Xứ đàng trong năm 1621
tải về 0.59 Mb. Chế độ xem pdf
|
KhoSachOnline.Com-lich-su-vuong-quoc-dang-ngoai-pdf
| CH
ƯƠNG 9: QUAN TRẤN THỦ QUY NHƠN Đ ƯA CÁC CHA DÒNG TÊN ĐẾN TỈNH ÔNG CAI QU ẢN VÀ CHO DỰNG MỘT TRÚ SỞ VÀ M ỘT NHÀ THỜ CHO CÁC CHA Cha Buzomi, cha De Pina và tôi, chúng tôi b ỏ Hội An để đi Quy Nh ơn theo quan trấn thủ của tỉnh đó. Suốt cuộc hành trình, ông đối đãi v ới chúng tôi rất lịch sự và tỏ ra hết sức tử tế. Ông luôn luôn để chúng tôi ở cùng nhà với ông và đối xử với chúng tôi một cách rất đặc biệt. Th ực ra chúng tôi chẳng có thế giá gì về mặt con người bắt buộc ông ph ải xử như thế. Ông dành m ột chiếc thuyền để phục dịch riêng cho một mình chúng tôi và các ng ười thông ngôn, không muốn cho chúng tôi để đồ đạc ở đó, vì đã có một thuyền khác dành riêng cho việc này. Chúng tôi trẩy đi su ốt mười hai ngày với đầy đủ tiện nghi, sáng chiều đậu bến [1]. Th ường thì các hải cảng đều ở cạnh các thành phố đẹp nhất thuộc tỉnh Qu ảng Nghĩa. Nơi đây ông có quyền như ở Quy Nhơn, mọi người đều ra đón, chúc m ừng và tỏ lòng quy phục ông với rất nhiều lễ vật quý và chúng tôi cũng là nh ững người thứ nhất được dự phần, do lệnh quan trấn th ủ vì ông muốn thế. Mọi người đều lấy làm lạ khi thấy chúng tôi được tr ọng đãi và vì thế người ta quý mến chúng tôi, có thịnh tình với chúng tôi. Và đó cũng chính là đi ều quan trấn thủ muốn, ông cũng nghe theo lời chúng tôi th ỉnh cầu trong rất nhiều trường hợp phải xử trị một trọng tội nào đó. Chúng tôi ch ưa kịp mở miệng xin ân xá thì ông đã bằng lòng ban ngay r ồi. Do đó chúng tôi được nổi tiếng, có thế giá không kém quan trấn th ủ. Thấy chúng tôi có lòng bác ái và thương xót hết mọi người nên mọi ng ười đều quý mến và tìm đến chúng tôi. Ngoài ra ông mu ốn trong suốt cuộc hành trình người ta đối xử với chúng tôi nh ư thể chúng tôi là những quan lớn, tới đâu ông cũng cho tổ ch ức trò chơi và hội hè cho dân chúng, khi thì cho đấu chiến thuyền, lúc thì cho đua thuy ền, đặt giải thưởng cho thuyền nào thắng cuộc. Không ngày nào ông không thân chinh sang thuy ền chúng tôi. Ông rất thích trao đ ổi với chúng tôi, nhất là khi chúng tôi nói về sự cứu rỗi đời đời và về đ ức tin đạo thánh của chúng tôi. Cứ thế, rồi chúng tôi tới tỉnh Quy Nhơn. Nh ưng chúng tôi còn phải đi mấy ngày đường nữa mới về được tới dinh quan tr ấn thủ. Ông muốn cho chúng tôi đi đường bộ để được thoải mái và vui thú. Th ế là ông truyền đưa bảy cỗ voi tới, tất cả đều đã sẵn sàng. Ông còn mu ốn dành cho chúng tôi cái danh dự đặc biệt là mỗi người chúng tôi có riêng m ột cỗ voi, kèm theo một trăm người, một phần đi bộ, m ột phần đi ngựa. Vì cuộc hành trình này chỉ là để tiêu khiển, nên chúng tôi đi m ất tám ngày, tới đâu cũng được tiếp đón và đối xử như một ông hoàng, nh ất là ở nhà một bà chị của ông, người ta tiếp chúng tôi rất long tr ọng trong một bữa tiệc rất linh đình. Không những vì có rất nhiều món khác nhau, mà còn vì có nhi ều cách nấu nướng đặc biệt và nhiều thứ thịt thà, d ọn theo bếp Châu Au [2] của chúng tôi, mặc dầu cả quan trấn thủ, c ả mọi người trong nhà đều không dùng được. R ồi sau cùng, chúng tôi tới tư dinh. Sau tất cả những cuộc vui và c ỗ bàn trong cuộc hành trình, chúng tôi được tiếp đón một cách rất trịnh tr ọng và đặc biệt thường chỉ dành cho các ông hoàng bà chúa. Tám ngày ti ệc tùng liên tiếp và cỗ bàn linh đình, ông còn để chúng tôi ngồi ngai của chúa. Chính ông, bà v ợ và con cái ông săn sóc chúng tôi, ăn chung với chúng tôi, làm cho c ả dinh đều bỡ ngỡ. Ai cũng đồng thanh quả quyết r ằng người ta chỉ dành những danh dự này cho bản thân các chúa mà thôi. Đó là c ơ hội cho mấy người nói và đồn thổi khắp xứ này rằng chúng tôi là nh ững bậc đế vương tới xứ này để bàn những việc rất quan trọng. Nghe l ời đồn đó, quan trấn thủ rất lấy làm hài lòng và tuyên bố trong cu ộc họp chung các quan trong phủ rằng: thật ra các cha là con vua con chúa, t ức là các thiên sứ đến những vùng đất này, không phải vì thiếu th ốn hay cần thiết thứ gì, vì ở nước các cha không thiếu gì, trái lại, mọi c ủa cải đều dư dật, nhưng chỉ vì các cha hăm hở sốt sắng cứu vớt các linh h ồn. Viên quan đ ức độ này, khi hoàn toàn còn là lương dân, đã là người rao gi ảng Phúc âm. Ông làm cho mọi người nghe ông thì đều kính phục ông, nh ất là ở bất cứ nơi nào người ta cũng coi ông là một người rất mực thông thái. Tám ngày qua đi, chúng tôi cho ông bi ết là chúng tôi thích ở trong thành đ ể dễ bề rao giảng Phúc âm hơn, còn nếu ở trong tư dinh thì không d ễ dàng cho công việc chúng tôi, vì ở xa tỉnh chừng một dạm rưỡi, trong mi ền thôn quê, theo kiểu ở đây. Quan trấn đã vui lòng giữ chúng tôi ở lại v ới ông vì rất quý chuộng chúng tôi, và ông đã buồn phiền khi phải xa chúng tôi: th ế nhưng vì trọng công ích hơn tư lợi nên ông nghe theo điều chúng tôi s ở nguyện và tức khắc truyền cho người ta chọn cho chúng tôi m ột địa điểm rất tiện để làm nhà cho chúng tôi ở, trong vùng gọi là Nước M ặn. Ông còn thêm, trong tư dinh của ông có tới hơn một trăm nhà, chúng tôi có th ể chọn một nhà nào xứng đáng nhất để làm nhà thờ và chúng tôi c ứ cho ông biết thì tức khắc ông sẽ định liệu cho đủ sự cần thi ết. Chúng tôi khiêm tốn cảm tạ ông về tất cả những ơn huệ ông đã ban cho chúng tôi trong cu ộc hành trình và những việc ông vẫn còn tiếp t ục làm cho chúng tôi, và sau khi từ biệt, chúng tôi leo lên lưng voi ngay đ ể cùng đoàn tuỳ tùng đi tới Nước Mặn, một địa điểm dài chừng hai dặm và r ộng tới một dặm rưỡi. Ở đây chúng tôi cũng được tiếp đãi với tất cả s ự sang trọng, quan trấn đã truyền phải dành cho chúng tôi. Nhưng vì không ch ịu được vắng mặt lâu hơn, ngay ngày hôm sau, ông thân hành đ ến thăm chúng tôi và kiểm tra xem người ta có sửa soạn nhà chúng tôi t ươm tất và thuận tiện không. Ông còn nói với chúng tôi rằng chúng tôi là ng ười ngoại quốc không có nhiều tiền bạc, không có nhiều của cải, không có đ ủ sự cần dùng, nên ông nhận cung cấp cho chúng tôi mọi sự c ần thiết. Thế là ông truyền mỗi tháng người ta đem đến cho chúng tôi m ột món tiền khá lớn và mỗi ngày người ta đưa tới nào là thịt thà, cá mú, thóc g ạo, không phải chỉ đủ cho chúng tôi mà còn cho các người thông ngôn và ng ười làm nữa. Không chỉ có thế, ngày nào ông cũng gửi cho chúng tôi quà bánh, r ất đầy đủ, không kể các đồ vật khác để bồi dưỡng chúng tôi m ột cách hậu hĩ. Để tỏ lòng trọng kính chúng tôi và tạo uy tín cho chúng tôi tr ước mọi người, một ngày nọ, ông mở một phiên tòa ngay trong sân nhà chúng tôi, theo cách th ức được thực hiện ở Đàng Trong như chúng tôi đã nói. Trong phiên tòa này, ông ph ải xử mấy người phạm trọng t ội, mỗi người đều được xử theo tính chất của tội phạm. Trong số các ph ạm nhân có hai người bị xử tử bằng vũ khí và phải chịu hình tên bắn. Nh ưng trong khi người ta trói các người này thì chúng tôi can thiệp để xin ân xá cho h ọ. Ông liền tha ngay và truyền cho cởi dây trói tức thì. Ông tuyên b ố lớn tiếng là chưa bao giờ ông ban ân xá này cho một người nào c ả. Nhưng vì những vị nhân đức này, ta không thể khước từ được. R ồi quay về phía chúng tôi, ông giục chúng tôi quyết định về nơi chúng tôi th ấy thuận tiện để dựng một nhà thờ. Chúng tôi liền chỉ cho ông th ấy một địa điểm chúng tôi cho là rất hợp và rất tiện để làm việc đó. Ông ch ấp thuận ngay, rồi ông trở về tư dinh ở ngoài thành phố. Ba ngày sau, ng ười ta đến cho chúng tôi biết là nhà thờ đã được đem đến. Đ ược tin đó chúng tôi rất vui mừng và sung sướng, chúng tôi ra khỏi nhà, hăm h ở tới coi sự lạ lùng này, chúng tôi cũng muốn biết xem nhà thờ có th ể đem đến bằng cách nào. Chúng tôi biết là nhà thờ phải được làm b ằng ván lắp, theo họa đồ đã vẽ. Chúng tôi cũng được biết là tòa nhà này r ất lớn và rất cao, phải được đặt trên những cột cao và lớn. Tức thì chúng tôi phát hi ện ra trong cánh đồng một đạo quân trên một nghìn ng ười khuân vác các bộ phận của nhà thờ. Mỗi cột có ba mươi người lực l ưỡng và khoẻ mạnh nhất khênh. Còn những người khác thì vác xà, ng ười khênh ván, người khênh nóc, kẻ mang sàn, người khuân cái này kẻ mang cái khác. T ất cả đều trật tự mang đến, mỗi người một bộ phận. Sân nhà chúng tôi ch ật ních người. Chúng tôi niềm nở đón tiếp họ với ni ềm hân hoan các bạn có thể nghĩ được là như thế nào. Chỉ có một điều làm cho chúng tôi bu ồn phiền là trong nhà không có gì để ít ra cho họ ăn qua loa. Đám ng ười rất đông này tuy được quan trấn trả công hậu hĩ nh ưng chúng tôi cũng thấy xấu hổ và bẽ mặt nếu để họ ra đi mà không cho h ọ chút gì lót dạ. Nhưng chúng tôi không phải lo lắng lâu khi thấy m ỗi người ngồi trên đồ vật người ta căn dặn phải kỹ càng giữ lấy và khi đã s ẵn sàng họ mở khăn gói ra, trong đó có tất cả dụng cụ nhà bếp gồm có n ồi, thịt, cơm và cá. Họ nhóm lửa và tự nấu nướng lấy. Không ồn áo. Không xin x ỏ gì. khi họ ăn xong thì một người chủ thầu lấy dây đo địa đi ểm, đo khoảng giữa hai cột, rồi ông cho gọi người đem tới dựng vào ch ỗ. Sau đó ông gọi tất cả lần lượt khuân các bộ phận khác tới và mỗi ng ười đem lắp xong là ra về ngay. Cứ thế, tất cả đều làm việc trong trật t ự không nhầm lẫn. Ai cũng làm đúng cách thức, và tất cả khối lớn lao đó đ ược dựng nội nhật trong một ngày, làm cho chúng tôi rất mực sung s ướng. Nhưng hoặc là vì người ta làm quá vội vã, hoặc là vì người lắp đ ặt không cẩn thận nên ngôi nhà không đứng thẳng lắm, trái lại hơi nghiêng m ột chút. Người ta kể cho quan trấn biết, thế là ông cho gọi ki ến trúc sư tới và truyền cho phải làm lại ngay, nếu không sẽ bị cắt gân chân và ph ải gọi tất cả ngần ấy thợ trở lại để làm cho xong. Kiến trúc s ư tuân lệnh và cho dỡ hết, rồi với tất cả khéo léo và thận trọng hơn, ông cho làm l ại thật đúng và trong không bao lâu công việc đã hoàn thành. Đ ể biết rõ về quan trấn đạo hạnh đã tận tâm lo việc của chúng tôi và r ất quý trọng công việc đó, thì tôi sẽ kể một việc rất đặc biệt để kết thúc ch ương này. Số là có những làn gió nồm rất nồng nực thường nổi lên và th ổi liên tục vào các tháng sáu, bảy và tám gây nên một sức nóng b ức lạ lùng làm cháy, làm khô héo và thiêu huỷ nhà cửa vì chỉ làm bằng g ỗ. Do đó chỉ một tia lửa nhỏ vì vô ý hay do cách nào khác rơi vào thì cũng có th ể làm lửa bốc lên ngay lập tức như châm diêm đốt vậy. Vì thế, th ường xảy ra nhiều vụ hỏa hoạn lớn ở khắp lãnh thổ trong ba tháng đó. M ột khi lửa đã bén vào một nhà thì trong nháy mắt ngọn lửa từ nhà này s ẽ lan sang hết các nhà khác, lần lượt thẳng tắp theo hướng gió thổi và bi ến tất cả thành tro một cách thảm hại. Để tránh nguy cơ này, nhất là tránh cho nhà th ờ chúng tôi ở ngay giữa thành phố và cũng để cho người ta bi ết chúng tôi được quan trên quý trọng đến mức nào, ông ra sắc lệnh b ắt tất cả các nhà ở cùng hàng với nhà chúng tôi, theo hướng luồng gió nóng th ổi, phải dỡ mái xuống trong hai tháng đó. Và số nhà phải để trống mái đó nhi ều đến độ có thể chiếm một khoảng rộng ít là hai dặm Ý. Và ông đã ch ủ ý ra lệnh như vậy để nếu lửa bén vào một nhà nào trong nh ững nhà ấy thì dễ ngăn cản không cho nó bén sang nhà chúng tôi. Mọi ng ười đều nghiêm chỉnh thi hành vì danh dự và sự trọng kính họ dành cho ông. Chú thích [1] T ừ Hội An đi Quy Nhơn bằng đường biển [2] Các cha kho ản đãi viên quan bằng các món ăn Au. |