TuyÓn tËp tiªu chuÈn b¶o vÖ thùc vËt

2.Ph­¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm

1. 
   Bè trÝ c«ng thøc kh¶o nghiÖm
   

- Nhãm 1: C«ng thøc kh¶o nghiÖm lµ c¸c lo¹i thuèc ®Þnh kh¶o nghiÖm ®­îc dïng ë nh÷ng liÒu l­îng kh¸c nhau hoÆc theo c¸ch dïng kh¸c nhau.

- Nhãm 2: C«ng thøc so s¸nh lµ lo¹i thuèc trõ bÖnh ®· ®­îc ®¨ng ký trong danh môc thuèc BVTV ®­îc sö dông ë ViÖt nam vµ ®ang ®­îc dïng phæ biÕn ë ®Þa ph­¬ng ®Ó trõ bÖnh ch¶y g«m h¹i c©y cã mói.

• 
  Nhãm 3: C«ng thøc ®èi chøng lµ c«ng thøc kh«ng sö dông bÊt kú lo¹i thuèc BVTV nµo ®Ó trõ bÖnh ch¶y g«m vµ ®­îc xö lý b»ng n­íc l· (nÕu c«ng thøc kh¶o nghiÖm lµ thuèc phun).
  

2. 
   KÝch th­íc « kh¶o nghiÖm vµ sè lÇn nh¾c l¹i
   

- Kh¶o nghiÖm diÖn réng: Mçi c«ng thøc gåm cã 9 -15 c©y

2. 
   TiÕn hµnh phun, r¶i thuèc
   
   1. 
      Thuèc ph¶i ®­îc phun, r¶i ®Òu trªn toµn « kh¶o nghiÖm.
      

Víi d¹ng thuèc th­¬ng phÈm pha víi n­íc ®Ó phun

L­îng n­íc dïng ph¶i theo h­íng dÉn cô thÓ ®èi víi tõng lo¹i thuèc, phï hîp víi giai ®o¹n sinh tr­ëng cña c©y còng nh­ ph­¬ng thøc t¸c ®éng cña tõng lo¹i thuèc. L­îng n­íc thuèc ph¶i phun ­ít ®Òu toµn bé t¸n c©y. Chó ý kh«ng ®Ó thuèc ë « nµy t¹t sang « kh¸c.

C¸c sè liÖu vÒ l­îng thuèc thµnh phÈm vµ l­îng n­íc thuèc dïng (l/ha) cÇn ®­îc ghi râ.

Ngoµi ra cã thÓ dïng ph­¬ng ph¸p kh¸c (quÐt thuèc lªn vÕt bÖnh, t­íi, bãn thuèc vµo gèc c©y, tiªm thuèc vµo th©n c©y) trong c¸c kh¶o nghiÖm ®¸nh gi¸ hiÖu lùc cña c¸c thuèc trõ nÊm ®èi víi bÖnh ch¶y g«m.

2.3.3. Trong thêi gian ®ang kh¶o nghiÖm kh«ng ®­îc sö dông bÊt kú lo¹i thuèc trõ bÖnh nµo kh¸c trªn toµn khu kh¶o nghiÖm. NÕu v­ên kh¶o nghiÖm b¾t buéc ph¶i sö dông thuèc ®Ó trõ c¸c ®èi t­îng g©y h¹i kh¸c nh­: s©u, cá d¹i, chuét th× thuèc ®­îc dïng ®Ó trõ c¸c ®èi t­îng nµy ph¶i kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn thuèc cÇn kh¶o nghiÖm vµ ph¶i ®­îc phun r¶i ®Òu trªn tÊt c¶ c¸c « kh¶o nghiÖm, kÓ c¶ « ®èi chøng. C¸c tr­êng hîp trªn (nÕu cã) ph¶i ®­îc ghi chÐp l¹i.

2.3.4. Khi xö lý thuèc, cÇn dïng c¸c c«ng cô phun, r¶i thuèc ®¶m b¶o yªu cÇu cña kh¶o nghiÖm, ghi chÐp ®Çy ®ñ t×nh h×nh sö dông c«ng cô r¶i thuèc. Trong c¸c kh¶o nghiÖm diÖn hÑp ph¶i dïng b×nh b¬m tay ®eo vai, trong kh¶o nghiÖm diÖn réng cã thÓ dïng b¬m ®éng c¬ ®Ó phun (nÕu lµ kh¶o nghiÖm lµ thuèc phun).

2.3.5. Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc

- Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc ph¶i ®­îc thùc hiÖn ®óng theo h­íng dÉn sö dông cña tõng lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm vµ phï hîp víi môc ®Ých kh¶o nghiÖm.

- NÕu trªn nh·n thuèc kh«ng khuyÕn c¸o cô thÓ thêi ®iÓm xö lý thuèc th× tuú theo môc ®Ých kh¶o nghiÖm, c¸c ®Æc tÝnh ho¸ häc vµ ph­¬ng thøc t¸c ®éng cña thuèc mµ x¸c ®Þnh thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc cho thÝch hîp.

- Thuèc trõ bÖnh ch¶y g«m th­êng ®­îc xö lý 1-3 lÇn khi bÖnh ch¶y g«m ®ang ë thêi kú ph¸t triÓn. C¸c lÇn xö lý thuèc sau (nÕu cã) phô thuéc vµo yªu cÇu kh¶o nghiÖm còng nh­ diÔn biÕn cña ch¶y g«m trªn v­ên kh¶o nghiÖm. Sè lÇn vµ thêi ®iÓm xö lý thuèc ph¶i ®­îc ghi chÐp l¹i.

2.4. §iÒu tra, thu thËp sè liÖu

2.4.1. §iÒu tra t¸c ®éng cña thuèc ®èi víi bÖnh ch¶y g«m h¹i c©y cã mói.

2.4.1.1. Sè ®iÓm ®iÒu tra

- Víi kh¶o nghiÖm diÖn hÑp: mçi « kh¶o nghiÖm ®iÒu tra toµn bé sè th©n, cµnh cña 3 c©y.

- Víi kh¶o nghiÖm diÖn réng: mçi « kh¶o nghiÖm ®iÒu tra toµn bé sè th©n, cµnh cña 5 c©y.

2.4.1.2. Thêi ®iÓm ®iÒu tra

LÇn ®iÒu tra thø nhÊt vµo ngay tr­íc mçi lÇn xö lý thuèc, c¸c lÇn ®iÒu tra sau vµo 14 vµ 30 ngµy sau khi xö lý thuèc lÇn cuèi.

Tuy nhiªn thêi ®iÓm vµ sè lÇn ®iÒu tra cã thÓ thay ®æi tuú thuéc vµo ®Æc tÝnh cña tõng lo¹i thuèc vµ tuú theo quy ®Þnh cña tõng c¬ së s¶n xuÊt thuèc.

2.4.1.3. ChØ tiªu vµ ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra

Tû lÖ phÇn tr¨m th©n vµ cµnh cÊp 1 bÞ bÖnh vµ chØ sè bÖnh ë c¸c thêi ®iÓm ®iÒu tra. Tû lÖ vµ chØ sè bÖnh ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau:

- Tû lÖ bÖnh:

Sè th©n (cµnh ) cã vÕt bÖnh

Tû lÖ bÖnh (%) = --------------------------------------- x100

Tæng sè th©n (cµnh) ®iÒu tra

- ChØ sè bÖnh:

n₁ + 3n₃ + 5n₅ + 7n₇ +9n₉

ChØ sè bÖnh (%) = ------------------------------------x 100

9N

Trong ®ã:

n₁ 1 Cã 1 vÕt bÖnh trªn th©n (cµnh)

n₃ 3 Cã 2 vÕt bÖnh trªn th©n (cµnh) hoÆc cã 1 vÕt bÖnh th©n

(cµnh) víi chiÒu réng cña vÕt bÖnh chiÕm <20 % chu vi

vßng th©n (cµnh)

n₅ 5 Cã 3 - 4 vÕt bÖnh trªn th©n (cµnh) hoÆc 1 vÕt bÖnh trªn th©n (cµnh)

cã chiÒu réng chiÕm 20 - <50% chu vi vßng th©n (cµnh)

n₇ 7 Cã 4 -5 vÕt bÖnh trªn th©n (cµnh ) hoÆc 1 vÕt bÖnh trªn th©n (cµnh)

cã chiÒu réng chiÕm tõ 50 - <75% chu vi vßng th©n (cµnh)

n₉ 9 Cã trªn 5 vÕt bÖnh trªn th©n (cµnh) hoÆc 1 vÕt bÖnh trªn th©n (cµnh)

cã chiÒu réng chiÕm tõ 75% chu vi vßng th©n (cµnh) trë lªn.

Chó ý: Chu vi th©n (cµnh) ®­îc ®o t¹i vÞ trÝ vÕt bÖnh cã chiÒu réng lín nhÊt

2.4.1.4. Xö lý sè liÖu

Nh÷ng sè liÖu thu ®­îc qua kh¶o nghiÖm diÖn hÑp cÇn ®­îc xö lý b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª thÝch hîp. Nh÷ng kÕt luËn cña kh¶o nghiÖm ph¶i ®­îc rót ra tõ c¸c kÕt qu¶ ®· ®­îc xö lý b»ng ph­¬ng ph¸p thèng kª ®ã. §èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc BVTV míi c¸c ®¬n vÞ ®­îc Côc BVTV chØ ®Þnh lµm kh¶o nghiÖm cÇn göi c¶ sè liÖu th«, kÕt qu¶ vµ ph­¬ng ph¸p thèng kª ®· dïng vÒ Côc BVTV.

2.4.2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña thuèc ®Õn c©y trång

CÇn ®¸nh gi¸ mäi ¶nh h­ëng tèt, xÊu cña thuèc (nÕu cã) ®Õn sù sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång theo thang ph©n cÊp (phÇn phô lôc).

Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸

Nh÷ng chØ tiªu nµo cã thÓ ®o ®Õm cÇn ®­îc biÓu thÞ b»ng c¸c sè liÖu cô thÓ theo c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra phï hîp.

C¸c chØ tiªu chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng m¾t nh­ ®é ch¸y l¸, qu¨n l¸, sù thay ®æi mµu s¾c l¸ ... th× ph¶i m« t¶ tØ mØ.

NÕu thuèc lµm ¶nh h­ëng ®Õn c©y trång cÇn theo dâi vµ ghi nhËn ngµy c©y phôc håi trë l¹i.

2.4.3. NhËn xÐt t¸c ®éng cña thuèc ®Õn sinh vËt kh¸c

CÇn ghi chÐp mäi ¶nh h­ëng tèt, xÊu (nÕu cã) cña thuèc ®Õn sù thay ®æi cña c¸c lo¹i s©u, bÖnh, cá d¹i kh¸c còng nh­ sinh vËt cã Ých.

2.4.4. Quan s¸t vµ ghi chÐp vÒ thêi tiÕt

Ghi chÐp tØ mØ c¸c sè liÖu vÒ nhiÖt ®é, Èm ®é, l­îng m­a trong suèt thêi gian kh¶o nghiÖm, nÕu gÇn tr¹m khÝ t­îng th× lÊy sè liÖu cña tr¹m.

2. 
   B¸o c¸o vµ c«ng bè kÕt qu¶
   

1. 
   Néi dung b¸o c¸o:
   

+ Yªu cÇu cña kh¶o nghiªm

+ §iÒu kiÖn kh¶o nghiÖm:

- §Þa ®iÓm kh¶o nghiÖm

- Tªn vµ häc vÞ cña c¸n bé tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm

- §Æc ®iÓm ®Êt ®ai, canh t¸c, c©y trång, gièng..

- §Æc ®iÓm thêi tiÕt trong qu¸ tr×nh kh¶o nghiÖm

- T×nh h×nh sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña bÖnh ch¶y g«m trong khu kh¶o nghiÖm

+ Ph­¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm:

- C«ng thøc kh¶o nghiÖm

- Ph­¬ng ph¸p bè trÝ kh¶o nghiÖm

- Sè lÇn nh¾c l¹i

- KÝch th­íc « kh¶o nghiÖm

- Dông cô phun r¶i

- Nång ®é (%) thuèc dïng hay g, kg ho¹t chÊt/ha hoÆc kg, lÝt thuèc th­¬ng phÈm/ha

- L­îng n­íc thuèc dïng (l/ha)

- Ngµy xö lý thuèc

- Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm

+ KÕt qu¶ kh¶o nghiÖm:

- C¸c b¶ng sè liÖu

- §¸nh gi¸ hiÖu lùc cña tõng lo¹i thuèc

- NhËn xÐt t¸c ®éng cña tõng lo¹i thuèc ®Õn c©y trång, sinh vËt cã Ých vµ c¸c ¶nh h­ëng kh¸c (xem phô lôc).

+ KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ

3.2. C«ng bè kÕt qu¶

§¬n vÞ thùc hiÖn kh¶o nghiÖm ph¶i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm sè liÖu ®­a ra trong b¸o c¸o. §èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc trõ bÖnh ch¶y g«m h¹i c©y cã mói ch­a cã trong danh môc thuèc BVTV ®­îc phÐp sö dông t¹i ViÖt nam, Côc BVTV tËp hîp c¸c sè liÖu ®ã ®Ó xem xÐt khi c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc cã thuèc xin ®¨ng ký.

1 C©y b×nh th­êng

2 Ngé ®éc nhÑ, sinh tr­ëng cña c©y gi¶m nhÑ

3 Cã triÖu chøng ngé ®éc nhÑ nh­ng nh×n thÊy b»ng m¾t

4 TriÖu chøng ngé ®éc nh­ng ch­a ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt

5 C©y biÕn mµu, thuèc g©y ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt

6 Thuèc lµm gi¶m n¨ng suÊt Ýt

7 Thuèc g©y ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn n¨ng suÊt

8 TriÖu chøng ngé ®éc t¨ng dÇn tíi lµm chÕt c©y

9 C©y bÞ chÕt hoµn toµn

NÕu c©y bÞ ngé ®éc thuèc, cÇn x¸c ®Þnh bao nhiªu ngµy sau c©y phôc håi

Tµi liÖu tham kh¶o

1. Quy ph¹m kh¶o nghiÖm trªn ®ång ruéng hiÖu lùc phßng trõ s©u vÏ bïa h¹i cam chanh cña c¸c thuèc trï s©u 10 TCN 201 - 94.

2. Quy ph¹m kh¶o nghiÖm trªn ®ång ruéng hiÖu lùc phßng trõ bªnh sÑo h¹i c©y hä cam chanh cña c¸c thuèc trï bÖnh 10 TCN 413-2000.

3. ViÖn b¶o vÖ thùc vËt. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu b¶o vÖ thùc vËt Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp 1997. tËp 1.

4. Agrios G.N. Plant pathology. Academic pres, inc. harcourt Brace Jovanovich, publisher 1995.p.p 299-312.

5. Efficacy Test Protocol. Scale Insects On Citrus FAO/AP/O17/1991.

6. Knorr L.C., 1973. Citrus diseases and disorders p.32-35.The University presses of Florida.

7. Manual for Field Trials in Plant Protection CIBA- GEIGY Switzerland 1992 p, 92-96.