Tiªu chuÈn ngµnh 10 tcn 440-2001

Nhãm B & C

C¸c ®iÒu kiÖn trång trät (®Êt, ph©n bãn, mËt ®é trång, c¸ch ch¨m sãc kh¸c ...) ph¶i ®ång ®Òu trªn mçi « kh¶o nghiÖm vµ ph¶i phï hîp víi tËp qu¸n canh t¸c t¹i ®Þa ph­¬ng.

C¸c c«ng thøc kh¶o nghiÖm ®­îc chia lµm 3 nhãm:

• 
  Nhãm 1: C«ng thøc thuèc kh¶o nghiÖm lµ c¸c lo¹i thuèc ®Þnh kh¶o nghiÖm ®­îc dïng ë nh÷ng liÒu l­îng kh¸c nhau hoÆc theo c¸ch dïng kh¸c nhau.
  
• 
  Nhãm 2: C«ng thøc thuèc so s¸nh lµ lo¹i thuèc trõ bÖnh ®· ®­îc ®¨ng ký trong danh môc thuèc BVTV ®­îc sö dông ë ViÖt Nam vµ ®ang ®­îc dïng phæ biÕn ë ®Þa ph­¬ng ®Ó trõ bÖnh phÊn tr¾ng trªn c©y xoµi vµ ch«m ch«m .
  
• 
  Nhãm 3: C«ng thøc ®èi chøng lµ c¸c « kh¶o nghiÖm kh«ng sö dông bÊt kú lo¹i thuèc BVTV nµo ®Ó trõ bÖnh trªn c©y xoµi, ch«m ch«m vµ ®­îc phun b»ng n­íc l· (nÕu lµ thuèc dïng ®Ó phun).
  

• 
  Kh¶o nghiÖm diÖn hÑp: KÝch th­íc cña mçi « kh¶o nghiÖm lµ 3 c©y, sè lÇn nh¾c l¹i lµ 3 - 4 lÇn.
  
• 
  Kh¶o nghiÖm diÖn réng: KÝch th­íc cña mçi « kh¶o nghiÖm tèi thiÓu lµ 9 c©y (3 c©y x 3 c©y) vµ kh«ng cÇn nh¾c l¹i.
  

1. 
   Thuèc ph¶i ®­îc phun, r¶i ®Òu trªn toµn « kh¶o nghiÖm.
   
2. 
   L­îng thuèc dïng:
   

• 
  §èi víi thuèc phun: TÊt c¶ c¸c nghiÖm thøc thuèc ®­îc tÝnh theo nång ®é thuèc phun (theo chÕ phÈm hoÆc theo ho¹t chÊt).
  

• 
  §èi víi thuèc r¶i hoÆc xö lý b»ng c¸c biÖn ph¸p kh¸c th× xö lý theo khuyÕn c¸o cña nhµ s¶n xuÊt thuèc.
  

2.3.3. Trong thêi gian kh¶o nghiÖm, nhÊt thiÕt kh«ng ®­îc xö lý bÊt kú lo¹i thuèc trõ bÖnh nµo trªn ruéng kh¶o nghiÖm. NÕu ruéng kh¶o nghiÖm b¾t buéc ph¶i sö dông thuèc ®Ó trõ c¸c ®èi t­îng g©y h¹i kh¸c nh­: s©u, cá d¹i ... th× thuèc ®­îc dïng ®Ó trõ c¸c ®èi t­îng g©y h¹i nµy ph¶i kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn thuèc kh¶o nghiÖm, kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn nÊm bÖnh phÊn tr¾ng, vµ ph¶i ®­îc phun r¶i ®Òu trªn tÊt c¶ c¸c « kh¶o nghiÖm, kÓ c¶ « ®èi chøng. C¸c tr­êng hîp trªn (nÕu cã) ph¶i ®­îc ghi chÐp l¹i.

2.3.4. Khi xö lý thuèc, cÇn dïng c¸c c«ng cô phun, r¶i thuèc thÝch hîp nh»m ®¶m b¶o yªu cÇu cña thÝ nghiÖm. Ghi chÐp ®Çy ®ñ t×nh h×nh vËn hµnh cña c«ng cô phun r¶i thuèc.

2.3.5. Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc:

Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo ®óng h­íng dÉn sö dông cña tõng lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm vµ phï hîp víi môc ®Ých kh¶o nghiÖm.

NÕu trªn nh·n thuèc kh«ng khuyÕn c¸o cô thÓ thêi ®iÓm xö lý thuèc th× cã thÓ phun thuèc vµo giai ®o¹n c©y b¾t ®Çu ra hoa.

Sè lÇn xö lý: Tïy ®Æc ®iÓm cña thuèc vµ yªu cÇu kh¶o nghiÖm.

2.4. §iÒu tra vµ thu thËp sè liÖu:

2.4.1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña thuèc ®èi víi bÖnh phÊn tr¾ng trªn c©y xoµi, ch«m ch«m.

2.4.1.1. Sè ®iÓm ®iÒu tra:

Mçi « chän ngÉu nhiªn 1 c©y (kh¶o nghiÖm diÖn hÑp) hoÆc 3 c©y (kh¶o nghiÖm diÖn réng). Trªn mçi c©y chän 4 cµnh theo 4 h­íng ®Ó ®iÒu tra, ®¸nh dÊu c©y vµ cµnh ®Ó ®iÒu tra cè ®Þnh trong suèt thêi gian kh¶o nghiÖm.

2.4.1.2. Thêi ®iÓm ®iÒu tra:

Thêi ®iÓm quan s¸t tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm t¸c ®éng cña thuèc, lo¹i thuèc vµ yªu cÇu cô thÓ cña kh¶o nghiÖm. Th«ng th­êng, quan s¸t tr­íc mçi lÇn xö lý thuèc vµ 7, 14, 21 ngµy sau lÇn xö lý thuèc cuèi cïng.

2.4.1.3. ChØ tiªu ®iÒu tra:

§Õm tæng sè chïm hoa, qu¶ còng nh­ sè chïm hoa, qu¶ bÞ bÖnh vµ tiÕn hµnh ph©n cÊp møc ®é bÖnh.

• 
  NÕu viÖc kh¶o nghiÖm ®­îc thùc hiÖn vµo thêi kú ra hoa th× chØ quan s¸t vµ ®¸nh gi¸ tØ lÖ vµ chØ sè bÖnh trªn chïm hoa.
  
• 
  NÕu viÖc kh¶o nghiÖm ®­îc thùc hiÖn vµo giai ®o¹n h×nh thµnh qu¶ th× chØ quan s¸t vµ ®¸nh gi¸ tØ lÖ vµ chØ sè bÖnh trªn qu¶.
  
• 
  NÕu viÖc kh¶o nghiÖm ®­îc thùc hiÖn ë c¶ 2 thêi kú ra hoa vµ h×nh thµnh qu¶ th× quan s¸t vµ ®¸nh gi¸ tØ lÖ vµ chØ sè bÖnh trªn chïm hoa vµ trªn qu¶.
  

CÊp 1: Chïm hoa (qu¶) cã  10% sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ bÖnh.

CÊp 2: Chïm hoa (qu¶) cã > 10 - 20 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ bÖnh.

CÊp 3: Chïm hoa (qu¶) cã > 20 - 30 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ bÖnh.

CÊp 4: Chïm hoa (qu¶) cã > 30 - 50 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ bÖnh.

CÊp 5: Chïm hoa (qu¶) cã > 50 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ bÖnh.

Tõ ®ã tÝnh tû lÖ bÖnh (TLB) vµ chØ sè bÖnh (CSB) nh­ sau:

Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh

Tæng sè chïm hoa (hoÆc qu¶) ®iÒu tra

Trong ®ã: n₁ : Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh cÊp 1.

n₂ : Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh cÊp 2.

n₃ : Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh cÊp 3.

n₄ : Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh cÊp 4.

n₅ : Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh cÊp 5.

N : Tæng sè chïm hoa ( hoÆc qu¶ ) ®iÒu tra.

2.4.1.4. Xö lý sè liÖu:

Nh÷ng sè liÖu thu ®­îc qua kh¶o nghiÖm diÖn hÑp cÇn ®­îc xö lý b»ng ph­¬ng ph¸p thèng kª thÝch hîp. Nh÷ng kÕt luËn cña kh¶o nghiÖm ph¶i ®­îc rót ra tõ nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®­îc xö lý b»ng ph­¬ng ph¸p thèng kª ®ã. §èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc BVTV míi, c¸c ®¬n vÞ ®­îc Côc BVTV chØ ®Þnh lµm kh¶o nghiÖm cÇn göi c¶ sè liÖu th« vµ ph­¬ng ph¸p thèng kª ®· dïng vÒ Côc BVTV.

2.4.2. §¸nh gi¸ ®éc tÝnh cña thuèc ®Õn c©y trång.

CÇn ®¸nh gi¸ mäi ¶nh h­ëng tèt, xÊu cña thuèc (nÕu cã) ®Õn sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn c©y trång. Nh÷ng chØ tiªu nµo cã thÓ ®o ®Õm ®­îc cÇn ®­îc biÓu thÞ b»ng c¸c sè liÖu cô thÓ.

C¸c chØ tiªu chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng m¾t nh­ ®é ch¸y l¸, qu¨n l¸, s­ thay ®æi mµu s¾c l¸ ... th× ph¶i ®¸nh gi¸ theo thang ph©n cÊp ë phÇn phô lôc.

Mäi triÖu chøng g©y h¹i hoÆc kÝch thÝch cña thuèc ®èi víi c©y trång cÇn ®­îc m« t¶ mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ tØ mØ.

2.4.3. NhËn xÐt t¸c ®éng cña thuèc ®Õn sinh vËt kh¸c:

CÇn ghi chÐp tØ mØ mäi ¶nh h­ëng tèt, xÊu (nÕu cã) cña thuèc ®Õn sù xuÊt hiÖn hay mÊt ®i cña c¸c lo¹i s©u, bÖnh, cá d¹i còng nh­ nh÷ng sinh vËt kh«ng thuéc ®èi t­îng phßng trõ (®éng vËt cã Ých, ®éng vËt hoang d· ...) .

2.4.4. Quan s¸t vµ ghi chÐp vÒ thêi tiÕt:

Ghi chÐp tØ mØ c¸c sè liÖu vÒ «n, Èm ®é, l­îng m­a trong suèt thêi gian kh¶o nghiÖm t¹i tr¹m khÝ t­îng gÇn nhÊt.

NÕu ®Þa ®iÓm kh¶o nghiÖm kh«ng gÇn tr¹m khÝ t­îng, ph¶i ghi tØ mØ t×nh h×nh thêi tiÕt lóc tiÕn hµnh xö lý thuèc vµ c¸c ngµy sau ®ã nh­: n¾ng h¹n, m­a, lôt b·o ...

3. 
   B¸o c¸o, vµ c«ng bè kÕt qu¶:
   

• 
  Tªn kh¶o nghiÖm.
  
• 
  §¬n vÞ tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm.
  
• 
  Thêi gian tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm.
  
• 
  Yªu cÇu cña kh¶o nghiÖm.
  
• 
  §iÒu kiÖn kh¶o nghiÖm.
  

• 
  §Þa ®iÓm kh¶o nghiÖm.
  
• 
  Néi dung kh¶o nghiÖm.
  
• 
  §Æc ®iÓm ®Êt ®ai, canh t¸c, c©y trång, gièng ...
  
• 
  §Æc ®iÓm thêi tiÕt trong qu¸ tr×nh kh¶o nghiÖm.
  
• 
  T×nh h×nh ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña bÖnh phÊn tr¾ng trong khu thÝ nghiÖm.
  

• 
  Ph­¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm.
  

• 
  C«ng thøc kh¶o nghiÖm.
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p bè trÝ kh¶o nghiÖm.
  
• 
  Sè lÇn nh¾c l¹i.
  
• 
  KÝch th­íc « kh¶o nghiÖm.
  
• 
  Dông cô phun r¶i.
  
• 
  L­îng thuèc dïng: Gr (kg) ho¹t chÊt/ha hoÆc kg, lÝt thuèc th­¬ng phÈm/ha hoÆc nång ®é dung dÞch n­íc thuèc.
  
• 
  L­îng n­íc thuèc dïng (l/ha) hoÆc (l/c©y).
  
• 
  Ngµy xö lý thuèc.
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm.
  

• 
  KÕt qu¶ kh¶o nghiÖm.
  

• 
  C¸c b¶ng sè liÖu.
  
• 
  §¸nh gi¸ hiÖu lùc cña tõng lo¹i thuèc.
  
• 
  NhËn xÐt t¸c ®éng cña tõng lo¹i thuèc ®Õn c©y trång (xem phô lôc ), sinh vËt cã Ých, vµ c¸c ¶nh h­ëng kh¸c, nÕu cã.
  

• 
  KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ.
  

§¬n vÞ thùc hiÖn kh¶o nghiÖm ph¶i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm sè liÖu ®­a ra trong b¸o c¸o.

§èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc trõ bÖnh phÊn tr¾ng trªn c©y ¨n qu¶ ch­a cã trong danh môc thuèc BVTV ®­îc phÐp sö dông t¹i ViÖt Nam, Côc BVTV tËp hîp c¸c sè liÖu ®ã ®Ó xem xÐt khi c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc cã thuèc xin ®¨ng ký.

Phô lôc

CÊp ®éc Møc ®é ®éc

2 Cã triÖu chøng ngé ®éc nhÑ, c©y h¬i kh«ng b×nh th­êng.

3 TriÖu chøng ngé ®éc râ.

4 TriÖu chøng ngé ®éc kh¸ nÆng (vÝ dô cã c¸c vÕt ho¹i tö) tuy nhiªn cã thÓ ch­a ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt.

5 C©y gÇy yÕu, nh÷ng vÕt ho¹i tö nÆng hoÆc ngän c©y xo¨n, l¸ biÕn d¹ng, tr¸i mÐo mã, ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt.

6

7 Møc ®é thiÖt h¹i nÆng dÇn cho ®Õn møc c©y chÕt hoµn toµn.

8

9

1. 
   CIBA GEIGY. 1992. Manual for field trials in plant protection. Third Edition.
   
2. 
   Department of Agriculture & Department of Agricultural Extention (Thailand). Handbook on Mango Farm Care and Management using integrated Pest Management Methods.
   
3. 
   NguyÔn V¨n Huúnh; Vâ Thanh Hoµng. 1995. S©u vµ bÖnh g©y h¹i c©y ¨n tr¸i - Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.
   
4. 
   ViÖn B¶o vÖ Thùc vËt. 1997. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu b¶o vÖ thùc vËt - Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.
   

QuyÕt ®Þnh ban hµnh: Sè 03/Q§-KHCN&CLSP, ngµy 18 th¸ng 01 n¨m 2001 cña Bé NN vµ PTNT