Nhãm B & C
Tiªu chuÈn ngµnh
|
10 TCN 440-2001
|
Kh¶o nghiÖm trªn ®ång ruéng
hiÖu lùc phßng trõ bÖnh phÊn tr¾ng
h¹i c©y xoµi vµ ch«m ch«m
cña c¸c thuèc trõ bÖnh
Bio-test of fungicides against powdery mildew
on mango and rambutan in the field
|
1. Quy ®Þnh chung:
1.1. Quy ph¹m nµy qui ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c, néi dung vµ ph¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu lùc phßng trõ bÖnh phÊn tr¾ng (Oidium mangiferae; Oidium sp) h¹i c©y xoµi vµ ch«m ch«m cña c¸c thuèc trõ bÖnh ®· cã vµ cha cã trong danh môc c¸c lo¹i thuèc BVTV ®îc phÐp sö dông ë ViÖt Nam.
1.2. C¸c kh¶o nghiÖm ph¶i ®îc tiÕn hµnh t¹i c¸c c¬ së cã ®ñ ®iÒu kiÖn nh ®iÒu 11 cña qui ®Þnh vÒ kiÓm ®Þnh chÊt lîng, d lîng thuèc BVTV vµ kh¶o nghiÖm thuèc ®îc ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 193/1998/Q§/BNN-BVTV ngµy 02/12/1998 cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n.
1.3. Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¶o nghiÖm: C¸c kh¶o nghiÖm ph¶i ®îc bè trÝ trªn c¸c gièng dÔ nhiÔm bÖnh, trªn c¸c vên c©y cã ®é cao vµ t¸n l¸ võa ph¶i (®Ó cã thÓ tiÕn hµnh phun thuèc vµ quan s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu lùc), vµo c¸c giai ®o¹n thuËn lîi cho bÖnh phÊn tr¾ng ph¸t triÓn, thêng lµ vµo lóc c©y ra hoa vµ h×nh thµnh tr¸i non, vµ t¹i c¸c ®Þa ®iÓm ®¹i diÖn cho vïng sinh th¸i.
C¸c ®iÒu kiÖn trång trät (®Êt, ph©n bãn, mËt ®é trång, c¸ch ch¨m sãc kh¸c ...) ph¶i ®ång ®Òu trªn mçi « kh¶o nghiÖm vµ ph¶i phï hîp víi tËp qu¸n canh t¸c t¹i ®Þa ph¬ng.
1.4. C¸c kh¶o nghiÖm trªn diÖn hÑp vµ diÖn réng ph¶i ®îc tiÕn hµnh ë Ýt nhÊt hai vïng sinh th¸i ®¹i diÖn cho khu vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nhng nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm diÖn hÑp tríc. NÕu nh÷ng kÕt qu¶ thu ®îc tõ kh¶o nghiÖm diÖn hÑp tèt th× míi ®îc thùc hiÖn c¸c kh¶o nghiÖm trªn diÖn réng.
2. Ph¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm:
2.1. Bè trÝ c«ng thøc kh¶o nghiÖm:
C¸c c«ng thøc kh¶o nghiÖm ®îc chia lµm 3 nhãm:
-
Nhãm 1: C«ng thøc thuèc kh¶o nghiÖm lµ c¸c lo¹i thuèc ®Þnh kh¶o nghiÖm ®îc dïng ë nh÷ng liÒu lîng kh¸c nhau hoÆc theo c¸ch dïng kh¸c nhau.
-
Nhãm 2: C«ng thøc thuèc so s¸nh lµ lo¹i thuèc trõ bÖnh ®· ®îc ®¨ng ký trong danh môc thuèc BVTV ®îc sö dông ë ViÖt Nam vµ ®ang ®îc dïng phæ biÕn ë ®Þa ph¬ng ®Ó trõ bÖnh phÊn tr¾ng trªn c©y xoµi vµ ch«m ch«m .
-
Nhãm 3: C«ng thøc ®èi chøng lµ c¸c « kh¶o nghiÖm kh«ng sö dông bÊt kú lo¹i thuèc BVTV nµo ®Ó trõ bÖnh trªn c©y xoµi, ch«m ch«m vµ ®îc phun b»ng níc l· (nÕu lµ thuèc dïng ®Ó phun).
Kh¶o nghiÖm ®îc s¾p xÕp theo ph¬ng ph¸p khèi ngÉu nhiªn hoÆc theo c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c ®· ®îc qui ®Þnh trong thèng kª sinh häc.
2.2. KÝch thíc « kh¶o nghiÖm vµ sè lÇn nh¾c l¹i:
-
Kh¶o nghiÖm diÖn hÑp: KÝch thíc cña mçi « kh¶o nghiÖm lµ 3 c©y, sè lÇn nh¾c l¹i lµ 3 - 4 lÇn.
-
Kh¶o nghiÖm diÖn réng: KÝch thíc cña mçi « kh¶o nghiÖm tèi thiÓu lµ 9 c©y (3 c©y x 3 c©y) vµ kh«ng cÇn nh¾c l¹i.
Khu kh¶o nghiÖm, còng nh gi÷a c¸c « ph¶i cã hµng b¶o vÖ lµ mét hµng c©y xung quanh ®Ó tr¸nh thuèc bay t¹t tõ « nµy sang « kh¸c trong khi xö lý.
2.3. TiÕn hµnh phun, r¶i thuèc:
-
Thuèc ph¶i ®îc phun, r¶i ®Òu trªn toµn « kh¶o nghiÖm.
-
Lîng thuèc dïng:
-
§èi víi thuèc phun: TÊt c¶ c¸c nghiÖm thøc thuèc ®îc tÝnh theo nång ®é thuèc phun (theo chÕ phÈm hoÆc theo ho¹t chÊt).
Lîng níc dïng ph¶i theo híng dÉn cô thÓ ®èi víi tõng lo¹i thuèc còng nh c¸ch thøc t¸c ®éng cña chóng vµ phï hîp víi giai ®o¹n sinh trëng cña c©y, ®¶m b¶o sao cho giät níc thuèc ®îc ph©n bè ®Òu trªn c¸c tÇng l¸ cña c©y vµ ®ång ®Òu cho tÊt c¶ c¸c nghiÖm thøc.
-
§èi víi thuèc r¶i hoÆc xö lý b»ng c¸c biÖn ph¸p kh¸c th× xö lý theo khuyÕn c¸o cña nhµ s¶n xuÊt thuèc.
C¸c sè liÖu vÒ lîng thuèc thµnh phÈm vµ lîng níc thuèc (l/ha) dïng ®Ó xö lý cÇn ®îc ghi râ.
2.3.3. Trong thêi gian kh¶o nghiÖm, nhÊt thiÕt kh«ng ®îc xö lý bÊt kú lo¹i thuèc trõ bÖnh nµo trªn ruéng kh¶o nghiÖm. NÕu ruéng kh¶o nghiÖm b¾t buéc ph¶i sö dông thuèc ®Ó trõ c¸c ®èi tîng g©y h¹i kh¸c nh: s©u, cá d¹i ... th× thuèc ®îc dïng ®Ó trõ c¸c ®èi tîng g©y h¹i nµy ph¶i kh«ng ¶nh hëng ®Õn thuèc kh¶o nghiÖm, kh«ng ¶nh hëng ®Õn nÊm bÖnh phÊn tr¾ng, vµ ph¶i ®îc phun r¶i ®Òu trªn tÊt c¶ c¸c « kh¶o nghiÖm, kÓ c¶ « ®èi chøng. C¸c trêng hîp trªn (nÕu cã) ph¶i ®îc ghi chÐp l¹i.
2.3.4. Khi xö lý thuèc, cÇn dïng c¸c c«ng cô phun, r¶i thuèc thÝch hîp nh»m ®¶m b¶o yªu cÇu cña thÝ nghiÖm. Ghi chÐp ®Çy ®ñ t×nh h×nh vËn hµnh cña c«ng cô phun r¶i thuèc.
2.3.5. Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc:
Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc ph¶i ®îc thùc hiÖn theo ®óng híng dÉn sö dông cña tõng lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm vµ phï hîp víi môc ®Ých kh¶o nghiÖm.
NÕu trªn nh·n thuèc kh«ng khuyÕn c¸o cô thÓ thêi ®iÓm xö lý thuèc th× cã thÓ phun thuèc vµo giai ®o¹n c©y b¾t ®Çu ra hoa.
Sè lÇn xö lý: Tïy ®Æc ®iÓm cña thuèc vµ yªu cÇu kh¶o nghiÖm.
2.4. §iÒu tra vµ thu thËp sè liÖu:
2.4.1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña thuèc ®èi víi bÖnh phÊn tr¾ng trªn c©y xoµi, ch«m ch«m.
2.4.1.1. Sè ®iÓm ®iÒu tra:
Mçi « chän ngÉu nhiªn 1 c©y (kh¶o nghiÖm diÖn hÑp) hoÆc 3 c©y (kh¶o nghiÖm diÖn réng). Trªn mçi c©y chän 4 cµnh theo 4 híng ®Ó ®iÒu tra, ®¸nh dÊu c©y vµ cµnh ®Ó ®iÒu tra cè ®Þnh trong suèt thêi gian kh¶o nghiÖm.
2.4.1.2. Thêi ®iÓm ®iÒu tra:
Thêi ®iÓm quan s¸t tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm t¸c ®éng cña thuèc, lo¹i thuèc vµ yªu cÇu cô thÓ cña kh¶o nghiÖm. Th«ng thêng, quan s¸t tríc mçi lÇn xö lý thuèc vµ 7, 14, 21 ngµy sau lÇn xö lý thuèc cuèi cïng.
2.4.1.3. ChØ tiªu ®iÒu tra:
§Õm tæng sè chïm hoa, qu¶ còng nh sè chïm hoa, qu¶ bÞ bÖnh vµ tiÕn hµnh ph©n cÊp møc ®é bÖnh.
Chó ý:
-
NÕu viÖc kh¶o nghiÖm ®îc thùc hiÖn vµo thêi kú ra hoa th× chØ quan s¸t vµ ®¸nh gi¸ tØ lÖ vµ chØ sè bÖnh trªn chïm hoa.
-
NÕu viÖc kh¶o nghiÖm ®îc thùc hiÖn vµo giai ®o¹n h×nh thµnh qu¶ th× chØ quan s¸t vµ ®¸nh gi¸ tØ lÖ vµ chØ sè bÖnh trªn qu¶.
-
NÕu viÖc kh¶o nghiÖm ®îc thùc hiÖn ë c¶ 2 thêi kú ra hoa vµ h×nh thµnh qu¶ th× quan s¸t vµ ®¸nh gi¸ tØ lÖ vµ chØ sè bÖnh trªn chïm hoa vµ trªn qu¶.
§¸nh gi¸ møc ®é bÖnh theo thang cÊp nh sau:
CÊp 1: Chïm hoa (qu¶) cã 10% sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ bÖnh.
CÊp 2: Chïm hoa (qu¶) cã > 10 - 20 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ bÖnh.
CÊp 3: Chïm hoa (qu¶) cã > 20 - 30 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ bÖnh.
CÊp 4: Chïm hoa (qu¶) cã > 30 - 50 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ bÖnh.
CÊp 5: Chïm hoa (qu¶) cã > 50 % sè nh¸nh hoa (qu¶) cÊp 1 bÞ bÖnh.
Tõ ®ã tÝnh tû lÖ bÖnh (TLB) vµ chØ sè bÖnh (CSB) nh sau:
Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh
TLB (%) = x 100
Tæng sè chïm hoa (hoÆc qu¶) ®iÒu tra
Trong ®ã: n1 : Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh cÊp 1.
n2 : Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh cÊp 2.
n3 : Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh cÊp 3.
n4 : Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh cÊp 4.
n5 : Sè chïm hoa (hoÆc qu¶) bÞ bÖnh cÊp 5.
N : Tæng sè chïm hoa ( hoÆc qu¶ ) ®iÒu tra.
2.4.1.4. Xö lý sè liÖu:
Nh÷ng sè liÖu thu ®îc qua kh¶o nghiÖm diÖn hÑp cÇn ®îc xö lý b»ng ph¬ng ph¸p thèng kª thÝch hîp. Nh÷ng kÕt luËn cña kh¶o nghiÖm ph¶i ®îc rót ra tõ nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®îc xö lý b»ng ph¬ng ph¸p thèng kª ®ã. §èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc BVTV míi, c¸c ®¬n vÞ ®îc Côc BVTV chØ ®Þnh lµm kh¶o nghiÖm cÇn göi c¶ sè liÖu th« vµ ph¬ng ph¸p thèng kª ®· dïng vÒ Côc BVTV.
2.4.2. §¸nh gi¸ ®éc tÝnh cña thuèc ®Õn c©y trång.
CÇn ®¸nh gi¸ mäi ¶nh hëng tèt, xÊu cña thuèc (nÕu cã) ®Õn sinh trëng vµ ph¸t triÓn c©y trång. Nh÷ng chØ tiªu nµo cã thÓ ®o ®Õm ®îc cÇn ®îc biÓu thÞ b»ng c¸c sè liÖu cô thÓ.
C¸c chØ tiªu chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng m¾t nh ®é ch¸y l¸, qu¨n l¸, s thay ®æi mµu s¾c l¸ ... th× ph¶i ®¸nh gi¸ theo thang ph©n cÊp ë phÇn phô lôc.
Mäi triÖu chøng g©y h¹i hoÆc kÝch thÝch cña thuèc ®èi víi c©y trång cÇn ®îc m« t¶ mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ tØ mØ.
2.4.3. NhËn xÐt t¸c ®éng cña thuèc ®Õn sinh vËt kh¸c:
CÇn ghi chÐp tØ mØ mäi ¶nh hëng tèt, xÊu (nÕu cã) cña thuèc ®Õn sù xuÊt hiÖn hay mÊt ®i cña c¸c lo¹i s©u, bÖnh, cá d¹i còng nh nh÷ng sinh vËt kh«ng thuéc ®èi tîng phßng trõ (®éng vËt cã Ých, ®éng vËt hoang d· ...) .
2.4.4. Quan s¸t vµ ghi chÐp vÒ thêi tiÕt:
Ghi chÐp tØ mØ c¸c sè liÖu vÒ «n, Èm ®é, lîng ma trong suèt thêi gian kh¶o nghiÖm t¹i tr¹m khÝ tîng gÇn nhÊt.
NÕu ®Þa ®iÓm kh¶o nghiÖm kh«ng gÇn tr¹m khÝ tîng, ph¶i ghi tØ mØ t×nh h×nh thêi tiÕt lóc tiÕn hµnh xö lý thuèc vµ c¸c ngµy sau ®ã nh: n¾ng h¹n, ma, lôt b·o ...
-
B¸o c¸o, vµ c«ng bè kÕt qu¶:
3.1. Néi dung b¸o c¸o:
-
Tªn kh¶o nghiÖm.
-
§¬n vÞ tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm.
-
Thêi gian tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm.
-
Yªu cÇu cña kh¶o nghiÖm.
-
§iÒu kiÖn kh¶o nghiÖm.
-
§Þa ®iÓm kh¶o nghiÖm.
-
Néi dung kh¶o nghiÖm.
-
§Æc ®iÓm ®Êt ®ai, canh t¸c, c©y trång, gièng ...
-
§Æc ®iÓm thêi tiÕt trong qu¸ tr×nh kh¶o nghiÖm.
-
T×nh h×nh ph¸t sinh, ph¸t triÓn cña bÖnh phÊn tr¾ng trong khu thÝ nghiÖm.
-
C«ng thøc kh¶o nghiÖm.
-
Ph¬ng ph¸p bè trÝ kh¶o nghiÖm.
-
Sè lÇn nh¾c l¹i.
-
KÝch thíc « kh¶o nghiÖm.
-
Dông cô phun r¶i.
-
Lîng thuèc dïng: Gr (kg) ho¹t chÊt/ha hoÆc kg, lÝt thuèc th¬ng phÈm/ha hoÆc nång ®é dung dÞch níc thuèc.
-
Lîng níc thuèc dïng (l/ha) hoÆc (l/c©y).
-
Ngµy xö lý thuèc.
-
Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm.
-
C¸c b¶ng sè liÖu.
-
§¸nh gi¸ hiÖu lùc cña tõng lo¹i thuèc.
-
NhËn xÐt t¸c ®éng cña tõng lo¹i thuèc ®Õn c©y trång (xem phô lôc ), sinh vËt cã Ých, vµ c¸c ¶nh hëng kh¸c, nÕu cã.
3.3. C«ng bè kÕt qu¶:
§¬n vÞ thùc hiÖn kh¶o nghiÖm ph¶i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm sè liÖu ®a ra trong b¸o c¸o.
§èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc trõ bÖnh phÊn tr¾ng trªn c©y ¨n qu¶ cha cã trong danh môc thuèc BVTV ®îc phÐp sö dông t¹i ViÖt Nam, Côc BVTV tËp hîp c¸c sè liÖu ®ã ®Ó xem xÐt khi c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc cã thuèc xin ®¨ng ký.
Phô lôc
B¶ng ph©n cÊp møc ®é ®éc cña thuèc kh¶o nghiÖm ®èi víi c©y xoµi, ch«m ch«m, vµ t¸o.
CÊp ®éc Møc ®é ®éc
1 Kh«ng cã triÖu chøng ngé ®éc, c©y b×nh thêng.
2 Cã triÖu chøng ngé ®éc nhÑ, c©y h¬i kh«ng b×nh thêng.
3 TriÖu chøng ngé ®éc râ.
4 TriÖu chøng ngé ®éc kh¸ nÆng (vÝ dô cã c¸c vÕt ho¹i tö) tuy nhiªn cã thÓ cha ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt.
5 C©y gÇy yÕu, nh÷ng vÕt ho¹i tö nÆng hoÆc ngän c©y xo¨n, l¸ biÕn d¹ng, tr¸i mÐo mã, ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt.
6
7 Møc ®é thiÖt h¹i nÆng dÇn cho ®Õn møc c©y chÕt hoµn toµn.
8
9
Tµi liÖu tham kh¶o
-
CIBA GEIGY. 1992. Manual for field trials in plant protection. Third Edition.
-
Department of Agriculture & Department of Agricultural Extention (Thailand). Handbook on Mango Farm Care and Management using integrated Pest Management Methods.
-
NguyÔn V¨n Huúnh; Vâ Thanh Hoµng. 1995. S©u vµ bÖnh g©y h¹i c©y ¨n tr¸i - Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.
-
ViÖn B¶o vÖ Thùc vËt. 1997. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu b¶o vÖ thùc vËt - Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.
Q uyÕt ®Þnh ban hµnh: Sè 03/Q§-KHCN&CLSP, ngµy 18 th¸ng 01 n¨m 2001 cña Bé NN vµ PTNT
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |