I. Bèi c¶nh nghiªn cøu

Tõ thêi CËn ®¹i

Sau khi bÞ chÝnh quyÒn §øc quèc x· cè ý tiªu diÖt trong §Ö nhÞ thÕ chiÕn, nh÷ng ng­êi ®ång tÝnh ®· giµnh ®­îc nhiÒu quyÒn, ®Æc biÖt lµ t¹i c¸c n­íc T©y ph­¬ng. Mét sè quèc gia gÇn ®©y ®· cho phÐp ng­êi ®ång tÝnh cã quyÒn kÕt h«n còng nh­ nhËn con nu«i. Sù xuÊt hiÖn cña HIV/AIDS trong gi÷a thËp kØ 1980 lµ mét trong nh÷ng ®iÒu mµ nhãm ng­êi §TLA ph¶i ®­¬ng ®Çu trong thêi gian gÇn ®©y.

Trong lÜnh vùc t«n gi¸o, mét sè t«n gi¸o còng b¾t ®Çu tá ra cëi më víi ng­êi ®ång tÝnh. Mét gi¸o ph¸i Do Th¸i gi¸o còng b¾t ®Çu më dÞch vô lµm lÔ kÕt h«n cho ng­êi ®ång tÝnh, trong khi nhãm Anh gi¸o ®· nhËn môc s­ ®ång tÝnh.

- Quan ®iÓm giíi

Phª b×nh n÷ quyÒn luËn b¾t ®Çu thÞnh hµnh tõ cuèi thËp niªn 1960 vµ ®Çu thËp niªn 1970, mét mÆt, nh­ mét nç lùc lý thuyÕt ho¸ c¸c phong trµo tranh ®Êu cho n÷ quyÒn rÇm ré trong x· héi T©y ph­¬ng lóc bÊy giê; mÆt kh¸c, nh­ mét b­íc ph¸t triÓn míi nh÷ng ph¸t hiÖn t¸o b¹o cña hai nhµ v¨n n÷ næi tiÕng kh¸ l©u tr­íc ®ã lµ Virginia Woolf (1882-1941) vµ ®Æc biÖt, Simone de Beauvoir (1908-1986). C¶ hai c©y bót n÷ nµy ®Òu phª ph¸n gay g¾t: chÝnh nÒn v¨n ho¸ phô hÖ ®· ®Èy phô n÷ ra vÞ trÝ ngoµi lÒ cña x· héi còng nh­ cña v¨n häc nghÖ thuËt. Trong v¨n ho¸ Êy, nam giíi ®­îc xem lµ ®ång nghÜa víi nh©n lo¹i, ®ång nhÊt víi lÞch sö, cßn phô n÷ th× bÞ nh×n nh­ mét “c¸i Kh¸c” (Other), lóc nµo còng ë vÞ thÕ phô thuéc, ph¶i dùa vµo nam giíi míi cã thÓ tù ®Þnh nghÜa ®­îc chÝnh m×nh.

C¸c nhµ n÷ quyÒn luËn sau nµy xuÊt ph¸t tõ rÊt nhiÒu gi¸c ®é kh¸c nhau, víi nh÷ng ph­¬ng ph¸p luËn cã khi kh¸c h¼n nhau, ®Òu cïng chia sÎ mét sè niÒm tin chung:

Mét, tÊt c¶ nh÷ng c¸i gäi lµ chñ thÓ tÝnh, b¶n ng· vµ b¶n s¾c, bao gåm c¶ b¶n s¾c cña n÷ giíi - th­êng ®­îc gäi lµ n÷ tÝnh - kh«ng ph¶i lµ nh÷ng g× tÊt ®Þnh vµ bÊt biÕn, hay nãi nh­ Beauvoir, “ng­êi ta kh«ng sinh ra lµ phô n÷, ng­êi ta trë thµnh phô n÷.”

Hai, c¬ chÕ tiªu biÓu nhÊt trong viÖc ®µn ¸p phô n÷ chÝnh lµ nÒn v¨n ho¸ phô quyÒn, hay thØnh tho¶ng, víi mét sè nhµ n÷ quyÒn, cßn ®­îc gäi lµ nÒn v¨n ho¸ duy d­¬ng vËt (phallocentric culture).

Ba, nhiÖm vô cña c¸c c©y bót n÷ kh«ng ph¶i chØ lµ chèng l¹i mäi h×nh thøc ¸p chÕ cña nam giíi mµ cßn ph¶i cè g¾ng x¸c ®Þnh mét thø mü häc riªng cña n÷ giíi, tõ ®ã, thiÕt lËp nªn nh÷ng ®iÓn ph¹m (canon) riªng, vµ cuèi cïng, x©y dùng nh÷ng tiªu chÝ riªng trong viÖc c¶m thô vµ ®¸nh gi¸ c¸c hiÖn t­îng v¨n häc.

Nãi ®Õn nh÷ng kh¸c biÖt gi÷a giíi tÝnh nam vµ n÷, ng­êi ta th­êng c¨n cø trªn n¨m yÕu tè chÝnh:

- Sinh lý,

- Kinh nghiÖm,

- V« thøc,

- C¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi

- DiÔn ng«n. (discourse)

Ngµy x­a (vµ hiÖn nay vÉn cßn, ë mét sè n¬i nµo ®ã trªn thÕ giíi), ng­êi ta c¨n cø chñ yÕu vµo yÕu tè sinh lý ®Ó chøng minh phô n÷ lµ nh÷ng ‘ng­êi ®µn «ng bÊt toµn’ (imperfect men), lµ nh÷ng kÎ kh«ng cã g× c¶, trõ... tö cung (woman is nothing but a womb); sau, d­íi ¶nh h­ëng cña Freud, ng­êi ta xem phô n÷ lµ nh÷ng kÎ kh«ng cã cu vµ kh«ng lóc nµo kh«ng bÞ day døt bëi mÆc c¶m bÞ thiÕn (castration complex). Mét sè nhµ n÷ quyÒn luËn muèn chøng minh ng­îc l¹i: chÝnh nhê mét sè ®Æc ®iÓm riªng biÖt vÒ sinh lý, nh­ viÖc cã kinh, cã thai, cã s÷a vµ sinh ®Î, ng­êi phô n÷ cã quan hÖ gÇn gòi vµ mËt thiÕt víi thÕ giíi vËt lý vµ víi hiÖn thùc nãi chung h¬n h¼n ®µn «ng. Nh÷ng ph©n tÝch nµy dÉn mét sè nhµ n÷ quyÒn luËn ®Õn víi ph©n t©m häc: trong khi nam giíi, khi chím cã ý thøc, ®· ph¶i t¸ch ra khái mÑ cña m×nh ®Ó nhËp vµo thÕ giíi phô quyÒn cña bè, phô n÷, ng­îc l¹i, ë m·i víi mÑ, x©y dùng b¶n s¾c cña m×nh bªn c¹nh mÑ. Nh÷ng chän lùa ban ®Çu nµy h»n trong v« thøc cña hai giíi nh÷ng dÊu Ên kh«ng dÔ g× phai nh¹t: nam giíi hay nghÜ ®Õn quyÒn, n÷ giíi hay nghÜ ®Õn tr¸ch nhiÖm; nam giíi thÝch nh÷ng sù thay ®æi, n÷ giíi thÝch sù æn ®Þnh; nam giíi thÝch thø trËt tù ph©n cÊp (hierarchical orders), n÷ giíi thÝch sù hµi hoµ. C¸c nhµ M¸c-xÝt t×m c¸ch gi¶i thÝch nh÷ng kh¸c biÖt vµ nhÊt lµ c¸ch biÖt gi÷a nam vµ n÷ ë c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ x· héi, tõ hÖ thèng gi¸o dôc ®Õn c¸ch ph©n c«ng lao ®éng vµ c¸ch tæ chøc gia ®×nh, vèn cã truyÒn thèng n»m trong tay nam giíi vµ ­u tiªn dµnh h¼n cho nam giíi.

N¨m 1968, trong cuèn Sex and Gender: On the Development of Masculinity and Femininity, Robert Stoller ph©n biÖt hai kh¸i niÖm gièng (sex) vµ giíi tÝnh (gender): trong khi gièng g¾n liÒn víi ®Æc ®iÓm sinh lý, giíi tÝnh lµ yÕu tè do v¨n ho¸ quy ®Þnh, gåm toµn bé nh÷ng ph¶n håi ®­îc ®iÒu kiÖn ho¸ ®èi víi c¸ch nh×n cña x· héi vÒ tÝnh c¸ch cña nam vµ n÷. ©y lµ mét trong nh÷ng nÒn t¶ng t­ t­ëng cña c¸c nhµ n÷ quyÒn luËn thuéc thÕ hÖ thø hai: trong khi nh÷ng kh¸c biÖt vÒ sinh lý lµ nh÷ng ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái, hä tËp trung vµo nh÷ng sù bÊt b×nh ®¼ng xuÊt ph¸t tõ v¨n ho¸, g¾n liÒn víi nh÷ng ph¹m trï giíi tÝnh nh­ ‘nam tÝnh’ (masculinity) vµ ‘n÷ tÝnh’ (femininity).

Trong l·nh vùc v¨n häc, Annis Pratt cho phª b×nh n÷ quyÒn luËn nh¾m ®Õn bèn môc tiªu chÝnh: mét, cè g¾ng ph¸t hiÖn vµ t¸i ph¸t hiÖn c¸c t¸c phÈm v¨n häc cña phô n÷; hai, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ c¸c khÝa c¹nh h×nh thøc v¨n b¶n cña c¸c t¸c phÈm Êy; ba, t×m hiÓu xem nh÷ng t¸c phÈm Êy ®· ph¶n ¸nh quan hÖ nam n÷ ra sao; vµ bèn, m« t¶ nh÷ng sù ph¸t triÓn cña c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn huyÒn tho¹i vµ t©m lý liªn quan ®Õn ng­êi phô n÷ trong v¨n häc.

Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i ai còng ®ång ý víi nh÷ng môc tiªu nµy. Lillian S. Robinson lý luËn lµ bèn môc tiªu Êy x¸c lËp trªn c¬ së bèn c¸ch tiÕp cËn quen thuéc dùa trªn: th­ môc, v¨n b¶n, chu c¶nh (context) (hay x· héi häc) vµ phª b×nh theo khuynh h­íng cæ mÉu (archetypal criticism), vµ c¶ bèn ®Òu lµ s¶n phÈm cña nam giíi. Bëi vËy, nhiÖm vô cña c¸c nhµ phª b×nh n÷ quyÒn luËn lµ ph¶i xa l¸nh thay v× ®i theo c¸c c¸ch tiÕp cËn Êy. Elaine Showalter cæ xuý cho sù ra ®êi cña c¸i bµ gäi lµ ‘n÷ phª b×nh gia’ (gynocritics), bªn c¹nh lo¹i phª b×nh n÷ quyÒn (feminist critique) ®· cã, ë ®ã, phô n÷ chØ tham dù víi t­ c¸ch ng­êi ®äc. ‘N÷ phª b×nh gia’ cã nhiÖm vô x¸c lËp c¸i khung lý thuyÕt vµ mü häc riªng ®Ó ph©n tÝch c¸c t¸c phÈm v¨n häc cña phô n÷, ®Ó ph¸t triÓn nh÷ng m« h×nh phª b×nh dùa trªn kinh nghiÖm riªng cña phô n÷ h¬n lµ chØ tiÕp nhËn nh÷ng m« h×nh vµ lý thuyÕt do nam giíi dùng nªn. Trªn thùc tÕ, tham väng tho¸t ra ngoµi c¸c lý thuyÕt ®­îc xem lµ mang dÊu Ên phô quyÒn ®· cã kh«ng ph¶i lµ ®iÒu dÔ. B¶n th©n c¸ch tiÕp cËn dùa trªn v¨n b¶n cña Showalter còng chØ lµ mét sù thõa kÕ muén mµng cña Phª B×nh Míi vèn thÞnh hµnh mÊy thËp niªn tr­íc ®ã mµ th«i. HÇu hÕt c¸c nhµ phª b×nh n÷ quyÒn luËn kh¸c ®Òu n»m trong nh÷ng c¸i khung quen thuéc kh¸c: hoÆc ph©n t©m häc hoÆc hËu cÊu tróc luËn hoÆc M¸c-xÝt (cßn ®­îc gäi lµ chñ nghÜa n÷ quyÒn duy vËt, materialist feminism).

Tõ cuèi thËp niªn 1980, d­íi ¶nh h­ëng cña hËu cÊu tróc luËn vµ chñ nghÜa hËu hiÖn ®¹i, c¸c nhµ n÷ quyÒn thuéc thÕ hÖ thø ba cho vÊn ®Ò giíi tÝnh thùc chÊt lµ vÊn ®Ò thÓ hiÖn (representation), mét hÖ thèng biÓu tr­ng hay hÖ thèng ý nghÜa nèi liÒn c¸c gièng víi nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ vµ ®¼ng cÊp x· héi t­¬ng øng. Theo Barbara Johnson, vÊn ®Ò giíi tÝnh thùc chÊt lµ vÊn ®Ò ng«n ng÷; theo Dale Spender, c¸i ng«n ng÷ chóng ta ®ang sö dông hiÖn nay vèn lµ ng«n ng÷ do nam giíi t¹o ra: bµ gäi ®ã lµ ‘man-made language’; theo Judith Butler, c¶ gièng lÉn giíi tÝnh ®Òu cã tÝnh chÊt tr×nh diÔn (performance), s¶n phÈm cña mét ma trËn tÝnh dôc dÞ giíi (heterosexual matrix); vµ theo HÐlÌne Cixous, kh¸i niÖm ‘Tõ t©m luËn’ (logocentrism), vèn ®­îc xem lµ nÒn t¶ng cña v¨n minh T©y ph­¬ng, g¾n liÒn chÆt chÏ víi chñ nghÜa duy d­¬ng vËt (phallocentrism), ë ®ã, nam giíi lu«n lu«n ®ãng vai trß trß thèng trÞ.

NÕu giíi tÝnh (gender) chØ lµ vÊn ®Ò thÓ hiÖn vµ kh«ng nhÊt thiÕt bÞ quy ®Þnh bëi gièng (sex), loµi ng­êi còng kh«ng nhÊt thiÕt chØ cã hai tÝnh: tÝnh nam (masculinity) vµ tÝnh n÷ (femininity). ©y chÝnh lµ c¬ së b­íc ®Çu ®Ó mét sè lý thuyÕt gia chuyÓn tõ n÷ quyÒn luËn sang ‘thuyÕt lÖch pha’ (queer theory).

Trong tiÕng Anh, ch÷ ‘queer’ cã hai nghÜa: mét, ng­êi ®ång tÝnh nam; vµ hai, kú qu¸i. Trong hai ý nghÜa nµy, ý nghÜa thø hai næi bËt h¬n, do ®ã, víi kh¸ nhiÒu häc gi¶, ‘thuyÕt lÖch pha’ ®­îc xem lµ thuËt ng÷ cã néi hµm rÊt réng, bao trïm c¶ hai l·nh vùc ång tÝnh nam (Gay) vµ ång tÝnh n÷ (Lesbian), vµ c¶ mét l·nh vùc kh¸c, míi h¬n, ChuyÓn giíi tÝnh häc (Transgender Studies).

Mèi quan t©m chung cña thuyÕt lÖch pha vµ c¸c lý thuyÕt liªn hÖ lµ giíi tÝnh vµ t×nh dôc. NÒn t¶ng mµ thuyÕt lÖch pha sö dông ®Ó ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò nµy chñ yÕu lµ kiÕn t¹o luËn (constructionism), mét ®èi cùc cña yÕu tÝnh luËn (essentialism). Liªn quan ®Õn vÊn ®Ò giíi tÝnh, trong khi yÕu tÝnh luËn nhÊn m¹nh vµo khÝa c¹nh sinh lý vµ cho sù kh¸c biÖt giíi tÝnh lµ ®iÒu tù nhiªn, do “Trêi sinh” vµ cã tÝnh chÊt vÜnh cöu, kiÕn t¹o luËn, ng­îc l¹i, chñ tr­¬ng tÝnh dôc lµ s¶n phÈm cña v« sè c¸c m· v¨n ho¸ vµ thÕ lùc chÝnh trÞ kh¸c nhau: tÊt c¶ t­¬ng t¸c víi nhau, dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh nh÷ng quy ph¹m nhÊt ®Þnh ®Ó dùa theo ®ã, ng­êi ta ph©n chia nh©n lo¹i vµ sinh ho¹t t×nh dôc cña nh©n lo¹i thµnh nh÷ng ph¹m trï kh¸c nhau.

Tõ c¸i nh×n mang tÝnh kiÕn t¹o luËn nh­ vËy, nh÷ng ng­êi thuéc thuyÕt lÖch pha cho quan niÖm l­ìng ph©n nam/n÷ còng nh­ toµn bé c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn tÝnh dôc vµ giíi tÝnh ®Òu cã tÝnh x· héi vµ lÞch sö. iÒu ®ã cã nghÜa lµ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®­îc gäi lµ ‘b×nh th­êng’ hay ‘bÊt b×nh th­êng’ ®Òu chØ cã ý nghÜa rÊt t­¬ng ®èi. iÒu ®ã l¹i còng cã nghÜa lµ ®iÒu hä bÞ gäi vµ tù nhËn lµ ‘kú qu¸i’ (queer), thËt ra, kh«ng ‘kú’ mµ còng ch¼ng ‘qu¸i’ chót nµo c¶: khi c¸i ‘b×nh th­êng’ kh«ng cã thËt th× c¸i gäi lµ ‘kú qu¸i’ còng chØ lµ mét ý niÖm ¶o. ë ®©y, chóng ta thÊy râ ¶nh h­ëng cña c¸c nhµ hËu cÊu tróc luËn, ®Æc biÖt cña Michel Foucault ®èi víi thuyÕt lÖch pha. Theo Foucault, t×nh dôc lµ mét s¶n phÈm cña diÔn ng«n h¬n lµ mét ®iÒu kiÖn tù nhiªn, vµ còng gièng nh­ mäi h×nh thøc diÔn ng«n kh¸c, t×nh dôc chÞu ¶nh h­ëng nÆng nÒ cña c¸c quan hÖ quyÒn lùc trong x· héi; nh÷ng ¶nh h­ëng Êy kh«ng ph¶i chØ ë nh÷ng sù cÊm ®o¸n hay øc chÕ mµ cßn ë nh÷ng sù cho phÐp vµ t¹o nªn nh÷ng ý nghÜa míi cho ho¹t ®éng t×nh dôc.

NÕu nh÷ng ng­êi ®ång tÝnh nam vµ ®ång tÝnh n÷ tr­íc ®©y nu«i tham väng x©y dùng b¶n s¾c cña m×nh trªn quan hÖ cïng giíi tÝnh, nh÷ng ng­êi theo thuyÕt lÖch pha, th­êng cã th¸i ®é cùc ®oan h¬n, hoµi nghi c¶ c¸i gäi lµ ‘giíi tÝnh’ còng nh­ ‘b¶n s¾c’ nãi chung. Theo Judith Butle, c¸i gäi lµ giíi tÝnh chØ lµ mét s¶n phÈm h­ cÊu cña v¨n ho¸, mét sù c¸ch ®iÖu ho¸ ®­îc lÆp ®i lÆp l¹i th­êng xuyªn cña th©n thÓ; cßn b¶n s¾c th× lóc nµo còng ë trong tiÕn tr×nh ®­îc kiÕn t¹o, mét c¸i g× ®ang ®­îc h×nh thµnh. ChÝnh v× vËy, nh÷ng ng­êi theo thuyÕt lÖch pha tù nhËn lµ kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc b¶n s¾c lÖch pha cña chÝnh hä.

Nãi chung, trong mÊy thËp niªn võa qua, c¸c nhµ phª b×nh theo thuyÕt lÖch pha (bao gåm c¶ ång tÝnh nam vµ ®ång tÝnh n÷ häc) ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong c¶ ba l·nh vùc. Mét, khai quËt l¹i lÞch sö v¨n häc trong ®ã nh÷ng ng­êi ®ång tÝnh bÞ øc chÕ vµ ¸p chÕ. Hai, ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch nhiÒu t¸c phÈm v¨n häc do nh÷ng ng­êi ®ång tÝnh s¸ng t¸c trong qu¸ khø còng nh­ trong hiÖn t¹i. Vµ ba, ph©n tÝch tÝnh chÊt bÊt æn vµ bÊt ®Þnh trong toµn bé nh÷ng c¸i gäi lµ b¶n s¾c giíi tÝnh hay nh÷ng quy ph¹m trong ®êi sèng t×nh dôc cña nh©n lo¹i. ãng gãp trong hai l·nh vùc ®Çu chñ yÕu thuéc vÒ nh÷ng nhµ ång tÝnh nam vµ ®ång tÝnh n÷ trong nh÷ng thËp niªn 1970 vµ 1980. ãng gãp sau cïng chñ yÕu thuéc vÒ nh÷ng lý thuyÕt gia vµ häc gi¶ lÖch pha tõ ®Çu thËp niªn 1990 ®Õn nay.

Nh÷ng ng­êi ®ång tÝnh luyÕn ¸i ngay tõ tuæi Êu th¬ ®· cã thÓ béc lé dÊu hiÖu t×nh dôc cña m×nh cña m×nh qua nh÷ng së thÝch vÒ ®å ch¬i. Con trai thÝch c¸c thø ®å ch¬i cña con g¸i nh­ bóp bª; ng­îc l¹i, con g¸i thÝch c¸c trß ch¬i nh­ bãng ®¸, « t« hay c¸c ®å ch¬i chiÕn tranh. Dï cã cÊm ®o¸n trÎ ch¬i nh÷ng trß tr¸i giíi ®ã th× còng kh«ng thÓ ng¨n c¶n ®­îc sù ph¸t triÓn cña xu h­íng t×nh dôc nµy. Tuy nhiªn, nÕu bµ mÑ thÊy ®øa con trai m×nh ngoan ngo·n theo kiÓu thÝch gióp mÑ nÊu n­íng, thÝch cïng chÞ kh©u v¸, thªu thïa h¬n lµ lªu læng víi c¸c b¹n trai cña nã th× h·y ®­a con tíi phßng kh¸m bÖnh t©m lý t×nh dôc.

Ngay ë tuæi dËy th×, xu h­íng t×nh dôc c¸ nh©n ch­a ph¶i ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh ch¾c ch¾n. NhiÒu cËu con trai ®ång tÝnh luyÕn ¸i ë tuæi dËy th× vÉn cã thÓ b¾t ch­íc c¸c b¹n cïng tuæi, tøc lµ vÉn thÝch h«n c¸c c« g¸i; vµ ý thøc hay kh«ng cã ý thøc ®Òu coi quan hÖ gi÷a m×nh víi mét c« g¸i nµo ®ã nh­ lµ t×nh yªu vËy. ChØ khi ®· qua ®i tuæi dËy th×, lóc nµy cËu ta míi ph¸t hiÖn ra hoÆc chÞu thõa nhËn r»ng m×nh thÝch nh÷ng ng­êi ®ång giíi.

Tr­íc ®©y ng­êi ta cho r»ng sù ph¸t triÓn cña xu h­íng t×nh dôc nµy chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè gi¸o dôc. ThËm chÝ chÝnh nh÷ng ng­êi mang tËt nµy ®· kÕt téi cha mÑ m×nh mét c¸ch oan uæng r»ng, së dÜ hä “m¾c bÖnh” lµ v× hä cã mét «ng bè qu¸ nghiªm kh¾c hoÆc mét bµ mÑ kh« khan t×nh c¶m vµ ®Çy quyÒn hµnh trong nhµ. Nh­ng khi ®iÒu tra hoµn c¶nh thùc tÕ th× tÝnh c¸ch cña cha mÑ hä cã thÓ l¹i hoµn toµn tr¸i ng­îc. Chóng t«i ®· pháng vÊn mét cÆp sinh ®«i, trong ®ã mét ng­êi ®ång tÝnh luyÕn ¸i, mçi ng­êi nhËn xÐt vÒ cha mÑ m×nh mét kiÓu.

§ång tÝnh luyÕn ¸i xuÊt hiÖn ë ®µn «ng nhiÒu h¬n ë ®µn bµ. Nh÷ng ng­êi ®µn «ng cã tËt nµy th­êng sinh ho¹t t×nh dôc dÔ d·i, tïy tiÖn. Ng­îc l¹i, phô n÷ th­êng cè t×m kiÕm ®Ó x©y dùng mét quan hÖ b¹n t×nh æn ®Þnh. Nhu cÇu vÒ con c¸i ë phô n÷ lín h¬n ®µn «ng, v× vËy nh÷ng ng­êi phô n÷ cã tËt nµy th­êng cè g¾ng sèng víi chång ®Ó b¶o vÖ ®øa con. TÊt nhiªn cuéc sèng vî chång Êy kh«ng khi nµo lµ h¹nh phóc.

N÷ TiÕn sÜ t©m lý häc Laura Schilessinger, t¸c gi¶ cuèn "10 ®iÒu d¹i dét cña ®µn «ng" ®· dÉn lêi mét céng t¸c viªn cña m×nh: "Tuy chËm ch¹p nh­ng ch¾c, chóng ta ®ang lµm nhu nh­îc ng­êi ®µn «ng. KÕt qu¶ lµ nh÷ng ®øa trÎ trai cña chóng ta lín lªn thµnh ®µn «ng kh«ng biÕt lµm sao ®Ó trë thµnh mét ng­êi ®µn «ng (®Ých thùc) vµ còng kh«ng biÕt c¸ch ®èi xö víi phô n÷ - còng kh«ng biÕt c¸ch t«n träng phô n÷ - hä còng kh«ng thÓ t¹o ra mét h×nh ¶nh m¹nh mÏ cña ng­êi ®µn «ng ®Ó lµm g­¬ng cho con trai hä noi theo".

"ViÖc trung tÝnh hãa nam giíi x¶y ra v× ng­êi ta kh«ng muèn chÊp nhËn nh÷ng g× lµ tù nhiªn cña nam giíi. Sù tù nhiªn nµy cã s½n dï chóng ta cã muèn chÊp nhËn chóng hay kh«ng. Trong mçi ®øa trÎ trai cã h×nh ¶nh mét chiÕn sÜ. Mét ®øa trÎ trai cÇn häc c¸ch trë thµnh mét chiÕn binh tèt, nã ph¶i häc c¸ch kiÒm chÕ tÝnh hung h¨ng tù nhiªn. TrÎ trai ph¶i häc c¸ch trë thµnh mét chiÕn binh can tr­êng biÕt c¸ch yªu th­¬ng, cã lßng nh©n ¸i. NÕu kh«ng häc ®­îc nh÷ng ®iÒu nµy th× chÝnh nh÷ng ng­êi phô n÷ chÞu bÊt h¹nh v× nh÷ng hµnh vi ph¹m ph¸p cña nam giíi...Khi ng­êi ta cè g¾ng t­íc bá cña ®øa trÎ trai nh÷ng g× t¹o ra tÝnh chÊt ®µn «ng, nã chØ cßn l¹i sù hung h·n mµ nã kh«ng biÕt c¸ch khèng chÕ, hay ch¼ng cßn g× ®Ó kh¼ng ®Þnh nam tÝnh cña m×nh..Khi ng­êi phô n÷ ®óc khu«n l¹i nam giíi theo c¶m tÝnh cña m×nh, hä biÕn nam giíi thµnh ®µn bµ! §ã lµ nh÷ng g· ®µn «ng nh¸t sî, kh«ng biÕt ®èi phã víi nh÷ng t×nh huèng r¾c rèi".

Phô n÷ muèn ng­êi ®µn «ng "xÝch" l¹i gÇn m×nh b»ng c¸ch uèn n¾n cho hä trë nªn... ngµy cµng gièng m×nh, thu hÑp l¹i c¸i kho¶ng c¸ch kh¸c biÖt giíi tÝnh mµ tù nhiªn ®· rÊt cã lý khi sinh ra nh­ vËy. Sù ph©n chia hai th¸i cùc ®èi lËp: sù hung h¨ng ë bÐ trai vµ sù dÞu dµng ë bÐ g¸i lµ hoµn toµn tù nhiªn vµ hîp lý, nÕu kh«ng muèn nãi ®ã lµ mét "dù tÝnh" rÊt th«ng minh cña t¹o hãa. Nh­ng t¹i sao, c¸c bµ mÑ vµ c« gi¸o lu«n biÓu d­¬ng vµ khuyÕn khÝch sù dÞu dµng ë bÐ g¸i trong khi l¹i chª tr¸ch, k×m h·m vµ liÖt vµo h¹ng môc "tÝnh xÊu" víi tÝnh hung h¨ng ë bÐ trai?

Râ rµng, ngay c¶ trong gia ®×nh vµ tr­êng häc, nh÷ng bÐ trai yÕu ít, dÞu dµng, ngoan ngo·n, h¬i thô ®éng (nghÜa lµ cã h¬i h­íng gièng bÐ g¸i) lu«n ®­îc mÑ vµ c« gi¸o yªu mÕn h¬n. Mét c¸ch v« thøc, phô n÷ ®· cè c«ng, mét c¸ch chËm ch¹p nh­ng bÒn bØ, "mµi" ®i nh÷ng gãc c¹nh s¾c nhän vµ cøng c¸p cña ng­êi ®µn «ng t­¬ng lai, khiÕn cho hä trë thµnh n¹n nh©n cña sù rèi lo¹n sinh häc vµ x· héi vÒ nam tÝnh.