l¹i hiÖn tr¹ng rõng tù nhiªn ban ®Çu ®ßi hái rÊt nhiÒu c«ng søc vµ tiÒn cña.
§êi sèng nh©n d©n vïng rõng nói khã kh¨n vµ thiÕu thèn, sù nghÌo ®ãi buéc hä tiÕp tôc chÆt ph¸ rõng vµ s¨n b¾t thó mÆc dï cã thÓ nhËn thøc ®îc hËu qu¶ x¶y ra. Hä kh«ng quan t©m dÕn hËu qu¶ cña nh÷ng ho¹t ®éng mµ hä ®ang lµm v× b¶n th©n cuéc sèng cña hä cha ®îc ®¶m b¶o. Kh«ng cã ph¬ng ¸n nµo thay thÕ, nÕu trång c©y ¨n qu¶ Ýt nhÊt 1 n¨m hä ph¶i chÞu ®ãi 5 th¸ng, cßn trång lóa vµ hoa mµu th× ®Êt kh«ng phï hîp, n¨ng suÊt lóa rÊt thÊp: 5 tÊn/ha. ViÖc chÆt ph¸ rõng tríc m¾t ®· ®em l¹i lîi nhuËn rÊt cao. Rõng lµ cña thiªn nhiªn, cña chung vµ kh«ng cña riªng ai, rõng còng kh«ng ®îc qu¶n lý chÆt chÏ nªn viÖc chÆt ph¸ rõng lµ mét viÖc lµm tÊt yÕu vµ qu¸ ®¬n gi¶n so víi nh÷ng ph¬ng thøc kiÕm sèng kh¸c.
Víi tèc ®é ph¸ rõng nh trªn chØ sau vµi chôc n¨m rõng ChÝ Linh nãi riªng vµ rõng ViÖt Nam nãi chung ®· suy gi¶m nhanh chãng c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng.
Tr÷ lîng gç trung b×nh cña c¸c n¨m nh sau:
- N¨m 1978 :134,62 m3/ha.
- N¨m 1985 : 56,56 m3/ha.
- N¨m 1990 : 103,39 m3/ha.
Do nguån lîi tõ gç qu¸ lín, ngêi ta t¨ng tèc ®é chÆt ph¸ rõng mét c¸ch bõa b·i, kh«ng theo kÕ ho¹ch, kÕt qu¶ lµ nh÷ng c©y gç to kh«ng cßn, khã cã thÓ t×m thÊy c©y gç cã ®êng kÝnh lín h¬n 30 cm. Khi gç to kh«ng cßn n÷a th× tiÕp tôc chÆt ph¸ gç nhá kh«ng ®Ó chóng tiÕp tôc ph¸t triÓn. Tèc ®é chÆt ph¸ lín ®Õn møc tèc ®é t¸i sinh cña rõng kh«ng thÓ bï ®¾p l¹i nh÷ng g× ®· mÊt.
Sù du canh du c cña ngêi d©n còng lµ nguyªn nh©n lµm gi¶m diÖn tÝch rõng. C¸c d©n téc miÒn nói ®Ó tån t¹i, tõ l©u ®· dùa vµo rõng nói ®Ó thu h¸i hoa, cñ, qu¶, l¸ ®Ó lµm thøc ¨n vµ ch÷a bÖnh. Do ®ã hä ®· ph¸ rõng lµm n¬ng rÉy.
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, ®« thÞ ho¸, më réng ®êng giao th«ng ngµy cµng diÔn ra m¹nh mÏ vµ kÐo theo ®ã lµ sù ®ßi hái nh÷ng diÖn tÝch míi lÊn vµo ®Êt n«ng nghiÖp vµ ®Êt cã rõng.
Ph¸ rõng trång c©y ¨n qu¶ : Do nguån lîi tõ c¸c c©y ¨n qu¶ nh : v¶i, nh·n, na, chuèi,… vµ mét sè hoa mµu kh¸c lín nªn ngêi d©n ë ®©y ®· ph¸ rõng ®Ó trång c¸c lo¹i c©y nµy.
Ngoµi c¸c nguyªn nh©n trªn, viÖc khai th¸c tµi nguyªn kho¸ng s¶n nh than ë V¨n §øc - ChÝ Linh còng lµm cho diÖn tÝch rõng bÞ mÊt dÇn, ®Æc biÖt tr÷ lîng rõng vµ líp th¶m thùc vËt bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ.
B¶ng 8 :DiÖn tÝch rõng tù nhiªn vµ rõng GiÎ ë x· Hoµng Hoa Th¸m - ChÝ Linh
STT
| Th«n |
DiÖn tÝch rõng tù nhiªn (ha)
|
DiÖn tÝch rõng GiÎ (ha)
|
Tr÷ lîng gç (m3)
|
1
|
§ång Ch©u
|
622,3
|
120
|
44.940
|
2
|
Thanh Mai
|
29,2
|
9
|
2.713
|
3
|
Ao Trêi - Hè §×nh
|
112,7
|
70
|
4.508
|
4
|
Hè Gi¶i
|
355,5
|
300
|
29.390
|
5
|
§¸ B¹c Díi
|
138,6
|
71
|
12.889
|
6
|
§¸ B¹c Trªn
|
233,9
|
130
|
11.359
|
|
Tæng
|
1.492,2
|
700
|
105.799
|
( Nguån : BiÓu thiÕt kÕ m« t¶ tr¹ng th¸i b¶o vÖ rõng tù nhiªn - Ch¬ng tr×nh 661- n¨m 2003 cña tr¹m QLTR B¾c ChÝ Linh)
Ch¬ng III
§¸nh gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng DÎ
I. §¸nh gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ.
1.1.§¸nh gi¸ gi¸ trÞ sö dông trùc tiÕp
-
Gi¸ trÞ cña nguån lîi h¹t DÎ.
Thùc tÕ rõng DÎ hiÖn t¹i cã 3 cÊp tuæi :
Tuæi non : Cha cã qu¶, hoÆc míi cã qu¶ n¨m ®Çu ( tËp trung ë th«n Vµng LiÖng – B¾c An cã 7 hé diÖn tÝch 8,6 ha).
Tuæi thµnh thôc ph¸t triÓn : §· cã qu¶ 3-4 n¨m trë lªn.
Tuæi qu¸ thµnh thôc (giµ) : C©y chåi trªn nh÷ng gèc to, nhiÒu s©u bÖnh.
Tïy cÊp tuæi mµ c©y cã n¨ng suÊt kh¸c nhau. Tuæi non trªn diÖn tÝch míi cã qu¶ ®¹t n¨ng suÊt tõ 62Kg/ ha ®Õn 250Kg/ha, c¸ biÖt ®¹t 244Kg/ha. Tuæi thµnh thôc vµ qu¸ thµnh thôc n¨ng suÊt cã thÓ ®¹t trªn 600Kg/ha.
