HiÖn tr¹ng rõng chÝ linh - h¶i d¬ng
I. giíi thiÖu chung vÒ huyÖn chÝ linh - h¶i d¬ng
1.1 VÞ trÝ ®Þa lÝ.
ChÝ Linh lµ mét huyÖn miÒn nói n»m ë phÝa B¾c tØnh H¶i D¬ng cã :
- PhÝa B¾c gi¸p tØnh Hµ B¾c
- PhÝa §«ng gi¸p tØnh Qu¶ng Ninh
- PhÝa T©y gi¸p s«ng Th¬ng
- Phi¸ Nam gi¸p s«ng Kinh ThÇy.
1.2. §iÒu kiÖn tù nhiªn.
1.2.1. §Þa h×nh
ChÝ Linh lµ mét huyÖn miÒn nói nhng ®Þa h×nh kh«ng phøc t¹p. N¬i ®Þa h×nh thÊp c¸ch mÆt níc biÓn tõ 5-15 m, cã n¬i chØ c¸ch mÆt níc biÓn 1-2 m. N¬i ®Þa h×nh cao nhÊt c¸ch mÆt níc biÓn trªn 600m. §Þa h×nh ë ®©y ®îc chia lµm 3 khu vùc sau:
- §Þa h×nh ®åi nói thÊp: TËp trung ë phÝa B¾c,bao gåm c¸c x· Hoµng Hoa Th¸m, B¾c An, Lª Lîi, Hng §¹o vµ phÝa B¾c x· Céng Hoµ. Vïng nµy tiÕp gi¸p víi vßng cung §«ng TriÒu, cã 2 ®Ønh cao : ®Ønh D·y §iÒn( 616m) vµ ®Ønh §Ìo Trª(536m).
- §Þa h×nh ®åi gß lîn sãng: TËp trung chñ yÕu ë c¸c x· Céng Hoµ, Hoµng T©n, Hoµng TiÕn, V¨n §øc, Th¸i Häc, An L¹c. §Þa h×nh nµy cã ®é cao tõ 50- 60m, phÇn lín lµ ®åi träc bÞ xãi mßn.
- §Þa h×nh ®ång b»ng phï sa: TËp trung chñ yÕu ë phÝa Nam ®êng 18.
1.2.2. §Êt ®ai thæ nhìng.
ChÝ Linh cã diÖn tÝch tù nhiªn lµ 29.618 ha trong ®ã:
- §Êt l©m nghiÖp- ®åi rõng 11.551 ha (chiÕm gÇn 39 %) trong ®ã rõng tù nhiªn kho¶ng 2.389 ha.
- §Êt n«ng nghiÖp 9.541 ha ( chiÕm 32,2%).
- §Êt ®åi nói träc 3.000 ha ( chiÕm 10,1%).
- §Êt vên ®åi 700 ha ( chiÕm 2,4%).
- Ao, hå, ®Çm 500 ha ( chiÕm 1,7%).
- §Êt chuyªn dïng, ®Êt kh¸c 4.326 ha ( chiÕm 14,6%).
Thæ nhìng cña ChÝ LÝnh ®îc h×nh thµnh tõ 2 nhãm chÝnh :
+ Nhãm ®îc h×nh thµnh t¹i chç do qu¸ tr×nh phong hãa tõ ®åi nói.
+ Nhãm ®îc h×nh thµnh tõ phï sa båi ®¾p cña c¸c con s«ng lín.
1.2.3. KhÝ hËu.
ChÝ Linh n»m trong vïng nhiÖt ®íi giã mïa víi hai mïa râ rÖt nªn kh¸ thuËn lîi cho viÖc canh t¸c, trång c©y ¨n qu¶.
- Mïa kh«, l¹nh tõ th¸ng 10 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau.
- Mïa ma, nãng tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 9. Mïa nµy thêng cã ma lín vµ gi«ng b·o.
Vïng nµy cã nhiÖt ®é trung b×nh n¨m lµ 22-23oC, nhiÖt ®é thÊp nhÊt tõ 10-12oC vµo th¸ng 1-2 vµ nhiÖt ®é cao nhÊt cã thÓ tíi 37-38oC vµo th¸ng 6-9. Vïng cã lîng ma trung b×nh lµ 1.463mm/n¨m, ®é Èm trung b×nh n¨m lµ 82%.
1.2.4. Thuû v¨n.
ChÝ Linh cã nguån níc mÆt kh¸ phong phó do ®îc bao bäc phÝa T©y bëi s«ng Th¬ng nèi tiÕp víi s«ng Th¸i B×nh, phÝa Nam bëi s«ng Kinh ThÇy, phÝa T©y Nam bëi s«ng §«ng Mai. Trong néi vïng cã nhiÒu suèi ë phÝa B¾c vµ nhiÒu kªnh m¬ng, ®Çm tù nhiªn vµ nh©n t¹o chiÕm diÖn tÝch 409,1 ha.
II. §DSH cña rõng ChÝ Linh- H¶i D¬ng
2.1.HÖ thùc vËt ChÝ Linh
2.1.1. Ph©n loµi thùc vËt
Vïng rõng nói ChÝ Linh, n¨m 1998 c¸c nhµ nghiªn cøu ®· x¸c ®Þnh vµ thèng kª ®îc 396 chi, 507 loµi thuéc 145 hä, 4 ngµnh thùc vËt nh sau :
- Ngµnh H¹t kÝn (magnoliophyta) : 130 hä, 379 chi, 486 loµi.
- Ngµnh H¹t trÇn ( Pinophyta) : 4 hä, 4 chi, 4 loµi.
- Ngµnh Th«ng ®Êt ( Lycopodiophyta) : 1 hä, 1 chi, 1 loµi.
- Ngµnh D¬ng xØ ( Polypodiophyta) : 10 hä, 12 chi, 16 loµi.
( Nguån: §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ®a d¹ng sinh häc vµ tµi nguyªn sinh vËt khu vùc ChÝ Linh- H¶i D¬ng 1998 cña t¸c gi¶ §Æng Huy Huúnh vµ TrÇn Ngäc Ninh- ViÖn sinh th¸i vµ tµi nguyªn sinh vËt).
HÖ thùc vËt ë ChÝ Linh cßn kh¸ phong phó víi nhiÒu c©y b¶n ®Þa cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, rõng t¸i sinh cßn gi÷ l¹i c¸c loµi cã ®é cao kh¸c nhau. Khu vùc cßn rõng vµ sè loµi phong phó lµ x· Hoµng Hoa Th¸m, B¾c An.
2.1.2. Gi¸ trÞ tµi nguyªn thùc vËt ChÝ Linh.
a) TËp ®oµn c©y gç
TËp ®oµn c©y gç cã 107 loµi, c©y quÝ hiÕm 9 loµi. NhiÒu loµi quý hiÕm ®a vµo s¸ch ®á cÇn b¶o vÖ nh: Lim( erythrophloeum fordii), §inh( Markhamia stipulata), SÕn (Madhuca pasquieri), T¸u (Vatica tonkinensis), Gô (Sindora tonkinensis). §ã lµ nh÷ng loµi gç tø thiÕt cña ViÖt Nam, hiÖn cßn sãt l¹i ë ChÝ Linh, H¶i D¬ng. Tuy sè lîng kh«ng nhiÒu, nhng cßn sãt l¹i nh rõng Lim ë ®Òn Cao, x· An L¹c, ®©y lµ nguån gen quý hiÕm cÇn gi÷ g×n, b¶o vÖ vµ cã kÕ ho¹ch nh©n gièng ra. N¨m (96 -97) nh©n d©n vïng nµy ph¸t ®éng ¬m tõ h¹t c¸c c©y lim cæ thô ®îc 700 c©y con, ®· trång 450 c©y ra quanh khu vùc ®Òn Cao x· An L¹c.
Víi tËp ®oµn 107 loµi c©y cho gç ë rõng ChÝ Linh chøng tá sù ®a d¹ng tËp ®oµn c©y gç kh«ng thua kÐm c¸c vïng kh¸c ë phÝa B¾c níc ta. Tuy nhiªn c¸c loµi c©y thuéc chñng lo¹i gç nhãm I, II rÊt Ýt mµ chñ yÕu thuéc gç nhãm V - VIII. NhiÒu lo¹i c©y ®· bÞ khai th¸c ®Õn møc c¹n kiÖt, ®ang ®øng tríc nguy c¬ bÞ biÕn mÊt trong khu vùc. §iÒu ®¸ng quan t©m, riªng loµi Lim xanh - mét quÇn tô ë khu vùc ®Òn Cao x· An L¹c cßn kh¸ phong phó vÒ sè lîng c©y ë c¸c løa tuæi kh¸c nhau, cã c©y míi t¸i sinh, cã c©y ®· hµng tr¨m n¨m. Loµi Muång ®en, Tr¸m, GiÎ ë Hè §×nh, Hè SÕu ®ang ®îc trång l¹i ë khu rõng nói ChÝ Linh. Rõng trång ë ChÝ Linh ®· phñ gÇn hÕt ®Êt trèng, ®åi nói träc b»ng c¸c loµi c©y lÊy gç, nhùa nh: Th«ng, B¹ch ®µn, Keo l¸ chµm, … rõng trång hçn t¹p c¸c c©y b¶n ®Þa víi c©y nhËp néi nh : Keo + Muång hoa vµng + SÊu + Tr¸m…§Æc biÖt nh÷ng c©y quÝ hiÕm nh : Lim, SÕn, T¸u, §inh…®· ®îc thu thËp trång ë vên thùc vËt C«n S¬n - ChÝ Linh. NÐt ®Æc trng cña ®a d¹ng thùc vËt ChÝ Linh lµ thµnh phÇn loµi phong phó vµ ®a d¹ng, nhiÒu loµi cã gi¸ trÞ nh : Lim, L¸t hoa, Re h¬ng, SÕn, T¸u, Gô, TuÕ,Sa nh©n, Hµ Thñ «, Ngò gia b×, ChÌ v»ng…trong sè ®ã cã nhiÒu loµi cã gi¸ trÞ lµm thuèc, mäc tËp trung ë Hoµng Hoa Th¸m vµ B¾c An.
DiÖn tÝch rõng tù nhiªn 2.389ha ë nhiÒu x·, song chÊt lîng rõng bÞ suy gi¶m do ®· khai th¸c nhiÒu n¨m tríc ®©y. Nay ®ang phôc håi vµ t¸i sinh l¹i ( DÎ t¸i sinh Hè §×nh, Hè SÕu kh¸ phong phó), diÖn tÝch rõng tù nhiªn lu«n lu«n bÞ x©m lÊn ë phÝa ch©n ®åi v× sù ph¸t triÓn cña vên c©y ¨n qu¶: v¶i thiÒu, na, ®u ®ñ…
B¶ng 1: Mét sè c©y t¸i sinh m¹nh vµ ph¸t triÓn nhanh vïng ChÝ Linh
STT | Tªn ViÖt Nam | Tªn khoa häc |
1
|
Tr¸m tr¾ng
|
Canarium album
|
2
|
Tr¸m chim
|
C.parvum
|
3
|
Tr¸m ®en
|
C.tramdennum
|
4
|
Muång tr¾ng
|
Zenia insignis
|
5
|
Rµng rµng
|
Ormosia simplicigolia
|
6
|
DÎ Yªn ThÕ
|
Castanopsis boisii
|
7
|
DÎ gai
|
C.indica
|
8
|
Såi
|
Lithocarpus
|
9
|
Sau sau
|
Liquidambar formosana
|
10
|
Kh¸o
|
Machilus bonii
|
11
|
Mì
|
Mamglietia conifera
|
( Nguån :§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ®a d¹ng sinh häc vµ tµi nguyªn sinh vËt khu vùc ChÝ Linh - H¶i D¬ng. ViÖn sinh th¸i vµ tµi nguyªn sinh vËt)
Tuy vËy ë ®©y sè loµi c©y kh¸ phong phó( 507 loµi ) céng víi kinh tÕ vên rõng, nªn th¶m xanh cßn phong phó, ®ã lµ nÒn t¶ng ®Ó b¶o vÖ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng hÖ sinh th¸i cña vïng nh: gi÷ níc, ®iÒu hoµ khÝ hËu, lµ l¸ phæi xanh cho sù ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp ë ChÝ Linh nh : Khu c«ng nghiÖp Ph¶ L¹i - Sao §á, xi m¨ng Hoµng Th¹ch vµ khu c«ng nghiÖp NhÞ ChiÓu còng nh c¸c khu du lÞch sinh th¸i c¶nh quan : C«n S¬n, KiÕp B¹c, ®Òn Cao hoÆc xa h¬n nh khu du lÞch Yªn Tö.
§èi víi khu vùc quanh ®Çm An L¹c, qua ®iÒu tra, thu mÉu gi¸m ®Þnh ®îc 103 loµi thuéc 47 hä thùc vËt, chøng tá sù ®a d¹ng vÒ sè lîng loµi vµ c¸ thÓ. NhiÒu loµi cá ë níc nh : lång vùc, ch©n vÞt, ch©n nhÖn, s©u rãm vµ lau sËy… cã h¹t thÝch hîp lµm thøc ¨n cho loµi chim níc. H¬n n÷a, rõng trång tre b¬ng - ®©y còng lµ n¬i tró ngô cña loµi chim níc . Thøc ¨n t«m c¸ hå ®Çm An L¹c kh¸ phong phó; cho nªn ë ®©y cã ®ñ lo¹i chim ¨n qu¶, h¹t, chim ¨n s©u bä vµ nhiÒu loµi chim níc tró ngô.
b) TËp ®oµn c©y thuèc.
Cho ®Õn nay ®· thèng kª ®îc 132 loµi cã gi¸ trÞ sö dông lµm thuèc ®ang tån t¹i ë ChÝ Linh. C¸c loµi ®îc thu h¸i toµn bé c©y hoÆc tõng bé phËn th©n, rÔ, l¸, hoa, qu¶,vá… theo kinh nghiÖm cæ truyÒn cña nh©n d©n. Nh×n chung tËp ®oµn c©y thuèc ë ChÝ Linh phong phó vµ ®a d¹ng kh«ng kÐm c¸c vïng rõng kh¸c. §©y lµ nguån gen quý gi¸ cÇn ®îc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cho ngµnh y dîc cña H¶i D¬ng.
Theo ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ®a d¹ng sinh häc vµ tµi nguyªn sinh vËt khu vùc ChÝ Linh - H¶i D¬ng cña viÖn sinh th¸i vµ tµi nguyªn sinh vËt, c¸c loµi c©y thuèc nãi chung ®îc chia lµm 19 nhãm nh sau:
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |