3. Các loại ân bài tài năng
a. Ân ban tài năng đức tin
Những thời gian thinh lặng trong nguyện cầu, cảm nhận sự hiện diện và tình yêu Thiên Chúa, ân huệ đã lãnh, ơn soi sáng đã nhận, những khoảnh khắc đắm mình trong chiêm niệm,… tất cả đều là những ân ban nổi lên từ đời sống đức tin và từ mối tương quan với Chúa. Các trải nghiệm đức tin này cần được suy ngắm và chia sẻ với người khác, nhờ đó đức tin của cộng đoàn sẽ được gia tăng.
b. Ân ban tài năng tự nhiên
Các ân ban tài năng tự nhiên là những khả năng, những đức tính, những kỹ năng chuyên môn… làm cho mỗi người trở nên độc đáo. Các ân ban tài năng này thay đổi, phát triển và mở rộng khi con người lớn lên, trưởng thành. Khi sử dụng các ân ban tài năng tự nhiên đó, người ta cảm thấy dễ dàng, vui mừng thích thú và thoải mái. Những ân ban tài năng thông thường và đơn giản của cuộc sống là tính tự phát, nhiệt tình, hiếu khách, dễ gần, tế nhị, hài hước, cảm thông, khả năng lắng nghe, khả năng nghệ thuật, thuật lãnh đạo, tính quảng đại, khả năng kỹ thuật, nhạy bén… Các ân ban tài năng tự nhiên cũng có thể bị bỏ quên hay giảm thiểu.
c. Ân ban tài năng từ kinh nghiệm sống
Các kinh nghiệm thường để lại dấu ấn trong cuộc sống của mỗi người. Các ân ban tài năng từ kinh nghiệm sống nổi lên từ cuộc sống dưới hai hình thức: do giáo dục đào tạo hoặc trải qua khủng hoảng và gặp gỡ Chúa. Cần đặc biệt chú ý các kinh nghiệm kèm theo những tổn thương có nhiều biến tố trên tinh thần con người. Qua các tình huống đau đớn và thống khổ này, người ta tìm thấy vài khả năng hay đức tính nổi lên như một hậu quả: “Ai từng chiến thắng mà không hề chiến bại? Ai nên khôn mà chẳng dại đôi lần?” “Anh em hãy tự cho mình là được chan chứa niềm vui khi gặp thử thách trăm chiều. Vì như anh em biết: đức tin có vượt qua thử thách mới sinh ra lòng kiên nhẫn”179. Những ân ban tài năng không chờ đợi này thường được chia sẻ với người cùng trải nghiệm những tổn thương tương tự (đồng cảnh thương nhau). Đó là nguyên tắc làm việc của những người cai nghiện: Những người đã từng chiến đấu với bệnh nghiện sẽ quảng đại trợ giúp và đồng hành với các người khác đang vật lộn để lướt thắng cơn nghiện của họ.
Một điển hình khác của loại ân ban tài năng từ kinh nghiệm sống này có thể được tìm thấy trong câu chuyện của một chị kia sắp được đổi tới một cộng đoàn mà chị trưởng có tiếng là khó khăn, hay bắt bẻ và làm khổ chị em. Những chia sẻ kèm nước mắt của các chị đã ở trước khiến chị rất trăn trở và lo âu. Chị tìm đến một chị lớn tuổi xin tư vấn. Chị này khuyên chị trước hết nên cầu nguyện xin Chúa Thánh Thần biến đổi chị lẫn chị trưởng cộng đoàn, rồi hãy quên đi các dư luận kia mà cố gắng sống thật tốt vai trò của một người em, một người con đối với chị trưởng, thật lòng kính trọng, thương yêu và giúp đỡ chị trưởng, thông cảm những khó khăn riêng của chị trưởng, nhẫn nại chịu đựng khi bị chị trưởng mắng mỏ, nghĩ rằng mình có lúc cũng có những cái sai. Chị đã làm theo những gì được tư vấn. Thời gian qua, mọi sự đều biến đổi. Chị em sống với nhau rất tốt và hạnh phúc, không ai nghe một tiếng ca thán nào về phía này lẫn phía kia. Đâu là kinh nghiệm bản thân của chị em đã trở thành phương tiện để Chúa chuyển tải cho chị em một ân ban mới? Một khả năng thấu cảm với người cùng cảnh ngộ? Ân ban đó là gì và chị em làm thế nào để chia sẻ với người khác? Cái bi đát là có tài năng mà không sử dụng đúng tài năng đó: “Nếu bạn cho một người một con cá, người đó chỉ ăn được một ngày. Nhưng nếu bạn cho một cần câu và dạy người đó biết cách câu cá, y sẽ ăn được cả đời” (Ngạn ngữ Trung Hoa)
Tóm lại, khám phá ân ban tài năng của mình là triệt để đáp lại lời mời gọi của Chúa trong cuộc đời mình. Cộng đoàn là một nhà kho các ân ban tài năng mà Chúa đã đặt ở đó, và các cá nhân có cùng ân ban tài năng thường dễ liên kết với nhau nhắm đến một sứ vụ chung. Tiến trình biện phân các ân ban cung cấp cho các cá nhân cơ hội khám phá ra những con đường đẹp đẽ duy nhất mà Chúa đã làm cho họ nên phong phú. Sự biện phân này cũng làm cho người ta ý thức cao độ rằng các ân ban tài năng của họ là con đường họ sống ơn gọi của mình.
4. Những trở ngại trong việc nhận biết và phát triển các ân ban tài năng
Hành trình vào những ân ban tài năng không phải là không có những trở ngại và rào cản dọc đường. Dù ước muốn khám phá các ân ban tài năng là thực tế, luôn vẫn có đối kháng và trở ngại khiến các ân ban tài năng không lộ ra một cách trọn vẹn. Các chướng ngại giữ không cho nhận ra các ân ban tài năng riêng biệt của mình. Sự có mặt của các trở ngại có thể tạo nên một sự tê liệt làm nản lòng một người trong tiến trình khám phá và phát triển các ân ban tài năng Chúa ban cho. Có năm trở ngại chung đáng lưu ý cho mọi người:
a. Đức khiêm nhường đặt không đúng chỗ
Do văn hóa và bối cảnh sống, có thể có khuynh hướng tự ti bẩm sinh làm giảm thiểu các khả năng tích cực của một người: tự coi mình không là gì và chẳng làm được gì. Trái lại, phải nhìn nhận các tài năng và đức tính của mình là do Chúa ban để ca tụng lòng tốt của Chúa: “Tôi không là gì và cũng chẳng làm được gì cả, nhưng tôi có là gì và có làm được gì thì tất cả đều nhờ bởi ơn Chúa”180. Điều đó không hàm ý khoe khoang phô trương những ân ban tài năng cá nhân của mình, vì lòng khiêm nhường đích thực là nhìn nhận sự thật về ân ban tài năng của mình, nhưng xác tín rằng nguồn gốc của chúng là chính Thiên Chúa nhân lành và quảng đại để cám ơn Chúa.
b. Coi ân ban tài năng của mình là bình thường
Trở ngại thứ hai là không để cho một ân ban tài năng được nhìn nhận vì nó xem ra tầm thường và bình thường. Quan niệm sai lầm rằng tất cả các ân ban tài năng phải thật ngoạn mục có thể cản trở một người chấp nhận các ân ban tài năng Chúa ban cho mình và cho người khác. Khi kỳ vọng quá cao vào một ân ban tài năng ngoạn mục thì những ân ban tài năng như lắng nghe, cảm thông, tính vui vẻ, dễ gần, hiếu khách… là những cái làm cho cuộc đời con người được phong phú sẽ bị coi thường.
c. Coi ân ban tài năng là phổ quát
Tính kiêu ngạo thiển cận cho rằng một ân ban tài năng nào đó là phổ quát sẽ là chướng ngại trong việc quan tâm tìm biết và phát triển tài năng của nhau. Một thầy kia không chịu nhận ra ân ban “tư vấn khôn ngoan” mà thầy đã cống hiến cho cộng đoàn. Cả nhóm chỉ ra cho thầy thấy đó là sự thật, nếu không thì tại sao nhiều người bị lôi kéo liên hệ với thầy, cách đặc biệt khi họ cần một lời khuyên hay an ủi? Việc họ đánh giá cao ân ban tài năng của thầy đã dẫn thầy đến ý thức rằng thầy sở hữu một ân ban tài năng mà không phải bất cứ người nào cũng có được, để biết tạ ơn Chúa và gắng sức giúp đỡ anh em.
d. Ghen ghét các ân ban tài năng của kẻ khác.
Trong khi ân ban tài năng của người khác là một thách đố để mình cố gắng phát triển ân ban tài năng của mình thì lắm khi lại đâm ra ghen ghét vì tài năng của họ. Những ân ban tài năng nổi bật của người này có thể là đối tượng khiến người kia hao tốn nhiều nghị lực trong việc ham muốn, thèm khát. Có những người đã phung phí nghị lực của mình để chú tâm vào những ân ban tài năng mà mình không có, đến đỗi bỏ quên khám phá và phát triển những ân ban tài năng mà mình có.
e. Những nỗi sợ hãi.
Đây có thể là chướng ngại đặc biệt khó vượt qua vì gốc rễ của sợ hãi có nhiều mặt: một số ân ban tài năng nào đó đi kèm theo thách đố trong việc sử dụng chúng. Đối với một số người, sợ hãi có thể nổi lên do cảm thấy không chắc chắn hay không an toàn trong việc thi thố ân ban tài năng mới khám phá được. Một chiều kích khác của sợ hãi là do ân ban tài năng đó có thể đòi hỏi một sự thay đổi trong cuộc sống, như thay đổi nhiệm sở, cách ứng xử, các hoạt động, sứ vụ, công việc và ngay cả lối sống. Chướng ngại thông thường đối với sự thay đổi mà ai cũng kinh nghiệm thấy [phải đến nơi không muốn, ở với người không ưa, làm việc không thích] có thể rõ nét ở đây và làm cho việc thắng vượt sợ hãi trở nên đặc biệt khó khăn.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
