Tiêu chí nghiên cứu từ nguyên học tiếng việt trần Thanh Ái 1 abstract
tải về 474.06 Kb. Chế độ xem pdf
|
| 3.2 Tiêu chí ngữ nghĩa
Nếu chỉ dựa vào tiêu chí ngữ âm để tìm hiểu nguồn gốc của một từ thì nhà nghiên cứu sẽ rơi vào khuyết điểm tùy tiện và ngộ nhận. Do đó, cần phải dựa vào nhiều tiêu chí khác nữa để loại bỏ những trường hợp đồng âm ngẫu nhiên, là hiện tượng phổ biến giữa các ngôn ngữ, và như thế sẽ làm cho phán đoán thêm chính xác. Một đơn vị từ ngữ được vay mượn ở một ngôn ngữ khác thông thường vẫn giữ lại một vài nét nghĩa nguyên thủy. Ca (hát) chẳng hạn đồng âm với từ tiếng Pháp cas (trường hợp), nhưng giữa hai từ này chẳng có chút quan hệ ngữ nghĩa nào, do đó không thể kết luận rằng từ này được vay mượn từ từ kia. Ngược lại, ca (mổ, bệnh...) chính là từ vay mượn từ tiếng Pháp, vì nó giữ nguyên nét nghĩa của từ gốc. Cà rá (phương ngữ Nam bộ, đồng nghĩa với nhẫn), mặc dù đồng âm với carat (tiếng Pháp), nhưng chưa đủ để kết luận rằng đó là từ vay mượn từ carat, vì từ này chỉ có nghĩa là đơn vị đo trọng lượng của đá quý (1 carat = 0,2 g) và đơn vị xác định tỷ lệ của vàng trong hợp kim (1 carat = 1/24 vàng ròng trong một hợp kim). Cũng có trường hợp từ vay mượn có nghĩa rất xa với nghĩa của từ gốc, nhưng nhìn chung, nó cũng giữ lại một nét nghĩa nào đó, như chữ mô-đen được dùng để diển tả ý (ăn mặc) rất mốt (P.: modèle có nghĩa là kiểu, mẩu). Vậy liệu cua (đường) có phải là từ vay mượn của court (P. Có nghĩa là ngắn) như Vũ Ngọc Khánh & Nguyễn thị Huế tưởng không? Tương tự, patiner (P.) ngoài nghĩa di chuyển bằng pa-tanh còn có nghĩa là (xe) trượt, không bám vào mặt đường, hoàn toàn không có liên quan gì đến xe bị pan (do từ panne của tiếng Pháp) như hai tác giả này giải thích. Tạp chí Nghiên cứu Khoa học 2005:3 176-182 Trường Đại học Cần Thơ 180 tải về 474.06 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|