ë x· Hoµng Hoa Th¸m kh«ng cã rõng non nªn n¨ng suÊt thùc tÕ cña h¹t DÎ lµ rÊt cao. Theo kÕt qu¶ thu h¸i h¹t DÎ cña x· do trung t©m M«i trêng vµ l©m sinh nhiÖt ®íi ( TROSERC) tæ chøc ®iÒu tra th× n¨ng suÊt b×nh qu©n ®¹t 643,02 kg/ ha . Nãi chung n¨m 2003 ®îc mïa nhng kh«ng ph¶i trªn tÊt c¶ c¸c diÖn tÝch, do c¸c yÕu tè : thêi ®iÓm ra hoa, híng ph¬i cña dèc, s©u bÖnh, t¸c ®éng kü thuËt vµ cã thÓ lµ loµi (spp).
X· ®· tæ chøc líp tËp huÊn cho c¶ 2 ®èi tîng: C¸n bé kü thuËt ®Þa ph¬ng ®Ó tæ chøc dù b¸o s¶n lîng vµ híng dÉn c¸c hé thu h¸i. Híng dÉn c¸c hé thu nhÆt b»ng 2 ph¬ng ph¸p : NhÆt tay vµ rung c©y. Nhng ph¬ng ph¸p sau kh«ng thùc hiÖn ®îc v× cha cã ®iÒu kiÖn ®Ó trang bÞ. Bªn c¹nh ®ã ®iÒu kiÖn vÒ thêi tiÕt, sè lîng nh©n c«ng vµ mét sè h¹n chÕ kh¸c cho nªn n¨ng suÊt nhÆt h¹t DÎ thÊp h¬n so víi n¨ng suÊt thùc tÕ cña c©y DÎ. Do vËy tØ lÖ thu nhÆt chØ ®¹t ®îc 61%.
Gi¸ h¹t DÎ trung b×nh cña n¨m 2003 lµ 5500®ång/ kg. Do ®ã ta cã b¶ng tÝnh s¶n lîng h¹t DÎ vµ tæng tiÒn thu ®îc n¨m 2003.
B¶ng 9 : TÝnh s¶n lîng h¹t DÎ vµ tæng tiÒn thu ®îc
Th«n
|
DiÖn tÝch (ha)
|
S¶n lîng h¹t DÎ (kg)
|
S¶n lîng h¹t DÎ nhÆt ®îc (kg)
|
TiÒn h¹t DÎ thu ®îc (triÖu ®ång)
|
§. Ch©u
|
120
|
7.7162,4
|
47.069,064
|
258,879
|
T.Mai
|
9
|
5.787,18
|
3.530,1798
|
19,416
|
A.T-H.§
|
70
|
45.011,4
|
27.456,954
|
151,013
|
H.Gi¶i
|
300
|
192.906
|
117.672,66
|
647,200
|
§.B.D
|
71
|
45.654,42
|
27.849,1962
|
153,171
|
§.B.T
|
130
|
83.592,6
|
50.991,486
|
280,453
|
Tæng
|
700
|
450.114
|
274.569,54
|
1.510,132
|
(Nguån sè liÖu tõ kÕt qu¶ thu h¸i h¹t DÎ cña x· Hoµng Hoa Th¸m do dù ¸n " X©y dùng m« h×nh bÒn v÷ng rõng DÎ t¸i sinh ChÝ Linh- H¶i D¬ng" b¸o c¸o )
S¶n lîng h¹t DÎ = DiÖn tÝch *643,02 (kg)
S¶n lîng h¹t DÎ nhÆt ®îc = S¶n lîng h¹t DÎ 61%(kg)
TiÒn h¹t DÎ thu ®îc = S¶n lîng h¹t DÎ nhÆt ®îc 0,0055 (tr.®)
Chó thÝch :
§.Ch©u = §ång Ch©u T.Mai = Thanh Mai H.Gi¶i = Hè Gi¶i
A.T – H.§= Ao Trêi – Hè §×nh
§.B.T = §¸ B¹c Trªn §.B.D = §¸ B¹c Díi
Nh vËy nÕu chóng ta duy tr× rõng DÎ th× 1 n¨m chóng ta sÏ thu ®îc 1510,132 ( tr.®) tõ nguån lîi h¹t DÎ. §©y lµ nguån thu trùc tiÕp, chñ yÕu cña ngêi d©n. Nhng n¨ng suÊt thu nhÆt h¹t DÎ cha cao lµm gi¶m doanh thu vÒ DÎ rÊt nhiÒu. V× vËy ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt thu nhÆt h¹t DÎ nh thu nhÆt b»ng biÖn ph¸p r¶i v¶i b¹t díi gèc ®Ó rung c©y.
1.1.2. Gi¸ trÞ cña nguån lîi cñi gç
Khi duy tr× rõng DÎ, hµng n¨m ngêi d©n sÏ thu ®îc mét nguån lîi cñi gç tõ viÖc tØa tha. HiÖn nay, trung t©m M«i trêng vµ l©m sinh nhiÖt ®íi ®ang triÓn khai dù ¸n " X©y dùng m« h×nh sö dông bÒn v÷ng rõng DÎ t¸i sinh ChÝ Linh- H¶i D¬ng" t¹i x· Hoµng Hoa Th¸m. Mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng nhÊt cña dù ¸n lµ n©ng cao n¨ng suÊt thu nhÆt h¹t DÎ. BiÖn ph¸p ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt trªn lµ tØa tha. HiÖn t¹i mËt ®é rõng DÎ t¹i x· Hoµng Hoa Th¸m lµ 1000c©y/ha (rõng ®· vµ ®ang lÊy qu¶) ®Õn 3000 c©y/ha( rõng cßn non, cha hoÆc b¾t ®Çu thu h¸i qu¶). §Ó ®¶m b¶o c©y cã nhiÒu qu¶ vµ vÉn gi÷ ®îc tèt chøc n¨ng phßng hé sinh th¸i cña vïng, nguyªn t¾c tØa tha lµ kho¶ng c¸ch c¸c c©y ®¶m b¶o kÐp t¸n víi nhau, trªn c¬ së ®ã c¸c nhµ khoa häc ®· x¸c ®Þnh mËt ®é cuèi cïng æn ®Þnh lµ 500 -600 c©y/ ha. ViÖc tØa tha nh»m vµo c¸c ®èi tîng c©y: cong queo, s©u bÖnh, c©y Ýt qu¶, c©y mäc trªn c¸c gèc c©y giµ...TØa tha lµ mét qu¸ tr×nh mét vµi n¨m ®èi víi rõng ®· lÊy qu¶, 3 ®Õn 5 n¨m víi rõng non cha hoÆc b¾t ®Çu cã qu¶. Lîng gç lÊy ra chñ yÕu lµ cñi v× vËy c©y cã ®êng kÝnh nhá tõ 5cm ®Õn 15-20 cm vµ 1ha cã thÓ lÊy ra ®îc 20 - 30 Ste 1 n¨m . S¶n phÈm tØa tha lµ nguån lîi cho c¸c hé tham gia dù ¸n, nh»m khuyÕn khÝch hä triÓn khai tèt c«ng viÖc ®Ó ®¹t môc tiªu cña dù ¸n. Nh vËy lîng cñi trung b×nh cã thÓ lÊy ra tõ viÖc tØa tha trªn 1ha lµ: ( 20+ 30) :2=25 (Ste).
Mµ 1 Ste = 0,75m3, vËy 1 ha cã thÓ lÊy ra ®îc 25* 0,75 =18,75 (m3) cñi. §Ó cho ®¬n gi¶n khi tÝnh to¸n ta coi 1 ha DÎ cã thÓ lÊy ra 19 (m3) cñi 1 n¨m. 1 m3 cñi cã khèi lîng kho¶ng 750kg.
VËy 1 ha DÎ 1 n¨m cã thÓ thu ®îc 19 *750 =14250 (kg) =14,25 (tÊn) cñi. Ngêi d©n thêng kh«ng b¸n cñi DÎ mµ hä ®Ó ®un. Do ®ã hä kh«ng ph¶i mua cñi ®un nªn sÏ tiÕt kiÖm ®îc kho¶n tiÒn mua cñi. V× vËy viÖc íc lîng gi¸ trÞ b»ng tiÒn cña cñi DÎ kh«ng thÓ dùa vµo gi¸ cñi DÎ trªn thÞ trêng mµ sÏ dùa vµo gi¸ cña c¸c lo¹i cñi kh¸c b¸n trªn thÞ trêng. NÕu kh«ng cã cñi DÎ ngêi d©n sÏ ph¶i mua cñi víi gi¸ 900®ång/kg => 1 tÊn cñi gi¸ 900 * 1000 =900000(®ång) =0,9( triÖu ®ång)
B¶ng 10: TÝnh lîng cñi lÊy ra vµ tiÒn cñi thu ®îc tõ viÖc tØa tha -
STT
| Th«n |
DiÖn tÝch (ha)
|
Lîng cñi lÊy ra ( tÊn)
|
TiÒn cñi (tr.®)
|
1
|
§. Ch©u
|
120
|
1.710
|
1.539
|
2
|
T.Mai
|
9
|
128,25
|
115,425
|
3
|
A.T-H.§
|
70
|
997,5
|
897,75
|
4
|
H.Gi¶i
|
300
|
4.275
|
3.847,5
|
5
|
§.B.D
|
71
|
1.011,75
|
910,575
|
6
|
§.B.T
|
130
|
1.852,5
|
1.667,25
|
|
Tæng
|
700
|
9.975
|
8.977,5
|
Lîng cñi lÊy ra = DiÖn tÝch * 14,25 (tÊn)
TiÒn cñi = Lîng cñi lÊy ra * 0,9 (tr.®)
Nh vËy 1 n¨m ngêi d©n x· Hoµng Hoa Th¸m sÏ gi¶m mét kho¶n tiÒn lµ 8977,5 (tr.®) ®Ó mua cñi do cã cñi DÎ. Riªng th«n Hè Gi¶i ®· gi¶m ®îc mét kho¶n chi phÝ vÒ cñi lµ 3847,5 (tr.®).
TØa tha lµ biÖn ph¸p kü thuËt quan träng nhÊt ®Ó ®¶m b¶o DÎ cã nhiÒu qu¶ vµ h¹t mÈy. Nhng thêi ®iÓm triÓn khai tØa tha bÞ nhiÒu c¶n trë : c©y ®· ra nhiÒu hoa vµ qu¶ non ®· h×nh thµnh nªn c¸c hé nuèi tiÕc viÖc chÆt tØa, bªn c¹nh ®ã c«ng tØa tha tèn nhiÒu trong khi thêi vô cßn bËn rén. Nhng ban ®iÒu hµnh ®· chØ ®¹o kiªn quyÕt “ hé nµo tØa tha cha ®óng kü thuËt th× kh«ng ®îc hç trî mét phÇn tiÒn c«ng tõ nguån vèn cña tØnh”. C¸c chuyªn gia phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¸n bé kü thuËt cña L©m trêng chØ ®¹o, theo dâi vµ nghiÖm thu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ chÆt tØa cña tõng hé ®Ó lµm thñ tôc cho L©m trêng thanh to¸n. ViÖc ®ã ®· kÝch thÝch c¸c hé lµm tèt, mét sè hé chÇn chõ ®Þnh kh«ng chÆt tØa ®· trë lªn tÝch cùc thùc hiÖn. Tuy nhiªn viÖc chÆt tØa tha còng cha ®¹t yªu cÇu cao nhng c¸c hé ®· nhËn thÊy vÊn ®Ò vµ ®ang kh¾c phôc trong ®ît chÆt tØa tiÕp theo.
1.1.3 Gi¸ trÞ nguån lîi mËt ong.
ViÖc nu«i ong ®Ó tËn dông hoa DÎ mïa ®«ng ®· ®îc chuÈn bÞ tõ th¸ng 10/2001 . Chuyªn gia tiÕn hµnh kh¶o s¸t t×nh h×nh nu«i ong ®Ó híng dÉn kü thuËt cho c¸c hé. Ban ®iÒu hµnh ®· x©y dùng c¬ chÕ vèn vay víi l·i suÊt ®Æt ra còng rÊt thÊp ( 0,4 % ), c¬ chÕ còng nãi râ viÖc sö dông nguån l·i suÊt. Ban tæ chøc triÓn khai vèn vay ®· ®îc thµnh lËp ë x· Hoµng Hoa Th¸m. Qu¸ tr×nh triÓn khai c¸c bíc c«ng viÖc trªn rÊt c«ng phu vµ mÊt nhiÒu thêi gian nªn c¸c hé c©n nh¾c kü cã nªn vay hay kh«ng? Do vËy n¨m 2003 x· Hoµng Hoa Th¸m míi chØ cã 150 ®â ong ®îc nu«i t¹i c¸c hé. Mçi ®â ong trung b×nh 1 n¨m cho 20 kg mËt , gi¸ mçi kg mËt lµ 14.000 ®. VËy mçi n¨m x· Hoµng Hoa Th¸m thu ®îc tiÒn tõ mËt ong lµ:
20*14.000 *150 =42.000.000 (®) = 42 (tr.®)
1.1.4.Gi¸ trÞ sö dông trùc tiÕp kh¸c
Ngoµi c¸c gi¸ trÞ trùc tiÕp : gç cñi, mËt ong, h¹t DÎ tÝnh ®îc ë trªn th× rõng DÎ cßn cã c¸c gi¸ trÞ trùc tiÕp kh¸c nh : c©y thuèc dïng ®Ó ch÷a bÖnh vµ mét sè c©y cã qu¶ ¨n ®îc nh : sim, mua,…C¸c c©y thuèc nµy bao gåm nh÷ng c©y thuèc bæ , c©y ch÷a viªm nhiÔm. Do cã nh÷ng c©y thuèc nµy mµ ngêi d©n ®· kh«ng ph¶i mÊt tiÒn mua thuèc ®Ó ch÷a mét sè bÖnh.
Bªn c¹nh ®ã ngêi d©n cßn thu ®îc c¸c gi¸ trÞ trùc tiÕp tõ nguån ®éng vËt nh : chim, t¾c kÌ, r¾n, cãc, chuét,…
B¶ng 11: Gi¸ trÞ sö dông trùc tiÕp cña rõng DÎ
§¬n vÞ : triÖu ®ång
Th«n
| H¹t DÎ | Cñi gç | MËt ong | Gi¸ trÞ sö dông trùc tiÕp |
§. Ch©u
|
258,879
|
1.539
|
A1
|
1.797,879 +A1
|
T.Mai
|
19,416
|
115,425
|
A2
|
134,841 + A2
|
A.T-H.§
|
151,013
|
897,75
|
A3
|
1.048,763 + A3
|
H.Gi¶i
|
647,200
|
3.847,5
|
A4
|
4.494,7 +A4
|
§.B.D
|
153,171
|
910,575
|
A5
|
1.063,746 + A5
|
§.B.T
|
280,453
|
1.667,25
|
A6
|
1.947,703 +A6
| Tæng |
1.510,132
|
8.977,5
|
42
|
10.529,632
|
H ×nh 2 : §å thÞ mèi quan hÖ gi÷a c¸c gi¸ trÞ sö dông trùc tiÕp
1.2 §¸nh gi¸ gi¸ trÞ sö dông gi¸n tiÕp
C¸c hÖ sinh th¸i cña qu¶ ®Êt trong ®ã cã loµi ngêi vµ hÖ sinh th¸i rõng nhiÖt ®íi lµ l¸ phæi xanh cña thÕ giíi. C¸c c¸nh rõng nhiÖt ®íi ®· gãp phÇn quan träng duy tr× c¸c qu¸ tr×nh sinh th¸i c¬ b¶n nh : quang hîp cña thùc vËt, ®iÒu hßa nguån níc, ®iÒu hoµ khÝ hËu, b¶o vÖ lµm t¨ng ®é ph× nhiªu cña ®Êt, h¹n chÕ xãi mßn ®Êt, gi¶m lîng bôi trong kh«ng khÝ . Rõng lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó t¹o ra vµ gi÷ v÷ng c©n b»ng sinh th¸i, t¹o m«i trêng sèng æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng cho con ngêi. Ph¸ rõng buéc con ngêi ph¶i t×m c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc lò lut, h¹n h¸n, « nhiÔm m«i trêng, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nghØ m¸t…Nh÷ng c«ng viÖc nµy kh«ng nh÷ng ph¶i tr¶ mét kho¶n tiÒn lín, ph¶i nép thuÕ mµ hËu qu¶ ®em l¹i thËt nÆng nÒ.
1.2.1. Gi¸ trÞ cña kh¶ n¨ng ®iÒu hoµ khÝ hËu.
¶nh hëng cña rõng ®Õn khÝ hËu tríc hÕt thÓ hiÖn ë vai trß æn ®Þnh thµnh phÇn kh«ng khÝ. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng sèng, rõng lÊykkkkkkkkkkjjkk CO2 cña khÝ quyÓn ®Ó tæng hîp nªn c¸c hîp chÊt h÷u c¬ ®ång thêi còng gi¶i phãng O2 vµo khÝ quyÓn. Khi t¹o ra mét tÊn gç kh«, c©y rõng ®· gi¶i phãng ra tõ 1,39 ®Õn 1,42 tÊn O2, tuú tõng loµi. Rõng nh mét " nhµ m¸y " khæng lå chÕ t¹o" «xy tõ CO2. Nhê ®ã rõng cã vai trß ®Æc biÖt trong æn ®Þnh thµnh phÇn kh«ng khÝ cña khÝ quyÓn.
Trong rõng hay quÇn thÓ thùc vËt nãi chung thµnh phÇn kh«ng khÝ cã nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh so víi ngoµi n¬i trèng. Mét mÆt, rõng víi tÇng t¸n rËm r¹p ng¨n c¶n sù trao ®æi cña kh«ng khÝ ë trong rõng víi trªn t¸n rõng. MÆt kh¸c, trong ho¹t ®éng sèng, rõng ®ång ho¸, hÊp thô mét sè chÊt khÝ nµy vµ ®a vµo khÝ quyÓn mét sè chÊt khÝ kh¸c. Trªn t¸n rõng, nh÷ng giê ban ngµy, khi trêi lÆng giã, hµm lîng CO2 thêng xuyªn cao, gi¸ trÞ cao nhÊt lµ 0,07%. Ngoµi ra, thùc vËt rõng cßn lµm giÇu khÝ quyÓn b»ng c¸c chÊt phi t«n xÝt, c¸c chÊt th¬m.
Ph¸ rõng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y dÉn ®Õn thay ®æi c¸c chÊt khÝ cña khÝ quyÓn, mµ chñ yÕu lµ t¨ng nång ®é CO2 ( hiÖn nay nång ®é CO2 lµ 0,03%). Khi hµm lîng CO2 t¨ng lªn, hiÖu øng nhµ kÝnh cña khÝ quyÓn t¨ng lªn. KÕt qu¶ lµ lµm cho tr¸i ®Êt nãng h¬n. NÕu tiÕp tôc ph¸ rõng, hµm lîng CO2 tiÕp tôc t¨ng vµ nhiÖt ®é khÝ quyÓn diÔn biÕn phøc t¹p lµ nguyªn nh©n cña sù d©ng cao mùc níc biÓn, sù gia t¨ng cña b·o, lò lôt, h¹n h¸n, ch¸y rõng, ph¸t triÓn nh÷ng dÞch bÖnh v.v...Trong thùc tÕ con ngêi vÉn cha lêng hÕt ®îc nh÷ng g× sÏ x¶y ra khi nhiÖt ®é tr¸i ®Êt ®ang kh«ng ngõng t¨ng lªn.
Rõng cßn tham gia duy tr× tÇng «z«n, b¶o vÖ tr¸i ®Êt khái c¸c tia bøc x¹. Rõng còng cã kh¶ n¨ng lµm gi¶m nång ®é c¸c chÊt khÝ ®éc H2S, NO2, CH4, CO...Rõng cã vai trß nh mét nh©n tè ®iÒu hßa khÝ hËu, duy tr× vµ phôc håi nh÷ng ®iÒu kiÖn khÝ tîng thuû v¨n thuËn lîi cho sù tån t¹i cña sinh vËt.
a) Gi¸ trÞ b»ng tiÒn cña « xi khi duy tr× rõng DÎ.
Mét ha rõng trong mét ngµy ®a vµo khÝ quyÓn 180 ®Õn 200 kg «xy. Trung b×nh 1 ngµy 1ha rõng ®a vµo khÝ quyÓn (180 +200) :2 = 190 kg «xi. VËy 1n¨m 1 ha rõng ®a vµo khÝ quyÓn 190 * 365 =69.350 (kg) O2.
ë ®©y ®Ó cho ®¬n gi¶n ho¸ chóng ta chØ xÐt ®Õn gi¸ trÞ «xy 1 n¨m cßn trªn thùc tÕ th× viÖc nh¶ O2 cña c©y rõng sÏ diÔn ra liªn tôc vµ cø mét n¨m 1ha rõng sÏ nh¶ ra 69.350 kg O2. Nh vËy trªn thùc tÕ nÕu chóng ta duy tr× rõng DÎ, chóng ta sÏ ®îc lîi tõ qu¸ tr×nh nh¶ O2 cña rõng trong nhiÒu n¨m chø kh«ng chØ trong 1 n¨m.
§iÒu tra thùc tÕ chóng x¸c ®Þnh ®îc mét b×nh « xy 150 (atf) chøa 6 kg «xy gi¸ 30.000®ång ( Nguån: C«ng ty khÝ c«ng nghiÖp Hµ T©y - km15- Liªn Ninh - Thanh tr× - Hµ Néi ). Nh vËy gi¸ 1 kg «xy ®iÒu chÕ lµ 5000®ång. Trªn thùc tÕ th× chÊt lîng «xy c©y rõng nh¶ cã thÓ kh«ng tèt b»ng «xy ®iÒu chÕ nhng nã lµ yÕu tè liªn quan ®Õn sù sinh tån cña con ngêi vµ ®éng vËt trªn tr¸i ®Êt. Con ngêi kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn nÕu thiÕu O2. Do ®ã chóng t«i coi gi¸ cña «xy do c©y rõng nh¶ ra b»ng gi¸ «xy ®iÒu chÕ. Nh vËy lîi Ých cña qu¸ tr×nh nh¶ O2 hµng n¨m cña rõng DÎ b»ng gi¸ trÞ cña khèi lîng «xy ®ã tÝnh theo gi¸ «xy ®iÒu chÕ .
Nh vËy 1 tÊn «xy gi¸ 5.000 * 1.000 = 5.000.000 ( ®)= 5 ( triÖu)
B¶ng 12 : TÝnh khèi lîng «xy vµ gi¸ trÞ «xy thu ®îc
STT
| Th«n |
DiÖn tÝch rõng (ha)
|
Khèi lîng «xy ( tÊn)
|
Gi¸ trÞ O2 ( tr.®)
|
1
|
§. Ch©u
|
120
|
8.322
|
41.610
|
2
|
T.Mai
|
9
|
624,15
|
3.120,75
|
3
|
A.T-H.§
|
70
|
4.854,5
|
24.272,5
|
4
|
H.Gi¶i
|
300
|
20.805
|
104.025
|
5
|
§.B.D
|
71
|
4.923,85
|
24.619,25
|
6
|
§.B.T
|
130
|
9.015,5
|
45.077,5
|
|
Tæng
|
700
|
48.545
|
242725
|
Khèi lîng O2 = DiÖn tÝch rõng * 69,35 (tÊn)
Gi¸ trÞ O2= Khèi lîng O2 * 5 (tr.®)
b) Gi¸ trÞ b»ng tiÒn cña viÖc hÊp thô CO2 khi duy tr× rõng DÎ.
Mét ha rõng trong mét ngµy hÊp thô ®îc 220- 280 kg CO2. Trung b×nh mét ngµy 1 ha rõng sÏ hÊp thô ®îc ( 220+ 280) :2 = 250 (kg) CO2. VËy 1 n¨m 1 ha rõng sÏ hÊp thô ®îc 91.250 (kg) CO2, cßn nÕu ph¸ rõng th× chóng ta sÏ ph¶i bá tiÒn ®Ó xö lý CO2. Nh vËy gi¸ trÞ cña kh¶ n¨ng hÊp thô CO2 cña rõng chÝnh lµ chi phÝ ph¶i bá ra ®Ó xö lý CO2 nÕu ph¸ rõng.
Qua ®iÒu tra thùc tÕ chóng t«i x¸c ®Þnh ®îc : ®Ó xö lÝ 1 tÊn CO2 mÊt kho¶ng 1 triÖu ®ång.
B¶ng 13 : TÝnh khèi lîng CO2 vµ tiÒn xö lý CO2 nÕu ph¸ rõng
-
STT
|
Th«n
|
DiÖn tÝch rõng ( ha)
|
Khèi lîng CO2 (tÊn)
|
TiÒn xö lý CO2 (tr.®)
|
1
|
§. Ch©u
|
120
|
10.950
|
10.950
|
2
|
T.Mai
|
9
|
821,25
|
821,25
|
3
|
A.T-H.§
|
70
|
6.387,5
|
6.387,5
|
4
|
H.Gi¶i
|
300
|
27.375
|
27.375
|
5
|
§.B.D
|
71
|
6.478,75
|
6.478,75
|
6
|
§.B.T
|
130
|
11.862,5
|
11.862,5
|
|
Tæng
|
700
|
63.875
|
63.875
|
Khèi lîng CO2 = DiÖn tÝch rõng * 91,25 (tÊn)
TiÒn xö lý CO2= Khèi lîng CO2*1 (tr.®)
Theo tÝnh to¸n ë trªn ta thÊy diÖn tÝch rõng cµng lín th× khèi lîng O2 ®a vµo khÝ quyÓn vµ khèi lîng CO2 ®îc hÊp thô cµng lín tøc lµ lîi Ých tõ kh¶ n¨ng ®iÒu hßa khÝ hËu cµng lín.
Nh vËy quÇn x· thùc vËt cã vai trß cùc kú quan träng trong ®iÒu hoµ khÝ hËu. Trong khu«n khæ ®Þa ph¬ng, thùc vËt ®· t¹o ta bãng m¸t, th¶i vµ khuyÕch t¸n h¬i níc nªn ®· cã t¸c dông lµm gi¶m nhiÖt ®é kh«ng khÝ khi nãng nùc vµ lµm h¹n chÕ sù mÊt nhiÖt trong nhµ trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu l¹nh gi¸. Trong khu«n khæ mét vïng, thùc vËt cã t¸c dông ®iÒu hßa vßng quay h¬i níc, nÕu th¶m thùc vËt mÊt sÏ lµm rèi lo¹n chu tr×nh tuÇn hoµn níc nªn g©y ra h¹n h¸n hoÆc lò lôt. Trong khu«n khæ toµn cÇu, sù ph¸t triÓn cña th¶m thùc vËt kh«ng chØ g¾n liÒn víi chu tr×nh tuÇn hoµn níc mµ c¶ chu tr×nh tuÇn hoµn khÝ CO2, N2.
1.2.2. Gi¸ trÞ cña kh¶ n¨ng hÊp thô bôi.
T¸n rõng nh mét “m¸y läc xanh” cã kh¶ n¨ng hÊp thô tro, bôi, c¶n trë sù lan truyÒn cña chóng trong kh«ng gian. 1 ha rõng cã thÓ gi÷ ®îc 50 ®Õn 70 tÊn bôi trong n¨m, gi¶m 30 –40 %lîng bôi trong khÝ quyÓn (Nguån : KhÝ tîng thuû v¨n rõng- Trêng §H L©m nghiÖp). NhiÒu thùc vËt cã kh¶ n¨ng ®ång ho¸ c¸c chÊt trong khÝ quyÓn, ch¼ng h¹n c¸c chÊt th¬m, hîp chÊt c¸cbon, ete, tinh dÇu, phenon v.v…
ë ®©y t«i tÝnh gi¸ trÞ cña kh¶ n¨ng hÊp thô bôi cña rõng th«ng qua viÖc ®Çu t thiÕt bÞ xö lÝ bôi . C«ng ty M«i trêng ®« thÞ Hµ Néi ®· ®Çu t xö lÝ bôi cho thµnh phè Hµ Néi trong giai ®o¹n 2002-2007( 6 n¨m) víi tæng chi phÝ kho¶ng 50.000 (tr.®) . Chi phÝ nµy bao gåm ®Çu t mua s¾m thiÕt bÞ chèng bôi, x©y dùng tr¹m cÊp níc, tr¶ l¬ng cho c¸n bé, c«ng nh©n viªn. Nh vËy chi phÝ trung b×nh mét n¨m lµ: 50.000 :6 =8.333 (tr.®). Mét n¨m c«ng ty M«i trêng xö lý ®îc 13.000(tÊn) bôi. Nh vËy ®Ó xö lÝ mét tÊn bôi th× chi phÝ lµ: 8.333 : 13.000 =0,641 (tr.®).
B¶ng 14 : Khèi lîng bôi hÊp thô vµ tiÒn xö lÝ bôi
Th«n
|
DiÖn tÝch (ha)
|
Khèi lîng bôi hÊp thô (tÊn)
|
TiÒn xö lÝ bôi (tr.®)
|
§. Ch©u
|
120
|
7.200
|
4.615,2
|
T.Mai
|
9
|
540
|
346,14
|
A.T-H.§
|
70
|
4.200
|
2.692,2
|
H.Gi¶i
|
300
|
18.000
|
11.538
|
§.B.D
|
71
|
4.260
|
2.730,66
|
§.B.T
|
130
|
7.800
|
4.999,8
|
Tæng
|
700
|
42.000
|
26.922
|
Khèi lîng bÞ hÊp thô = DiÖn tÝch * 60 (tÊn)
TiÒn xö lÝ bôi = Khèi lîng bôi hÊp thô * 0,641 (tr.®)
Nh vËy duy tr× rõng DÎ th× 1 n¨m sÏ hÊp thô ®îc 42.000 (tÊn) bôi t¬ng ®¬ng víi tiÕt kiÖm ®îc 26.922(tr.®) ®Ó xö lÝ bôi.
1.2.3. Gi¸ trÞ cña kh¶ n¨ng chèng xãi mßn
Nh chóng ta ®· biÕt rõng ®ãng vai trß rÊt quan träng trong viÖc b¶o vÖ rõng ®Çu nguån, b¶o vÖ c¸c hÖ sinh th¸i vïng ®Öm, phßng chèng lò lôt vµ h¹n h¸n còng nh viÖc duy tr× chÊt lîng níc. T¸n rõng vµ líp l¸ kh« trªn bÒ mÆt ®Êt ®· ng¨n c¶n søc r¬i cña c¸c giät níc ma lµm gi¶m t¸c ®éng cña ma lò trªn mÆt ®Êt. HÖ rÔ c©y kh«ng chØ cã t¸c ®éng gi÷ níc, lµm chËm tèc ®é ch¶y cña níc trong ®Êt. Do ®ã mÊt rõng, mÊt th¶m thùc vËt sÏ lµm t¨ng tèc ®é xãi mßn ®Êt vµ ®Êt trë nªn kÐm mµu mì.
Hµng n¨m tõ 0,9- 2,1 cm tÇng ®Êt mÆt trªn ®Êt trèng ®åi träc níc ta bÞ xãi mßn øng víi kho¶ng 1 tÊn mïn/ ha vµ t¬ng ®¬ng víi mÊt 50 kg ®am, 50 kg l©n vµ 500 kg kali trªn1 ha ( Nguån: Kinh tÕ hé gia ®×nh sö dông ®Êt dèc bÒn v÷ng, ch¬ng tr×nh 327 héi khoa häc kinh tÕ l©m nghiÖp ViÖt Nam cña PGS .PTS NguyÔn Xu©n Kho¸t )
Theo gi¸ ®iÒu tra hiÖn nay ta cã : 300 ngh×n/ 1 t¹ ®¹m, 100 ngh×n/ 1 t¹ l©n, 250 ngh×n/ 1 t¹ kali . Nh vËy 1 ha rõng duy tr× th× 1ha n¨m sÏ gi¶m ®îc mét kho¶n chi phÝ c¶i t¹o ®Êt lµ:
0.05 *300 +0,05 *100 + 0,5 *250 =145 (ngh×n).
B¶ng 15 : TiÒn chèng xãi mßn ®Êt STT | Th«n |
DiÖn tÝch rõng DÎ (ha)
|
TiÒn chèng xãi mßn ®Êt ( tr.®)
|
1
|
§. Ch©u
|
120
|
17,4
|
2
|
T.Mai
|
9
|
1,305
|
3
|
A.T-H.§
|
70
|
10,15
|
4
|
H.Gi¶i
|
300
|
43,5
|
5
|
§.B.D
|
71
|
10,295
|
6
|
§.B.T
|
130
|
18,85
|
|
Tæng
|
700
|
101,5
|
TiÒn chèng xãi mßn = DiÖn tÝch rõng DÎ *0,145 (triÖu ®ång)
DiÖn tÝch rõng cµng lín th× lîi Ých do chèng xãi mßn cµng lín. NÕu chÆt rõng th× ®Êt bÞ xãi mßn, tho¸i ho¸ sÏ g©y ra nhiÒu hËu qu¶ cho n«ng, l©m, ng nghiÖp nh: gi¶m n¨ng suÊt mïa mµng, c©y ¨n qu¶ vµ lµm chÕt c¸c loµi gia cÇm, gia sóc khi cã lò lôt, xãi mßn.
B¶ng 16: Gi¸ trÞ sö dông gi¸n tiÕp
§¬n vÞ : triÖu ®ång
Th«n
|
O2
|
CO2
|
Chèng xãi mßn
|
Gi÷ bôi
|
Gi¸ trÞ sö dông gi¸n tiÕp
|
§.Ch©u
|
41.610
|
10.950
|
17,4
|
4.615,2
|
57.192,6
|
T.Mai
|
3.120,75
|
821,25
|
1,305
|
346,14
|
4.289,445
|
A.T-H§
|
24.272,5
|
6.387,5
|
10,15
|
2.692,2
|
33.362,35
|
H.Gi¶i
|
104.025
|
27.375
|
43,5
|
11.538
|
142.981,5
|
§.B.D
|
24.619,25
|
6.478,75
|
10,295
|
2.730,66
|
33.838,955
|
§.B.T
|
45.077,5
|
11.862,5
|
18,85
|
4.999,8
|
61.958,65
|
T æng
|
242.725
|
63.875
|
101,5
|
26.922
|
333.623,5
|
H×nh 3 : §å th× mèi quan hÖ g÷a c¸c gi¸ trÞ sö dông gi¸n tiÕp
-
1.2.4.Gi¸ trÞ gi¸n tiÕp kh¸c
Do thêi gian h¹n chÕ nªn cßn nhiÒu gi¸ trÞ gi¸n tiÕp kh¸c t«i cha lîng ho¸ ®îc mµ chØ ®a ra vµ ph©n tÝch.Bao gåm :
Ph©n huû chÊt th¶i : C¸c quÇn x· sinh häc cã kh¶ n¨ng ph©n hñy c¸c chÊt « nhiÔm nh c¸c kim lo¹i nÆng, thuèc trõ s©u vµ c¸c chÊt th¶i sinh ho¹t kh¸c. C¸c loµi nÊm vµ vi khuÈn lµ nh©n tè quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh ph©n hñy nµy. Khi hÖ sinh th¸i bÞ tæn th¬ng th× ho¹t ®éng ph©n gi¶i nµy bÞ ®×nh trÖ vµ ®Ó thùc hiÖn ®îc c¸c qu¸ tr×nh ph©n gi¶i con ngêi ph¶i nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p tuy nhiªn chi phÝ cho ho¹t ®éng nµy rÊt tèn kÐm.
TÝch tr÷ vµ cung cÊp níc : Trong quan ®iÓm trung, gi¸ trÞ gi÷ níc cña rõng cã nghÜa lµ gi÷ vµ tÝch luü níc ë bÊt kú d¹ng nµo, bao gåm: lµm t¨ng tr÷ lîng cña nã trong ®Êt, gi¶m tho¸t h¬i níc mÆt ®Êt, t¨ng mùc níc ngÇm vµ qua ®ã lµm t¨ng lîng níc s«ng suèi, æn ®Þnh dßng ch¶y, suèi còng nh lµm s¹ch níc, c¶i thiÖn chÊt lîng cña nã. Kh¶ n¨ng gi÷ níc cña rõng ®îc quyÕt ®Þnh bëi kh¶ n¨ng gi¶m dßng ch¶y mÆt , t¨ng lîng níc ngÇm. Lîng níc gi÷ l¹i trªn t¸n rõng phô thuéc vµo kiÓu rõng, tuæi rõng, tæ thµnh loµi, ®é che phñ, ®iÒu kiÖn khÝ tîng, lo¹i ma, cêng ®é ma, …TÝnh trung b×nh cho c¸c kiÓu rõng ë c¸c ®iÒu kiÖn khÝ hËu kh¸c nhau lîng níc bÞ gi÷ l¹i trªn t¸n chiÕm 30 – 35% tæng lîng gi¸ng thuû. ë rõng l¸ kim, tuú thuéc vµo ®é dµy, t¸n rõng gi÷ ®îc chõng 25 – 40 % tæng lîng gi¸ng thuû, c¸ biÖt cã thÓ tíi 50%. Rõng DÎ lµ rõng l¸ réng nªn t¸n rõng chØ gi÷ ®îc tõ 8 –12% tæng lîng gi¸ng thuû. Rõng DÎ phßng hé quanh hå níc Hè §×nh víi diÖn tÝch 30 ha DÎ t¸i sinh cung cÊp níc cho hå Hè §×nh tíi 200 mÉu lóa x· Hoµng Hoa Th¸m.
Rõng lµm gi¶m tèc ®é vµ chÖch híng ®i cña giã : Tríc hÕt rõng nh mét vËt c¶n lµm gi¶m tèc ®é giã. Khi gÆp d¶i rõng giã bÞ mÊt mét phÇn ®éng n¨ng do ph¶i th¾ng lùc ma s¸t vµ lµm rung c©y . Nh÷ng xo¸y khÝ ®îc h×nh thµnh do ma s¸t cña giã víi t¸n rõng cã tèc ®é di chuyÓn thÊp ®îc x¸o trén vµo c¸c líp kh«ng khÝ bªn trªn vµ lµm gi¶m tèc ®é cña kh«ng khÝ bªn trªn t¸n rõng.
Gi¸ trÞ gi¸o dôc vµ khoa häc : C¸c s¸ch gi¸o khoa, ch¬ng tr×nh tivi, phim ¶nh ®îc x©y dùng chñ ®Ò thiªn nhiªn nh»m môc ®Ých gi¸o dôc vµ gi¶i trÝ. NhiÒu nhµ khoa häc, c¸c nhµ sinh thai häc vµ nh÷ng ngêi yªu thÝch thiªn nhiªn ®· t×m hiÓu, nghiªn cøu thiªn nhiªn víi chi phÝ thÊp, kh«ng ®ßi hái dÞch vô cao cÊp nhng ®· mang l¹i nh÷ng lîi nhuËn to lín. Rõng DÎ cung cÊp nhiÒu c©y cã Ých cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, ngay b¶n th©n viÖc nghiªn cøu b¶o vÖ ®îc hÖ sinh th¸i rõng DÎ t¸i sinh thuÇn lo¹i më ®Çu cho viÖc x©y dùng bÒn v÷ng rõng DÎ ®èi víi loµi Castanopsis boisu ®ang cã ë nhiÒu n¬i trªn l·nh thæ ViÖt Nam. Ngoµi gi¸ trÞ kinh tÕ thùc thô, hä cßn n©ng cao kiÕn thøc t¨ng cêng tÝnh gi¸o dôc vµ vèn sèng cña con ngêi.
Gi¸ trÞ vÒ c¶nh quan : §©y cßn ®îc gäi lµ nh÷ng dÞch vô tù nhiªn vÒ nghØ ng¬i vµ du lÞch sinh th¸i, vÒ sù thëng thøc vµ gi¶i trÝ cña con ngêi. Sù tån t¹i cña loµi gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng cña con ngêi, vÝ dô thëng thøc tiÕng chim hãt, chiªm ngìng c¶nh ®Ñp cña nói rõng. H×nh ¶nh c¸c loµi cá c©y, c¸c b«ng hoa ®Ñp, c¸c giai ®iÖu cña tiÕng chim ®· lµm sinh ®éng vµ gîi c¶m h¬n c¸c lêi ca tiÕng h¸t.
1.3. §¸nh gi¸ gi¸ trÞ kh«ng sö dông
ViÖc duy tr× rõng DÎ kh«ng chØ ®em l¹i gi¸ trÞ sö dông tríc m¾t mµ cßn ®em l¹i nh÷ng gi¸ trÞ trong t¬ng lai. Nh÷ng gi¸ trÞ nµy kh«ng cã gi¸ trÞ sö dông ë hiÖn t¹i nhng nã cã gi¸ trÞ tiÒm n¨ng sö dông hoÆc kh«ng sö dông trong t¬ng lai. Loµi hiÖn ®ang ®îc coi lµ v« Ých cã thÓ trë thµnh loµi h÷u Ých hoÆc cã mét gi¸ trÞ lín nµo ®ã trong t¬ng lai tøc lµ rõng DÎ cã thÓ cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi loµi ngêi vµo mét lóc nµo ®ã trong t¬ng lai.
Qui m« t×m kiÕm nh÷ng s¶n phÈm míi trong tù nhiªn lµ rÊt ®a d¹ng. C¸c nhµ ®éng vËt häc ®ang t×m kiÕm nh÷ng loµi ®éng vËt lµ c¸c t¸c nh©n phßng trõ sinh häc. C¸c nhµ vi sinh vËt ®ang t×m kiÕm c¸c loµi vi sinh vËt ®Ó trî gióp cho qu¸ tr×nh n©ng cao n¨ng suÊt. C¸c c¬ quan y tÕ vµ c¸c c«ng ty dîc phÈm ®ang cã nh÷ng nç lùc lín ®Ó t×m kiÕm c¸c loµi cã thÓ cung cÊp nh÷ng hîp chÊt phßng, ch÷a bÖnh cho con ngêi, vÝ dô nh viÖc ph¸t hiÖn c©y thuû tïng ë vïng Th¸i B×nh D¬ng vµ vïng cæ B¾c Mü trong ch÷a bÖnh ung th lµ mét gi¸ trÞ míi cho gi¸ trÞ tiÒm n¨ng cña ®a d¹ng sinh häc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Nguån gen tiÒm n¨ng cã trong c¸c loµi hoang d¹i lµ mét híng nghiªn cøu quan träng ®èi víi viÖc t¨ng n¨ng suÊt vµ kh¶ n¨ng chèng chÞu cña c¸c loµi vËt nu«i, c©y trång trong t¬ng lai.
Râ rµng chóng ta hiÖn cha biÕt hÕt ®îc gi¸ trÞ cña c¸c loµi, ®iÒu Èn chøa trong loµi lµ nh÷ng tiÒm n¨ng trong t¬ng lai, ®ã cã thÓ lµ : dîc liÖu, gen ®éng thùc vËt trong t¬ng lai. NhiÒu ngêi trªn thÕ giíi t«n träng cuéc sèng hoang d· vµ t×m c¸ch b¶o vÖ nh÷ng ®éng thùc vËt rõng. C«ng viÖc nµy g¾n liÒn víi nhu cÇu mét ngµy nµo ®ã ®îc tham quan n¬i sèng vµ nh×n thÊy nã trong thiªn nhiªn b»ng chÝnh m¾t m×nh.
Nh vËy viÖc duy tr× rõng DÎ cã gi¸ trÞ b¶o tån §DSH, b¶o tån thiªn nhiªn vµ cã gi¸ trÞ vÒ c¶nh quan m«i trêng cho thÕ hÖ t¬ng lai. Do vËy ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c gi¸ trÞ nµy ta dùa vµo vèn ®Çu t cña nhµ níc, vµ ®Þa ph¬ng cho c«ng viÖc duy tr× rõng DÎ nµy.
Dù ¸n “x©y dùng m« h×nh bÒn v÷ng rõng DÎ t¸i sinh ChÝ Linh” ®îc thùc hiÖn trªn diÖn tÝch lµ 150 ha (Hoµng Hoa Th¸m : 49ha, B¾c An : 101 ha) trong 3 n¨m (6/2001 – 10/2004) víi tæng kinh phÝ ®îc phª duyÖt lµ 522,2( tr.®)
Ta gi¶ sö r»ng diÖn tÝch cµng lín th× kinh phÝ cho viÖc duy tr× cµng lín . Khi ®ã kinh phÝ phª duyÖt cho dù ¸n nµy ë x· Hoµng Hoa Th¸m sÏ lµ: (522,2 :150) *49 = 170,59 (tr.®) . VËy kinh phÝ phª duyÖt trung b×nh 1 n¨m cña x· Hoµng Hoa Th¸m lµ: 170,59 : 3= 58,86 (tr.®).
Bªn c¹nh ®ã cßn cã sù hç trî ®ãng gãp cña nh©n d©n, L©m trêng ChÝ Linh vµ UBND huyÖn , tØnh, x· cho c«ng t¸c duy tr× rõng DÎ víi kinh phÝ ®ãng gãp n¨m 2003 lµ : 109,7(tr.®).
VËy tæng ®Çu t ®Ó duy tr× rõng DÎ n¨m 2003 lµ: 58,86 +109,7=168,56 (tr.®) hay gi¸ trÞ kh«ng sö dông lµ 168,58 (tr.®)
B¶ng 17 : Tæng gi¸ trÞ kinh tÕ
§¬n vÞ : TriÖu ®ång
Th«n
|
G.trÞ sö dông trùc tiÕp
|
G.trÞ sö dông gi¸n tiÕp
|
G.trÞ kh«ng sö dông
|
TEV n¨m 2003
|
§. Ch©u
|
1.797,879 +A1
|
57.192,6
|
B1
|
58990.479 +C1
|
T.Mai
|
134,841 + A2
|
4.289,445
|
B2
|
4424.286 + C2
|
A.T-H.§
|
1.048,763 + A3
|
33.362,35
|
B3
|
34411.113 + C3
|
H.Gi¶i
|
4.494,7 +A4
|
142.981,5
|
B4
|
147476.2 + C4
|
§.B.D
|
1.063,746 + A5
|
33.838,955
|
B5
|
34902.701 + C5
|
§.B.T
|
1.947,703 +A6
|
61.958,65
|
B6
|
63906.353 + C6
|
Tæng
|
10.529,632
|
333.623,5
|
168,58
|
344279,712
|
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |