10 tcn 393 99 tiªu chuÈn b¶o vÖ thùc vËt

§èi t­îng c©y trång, cá d¹i ph¶i ®ång ®Òu vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm t¸c ®éng cña thuèc nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho thuèc biÓu hiÖn ®­îc hÕt t¸c dông cña chóng.

Ghi nhËn c©y trång vô tr­íc vµ tÊt c¶ c¸c lo¹i thuèc trõ cá ®· dïng trong vô trång tr­íc, tuyÖt ®èi kh«ng kh¶o nghiÖm trªn nh÷ng ruéng ®· xö lý trong vô tr­íc nh÷ng lo¹i thuèc trõ cá cã kh¶ n¨ng l­u tån vµ ¶nh h­ëng ®Õn c©y trång vµ cá d¹i vô sau.

1.4. C¸c kh¶o nghiÖm trªn diÖn hÑp vµ diÖn réng ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn sinh th¸i kh¸c nhau vµ ë c¸c vô kh¸c nhau, nh­ng nhÊt tiÕt ph¶i tiÕn hµnh trªn diÖn hÑp tr­íc. NÕu nh÷ng kÕt qu¶ thu ®­îc tõ nh÷ng kh¶o nghiÖm trªn diÖn hÑp tèt th× míi ®­îc thùc hiÖn c¸c kh¶o nghiÖm trªn diÖn réng.

2. Ph­¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm:

2.1 S¾p xÕp vµ bè trÝ c«ng thøc kh¶o nghiÖm:

C«ng thøc kh¶o nghiÖm ®­îc chia thµnh 3 nhãm:

• 
  Nhãm 1: C«ng thøc thuèc kh¶o nghiÖm lµ c¸c lo¹i thuèc ®Þnh kh¶o nghiÖm (víi c¸c d¹ng thµnh phÈm kh¸c nhau, nång ®é, liÒu l­îng kh¸c nhau, c¸ch xö lý kh¸c nhau...) tuú theo môc ®Ých cña kh¶o nghiÖm.
  
• 
  Nhãm 2: C«ng thøc thuèc so s¸nh lµ lo¹i thuèc cã tÝnh n¨ng, kiÓu t¸c ®éng hoÆc phæ t¸c dông t­¬ng tù nh­ c¸c lo¹i thuèc trong c¸c nghiÖm thøc thuèc kh¶o nghiÖm vµ ®· ®­îc ®¨ng ký sö dông trong danh môc thuèc BVTV ®­îc sö dông ë ViÖt Nam. Tr­êng hîp kh«ng cã lo¹i thuèc so s¸nh th× cã thÓ thay b»ng biÖn ph¸p lµm cá b»ng tay hoÆc c¬ giíi.
  
• 
  Nhãm 3: C«ng thøc ®èi chøng (kh«ng lµm cá): §Ó cá mäc tù nhiªn cho ®Õn khi kÕt thóc kh¶o nghiÖm.
  

Tuú theo d¹ng thuèc vµ c«ng cô r¶i thuèc mµ c¸c « kh¶o nghiÖm cÇn cã kÝch th­íc thÝch hîp.

• 
  Kh¶o nghiÖm diÖn hÑp: DiÖn tÝch « lµ 25-20 m­­².
  
• 
  Kh¶o nghiÖm diÖn réng: DiÖn tÝch « lµ 200-300 m­­².
  

Sè lÇn nh¾c l¹i cña c¸c « kh¶o nghiÖm:

Ph¶i phï hîp víi nghiÖm thøc kh¶o nghiÖm nh­ quy ®Þnh trong ph­¬ng ph¸p bè trÝ thÝ nghiÖm ®ång ruéng, th«ng th­êng kho¶ng 3-4 lÇn lÆp l¹i cho kh¶o nghiÖm 4-5 nghiÖm thøc.

2.3. Bè trÝ kh¶o nghiÖm:

Cã thÓ bè trÝ theo khèi ngÉu nhiªn hoÆc theo c¸c kiÓu bè trÝ kh¸c ®· ®­îc quy ®Þnh trong thèng kª to¸n häc.

Kh¶o nghiÖm « lín cã thÓ bè trÝ « cã nh¾c l¹i hoÆc kh«ng nh¾c l¹i. Ruéng kh¶o nghiÖm ph¶i cã hµng b¶o vÖ, gi÷a c¸c « thÝ nghiÖm ph¶i cã d¶i ng¨n c¸ch cã chiÒu réng tèi thiÓu 1m hoÆc ng¨n c¸ch b»ng c¸c vËt liÖu phï hîp ®Ó thuèc kh«ng thÓ tõ « nµy t¹t sang « kh¸c.

NÕu kh¶o nghiÖm ®­îc bè trÝ trªn ®Êt cã sù biÕn ®éng theo mét chiÒu th× bè trÝ c¸c khèi thÝ nghiÖm c¾t ngang chiÒu biÕn ®éng.

Ph­¬ng ph¸p xö lý thuèc ph¶i theo ®óng yªu cÇu cña tõng lo¹i thuèc. ViÖc xö lý thuèc ph¶i ®¶m b¶o ®ång ®Òu trªn toµn « kh¶o nghiÖm. Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc ph¶i thùc hiÖn theo h­íng dÉn sö dông cña tõng lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm.

L­îng thuèc dïng ®­îc tÝnh b»ng kg hay lÝt chÕ phÈm hay gram ho¹t chÊt trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch 1ha.

Khi xö lý kh«ng ®Ó thuèc ë « nµy t¹t, rØ, trµn qua « kh¸c.

§èi víi thuèc phun, trong kh¶o nghiÖm diÖn hÑp th× nªn sö dông b×nh phun tay cã dung tÝch <5 lÝt, trong kh¶o nghiÖm diÖn réng cã thÓ dïng b×nh phun tay th«ng th­êng hoÆc ®éng c¬ ®Ó phun. L­îng n­íc thuèc phun lµ 500-600 l/ha.

2.5. Sö dông c¸c lo¹i thuèc trõ dÞch h¹i kh¸c:

NÕu b¾t buéc ph¶i sö dông c¸c lo¹i thuèc ®Ó trõ dÞch h¹i kh¸c th× nh÷ng thuèc nµy ph¶i lµ nh÷ng lo¹i thuèc kh«ng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp t­¬ng t¸c víi c¸c thuèc kh¶o nghiÖm, viÖc sö dông c¸c lo¹i thuèc trõ dÞch h¹i ph¶i ®ång ®Òu trªn toµn khu kh¶o nghiÖm.

3.1.1. §Æc tÝnh ®Êt gåm c¸c sè liÖu sau:

• 
  §Þa h×nh ®Êt: §Êt tròng, ®Êt gß, ®Êt phï sa...
  
• 
  CÊu tróc ®Êt: §Êt c¸t, ®Êt sÐt, ®Êt thÞt...
  
• 
  CÊu tróc tÇng ®Êt mÆt: §Êt cøng ®ãng v¸ng, ®Êt rÔ c©y, ®Êt lÉn ®¸..
  
• 
  §é pH cña ®Êt.
  

Ghi chÐp lo¹i c©y trång vô tr­íc, nh÷ng thuèc trõ cá ®· sö dông vô tr­íc, m« t¶ thµnh phÇn vµ møc ®é hiÖn diÖn cá vô tr­íc vµ lóc xö lý, giai ®o¹n sinh tr­ëng cña cá lóc xö lý.

3.1.3. ViÖc chuÈn bÞ ®Êt tr­íc khi trång.

3.1.4. ChÕ ®é n­íc, ph©n bãn vµ c¸c thao t¸c trªn ruéng kh¶o nghiÖm.

3.1.5. Thêi tiÕt trong suèt qu¸ tr×nh kh¶o nghiÖm:

NhiÖt ®é, ®é Èm, n¾ng, giã, m­a.. trong suèt qu¸ tr×nh kh¶o nghiÖm ph¶i ®­îc ghi nhËn, trong ®ã ghi chÐp ®Æc biÖt chi tiÕt vÒ thêi tiÕt lóc xö lý thuèc cho ®Õn 6 giê sau xö lý.

3.2.1. MËt ®é cá:

Trong vïng c¸ch bê 0,5 m, trªn mçi « chän 5 ®iÓm (®èi víi kh¶o nghiÖm diÖn hÑp) hay 10 ®iÓm (®èi víi kh¶o nghiÖm diÖn réng) chÐo gãc, mçi ®iÓm cã diÖn tÝch 0,5 m x 0,4m, cè ®Þnh c¸c ®iÓm nµy, ®Õm sè cá cña tõng nhãm:

Nhãm cá hoµ th¶o (hµng n¨m vµ l©u n¨m)

Nhãm cá l¸ réng (hµng n¨m vµ l©u n¨m)

Nhãm cá cãi l¸c (hµng n¨m vµ l©u n¨m).

Vµ ®Õm mËt ®é mét sè loµi cá chÝnh trong tõng nhãm ®ã. §¬n vÞ ®Õm lµ sè th©n cá cã phÇn gèc mang rÔ cá.

Thêi ®iÓm vµ sè lÇn ®Õm tuú thuèc vµo ®Æc tÝnh cña thuèc, ®iÒu kiÖn canh t¸c, thêi tiÕt trong tõng kh¶o nghiÖm cô thÓ. NÕu kh«ng cã yªu cÇu ®Æc biÖt th× thêi ®iÓm vµ sè lÇn quan s¸t nh­ nhau:

• 
  §èi víi thuèc xö lý tiÒn mäc mÇm: Quan s¸t vµo lóc 10,30 vµ 50 ngµy sau khi cá ë « ®èi chøng kh«ng xö lý thuèc mäc kho¶ng 1-2 l¸. §èi víi mét sè c©y trång cã thao t¸c vun gèc sau khi gieo, cÊy th× nªn s¾p xÕp quan s¸t Ýt nhÊt 1 lÇn tr­íc khi vun gèc vµ lÇn quan s¸t cuèi lµ tr­íc khi thu ho¹ch.
  
• 
  §èi víi thuèc xö lý hËu mäc mÇm: Quan s¸t lóc tr­íc khi xö lý thuèc vµ 10, 30, 50 ngµy sau khi xö lý thuèc. §èi víi mét sè c©y trång cã thao t¸c vun gèc sau khi gieo cÊy th× sau khi xö lý thuèc nªn s¾p xÕp quan s¸t Ýt nhÊt 1 lÇn tr­íc khi vun gèc vµ lÇn quan s¸t cuèi lµ tr­íc khi thu ho¹ch.
  

Trªn mçi ®iÓm ®· chän, nhæ cá c¶ phÇn rÔ vµ c©n c¶ träng l­îng rÔ cá. Thêi ®iÓm nhæ cá lµ sau khi quan s¸t mËt ®é cá lÇn cuèi sau ®ã ph©n cá theo nhãm (nh­ ®· nªu ë môc 3.2.1) vµ loµi cá chÝnh, gép c¸c mÉu cá cïng nhãm, loµi cña cïng 1 « l¹i. Ph­¬ng ph¸p c©n träng l­îng cá t­¬i: mÉu cá ®em ng©m n­íc 1 giê cho t­¬i l¹i, vít ra vÈy cho r¸o råi c©n.

3.2.3. M« t¶ cá: M« t¶ râ triÖu chøng cá bÞ thuèc t¸c ®éng nh­ thÕ nµo, diÔn biÕn cá chÕt, kh¶ n¨ng phôc håi cña cá.

3.3. ¶nh h­ëng ®éc cña thuèc ®èi víi c©y trång:

Sè lÇn quan s¸t vµ thêi ®iÓm quan s¸t tuú thuéc vµo ®Æc tÝnh thuèc kh¶o nghiÖm, ®iÒu kiÖn canh t¸c vµ thêi tiÕt cô thÓ cña tõng kh¶o nghiÖm mµ ng­êi thùc hiÖn kh¶o nghiÖm cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Æc biÖt riªng. Th«ng th­êng th× thêi ®iÓm quan s¸t vµ sè lÇn quan s¸t thùc hiÖn nh­ sau:

• 
  LÇn quan s¸t ®Çu tiªn: Khi c©y trång cã 2-3 l¸ thËt (®èi víi thuèc trõ cá tiÒn mäc mÇm) hoÆc trong vßng 1 tuÇn sau khi xö lý thuèc (®èi víi thuèc trõ cá hËu mäc mÇm).
  
• 
  C¸c lÇn quan s¸t sau: Thêi ®iÓm vµ sè lÇn quan s¸t cïng lóc víi viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu lùc trõ cá.
  

3.3.1. TØ lÖ c©y bÞ ngé ®éc: TÊt c¶ nh÷ng triÖu chøng kh¸c biÖt vÒ h×nh d¹ng, kÝch th­íc, mµu s¾c c©y so víi ®èi chøng kh«ng xö lý ®Òu ®­îc coi lµ triÖu chøng c©y bÞ ¶nh h­ëng ngé ®éc bëi thuèc trõ cá. TÝnh tû lÖ c©y bÞ ngé ®éc b»ng c¸ch: ®Õm sè c©y bÞ ngé ®éc so víi tæng sè c©y ®iÒu tra. Sè ®iÓm ®iÒu tra lµ 5 ®iÓm chÐo gãc (®èi víi kh¶o nghiÖm diÖn hÑp) hay 10 ®iÓm chÐo gãc (®èi víi kh¶o nghiÖm diÖn réng) trªn 1 «, mçi ®iÓm cã diÖn tÝch 0,5 x 0,4m.

3.3.2. Møc ®é ngé ®éc cña c©y: §­îc ®¸nh gi¸ theo thang ph©n cÊp cña HiÖp héi nghiªn cøu cá d¹i Ch©u ¢u nh­ sau:

CÊp ®éc Møc ®é ®éc

2 Cã triÖu chøng ngé ®éc nhÑ, c©y h¬i kh«ng b×nh th­êng

3 TriÖu chøng ngé ®éc râ

4 TriÖu chøng ngé ®éc kh¸ nÆng (vÝ dô: cã c¸c vÕt ho¹i tö) tuy nhiªn cã thÓ ch­a ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt

5 C©y gÇy yÕu, nh÷ng vÕt ho¹i tö nÆng hoÆc c©y lïn râ rµng, cã thÓ ¶nh h­ëng tíi n¨ng suÊt.

6 Thuèc lµm gi¶m n¨ng suÊt Ýt

7 Thuèc g©y ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn n¨ng suÊt

8 TriÖu chøng ngé ®éc t¨ng dÇn cho ®Õn lµm chÕt c©y

9 C©y bÞ chÕt hoµn toµn

Chó ý: Sè liÖu cÊp ®éc lµ sè trung vÞ cña c¸c sè liÖu cÊp ®éc cña c¸c lÇn lÆp l¹i (®èi víi kh¶o nghiÖm diÖn hÑp) hoÆc cña c¸c ®iÓm quan s¸t trong cïng mét nghiÖm thøc (®èi víi kh¶o nghiÖm diÖn réng). Ngoµi ra còng cÇn quan s¸t, ghi chÐp c¸c ¶nh h­ëng cña thuèc ®èi víi c©y trång cña c¸c ruéng xung quanh (nÕu cã).

3.3.3. KiÓu ngé ®éc cña c©y:

M« t¶ râ triÖu chøng ngé ®éc cña c©y, tiÕn tr×nh phôc håi (nÕu cã)

3.3.4. ¶nh h­ëng cña thuèc ®èi víi c©y trång vô sau: Trong mét sè tr­êng hîp tuú vµo ®Æc ®iÓm cña thuèc kh¶o nghiÖm vµ c¬ cÊu lu©n canh, chØ tiªu nµy cÇn ph¶i ®­îc theo dâi theo cïng ph­¬ng ph¸p theo dâi nh­ ®· nªu ë trªn trong giai ®o¹n c©y con.

Ghi chÐp mäi ¶nh h­ëng tèt, xÊu (nÕu cã) cña thuèc ®Õn sù xuÊt hiÖn cña c¸c lo¹i s©u, bÖnh vµ nh÷ng sinh vËt kh¸c kh«ng thuéc ®èi t­îng phßng trõ.

NÕu thuèc kh¶o nghiÖm kh«ng ¶nh h­ëng nÆng ®Õn c©y trång (cÊp ®éc nhá h¬n 4) vµ kh«ng cã nghi ngê g× vÒ n¨ng suÊt c©y trång th× kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®¸nh gi¸ b»ng chØ tiªu nµy. Ng­îc l¹i th× ph¶i ®¸nh gi¸ chØ tiªu nµy theo yªu cÇu sau:

+ Thu mÉu vµ ®¸nh gi¸ n¨ng suÊt:

Víi kh¶o nghiÖm diÖn hÑp: Thu ho¹ch trªn diÖn tÝch 9 m­­² (3 x 3m).

Víi kh¶o nghiÖm diÖn réng: Thu ho¹ch trªn diÖn tÝch 40 m­­² ë gi÷a «. Sau ®ã c©n träng l­îng n«ng s¶n ë Èm ®é phï hîp, xem chi tiÕt trong b¶ng d­íi ®©y:

C©y	Bé phËn thu, sè lÇn thu mÉu	Thêi ®iÓm quan s¸t
Cµ chua	Qu¶ cña 3 løa h¸i	B¾t ®Çu tõ lóc 6 tuÇn sau xö lý thuèc trë ®i
Cµ dµi	Qu¶ cña 3 løa h¸i	Lóc thu ho¹ch
ít		B¾t ®Çu tõ lóc 6 tuÇn sau xö lý thuèc trë ®i
Rau hä thËp tù	L¸ hoÆc cñ tuú lo¹i rau	Lóc thu ho¹ch
Khoai t©y	Cñ	Lóc thu ho¹ch
Cµ rèt	Cñ	Lóc thu ho¹ch
Hµnh	L¸ hoÆc cñ tuú lo¹i hµnh	Lóc thu ho¹ch
§Ëu c¸c lo¹i	Qu¶ cña 3 løa h¸i (®èi víi c¸c lo¹i ®Ëu rau) vµ qu¶ cña lóc thu ho¹ch cuèi vô (®èi víi c¸c lo¹i ®Ëu kh¸c)	B¾t ®Çu tõ lóc løa h¸i ®Çu tiªn (®èi víi c¸c lo¹i ®Ëu rau) vµ lóc thu ho¹ch (®èi víi c¸c lo¹i ®Ëu kh¸c)

4. Xö lý sè liÖu, lËp b¸o c¸o:

Sè liÖu ®­îc xö lý b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª thÝch hîp. Mäi kÕt luËn ®­îc rót ra trong b¸o c¸o ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ thèng kª ®ã.

308 Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè: 116/1999 - Q§ - BNN - KHCN ngµy 4 th¸ng 8 n¨m 1999 cña Bé NN&PTNT