34— лаборатория иши
tải về 132.27 Kb.
|
- Điều hướng trang này:
- NAZARIY MUQADDIMA
41-LABORATORIYA ISHIG’ALTAKNING INDUKTIVLIK KOEFFITSIENTINI, KONDENSATORNING SIG’IMINI O’LCHASH VA O’ZGARUVCHAN TOK UCHUN OM QONUNINI TEKSHIRISHKerakli asbob va materiallar: 1. Induktiv g’altak. 2. Kondensator batareyasi. 3. Ampermetr. 4. Voltmetr. 5. Reostat. 6. O’zgaruvchan tok manbai. Ishning maqsadi: o’zgaruvchan tok uchun Om qonunini tekshirish. Kondensatorning sig’imini va g’altakning induktivlik koeffitsientini aniqlash. NAZARIY MUQADDIMAAgar R0 aktiv qarshilikni o’tkazgichning uchlariga har bir vaqt momentidagi kattaligi Ye Yem sint (1) tenglamadan topiladigan o’zgaruvchan elektr yurituvchi kuch berilsa, o’tkazgichda kattaligi Om qonuni bo’yicha topiladigan o’zgaruvchan elektr toki vujudga keladi: E I (2) R0 (1) ifodani e’tiborga olib tok tenglamasini quyidagicha yozish mumkin: Em sint I Im sint (3) R0 bu erda: – o’zgaruvchan tokning doiraviy chastotasi, Im – tok kuchining amplituda qiymati, Yem – elektr yurituvchi kuchning amplituda qiymati. (1) va (2) tenglamalardan ko’rinadiki, agar o’zgaruvchan tok zanjirida faqat R0 aktiv qarshilik bo’lsa, tok kuchi bilan elektr yurituvchi kuchi bir xil fazada bo’ladi (1-rasm). 1-rasm. Aktiv qarshilikli o’zgaruvchan tok holida zanjirdagi tok kuchi va kuchlanishning vaqt bo’yicha o’zgarishi. Agar zanjirda R qarshilikdan tashqari, L induktivlik koeffitsientiga ega bo’lgan induktivlik g’altak bo’lsa, u holda o’sha elektr yurituvchi kuch ta’sirida kuchlanishdan faza jihatdan orqali qolgan I Im sin(t ) tok vujudga keladi. Bunda tok bilan kuchlanish orasidagi faza siljishi. Faza siljishiga o’z induktsiya elektr yurituvchi kuchining ta’siri sabab bo’ladi: u zanjirda tokning ortishiga ham, kamayishiga ham to’sqinlik qiladi. Shuning uchun tok maksimumi kuchlanish maksimumidan keyinroq qoladi (2-rasm). 2-rasm. Induktiv qarshilikli o’zgaruvchan tok zanjiridagi tok kuchi va kuchlanishning vaqt bo’yicha o’zgarishi. R – aktiv qarshilikdan va L induktiv g’altakdan tashkil topgan o’zgaruvchan tok zanjiri uchun Om qonuni quyidagicha yoziladi: Em Im 2 (4) R02 L (4) ni maxrajidagi ifoda Z R02 L2 (5) ko’rilayotgan zanjirning qarshiligidir. Bu yerda RL L kattalik esa induktiv g’altak o’rnida S – sig’imli kondensator ulansa, u holda tok kuchi quyidagi formula bilan aniqlanadi: I Im sin(t ) (6) Bu holda tok kuchi kuchlanishdan faza jihatdan oldinga ketadi. Bu kondensatordagi kuchlanish undagi zaryadlar bilan aniqlanadi, zaryadning kattaligi esa kondensatordan oldinroq oqib o’tgan tok bilan aniqlanadi. Rc sig’im qarshilikdan iborat bo’lgan o’zgaruvchan tok zanjiri uchun Om qonuni quyidagi ko’rinishda bo’ladi: Em Im 2 (7) R02 1 C Bunday zanjirning qarshiligi Z R02 1 2 (8) C bilan ifodalanadi va Rc 1 kattalik sig’im qarshiligi deyiladi. C Nihoyat, uchala g’altakni R0, L, C ketma-ket ulangan o’zgaruvchan tok zanjirda vujudga keladigan tok tải về 132.27 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|