6.1.1.3. Chuyển vị Vônfơ:
Khi có mặt Ag2O các - điazôxêtôn chuyển vị thành xêten là chất có khã năng phản ứng rất cao và dễ dàng tác dụng với nước (hoặc alcol) trong môi trường, tạo thành axit cacbôxylic (hoặc este):
Khác với các phản ứng chuyển vị pinacol – pinacolon và Vanhe-Macvai, trong sự chuyển vị Vônfơ nhóm thế R không chuyển dịch đến nguyên tử cacbon mang điện dương của cacbôcation, mà chuyển đến nguyên tử cacbon trung hoà với lớp vỏ electron chưa đủ của một cacbon.
Sự chuyển vị Vônfơ được dùng trong tổng hợp Acnơ – Aixtơ để chuyển hoá một axit cacbôxylic thành đồng đẳng cao kế tiếp, theo sơ đồ sau:
Cũng có thể dùng sự chuyển vị vônfơ vào việc chuyển hoá một xêtôn thành đồng đẳng cao hơn hoặc mở rộng vòng xyclôalkanôn. Thí dụ:
XyclôhexaNôn Xyclôheptanon
Trong những phản ứng đó, hướng cạnh tranh đáng kể là đồng vòng tạo thành ôxyt êtylen.
6.1.1.4. Chuyển vị benzilic:
Chuyển vị benzilic hay còn gọi là chuyển vị benzil – axit – benzilic là phản ứng chuyển hoá - đixêtôn trong môi trường bazơ thành - hyđrôxyaxit. Đơn giản và tiêu biểu nhất là trường hợp chuyển vị benzyl thành axit benzilic (vì thế có tên gọi trên). Phản ứng bắt đầu bằng tương tác giữa bazơ và một nhóm cacbônyl, sau đó nhóm aryl chuyển dịch đến nhóm cacbônyl thứ hai mang theo cả cặp electron liên kết:
![]()
Nếu thay NaOH bằng CH3Ona ta sẽ thu được este mêtylic của - Hyđrôxyaxit:
Chú ý rằng không thể dùng các alcolat như C2H5ONa và i-C3H7Ona thay cho CH3Ona được, vì những alcolat đó khử ArCOCOAr thành ArCHOH – COAr. Mặt khác phản ứng không xảy ra khi dùng C6H5Ona, có lẽ vì phênolat có tính bazơ yếu.
Sự chuyển benzilic thường chỉ xảy ra ở các - đi xêtôn thơm, bao gồm cả các đixêtôn nội vòng như 9, 10 – phênantrenquinôn. Khi trong vòng bên có nhóm thế hút electron khã năng chuyển dịch nhóm chứa vòng đó giảm đi.
Ngoài các đixêtôn thơm, một số đixêtôn béo và xêtôaxit cũng tham gia chuyển vị benzilic. Thí dụ:
Axit xêtôpinic Axit xitric
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |