II. Kh¸i niÖm c¬ b¶n
1. C¸c xu híng t×nh dôc
a. Lìng tÝnh luyÕn ¸i
Ngay tõ n¨m 1948 vµ 1953 khi nghiªn cøu vÒ hµnh vi t×nh dôc ë n÷ vµ nam, Alfred Kinsey ®· cho r»ng xu híng lìng tÝnh luy Õn ¸i h×nh nh cã ë ®a sè ngêi, nghÜa lµ cã hÊp dÉn tÝnh dôc phÇn nµo ®èi víi c¶ 2 giíi tuy cã u tréi h¬n vÒ giíi nµo ®ã. Theo Kinsey, chØ cã kho¶ng 5-10% d©n sè thuéc lo¹i hoµn toµn cã xu híng tÝnh dôc kh¸c giíi hay ®ång giíi. Còng cã mét sè Ýt ngêi ®îc coi lµ lìng tÝnh luyÕn ¸i ®Ých thùc, nghÜa lµ cã hÊp dÉn tÝnh dôc nh nhau ®èi víi c¶ 2 giíi, kh«ng cã sù u tréi víi giíi nµo.
Lìng tÝnh luyÕn ¸i cã lÞch sö toµn cÇu. ë c¸c níc ph¬ng T©y, nh÷ng ngêi t×nh dôc ®ång giíi nam/ n÷ ®«i khi chÊp nhËn c¸i nh·n hiÖu lµ lìng tÝnh luyÕn ¸i ®Ó kh«ng bÞ kú thÞ; nhng còng cã nhiÒu ngêi c¶m thÊy kh«ng thuéc vÒ céng ®ång nµo c¶ nªn ®· thµnh lËp céng ®ång riªng vµ cã nh÷ng ho¹t ®éng cña riªng hä.
May m¾n h¬n nh÷ng ngêi ®ång tÝnh luyÕn ¸i, nh÷ng ngêi lìng tÝnh luyÕn ¸i vÉn cã thÓ cã chång (vî), cã con nhng vÉn cã… bå cïng giíi. Cã nh÷ng ngêi lìng tÝnh luyÕn ¸i, sau mét thêi gian cã vî cã con, l¹i hiÓu ra m×nh chØ cã thÓ quan hÖ ®ång tÝnh, nªn ®µnh “døt ¸o” ra ®i, bá vî (chång) bá con, ®i theo mét chµng (nµng) nµo ®ã.
Lìng tÝnh lµ mét chñ ®Ò bÞ l·ng quªn trong nghiªn cøu giíi tÝnh. BÊt chÊp nh÷ng t×m hiÓu ban ®Çu cña Alfred Kinsey, ngêi ®· kh¸m ph¸ ra sù liªn tôc cña tÝnh dôc, nh÷ng ngêi kh«ng xÕp vµo d¹ng dÞ tÝnh vÒ c¶m gi¸c t×nh dôc vµ c¸ch c xö thêng ®îc xem lµ “®ång tÝnh”. Do ®ã ®a sè nghiªn cøu chó träng t×m hiÓu t¹i sao mét ngêi lµ ®ång tÝnh hoÆc sù kh¸c biÖt gi÷a ®ång tÝnh vµ dÞ tÝnh. Khuynh híng nµy cñng cè nhËn ®Þnh xu híng t×nh dôc tån t¹i tù nhiªn theo hai nhãm riªng biÖt, chØ cã ham muèn víi ngêi cïng ph¸i hoÆc kh¸c ph¸i. Ngêi lìng tÝnh, kh«ng thÓ xÕp vµo hai nhãm ®ã, th«ng thêng ®îc xem lµ ngêi m¬ hå, kh«ng thµnh thËt hoÆc trong bíc chuyÓn tiÕp thµnh ®ång tÝnh. Chóng t«i tin r»ng xu híng tÝnh dôc phøc t¹p h¬n vµ sÏ kh«ng bao giê ®îc hiÓu mét c¸ch trän vÑn ®Õn khi hiÖn tîng lìng tÝnh ®îc t×m hiÓu chÝnh x¸c vµ kh¸ch quan.
b. Kh«ng cã hÊp dÉn tÝnh dôc
Xu híng nµy cã nhiÒu møc ®é vµ ngêi ta ®· chia thµnh 4 nhãm nh sau:
Nhãm A: Kh«ng cã hÊp dÉn mang tÝnh chÊt l·ng m¹n nhng cã ham muèn nh hÖ qu¶ cña mét ph¶n øng hãa häc chø kh«ng híng vµo mét ®èi tîng cô thÓ.
Nhãm B: Cã hÊp dÉn mang tÝnh chÊt l·ng m¹n nhng kh«ng cã ham muèn t×nh dôc. Nh÷ng ngêi nµy cã quan t©m ®Õn mèi quan hÖ víi ai ®ã nhng kh«ng muèn ®i ®Õn ho¹t ®éng t×nh dôc.
Nhãm C: Võa cã kh¶ n¨ng ham muèn lÉn hÊp dÉn cã tÝnh l·ng m¹n nhng kh«ng cã nhu cÇu kÕt ®«i ®Ó chung sèng.
Nhãm D: Kh«ng cã c¶ hÊp dÉn lÉn ham muèn vµ cã lÏ nh÷ng ngêi nµy dÔ chan hßa víi x· héi nhÊt.
§iÓm chung cña 4 nhãm trªn ®Òu lµ kh«ng cã hÊp dÉn vÒ mÆt tÝnh dôc. B vµ C lµ 2 nhãm c¶m thÊy muèn tham gia vµo mét mèi quan hÖ nªn ph¶i ë vµo vÞ trÝ khã kh¨n v× ®¹i ®a sè con ngêi lµ cã tÝnh dôc. Do ®ã, hä hoÆc ph¶i th¬ng lîng víi b¹n t×nh ®Ó chØ “quan hÖ su«ng” hoÆc ph¶i sèng mét m×nh.
Cã rÊt nhiÒu nghiªn cøu vÒ xu híng “kh«ng cã hÊp dÉn tÝnh dôc”. NhiÒu ngêi cho r»ng ®ã lµ mét bÖnh vÒ t©m lý - tÝnh dôc, lµ xu híng t×nh dôc ®ång giíi bÞ ®Ì nÐn hoÆc thiÕu hoãc m«n phï hîp. Nghiªn cøu vÒ t×nh dôc cña Kinsey l¹i cho r»ng “kh«ng cã hÊp dÉn tÝnh dôc” còng lµ mét xu híng tù nhiªn. Mét sè t«n gi¸o hay gi¸o ph¸i tin r»ng “kh«ng cã hÊp dÉn tÝnh dôc” ®îc xem lµ thuéc ®¼ng cÊp cao h¬n v× kh«ng cßn víng bËn g× víi bôi trÇn, cöa Thiªn ®µng ®· më réng.
ChØ riªng yÕu tè sinh häc ®· t¹o nªn v« sè d¹ng nh©n c¸ch. X· héi hiÖn ®¹i lµ mét x· héi khoan dung chø kh«ng cßn lµ lìng cùc (chØ thõa nhËn 2 giíi nam vµ n÷). Mäi nh©n c¸ch kh«ng cã h¹i cho céng ®ång, kh«ng ¶nh hëng xÊu ®Õn thuÇn phong mü tôc cÇn ®îc t«n träng dï thuéc nguån gèc nµo (giíi mËp mê, rèi lo¹n b¶n s¾c giíi, xu híng t×nh dôc).
MÆc dÇu phæ nh©n c¸ch ®îc dung n¹p lµ réng nhng nh÷ng nh©n c¸ch do xu híng t×nh dôc sai l¹c t¹o nªn vÉn kh«ng ®îc x· héi v¨n minh chÊp nhËn, vÝ dô nh÷ng kÎ bÖnh ho¹n t×nh dôc, cã nh÷ng hµnh vi t×nh dôc sai l¹c (thÝch t×nh dôc víi trÎ em, víi ®éng vËt…).
c. §ång tÝnh luyÕn ¸i
BÊt kú tÕ bµo nµo cña c¬ thÓ loµi ngêi còng ®Òu cã 21 cÆp nhiÔm s¾c thÓ thêng vµ mét cÆp nhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh. ë ph¸i n÷, nhiÔm s¾c thÓ quy ®Þnh giíi tÝnh lµ X vµ X, cßn ë nam lµ X vµ Y. §«i nhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh nµy quyÕt ®Þnh nh÷ng kh¸c biÖt giíi tÝnh gi÷a hai ph¸i, trong ®ã cã bé phËn sinh dôc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã, bé n·o nam vµ n÷ còng kh¸c nhau. N·o cã mét vïng ®Æc biÖt gäi lµ h¹ ®åi, tiÕt ra néi tiÕt tè cã t¸c dông kÝch thÝch tinh hoµn hay buång trøng s¶n xuÊt ra néi tiÕt tè giíi tÝnh. Trong n·o cßn cã trung t©m x¸c ®Þnh ®èi tîng t×nh dôc mµ nÕu bÞ trôc trÆc th× cã thÓ nã sinh ra chuyÖn... yªu ngêi cïng ph¸i.
VÒ mÆt sinh häc, nh÷ng ngêi ®ång tÝnh luyÕn ¸i hoµn toµn b×nh thêng. Nam giíi bÞ “pª®ª” kh«ng ph¶i do thiÕu néi tiÕt tè sinh dôc nam testosterone, nªn hä ch¼ng cÇn thö m¸u ®Ó biÕt nång ®é testosterone cã b×nh thêng hay kh«ng, vµ còng ch¼ng cÇn ph¶i ®iÒu trÞ hä b»ng testosterone uèng hay chÝch v× chØ cã h¹i mµ th«i. HiÖn nay, khoa häc vÉn cha gi¶i thÝch ®îc v× sao trung t©m n·o nhËn diÖn ®èi tîng t×nh dôc cña nh÷ng ngêi nµy chØ cã h×nh ¶nh cña ngêi cïng ph¸i. Cã ph¶i do rèi lo¹n nhiÔm s¾c thÓ hay kh«ng? Cã ph¶i do thiÕu testosterone khi cßn trong bµo thai hay kh«ng? Cha ai chøng minh ®îc. Cã mét ®iÒu c¸c nhµ chuyªn m«n râ nhÊt lµ n÷ giíi còng cã ®ång tÝnh luyÕn ¸i nhng Ýt gÆp h¬n nam.
Ngêi ®ång tÝnh ¸i thùc sù (b¶n thÓ ®ång tÝnh ¸i) lµ ngêi cã ham muèn gÇn gòi vµ quan hÖ t×nh dôc víi b¹n t×nh cïng giíi. Cßn ngêi ®ång tÝnh gi¶ kh«ng thùc sù cã b¶n thÓ ®ång tÝnh ¸i, nhng vÉn muèn cã quan hÖ t×nh dôc víi ngêi cïng giíi v× mét hoµn c¶nh x· héi nµo ®ã.
Th¹c sÜ Tr¬ng Träng Hoµng, Trung t©m TruyÒn th«ng Gi¸o dôc Søc kháe TP HCM, cho biÕt, cã ®ång tÝnh ¸i n÷ vµ ®ång tÝnh ¸i nam. Ngêi ®ång tÝnh ¸i n÷ ®îc gäi lµ lesbian hay « m«i (xuÊt xø tõ ch÷ homo sexual). §ång tÝnh ¸i nam gäi lµ gay. Tõ pª-®ª (gèc tiÕng Ph¸p) vèn chØ nh÷ng ngêi ®µn «ng chØ cã ham muèn vµ quan hÖ t×nh dôc víi trÎ em trai, sau ®îc dïng chØ chung nh÷ng ngêi ®ång tÝnh nam.
§TLA cã thÓ chia lµm 2 d¹ng: më vµ kÝn. Nh÷ng ®èi tîng thuéc d¹ng më kh«ng che giÊu t×nh tr¹ng cña m×nh, thêng thÝch mÆc trang phôc cña ngêi kh¸c giíi. Ngêi thuéc d¹ng kÝn, ngîc l¹i, kh«ng d¸m c«ng khai t×nh tr¹ng cña m×nh. Hä cã bÒ ngoµi hÕt søc b×nh thêng nhng trong th©m t©m chØ muèn quan hÖ t×nh dôc víi ngêi cïng giíi.
CÇn ph©n biÖt ngêi ®ång tÝnh ¸i víi ngêi lìng tÝnh. VÒ mÆt c¬ thÓ, ngêi ®ång tÝnh ¸i vÉn cã giíi tÝnh x¸c ®Þnh, cã kh¶ n¨ng quan hÖ t×nh dôc víi b¹n t×nh kh¸c giíi vµ sinh con (nhng hä kh«ng thÝch ®iÒu ®ã). Cßn ngêi lìng tÝnh cïng lóc cã c¶ bé phËn sinh dôc nam vµ n÷; nh÷ng bé phËn nµy thêng kh«ng hoµn chØnh nªn hä kh«ng thÓ cã con.
§ång tÝnh ¸i gi¶ cã 2 d¹ng:
- §ång tÝnh ¸i thay thÕ: Lµ nh÷ng ngêi cã quan hÖ t×nh dôc cïng giíi do ë qu¸ l©u trong mét m«i trêng chØ cã ngêi cïng giíi.
- §ång tÝnh ¸i tß mß: Lµ nh÷ng ngêi cã quan hÖ t×nh dôc cïng giíi v× tß mß, muèn thö cho biÕt hoÆc do ch¹y theo mèt.
Th¹c sÜ Hoµng cho biÕt, tuy cha cã sè liÖu ®iÒu tra cô thÓ nhng qua c¸c kh¶o s¸t ®· thùc hiÖn, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng phÇn lín c¸c b¹n trÎ ®ång tÝnh ¸i hiÖn nay ®Òu lµ gi¶. §iÒu nµy hoµn toµn kh«ng nªn; v× c¶ khi hä ®· “trë l¹i lµ m×nh”, thêi gian “thö” lµm ®ång tÝnh ¸i vÉn ®Ó l¹i Ên tîng t©m lý kh«ng tèt, ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng h«n nh©n vµ gia ®×nh sau nµy.
III. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn §TLA
Cã 2 gi¶ thuyÕt vÒ nguyªn nh©n g©y ra t×nh dôc ®ång giíi ®ang ®îc giíi khoa häc trªn thÕ giíi chÊp nhËn
1. Do bÈm sinh:
D¹ng nµy lµ do trôc trÆc trong biÕn dÞ di truyÒn lóc cßn trong bµo thai g©y nªn lçi khi ph¸t triÓn hÖ sinh dôc. Cã trêng hîp sinh ra cã c¶ hai c¬ quan sinh dôc nam vµ n÷. L¹i cã trêng hîp sinh ra tuy cã c¬ quan sinh dôc cña ph¸i nµy nhng c¸c hormon l¹i ph¸t triÓn theo híng cña ph¸i kia khiÕn cho bÖnh nh©n sèng trong c¶nh "th©n nµy mµ x¸c nä" "hån Tr¬ng Ba da hµng thÞt".
2. Do t©m lý:
D¹ng nµy c¬ thÓ hoµn toµn b×nh thêng nh bao ngêi kh¸c nhng do hßan c¶nh sèng, do phong trµo trong céng ®ång... khiÕn ngêi ®ã suy nghÜ vµ hµnh ®éng theo híng cã quan hÖ ®ång tÝnh. NÕu sù viÖc nµy x¶y ra trong mét thêi gian dµi vµ céng thªm nh÷ng quan hÖ x· héi víi nh÷ng ngêi ®ång tÝnh sÏ khiÕn bÖnh nh©n trë nªn mét ngêi ®ång tÝnh thËt sù mÆc dñ b¶n chÊt c¬ thÓ ( hormon, cÊu t¹o c¬ quan sinh dôc...) hßan tßan kh«ng cã biÕn dÞ, trôc trÆc. Ngêi ta còng cã thÓ lý gi¶i sù viÖc nµy nh viÖc "tù kØ ¸m thÞ" khiÕn nh÷ng ngêi nµy t duy vµ hµnh ®éng theo mét híng cè t×nh s¾p ®Æt s½n.
Mét c¸ch cô thÓ, ®ång tÝnh luyÕn ¸i b¾t nguån tõ nh÷ng nguyªn nh©n sau:
a/ Nguyªn nh©n sinh häc
T×nh dôc ®ång giíi lµ hËu qu¶ nh÷ng thay ®æi khã nhËn biÕt ë b¶n th©n c¸c gene, ë sù t¬ng t¸c gi÷a c¸c gene vµ bé phËn c¶m thô hoãc m«n cña c¸c trung t©m thÇn kinh (vïng díi ®åi, n·o gi÷a) n¬i chi phèi mäi hµnh vi, c¶m xóc t×nh dôc. Do ®ã, nã h×nh thµnh tõ rÊt sím, muén nhÊt th× còng vµo tuæi ®i häc, nhiÒu khi cßn h×nh thµnh tõ tríc khi sinh, cã lÏ ë lóc thô thai vµ cha mÑ hoµn toµn kh«ng kiÓm so¸t ®îc. Cã rÊt nhiÒu b»ng chøng ñng hé cho gi¶ thuyÕt thø hai, cho r»ng ngêi ®ång tÝnh chØ lµ n¹n nh©n cña mét cÊu tróc sinh häc mµ hä kh«ng thÓ thay ®æi ®îc. Xu híng nµy kh«ng cã h¹i cho céng ®ång v× kh«ng l©y lan, chØ thuéc mét sè ngêi h¹n chÕ, nã kh«ng ®e däa sù tån t¹i cña gièng loµi, còng chØ liªn quan ®Õn mét sè ®µn «ng vµ ®µn bµ thêng rÊt hiÒn lµnh. Cèt lâi cña vÊn ®Ò lµ chÊp nhËn hay kh«ng chÊp nhËn.
HiÖp héi T©m thÇn häc Hoa Kú (American Psychiatric Association, APA) tõ n¨m 1973 ®· lo¹i ®ång tÝnh luyÕn ¸i ra khái danh s¸ch c¸c triÖu chøng vµ bÖnh rèi lo¹n t©m thÇn (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi (Word Health Organization, WHO) còng ®· lµm ®iÒu t¬ng tù vµo n¨m 1992 trong phiªn b¶n thø 10 cña danh s¸ch ph©n lo¹i c¸c chøng bÖnh trªn thÕ giíi (International Classification of Diseases, 10th Edition).
Th¸ng 12 n¨m 1992, APA còng ph¸t ®i mét tuyªn bè chÝnh thøc, víi lêi kªu gäi sau: “XÐt thÊy luyÕn ¸i ®ång giíi tù th©n nã kh«ng hÒ hµm chøa viÖc cã hay kh«ng sù thiÖt h¹i, tÝnh æn ®Þnh, sù tin cËy, trong n¨ng lùc x· héi chung hay kh¶ n¨ng t¸c nghiÖp (ë ngêi ®ång tÝnh ¸i), HiÖp héi T©m thÇn häc Hoa Kú kªu gäi c¸c tæ chøc y tÕ trªn thÕ giíi vµ c¸ nh©n c¸c nhµ t©m thÇn häc ë c¸c quèc gia h·y thóc ®Èy trªn ®Êt níc m×nh viÖc b·i bá nh÷ng trõng ph¹t ph¸p lý ®èi víi t×nh c¶m vµ t×nh dôc ®ång giíi cã sù ®ång thuËn gi÷a nh÷ng ngêi trëng thµnh. Ngoµi ra, APA còng kªu gäi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n nµy h·y thùc hiÖn mäi viÖc cã thÓ ®Ó gi¶m ®i nh÷ng xØ nhôc cã liªn quan ®Õn luyÕn ¸i ®ång giíi, ë bÊt cø ®©u vµ bÊt cø khi nµo”.
Tríc ®ã, n¨m 1980, APA ®a mét triÖu chøng míi vµo danh s¸ch bÖnh häc. §ã lµ chøng ®ång tÝnh ¸i tù h¹i (ego-dystonic homosexuality), ®îc ®Þnh nghÜa lµ cã ë “nh÷ng ngêi mµ quan t©m tÝnh dôc nguyªn thñy cña hä híng vÒ ngêi cïng giíi, nhng hoÆc bÊt an, hoÆc xung ®ét, hoÆc muèn thay ®æi khuynh híng tÝnh dôc ®ã”. VËy lµ vµo lóc ®ã, díi c¸i nh×n t©m thÇn häc, ngêi ®ång tÝnh ¸i th× b×nh thêng, chØ nh÷ng ngêi ®ång tÝnh ®ang trong giai ®o¹n bÊt æn víi khuynh híng t×nh c¶m cña m×nh hay trèn tr¸nh nã, míi lµ cã bÖnh. Nhng vµo n¨m 1987, ®ång tÝnh ¸i tù h¹i còng kh«ng cßn bÞ xem lµ bÖnh n÷a, v× c¸c nhµ t©m thÇn häc cho r»ng hÇu nh ngêi ®ång tÝnh luyÕn ¸i nµo còng tr¶i qua giai ®o¹n tù xung ®ét ®ã.
Thêi gian võa qua, trong níc còng ®· cã vµi ý kiÕn c¶m th«ng rÊt m¹nh mÏ víi luyÕn ¸i ®ång giíi, nh ®¹o diÔn Lª Hoµng hay ca sÜ Ph¬ng Thanh. §©y lµ ®iÒu hÕt søc ®¸ng tr©n träng, cã thÓ xem nh tÝn hiÖu c«ng khai ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh nh×n nhËn x· héi. Nhng nh÷ng ý kiÕn nµy, vµ d luËn x· héi nãi chung, vÉn v« t×nh hay cè ý xem ®©y lµ bÖnh. Cã thÓ hiÓu c¸c ý kiÕn nµy lµ do thiÕu th«ng tin (còng nh ngêi ®ång tÝnh ¸i th«i), mµ còng cã thÓ hiÓu nã ®îc chän nh mét ph¬ng c¸ch cæ ®iÓn khi ®a vÊn ®Ò ra tríc d luËn, nh»m kªu gäi mét sù c¶m th«ng mµ nãi th¼ng ra, gièng nh mét sù th¬ng h¹i! §©y cã lÏ lµ ph¬ng c¸ch dÔ dµng nhÊt, dÔ chÊp nhËn nhÊt, nhng còng thiÕt nghÜ r»ng trong bèi c¶nh x· héi th«ng tin ngµy nay, c¸ch thøc ®ã cã vÎ nh quay ngîc vÒ lÞch sö, v× viÖc y häc xÕp luyÕn ¸i ®ång giíi thµnh mét c¨n bÖnh ®Ó nhËn ®îc sù chÊp nhËn x· héi lµ ®iÒu “xa nh tr¸i ®Êt” råi. Vµ trong bèi c¶nh x· héi ®ã, kh«ng thÓ cã c¸ch nµo hiÖu qu¶ nhÊt mµ còng rèt r¸o nhÊt ngoµi viÖc tiÕp cËn vÊn ®Ò tõ nh÷ng kÕt qu¶ khoa häc chÝnh thøc, còng nh c¸c khÝa c¹nh v¨n hãa, x· héi kh¸c.
VËy kÕt qu¶ khoa häc chÝnh thøc ®îc nãi ®Õn ë ®©y lµ g×? §ã lµ kÕt luËn cña giíi khoa häc r»ng ®ång tÝnh ¸i còng chØ lµ mét biÓu hiÖn cña sù ®a d¹ng sinh häc vÒ mÆt tÝnh dôc cña con ngêi mµ th«i, mµ mét trong nh÷ng c¬ së cña nã lµ gi÷a ngêi dÞ tÝnh ¸i vµ ®ång tÝnh ¸i cã sù kh¸c biÖt trong viÖc chi phèi hµnh vi ph¸i tÝnh tõ n·o bé.
Hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi ë ®éng vËt phæ biÕn h¬n nhiÒu so víi chóng ta nghÜ. Theo thuyÕt tiÕn hãa, tÝnh dôc lµ ph¬ng tiÖn ®Ó chuyÓn giao gien l¹i cho thÕ hÖ sau. VËy th× hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi tõ ®©u mµ cã? Ph¶i ch¨ng nã xuÊt hiÖn tõ trong qu¸ tr×nh tiÕn hãa, hay chØ ®Ó lÊy kho¸i c¶m mµ th«i?
Chim chãc, bß s¸t, ®éng vËt cã vó, vµ c¶ èc sªn còng tham gia vµo trß nµy. T×nh dôc ®ång giíi ë ®éng vËt chØ lµ mét trong sè nhiÒu hµnh vi tÝnh dôc. Hµnh vi nµy t¬ng ®èi phæ biÕn, vµ ë mét sè loµi, nã xuÊt hiÖn víi tÇn suÊt kh¸ dµy. Trong thÕ giíi ®éng vËt, cuéc sèng chung thuû "mét vî mét chång" thùc sù lµ "cña hiÕm". Chóng "sinh ho¹t" kh¸ bõa b·i - mét con ®ùc víi nhiÒu con c¸i, mét con c¸i víi nhiÒu con ®ùc, hoÆc chung ch¹ lung tung, v.v... TS Geoff McFarlane, nhµ sinh häc thuéc §H Newcastle (Anh), cho biÕt: "ThÕ giíi ®éng vËt cã rÊt nhiÒu c¸ch s¾p xÕp còng nh c¸ch "sinh ho¹t"!".
Thó ®ång tÝnh
Ýt ai ngê h¬u cao cæ còng thÝch quan hÖ t×nh dôc ®ång giíi.Hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi ®· ®îc giíi khoa häc quan s¸t kh¸ kü lìng ë hÇu nh tÊt c¶ c¸c loµi vËt. Trªn thÕ giíi, cã tæng céng kho¶ng 450 loµi cã thãi quen quan hÖ t×nh dôc ®ång giíi. McFarlane còng ®· t×m kiÕm trong c¸c t¸c phÈm khoa häc xem cã trêng hîp t×nh dôc ®ång giíi nµo kh«ng. ¤ng t×m thÊy mét danh môc c¸c hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ sê n¾n c¬ quan sinh dôc vµ cìi lªn nhau. MÆc dï hai hµnh ®éng nµy cã vÎ "giã tho¶ng m©y bay" h¬n lµ mét mèi quan hÖ bÒn v÷ng, nã cho chóng ta thÊy r»ng tÝnh dôc vÉn lµ tÝnh dôc, cßn c¸c hµnh vi kh¸c nh ch¶i chuèt l¹i kh«ng "lät" ®îc vµo danh môc nµy.
McFarlane nhËn thÊy hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi ë c¸c loµi linh trëng phæ biÕn h¬n so víi c¸c ®éng vËt cã vó kh¸c, nhng kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã ë chim chãc, bß s¸t, lìng c, c¸, c«n trïng vµ c¸c loµi ®éng vËt kh«ng x¬ng sèng. Kh«ng ph¶i chØ ë ®éng vËt hoang d·, mµ c¶ gia sóc gia cÇm còng tån t¹i hiÖn tîng nµy, ®Æc biÖt lµ cõu ®ùc.HÇu hÕt c¸c hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi m« t¶ trong s¸ch vë ®Òu xuÊt hiÖn ë ®éng vËt cã vó. H¬u cao cæ sèng trong nh÷ng nhãm toµn con ®ùc, vµ chóng chØ quan hÖ víi h¬u c¸i nh»m môc ®Ých sinh s¶n. Kho¶ng 80% quan hÖ gi÷a c¸c chó h¬u cao cæ ®ùc víi nhau mang tÝnh chÊt t×nh dôc, vµ thêng biÓu hiÖn b»ng hµnh vi cìi lªn nhau. Tû lÖ cìi lªn nhau ë s tö ®ùc lµ 8%. §Æc biÖt, c¸c loµi linh trëng cã nh÷ng mèi quan hÖ t×nh dôc ®ång giíi rÊt phøc t¹p. Kho¶ng 30 loµi linh trëng ®· ®îc ghi nhËn lµ cã "cÆp bå" ®ång tÝnh, thËm chÝ cã nh÷ng ®«i cßn quan hÖ víi nhau rÊt l©u dµi.
Chim chãc ®ång tÝnh
Hång h¹c næi tiÕng trong thÕ giíi chim chãc víi hµnh vi "kh¸c ngêi" cña m×nh.Trªn 130 loµi chim, trong ®ã cã loµi hång h¹c næi tiÕng quý hiÕm, dµnh kh¸ nhiÒu thêi gian trong cuéc ®êi cho c¸c mèi quan hÖ t×nh dôc ®ång giíi. McFarlane cho biÕt: "Hång h¹c lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh cho hiÖn tîng ®ång tÝnh ë chim chãc. Kho¶ng 6% sè hång h¹c trèng thùc sù cÆp ®«i víi nhau vµ lµm tÊt c¶ nh÷ng "trß" mµ chim trèng vµ chim m¸i vÉn lµm, kÓ c¶ ©u yÕm vµ nu«i nÊng con c¸i. Chóng cã thÓ chiÕm lÊy mét c¸i tæ vµ nu«i chim con."§iÒu ®¸ng ng¹c nhiªn lµ ë c¸c loµi chim níc, chim trèng ®ång tÝnh l¹i thêng thµnh c«ng h¬n c¸c chó chim "vî con ®Ò huÒ", ®¬n gi¶n lµ v× chóng hiÕu chiÕn h¬n vµ cã thÓ x©m chiÕm ®îc nhiÒu l·nh thæ h¬n. Trong sè c¸c cÆp nh¹n biÓn Roseate, mét phÇn ba lµ "thuÇn chÞ em" - chóng cÆp ®«i víi nhau vµ nu«i con. C¶ hai cïng ®Î trøng, vµ thêng lµ mét sè trøng vÉn ®îc thô tinh, chøng tá r»ng chóng vÉn thêng xuyªn "nhËp nhÌm" c¶ víi "c¸nh ®µn «ng".
ë Australia, giíi khoa häc ®· thèng kª ®îc h¬n 40 loµi chim cã hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi. Xu híng nµy cã thÓ vÉn cßn tiÕp tôc ph¸t triÓn. ThËm chÝ ë loµi galah, quan hÖ ®ång giíi vÉn tiÕp tôc ®îc duy tr× ngay c¶ khi "b¹n ®êi" chÕt, d©n sè trong ®µn hoÆc tû lÖ trèng-m¸i thay ®æi.
§i t×m lêi gi¶i ®¸p
Theo thuyÕt tiÕn hãa cña Darwin, ®éng vËt tiÕn hãa v× nh÷ng ®Æc ®iÓm thay ®æi sÏ t¹o nªn lîi thÕ vÒ mÆt sinh s¶n cho chóng. Nh÷ng ®Æc ®iÓm Êy sÏ ®îc truyÒn l¹i cho nhiÒu thÕ hÖ sau. Tríc ®©y, c¸c nhµ sinh häc ®· nhiÒu lÇn thö gi¶i thÝch vÒ hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi ë ®éng vËt, ch¼ng h¹n nh ®éng vËt "nhÇm" giíi tÝnh, nghÞch ngîm, hoÆc "tËp" tríc khi "xung trËn" thùc sù. Cã ngêi l¹i cho r»ng hiÖn tîng ®ång tÝnh xuÊt hiÖn v× trong céng ®ång thiÕu con ®ùc hoÆc con c¸i, hoÆc lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nu«i nhèt.
Mét trong nh÷ng thuyÕt míi nhÊt lµ thuyÕt "mua vui" cña Paul Vasey thuéc §H Lethbridge (Canada). ¤ng tiÕn hµnh quan s¸t vÒ hµnh vi t×nh dôc ®ång tÝnh cña khØ ®Çu chã NhËt B¶n vµ nhËn thÊy 33% sè hµnh vi ®ång tÝnh cña chóng lµ gi÷a c¸c con c¸i. Vµ lêi gi¶i thÝch cña «ng lµ ®iÒu mµ cha ai nghÜ tíi: Chóng lµm thÕ chØ ®Ó mua vui!
VËy hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi lµ bÈm sinh hay do häc hái mµ cã? Còng nh c¸c hµnh vi kh¸c cña ®éng vËt, ®©y lµ sù giao thoa gi÷a vai trß cña tù nhiªn vµ "häc hái", vµ mçi loµi l¹i mang mét ®Æc ®iÓm kh¸c nhau. Trªn ph¬ng diÖn "häc hái", hµnh vi nµy chÞu t¸c ®éng cña sù thèng trÞ vµ t«n ti trËt tù. Trªn ph¬ng diÖn "tù nhiªn", c¸c nhµ sinh häc cho r»ng hµnh vi nµy lµ kÕt qu¶ cña hiÖn tîng t¨ng møc hormone tríc vµ sau khi sinh. Elizabeth Atkins-Regan, nhµ nghiªn cøu thuéc §H Cornell, ®· thö nghiÖm b»ng c¸ch cho chim sÎ m¸i tiÕp xóc víi chÊt øc chÕ tæng hîp oestrogen. Lò chim m¸i non në ra cã xu híng thÝch chim m¸i, nhng trong trêng hîp bÞ øc chÕ hormone trèng, lò chim trèng non në ra l¹i thÝch chim trèng h¬n.
Theo GS t©m lý tiÕn ho¸ Robin Dunbar t¹i §H Liverpool (Anh), mét trong nh÷ng lý lÏ chÝnh biÖn minh cho hµnh vi ®ång tÝnh ë con ngêi lµ nã gióp liªn kÕt c¸c nhãm nam giíi víi nhau, ®Æc biÖt lµ khi hä ph¶i dùa vµo nhau ch¼ng h¹n nh trong s¨n b¾n hoÆc chiÕn ®Êu. Ngêi Sparte ë Hy L¹p cæ ®¹i khuyÕn khÝch t×nh dôc ®ång giíi trong ®éi qu©n tinh nhuÖ cña hä, do tin r»ng c¸c c¸ nh©n sÏ g¾n bã vµ nç lùc cøu c¸c c¸ nh©n kh¸c nÕu hä cã quan hÖ t×nh c¶m.
Mét lý lÏ kh¸c cho r»ng t×nh dôc ®ång giíi lµ mét giai ®o¹n ph¸t triÓn mµ con ngêi tr¶i qua. Tuy nhiªn, cã kh¶ n¨ng lµ mét sè ngêi bÞ m¾c kÑt ë giai ®o¹n nµy trong suèt phÇn ®êi cßn l¹i do m«i trêng x· héi mµ hä trëng thµnh trong ®ã. Dï thÕ nµo ®i n÷a, phÝa tríc vÉn lµ mét chÆng ®êng dµi tríc khi chóng ta cã thÓ hiÓu ®Çy ®ñ nguyªn nh©n cña hµnh vi ®ång tÝnh ë ngêi. Theo Dunbar, cha cã ai thùc sù ®iÒu tra vÊn ®Ò nµy toµn diÖn bëi nã rÊt nh¹y c¶m vÒ chÝnh trÞ. Mäi kh¶ n¨ng vÉn cßn ®Ó ngá.
Trong sinh häc, tr¹ng th¸i võa ®ùc võa c¸i mét c¸ch tù nhiªn cã thÓ thÊy ë mét sè loµi, vÝ dô con sªn khi lµ ®ùc khi lµ c¸i trong suèt cuéc ®êi cña nã. Thêi cæ ®¹i, ngêi ta coi nh÷ng trÎ cã “giíi mËp mê” lµ kÎ cã dÊu Ên sù næi giËn cña c¸c thÇn; vµ hä bÞ giÕt ngay. Cho tíi gÇn ®©y, c¸ch hµnh xö nµy vÉn tån t¹i ë mét sè níc. Tuy nhiªn mét sè trêng hîp giíi tÝnh mËp mê l¹i ®îc coi lµ m« h×nh cña sù trïng hîp nh÷ng yÕu tè ®èi lËp, quy tô søc m¹nh thÇn bÝ vµ t«n gi¸o g¾n víi mçi c¸ thÓ mang 2 giíi. Trong trêng hîp nµy, c¸ thÓ ®îc trao cho nh÷ng quyÒn n¨ng cña c¶ 2 giíi b»ng nhiÒu thùc hµnh cã tÝnh nghi thøc, ®Æc biÖt lµ sù thay ®æi trang phôc.
Tríc ®©y, nhãm d©n sè cã giíi tÝnh mËp mê thêng gäi lµ ¸i nam ¸i n÷. NÕu x¶y ra cho mét gia ®×nh, ®iÒu nµy g©y ra nhiÒu sù lo l¾ng, thËm chÝ kinh hoµng. Cã nhiÒu lý do ®Ó cÇn quan t©m: c¸c bËc cha mÑ sinh con cã giíi mËp mê sÏ ph¶i nu«i dìng, gi¸o dôc nh thÕ nµo ®Ó kh«ng tæn th¬ng ®Õn sù ph¸t triÓn t©m lý vµ vai trß x· héi cña chóng; c¸c thµy thuèc cÇn can thiÖp vµo thêi ®iÓm nµo ®Ó ®¸p øng ®óng nguyÖn väng cña trÎ; t¬ng lai cña nh÷ng trÎ cã giíi mËp mê sÏ ra sao nÕu kh«ng ®îc can thiÖp... Ngoµi ra cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i ®¸p kh¸c vµ chØ cã sù hiÓu biÕt míi cã thÓ c¶i thiÖn chÊt lîng sèng cho nhãm d©n sè nµy.
ThuËt ng÷ ¸i nam ¸i n÷ (hermaphrodite) hÇu nh kh«ng cßn ®îc dïng n÷a v× kh«ng phï hîp. Giíi y häc ®Ò nghÞ dïng mét thuËt ng÷ thay thÕ lµ giíi trung gian (intersex), giíi mËp mê hay lÉn lén (ambigous androgyne). C¸c thÇy thuèc tríc ®©y tin r»ng tuyÕn sinh dôc lµ dÊu hiÖu chñ yÕu ®Ó xÕp con ngêi thuéc mét giíi nµo ®ã. V× vËy, hä ®· ®Æt ra mét lo¹t tªn gäi kh«ng dùa trªn hiÓu biÕt vÒ gene häc, néi tiÕt häc hay bµo thai häc, vµ ph©n nh÷ng ngêi cã giíi tÝnh kh«ng râ thµnh nhiÒu lo¹i nh “¸i nam ¸i n÷ gi¶ kiÓu nam”, “¸i nam ¸i n÷ gi¶ kiÓu n÷” hay “¸i nam ¸i n÷ ®Ých thùc”.
ChØ khi nµo c¶ 2 tuyÕn sinh dôc (c¶ tinh hoµn vµ buång trøng) tån t¹i trªn mét c¸ thÓ míi cã thÓ gäi lµ ¸i nam ¸i n÷ ®Ých thùc, ®iÒu nµy kh«ng thÓ x¶y ra, trõ phi cã sù cè vÒ gene häc vµ còng rÊt hiÕm. Nh÷ng ngêi nµy cã thÓ sèng ®îc nhng kh«ng thÓ sinh s¶n vµ h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng t×nh dôc v× c¸c hoãc m«n nam ®· triÖt tiªu t¸c dông cña c¸c hoãc m«n n÷ vµ ngîc l¹i.
NhiÒu h×nh th¸i bÖnh lý khiÕn trÎ sinh ra ®· cã c¬ quan sinh s¶n kh«ng phï hîp víi ®Þnh nghÜa vÒ nam hay n÷. VÝ dô mét trÎ sinh ra bÒ ngoµi lµ g¸i nhng phÇn lín cÊu tróc gi¶i phÉu bªn trong c¬ thÓ lµ nam. Tuy nhiªn, còng cã trÎ sinh ra víi c¬ quan sinh dôc ngoµi kh«ng râ nam hay n÷: vÝ dô trÎ g¸i sinh ra víi ©m vËt to hay kh«ng cã cöa vµo ©m ®¹o; hoÆc mét bÐ trai sinh ra víi d¬ng vËt nhá râ rÖt hoÆc cã b×u t¸ch ®«i gièng nh 2 m«i lín. Cã khi trÎ sinh ra víi cÊu tróc gen h×nh kh¶m nªn mét sè tÕ bµo võa cã cÆp nhiÔm s¾c thÓ giíi XX vµ mét sè kh¸c l¹i cã cÆp nhiÔm s¾c thÓ giíi XY.
Giíi mËp mê cã thÓ do nh÷ng rèi lo¹n vÒ thÓ nhiÔm s¾c hay hoãcm«n g©y ra; thÓ hiÖn ë nhiÒu møc ®é kh¸c nhau vÒ mÆt thÓ chÊt. §©y mÆc dï lµ mét bÖnh bÈm sinh nhng kh«ng ph¶i lóc nµo còng béc lé ra ngay khi ®Î. §«i khi t×nh tr¹ng gi¶i phÉu mËp mê vÒ giíi chØ ph¸t hiÖn ra khi ®Õn tuæi dËy th× hoÆc tuæi trëng thµnh do kh«ng thÊy sinh s¶n ®îc. ThËm chÝ cã ngêi ®Õn khi chÕt giµ, qua gi¶i phÉu thi thÓ ngêi ta míi t×nh cê biÕt lµ cã giíi kh«ng râ rµng. Mét sè ngêi chung sèng suèt ®êi víi t×nh tr¹ng giíi mËp mê mµ kh«ng ai biÕt (ngay c¶ chÝnh hä).
Cã ph¶i ngêi giíi tÝnh mËp mê nµo còng cã c¬ quan sinh dôc khã nhËn biÕt lµ nam hay n÷? C©u tr¶ lêi lµ kh«ng. C¬ quan sinh dôc ngoµi cã khi mËp mê nhng còng cã khi hoµn toµn gièng n÷ hay nam. VÝ dô, bÐ g¸i sinh ra víi cÆp nhiÔm s¾c thÓ XY vµ m¾c héi chøng kh«ng nh¹y c¶m víi androge¨csex cã c¬ quan sinh dôc ngoµi hoµn toµn kiÓu n÷. Vµ mét sè trÎ sinh ra víi cÆp XX nhng cã héi chøng qu¸ s¶n bÈm sinh tuyÕn thîng thËn th× c¬ quan sinh dôc ngoµi hoµn toµn kiÓu nam. Lín lªn, tÊt nhiªn trÎ sÏ nhËn thÊy sù kh¸c biÖt vµ khi ®ã nã sÏ tù quyÕt ®Þnh thuéc giíi nµo dùa trªn c¶m nhËn vÒ b¶n s¾c giíi. Y häc hiÖn ®¹i vµ t©m lý häc cã vai trß quan träng ®Ó b¶o ®¶m quyÒn ®îc chuyÓn giíi cho mét sè ngêi giíi mËp mê vµ rèi lo¹n b¶n s¾c giíi.
Nh©n c¸ch cña ngêi cã giíi mËp mê thÕ nµo? Cßn tïy theo nguyªn nh©n thùc thÓ; bÊt thêng nÆng g©y t©m lý mÆc c¶m, trÝ tuÖ chËm ch¹p. Cã nhiÒu b»ng chøng cho thÊy trÎ cã giíi mËp mê kh«ng ®îc can thiÖp ngo¹i khoa vÉn cã thÓ lín lªn b×nh thêng. Y v¨n ®· tõng nªu 2 trêng hîp phô n÷ ®· lín lªn víi ©m vËt to; ngay c¶ con trai cã d¬ng vËt nhá còng cã thÓ trëng thµnh b×nh thêng, nÕu kh«ng can thiÖp ngo¹i khoa vµ ®îc nu«i dìng, gi¸o dôc ®óng ®¾n.
Cã thÓ khai sinh lµ trai hay g¸i cho c¸ thÓ cã giíi mËp mê mµ kh«ng cÇn can thiÖp ngo¹i khoa? Th«ng thêng, muèn quy ®Þnh mét trÎ giíi mËp mê lµ trai hay g¸i th× cÇn lµm mét sè th¨m dß vÒ hoãc m«n, gene, ®iÖn quang vµ tham kh¶o ý kiÕn thÇy thuèc vÒ giíi dÔ cã ë trÎ khi trëng thµnh. VÝ dô, tuyÖt ®¹i ®a sè trÎ bÞ héi chøng kh«ng nh¹y c¶m hoµn toµn víi androgen khi lín lªn c¶m thÊy m×nh lµ n÷ vµ nhiÒu trÎ ph× ®¹i ©m vËt víi cÆp nhiÔm s¾c thÓ XY sÏ lín lªn víi c¶m nhËn m×nh lµ nam. Héi nghiªn cøu vÒ giíi mËp mê B¾c Mü (ISNA) chñ tr¬ng quy ®Þnh cho trÎ s¬ sinh cã giíi mËp mê thuéc nam hay n÷ nhng ®©y chØ lµ bíc chuÈn bÞ; v× sau nµy trÎ cã thÓ cho r»ng ngêi ta ®· quy ®Þnh lÇm giíi cho m×nh vµ muèn chuyÓn sang giíi kh¸c.
TrÎ cã biÓu hiÖn giíi mËp mê cã tû lÖ chuyÓn giíi cao h¬n râ rÖt so víi d©n sè chung. §ã lµ lý do chñ yÕu kh«ng nªn can thiÖp ngo¹i khoa sím khi cha cã sù ®ång ý cña hä. C¬ quan sinh dôc ®· t¹o h×nh tõ nhá sÏ rÊt khã söa l¹i, nÕu nh kh«ng muèn nãi lµ kh«ng thÓ. V× vËy, viÖc can thiÖp ngo¹i khoa ®Ó söa ch÷a l¹i c¬ quan sinh dôc nªn ®îc tr× ho·n ®Õn ®é tuæi mµ trÎ cã thÓ c¶m nhËn m×nh thuéc giíi nµo vµ tù quyÕt ®Þnh.
C¬ së sinh häc cña t×nh dôc ®ång giíi
Ngêi t×nh dôc ®ång giíi chØ kh¸c víi mäi ngêi chñ yÕu ë xu híng tÝnh dôc (hÊp dÉn víi ngêi cïng giíi), ngoµi ra hä cã cÊu tróc gen b×nh thêng (XY hoÆc XX) víi h×nh thÓ b×nh thêng thuéc nam hay n÷, cã b¶n s¾c giíi b×nh thêng (vÉn c¶m nhËn m×nh lµ nam hay n÷) vµ vai trß giíi còng b×nh thêng trong hÇu hÕt trêng hîp.
C¸c nhµ t©m lý, c¸c khoa häc gia vÒ søc kháe t©m thÇn vµ tÝnh dôc ngêi ®Òu chia xÎ quan ®iÓm coi hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi lµ mét xu híng tÝnh dôc cã tÝnh chÊt cè ®Þnh, kh«ng ph¶i lµ sù lùa chän cña c¸ nh©n, nã ®îc h×nh thµnh ngay tõ nhá do sù t¸c ®éng qua l¹i cña c¸c yÕu tè sinh häc, t©m lý vµ x· héi, tríc c¶ khi cã tr¶i nghiÖm t×nh dôc. Cã mét sè ngêi ®· thö thay ®æi xu híng tÝnh dôc, tõ ®ång giíi chuyÓn thµnh kh¸c giíi nhng kh«ng thµnh c«ng.
Nghiªn cøu cña ngêi Mü
N¨m 1991, b¸c sÜ Le Vay, khoa ThÇn kinh, ViÖn Salk (Mü) ®· c«ng bè nghiªn cøu gi¶i phÉu mét phÇn n·o vïng díi ®Çu cña 41 tö thi. §©y lµ nh÷ng ngêi ®· tö vong do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. Trong sè hä, cã 16 ngêi ®ång tÝnh luyÕn ¸i. B¸c sÜ ph¸t hiÖn ra r»ng, nh÷ng ngêi ®ång tÝnh luyÕn ¸i, thµnh phÇn INH3 (cÊu tróc nhá ®îc biÕt ®Õn nh mét yÕu tè ®iÒu khiÓn th¸i ®é tÝnh dôc ë ®éng vËt cã vó) nhá gÊp hai lÇn so víi nh÷ng ngêi kh¸c.
N¨m 1993, mét nhãm nghiªn cøu y häc do Dean Harner ®øng ®Çu ®· t×m mèi liªn hÖ gi÷a gene vµ chøng ®ång tÝnh luyÕn ¸i. Hä t×m thÊy mét ®iÓm ®Æc biÖt trªn nh¸nh dµi cña nhiÔm s¾c thÓ X, ®îc truyÒn tõ mÑ sang con vµ thêng gÆp ë nh÷ng ngêi ®ång tÝnh luyÕn ¸i.
Th¸ng 4/2003, mét nhãm nghiªn cøu kh¸c cña Mü còng ®· thö chøng minh sù liªn quan gi÷a ®Æc ®iÓm cña bµn tay nam giíi víi th¸i ®é tÝnh dôc. Do t¸c ®éng cña hormone sinh dôc nam, ®µn «ng cã ngãn tay trá ng¾n h¬n ngãn nhÉn. VËy mµ, theo c¸c t¸c gi¶ nghiªn cøu, bµn tay cña nh÷ng ngêi phô n÷ ®ång tÝnh luyÕn ¸i mang ®Æc ®iÓm nµy cña ®µn «ng.
C¸c nghiªn cøu kh¸c nhau ®Òu nh»m môc ®Ých chøng minh tõ lóc chµo ®êi, th¸i ®é t×nh dôc cña con ngêi ta ®· ®îc ®Þnh s½n. Cho dï nghiªn cøu gi¶i phÉu, nghiªn cøu gen hay néi tiÕt, c¸c b¸c sÜ ®Òu t×m c¸ch kh¼ng ®Þnh r»ng, mét ngêi cã quan hÖ t×nh dôc ®ång giíi hay cã quan hÖ t×nh dôc kh¸c giíi (hoÆc thËm chÝ cã c¶ hai th¸i ®é nµy) ®Òu lµ do cha sinh mÑ ®Î, chø ch¼ng liªn quan tíi chuyÖn gi¸o dôc hay m«i trêng sèng.
Gi¶ thiÕt nµo ®îc nhiÒu phe ñng hé?
C¸c nghiªn cøu nµy ®îc nhiÒu tæ chøc ñng hé nhng v× nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau. Héi ngêi ®ång tÝnh luyÕn ¸i t©m huyÕt víi c¸c kÕt qu¶ trªn v× chóng chøng tá r»ng hä ch¼ng cã lçi g× khi cã quan hÖ t×nh dôc víi ngêi cïng giíi. Phe b¶o thñ th× quan t©m tíi c¸c nghiªn cøu trªn v× hä muèn kh¼ng ®Þnh, ngêi ®ång tÝnh luyÕn ¸i lµ ngêi cã khiÕm khuyÕt vÒ cÊu t¹o thÓ chÊt.
C¸c nghiªn cøu míi ®îc thùc hiÖn trªn sè Ýt ngêi nªn tÝnh thuyÕt phôc cha thËt cao. VÊn ®Ò nµy cßn lµ ®Ò tµi tranh luËn gay g¾t, nhÊt lµ c¸c nhµ t©m lý häc kh«ng chÞu thua vµ kiªn tr× víi c¸ch lý gi¶i cña hä vÒ ®ång tÝnh luyÕn ¸i nh mét hiÖn tîng t©m lý ®¬n thuÇn.
Xu híng t×nh dôc ®ång giíi, tuy chØ chiÕm kho¶ng 5% sè ngêi ®· trëng thµnh (d÷ liÖu cña Mü) nhng kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng gièng ®a sè lµ kh«ng b×nh thêng, v× thÕ nµo lµ b×nh thêng khi ngêi t×nh dôc ®ång giíi kh«ng thÓ chÊp nhËn hµnh vi tÝnh dôc kh¸c giíi vµ ngîc l¹i, nhng c¶ hai l¹i coi hµnh vi cña ngêi lìng tÝnh dôc lµ b×nh thêng. Gi¶ thuyÕt cã vÎ hîp lý nhÊt, dùa trªn nh÷ng nghiªn cøu c¸c cÆp song sinh, cho r»ng nh÷ng ngêi TD§G cã nh÷ng thay ®æi khã nhËn biÕt ë b¶n th©n c¸c gen, ë t¸c dông qua l¹i gi÷a c¸c gen vµ bé phËn c¶m thô hormone cña c¸c trung t©m thÇn kinh (vïng díi ®åi, n·o gi÷a) n¬i chi phèi mäi hµnh vi, c¶m xóc t×nh dôc.
V× thÕ, nh÷ng ngêi t×nh dôc ®ång giíi chØ lµ n¹n nh©n cña mét cÊu tróc sinh häc mµ hä kh«ng thÓ thay ®æi ®îc. Nh÷ng ngêi cã xu híng tÝnh dôc nµy hoµn toµn kháe m¹nh, hä cã n¨ng lùc thÓ chÊt nh nhiÒu ngêi kh¸c (phÇn lín cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng t×nh dôc b×nh thêng vµ cã thÓ sinh s¶n, chØ cã ®iÒu hä bÞ chi phèi bëi xu híng tÝnh dôc nªn kh«ng thÓ cã hÊp dÉn víi ngêi kh¸c giíi) vµ nhiÒu ngêi cã n¨ng lùc trÝ tuÖ cña nhµ khoa häc, nhµ v¨n, nhµ th¬. Hä vÉn cã nh÷ng ®am mª c«ng viÖc, yªu quý ngêi th©n vµ còng biÕt nu«i d¹y con c¸i nh nh÷ng bËc cha mÑ tèt. Nh÷ng trÎ ®îc nh÷ng ngêi t×nh dôc ®ång giíi nu«i d¹y kh«ng thÊy cã sù ph¸t triÓn kh¸c thêng vÒ chØ sè th«ng minh, t©m lý, vai trß x· héi, b¶n s¾c giíi, quan hÖ b¹n bÌ... so víi nh÷ng trÎ kh¸c.
Do hoµn c¶nh x· héi cha cã th¸i ®é dung n¹p, thËm chÝ nghiÖt ng·, nhiÒu ngêi t×nh dôc ®ång giíi cã cuéc sèng c¸ch biÖt, ph¶i chÞu ®ùng nh÷ng nh×n nhËn kh«ng chÝnh ®¸ng cho nªn cã thÓ cã nh÷ng t©m tr¹ng nh mÆc c¶m, hoµi nghi x· héi. Còng cã thÓ kÌm theo mét rèi lo¹n nµo ®ã nh thÝch b¸i vËt (n¶y sinh høng khëi t×nh dôc víi bé phËn nµo ®ã cña c¬ thÓ nh bµn ch©n, bµn tay, tãc... hoÆc ®å vËt tiÕp xóc víi b¸i vËt nh giµy dÐp)... nhng tû lÖ nh÷ng rèi lo¹n nµy ë ngêi t×nh dôc ®ång giíi kh«ng kh¸c g× so víi quÇn thÓ t×nh dôc kh¸c giíi.
NhiÒu ngêi ®· xem xÐt vÊn ®Ò t×nh dôc ®ång giíi díi gãc ®é ®¹o ®øc vµ t«n gi¸o mµ kh«ng quan t©m ®Õn c¸c yÕu tè di truyÒn, sinh häc mét c¸ch nghiªm tóc ®Ó hiÓu râ h¬n xu híng t×nh dôc nµy: nã kh«ng cã h¹i cho céng ®ång v× kh«ng l©y lan, chØ thuéc mét sè ngêi h¹n chÕ, nã kh«ng ®e däa sù tån t¹i cña gièng loµi, còng chØ liªn quan ®Õn mét sè ®µn «ng vµ ®µn bµ thêng rÊt hiÒn lµnh. V× vËy hä kh«ng thÓ lµ môc tiªu ®Ó ph¶i chÞu sù kú thÞ hoÆc ®µn ¸p cña x· héi. Cã h¹i hay kh«ng cã h¹i cho gièng loµi cã lÏ sÏ lµ cèt lâi cña vÊn ®Ò chÊp nhËn hay kh«ng chÊp nhËn. NhËn thøc nh vËy cho nªn trªn thÕ giíi nhiÒu níc ®· ®Æt hµnh vi t×nh dôc ®ång giíi díi sù b¶o vÖ cña ph¸p luËt, coi ®ã lµ biÓu hiÖn cña xu híng tÝnh dôc tuy kh¸c thêng nhng cÇn ®îc b×nh ®¼ng vÒ mäi mÆt nh nh÷ng ngêi kh¸c.
HiÖn nay còng ®· cã nhiÒu tæ chøc quèc tÕ b¶o vÖ quyÒn cho nh÷ng ngêi cã xu híng tÝnh dôc ®îc coi lµ "thiÓu sè" nµy. Siecus, trong ph¸t biÓu vÒ nh÷ng nguyªn lý cña tÝnh dôc ngêi ®· nãi: "Xu híng tÝnh dôc lµ vÊn ®Ò thuéc vÒ quyÒn c¬ b¶n cña con ngêi, lµ thµnh phÇn cña b¶n s¾c giíi, giíi tÝnh vµ lµ sù tù kh¼ng ®Þnh chøc n¨ng tÝnh dôc cña mçi ngêi thuéc t×nh dôc ®ång giíi hay kh¸c giíi".
Sù kh«ng hiÓu biÕt ®Çy ®ñ cña mét bé phËn céng ®ång vÒ nh÷ng ngêi t×nh dôc ®ång giíi ®· g©y cho hä nhiÒu khã kh¨n vµ thiÖt thßi trong ®êi sèng. Cã nhiÒu ngêi cã t©m tr¹ng bÕ t¾c, ch¸n chêng, thËm chÝ muèn tù tö, cã ngêi ®· cÇu cøu ®Õn c¸c nh©n vËt khoa häc, c¸c nhµ v¨n ®Ó gi·i bµy nçi khæ cña m×nh. VËy kh«ng thÓ bá qua nguyÖn väng chÝnh ®¸ng cña hä lµ ®îc sèng nh mét nh©n c¸ch b×nh thêng kh¸c, kh«ng bÞ kú thÞ, thµnh kiÕn, coi thêng.
b/ Nguyªn nh©n x· héi
Quan ®iÓm x· héi ®èi víi quan hÖ ®ång tÝnh, thÓ hiÖn trong quan ®iÓm cña chÝnh quyÒn vµ t«n gi¸o, ®· thay ®æi nhiÒu lÇn qua thêi gian, tõ viÖc b¾t mäi ngêi ®µn «ng cã quan hÖ, ®Õn viÖc chÊp nhËn, ®Õn viÖc xem nã nh mét téi nhá bÞ cÊm ®o¸n qua luËt ph¸p vµ toµ ¸n, cho ®Õn viÖc xem nã nh lµ mét träng téi ®¸ng bÞ xö tö.
- Quan ®iÓm cña thÇn tho¹i
Theo thÇn tho¹i Hy L¹p, loµi ngêi gåm 3 giíi: ®ùc, c¸i vµ võa ®ùc võa c¸i. V× lµm cho thÇn Zeus næi giËn nªn nh©n lo¹i bÞ trõng ph¹t b»ng c¸ch t¸ch tõng ngêi ra lµm hai nöa: chØ lµ nam hoÆc lµ n÷. Sù chia c¾t ®ã khiÕn loµi ngêi lu«n t×m kiÕm mét nöa cña m×nh, t¹o nªn hiÖn tîng mµ ta gäi lµ t×nh yªu.
TruyÒn thuyÕt vÒ nh÷ng ngêi cã giíi tÝnh mËp mê ®· xuÊt hiÖn tõ thêi cæ ®¹i. Hai vÞ thÇn Hermes vµ Aphrodite ®· ghÐp tªn hä ®Ó ®Æt cho con trai: Hermaphrodite. Mét n÷ thÇn kh¸c yªu Hermaphrodite nhng bÞ khíc tõ nªn ®· cã lêi íc nguyÖn lµ c¬ thÓ cña 2 ngêi ®îc nhËp lµm mét. §iÒu mong íc ®ã ®· ®îc chÊp thuËn, lµm xuÊt hiÖn con ngêi võa lµ nam võa lµ n÷. H×nh tîng ®îc thÓ hiÖn nh mét ngêi võa cã vó võa cã d¬ng vËt. ThÇn tho¹i Hy L¹p còng nãi ®Õn Tiresias lµ ngêi mµ theo huyÒn tho¹i khi th× lµ ®µn «ng khi th× lµ phô n÷.
- Quan ®iÓm cña t«n gi¸o
T«n gi¸o ®· ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc t¹o ra quan ®iÓm cña mét x· héi ®èi víi ®ång tÝnh luyÕn ¸i. Trong lÞch sö, chØ cã c¸c t«n gi¸o theo truyÒn thèng Abraham xem ®ång tÝnh luyÕn ¸i lµ mét viÖc tiªu cùc. C¸c nhãm kh«ng chÞu ¶nh hëng cña c¸c t«n gi¸o theo truyÒn thèng Abraham thêng xem ®ång tÝnh luyÕn ¸i nh mét ®iÒu thiªng liªng hay kh«ng cã ý kiÕn. Trong thêi gian bÞ ®« hé bëi c¸c ®Õ quèc thùc d©n theo truyÒn thèng Abraham, mét sè nhãm tríc kia kh«ng theo truyÒn thèng Abraham ®· cã quan ®iÓm tiªu cùc vÒ §TLA. Mét vÝ dô lµ khi Ên §é trë thµnh mét phÇn cña §Õ quèc Anh, nhiÒu luËt lÖ chèng kª gian ®· ®îc th«ng qua trong khi trong Ên §é gi¸o kh«ng cã lý do ®Ó chèng ®iÒu nµy. Ên §é cho ®Õn nay vÉn cßn gi÷ mét sè luËt lÖ nµy.
- Quan ®iÓm cña c¸c nÒn v¨n ho¸
TËp qu¸n t×nh dôc thay ®æi theo thêi gian. Kh¸i niÖm "®ång tÝnh luyÕn ¸i" hiÖn ®ang ®îc hiÓu ë c¸c níc T©y ph¬ng lµ mét kh¸i niÖm míi, kh«ng t¬ng øng víi kh¸i niÖm tríc ®©y. Trong cuéc ®êi cña nhiÒu ngêi quan träng trong lÞch sö nh Alexandre §¹i §Õ, Leonardo da Vinci, Michaelangelo, Plato, v.v. cã thÓ ®îc xem lµ cã quan hÖ t×nh dôc víi ngêi cïng ph¸i, nhng kh¸i niÖm "®ång tÝnh luyÕn ¸i" hiÖn ®¹i lµ mét kh¸i niÖm hä cha ®îc biÕt ®Õn.
T¹i ch©u ¸
¸i t×nh ®ång tÝnh lµ mét viÖc cã tõ xa vµ ®îc x· héi thõa nhËn. Ngêi T©y ph¬ng ®Õn khu vùc nµy thêng söng sèt vÒ viÖc nã ®îc chÊp nhËn vµ trng bµy c«ng khai. T¹i Trung Quèc, quan hÖ ®ång tÝnh ®îc ghi nhËn tõ n¨m 600 TCN. NhiÒu tõ nãi tr¹i ®îc dïng ®Ó m« t¶ viÖc nµy. C¸c mèi quan hÖ thêng gi÷a nh÷ng ngêi cã tuæi t¸c vµ ®Þa vÞ x· héi kh¸c biÖt nhau. Trong Hång L©u Méng, nh÷ng viÖc ©u yÕm vµ quan hÖ t×nh dôc gi÷a nh÷ng ngêi ®ång giíi kh«ng xa l¹ ®èi víi ®éc gi¶.
T¹i NhËt B¶n, thãi quen nµy ®îc gäi lµ "shudo" hay "nanshoku", ®· ®îc ghi l¹i trong nhiÒu tµi liÖu trªn mét ngh×n n¨m vµ lµ mét phÇn quan träng trong c¸c tu viÖn ®¹o PhËt còng nh truyÒn thèng Samurai. NÒn v¨n hãa ¸i t×nh ®ång tÝnh nµy ®· dÉn ®Õn mét truyÒn thèng h×nh vÏ vµ v¨n ch¬ng ghi nhËn vµ ca tông c¸c quan hÖ nµy.
T¬ng tù, t¹i Th¸i Lan kh«ng cã kh¸i niÖm "®ång tÝnh luyÕn ¸i" m·i ®Õn cuèi thÕ kû 20. Tuy nhiªn, "kathoey" hay "trai n÷" lµ mét phÇn trong x· héi Th¸i trong nhiÒu thÕ kû. Hä lµ nh÷ng ngêi nam giíi ¨n mÆc quÇn ¸o phô n÷. Hä thêng ®îc x· héi chÊp nhËn, kh«ng bÞ phiÒn to¸i, tuy nhiªn mét gia ®×nh cã con trai trë thµnh kathoey thêng thÊt väng. Quan niÖm cña ®¹o PhËt trong x· héi Th¸i chÊp nhËn mét giíi tÝnh thø ba.
Quan hÖ ®ång tÝnh hiÖn ®ang hîp ph¸p t¹i §µi Loan, Indonesia, Hµn Quèc, Th¸i Lan vµ Campuchia. T¹i Singapore, Malaysia, Mayanma vµ Ên §é, v× lµ nh÷ng cùu thuéc ®Þa cña Anh nªn nã bÞ coi lµ bÊt hîp ph¸p.
ë Ch©u ¢u
Nh÷ng tµi liÖu T©y ph¬ng l©u ®êi nhÊt (trong h×nh thøc mü thuËt, v¨n häc, vµ truyÒn thuyÕt) vÒ mèi quan hÖ ®ång tÝnh ®îc t×m thÊy tõ Hy L¹p thêi thîng cæ, n¬i c¸c mèi quan hÖ ®ång tÝnh ®îc x· héi t¹o nªn, ®îc thµnh lËp qua thêi gian tõ thµnh phè nµy ®Õt thµnh phè kh¸c. LÖ nµy, mét hÖ thèng cña nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a mét ngêi ®µn «ng lín tuæi vµ mét thanh niªn ®ang trëng thµnh, ®îc xem lµ cã gi¸ trÞ d¹y dç, ®ång thêi ®Ó kiÒm chÕ møc ®é gia t¨ng d©n sè, ®«i khi bÞ xem lµ lµm mÊt trËt tù. Plato ®· ca ngîi nh÷ng lîi Ých cña viÖc nµy trong c¸c t¸c phÈm lóc ®Çu, nhng trong c¸c t¸c phÈm sau nµy ®· ®Ò nghÞ ng¨n cÊm nã.
Trong thêi Phôc Hng, nh÷ng thµnh phè ë miÒn b¾c níc ý, ®Æc biÖt lµ Firenze vµ Venezia, rÊt næi tiÕng vÒ viÖc ¸i t×nh ®ång tÝnh, ®îc phÇn ®«ng d©n sè nam theo vµ ®îc t¹o theo kiÓu mÉu ë Hy L¹p vµ La M·. (Ruggiero, 1985; Rocke, 1996). Tuy nhiªn, trong khi phÇn ®«ng d©n sè ngêi nam theo tôc lÖ nµy, nh÷ng nhµ chøc tr¸ch còng khëi tè, ph¹t vµ b¾t bí nhiÒu ngêi.
T¹i Ch©u Mü
Trong x· héi thæ d©n B¾c Mü, h×nh thøc ®ång tÝnh luyÕn ¸i phæ biÕn nhÊt lµ nh÷ng ngêi ®îc xem lµ cã hai linh hån. Nh÷ng ngêi nµy ®îc hÇu hÕt c¸c bé l¹c c«ng nhËn. Thêng nh÷ng ngêi cã hai linh hån ®îc c«ng nhËn lóc cßn nhá, ®îc cha mÑ cho lùa chän ®Ó theo con ®êng nµy. NÕu ®øa bÐ nhËn vai trß, nã sÏ ®îc d¹y dç vÒ c¸c nhiÖm vô cña m×nh, theo c¸c phong tôc cña giíi tÝnh mµ nã ®· chän. Nh÷ng ngêi nµy thêng lµm thÇy ph¸p nhng ®îc xem lµ cã nhiÒu quyÒn phÐp h¬n c¸c thÇy ph¸p thêng. Trong lÜnh vùc t×nh dôc, hä sÏ cã quan hÖ víi nh÷ng ngêi kh¸c ph¸i.
T¹i Trung §«ng
NhiÒu nhµ th¬ Håi gi¸o (hÇu hÕt lµ Sufi) t¹i c¸c níc ¶ RËp vµ Ba T trong thêi trung cæ ®· viÕt th¬ ca tông nh÷ng th»ng nhá ®em rîu cho hä trong c¸c qu¸n rîu vµ ngñ chung giêng víi hä. Trong mét sè nÒn v¨n hãa Håi gi¸o tôc lÖ ®ång tÝnh luyÕn ¸i rÊt phæ biÕn (xem Burton, Gide), vµ vÉn cßn tån t¹i ngµy nay.
T¹i Trung ¸, trong con ®êng t¬ lôa, n¬i giao ®iÓm gi÷a hai nÒn v¨n hãa ®«ng- t©y, ®· n¶y ra mét nÒn v¨n hãa ®ång tÝnh luyÕn ¸i. Trong ®ã ngêi tiÕp ®·i viªn ®ång thêi lµm nghÒ m¹i d©m, thanh niªn ph¸i nam ¨n mÆc léng lÉy vµ cã trang ®iÓm. Nh÷ng ngêi bach¸ h¸t vµ móa nh÷ng bµi h¸t khiªu d©m cho kh¸n gi¶. Hä ®îc huÊn luyÖn tõ cßn nhá vµ lµm viÖc cho ®Õn khi dËy th×.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |