Bài 3: Thiết kế và triển khai khóa học

Bài 4: Những ví dụ ở Tanzania và Nam Phi

Học xong bài này, bạn có thể:

• 
  tiến hành một nghiên cứu sâu sắc một cơ sở giáo dục từ xa ở một nước đang phát triển-Tanzania;
  
• 
  mô tả được những ví dụ của hệ thống cung cấp giáo dục từ xa ở Nam Phi; và
  
• 
  áp dụng những kinh nghiệm đã học từ nghiên cứu này vào cơ sở đào tạo của bạn.
  

Quyết định quan trọng đầu tiên đối với Tanzania là làm sao để chi phí có hiệu quả nhất trong lúc tỷ lệ sinh viên có trình độ giáo dục trung học chuyển tiếp vào giáo dục đại học rất thấp. Tanzania là một trong các nước có tỷ lệ chuyển tiếp thấp nhất ở châu Phi, một thực tế mà những nhà xây dựng chính sách, nhà chính trị, cha mẹ sinh viên và sinh viên đều phải lo ngại.

Hai lựa chọn đã được xem xét a) tăng thêm số lượng sinh viên vào học ở các trường đại học hiện có bằng cách xây dựng thêm ký túc xá sinh viên, giảng đường, phòng thí nghiệm, nhà ở cho nhân viên; b) chấp nhận chiến lược giáo dục từ xa. Lựa chọn thứ nhất cho thấy không thể chấp nhận được do chi phí đòi hỏi quá cao. Lựa chọn thứ hai đã được khảo sát kỹ lưỡng để quyết định phương thức một chiều (đơn) hay hai chiều. Một uỷ ban được thành lập để cân nhắc các ý kiến thăm dò đối với hai phương thức trên. Việc thăm dò đã được tiến hành một cách rộng rãi và đã báo cáo lại vào năm 1990 với đa số đồng ý phương thức đơn. Uỷ ban cho rằng phương thức đơn (single mode) đã cho cơ sở đào tạo quyền tự chủ lớn hơn trong việc lập kế hoạch và thi hành các kế hoạch đó. Người ta cũng đã tranh luận rằng trong lúc nền kinh tế đang gặp phải khó khăn, giáo dục từ xa theo phương thức hai chiều có thể bị bóp nghẹt ngược lại với sự biến đổi của phương thức đơn, nó có thể tiếp tục tồn tại và phát triển.

Quyết định quan trọng thứ hai sau sự phê duyệt của chính phủ về việc phương thức đơn là việc biến các đề nghị trên giấy thành các gói thực thi. Để quản lý điều hành giai đoạn này, một uỷ ban đặc biết được thành lập để giải quyết các việc sau đây:

- ra một qui định để quản lý một cơ sở đào tạo giáo dục từ xa

• 
  đề xuất nơi tìm tài liệu học tập ban đầu để có sự chấp nhận hoặc sự chấp nhận theo đề nghị của Uỷ ban 1990 đã nhấn mạnh đến sự cần thiết để bắt đầu với cơ sở vật chất hiện có tốt hơn là việc chờ đợi trong 3-4 năm cho việc viết tài liệu học tập từ hai bàn tay trắng.
  
• 
  đồng thời triển khai các tài liệu mới nằm ngoài những tài liệu đã được chấp thuận và bổ sung những phần không phù hợp với Tanzania
  
• 
  thiết lập các tiêu chuẩn nhập học, các trung tâm vùng từ đó có thể phục vụ sinh viên, đề xuất một số quy định khác về học phí, bài tập, và kiểm tra đánh giá.
  
• 
  thành lập đội ngũ cán bộ giảng dạy, nhân viên quản lý làm việc dài hạn và từng phần (part time).
  
• 
  đề xuất và tiếp xúc với các dịch vụ hỗ trợ bên ngoài như thư viện, bưu điện, điện thoại.
  

Tiếp theo là việc thu thập tài liệu học tập. Như đã nêu ra ở Module này, Trường Đại học Tổng hợp Nairobi đã thực hiện chương trình đào cử nhân giáo dục theo phương thức giáo dục từ xa đã được bảy năm. Nó là trường đại học mà các cơ sở đào tạo mới trông cậy vào để:

1. 
   cung cấp những tài liệu học tập ban đầu và băng cassette
   
2. 
   các đề cương bài giảng cho chương trình cử nhân giáo dục từ năm đầu tiên đến năm cuối cùng
   
3. 
   các chuyên gia để tiến hành các hội thảo về đào tạo.
   

4. 
   Cung cấp tập hợp các công cụ kiểm tra đánh giá đã được tiến hành trong suốt bảy năm qua đi cùng với các tài liệu học tập của họ. Những công cụ này bao gồm các bài tập thông thường cho bài học, kiểm tra định kỳ cuối mỗi bài và thi hết môn vào thời điểm cuối của mỗi khóa học.
   

Một quốc gia sẽ quyết định thành lập các trung tâm vùng như thế nào?. Trường hợp của Học viẹn Sư phạm Quốc gia (NTI) Nigeria, các tổ chức chính trị của đất nước và của các bang đã được sử dụng để thành lập các trung tâm vùng. Các cơ sở đào tạo khác sử dụng các tiêu chí mà họ thấy phù hợp với mục đích của họ và phù hợp với mục đích của sinh viên. Ví dụ như Tanzania, một đất nước rộng lớn nơi không thể thành lập các trung tâm vùng để phục vụ cho sinh viên của họ cùng một lúc, một kinh nghiệm đơn giản đã được chấp nhận đó là mỗi một vùng có từ 40 sinh viên đăng ký trở lên thì có thể thành lập trung tâm. Mỗi năm một lần, các trung tâm vùng được sử dụng trong ba tuần cho các kỳ thi hàng năm, các kỳ thi bổ sung và thi lại cho những người chưa thi hoặc trượt ở các lần thi trước.

Vì những lý do về tài chính, chỉ mười một trung tâm có vị trí Giám đốc trung tâm vùng làm việc lâu dài của trong cả nước. Số trung tâm còn lại chỉ làm việc khi nào có các hoạt động được tiến hành. Với các trung tâm có Giám đốc, có một thư viện nhỏ, một máy vi tính, một phòng đọc, các bản copy của các tài liệu học tập cho kỳ học, thông báo, sách hướng dẫn, và hướng dẫn tham gia. Giám đốc trung tâm tiếp xúc với Văn phòng chính bằng điện thoại, thư thông thường và một số tài liệu qua fax. Tương tự vậy, đối với sinh viên, một số giao tiếp bằng E-mail. Một số trung tâm hiện giờ có giữ băng cassette. Với dự án Đại học Tầm nhìn Châu Phi, người ta hy vọng có thể tiếp xúc với tất cả các trung tâm vùng, thông qua mạng Internet và vệ tinh. Tổ chức Không gian Toàn cầu đang xúc tiến một cách tích cực công nghệ radio kỹ thuật số mà nó sẽ cải thiện nhiều hơn nữa truyền thông giữa Trường chính và các Trung tâm vùng và sinh viên.

Người ta cũng đã chỉ ra rằng Trường Đại học này đã sử dụng toàn bộ mạng lưới thư viện công cộng. Có tới 17 thư viện như vậy và các chỗ thiếu đã được bổ sung bằng các thư viện của các cơ sở đào tạo khác đang sở hữu hoặc điều hành. Nhà phân phối chính các loại sách là Viện trợ Sách Quốc tế của Anh và Ngân hàng sách của Mỹ. Các ấn phẩm với trị giá 80.000USD đã được nhận và phân phát cho hai vùng lục địa của Tanzania và Zanzibar. Để có hiệu quả, các Giám đốc trung tâm vùng họp tại Dares-Salaam ba tháng một lần để trao đổi kinh nghiệm hoạt động và đề xuất những sự phát triển mới. Có một Chủ nhiệm khoa ở Trường chính người tư vấn các dịch vụ cho các giám đốc Trung tâm vùng. Chủ nhiệm khoa cũng phối hợp trợ giúp cho sinh viên tàn tật, đặc biệt là những sinh viên bị mù. Một khoản trợ cấp 36.000 bảng Anh sẽ cho phép sinh viên mù đăng ký vào học tháng Giêng năm 1990 sử dụng băng casette tiếng được sản xuất tại Trường chính.

Điều đáng nói ở đây là việc người tù đầu tiên đã làm đơn xin học. Trường đã tìm kiếm sự cho phép của Bộ Nội vụ để đăng ký học cho anh ta. Đại học Mở Hoàng gia Anh đã chia sẻ với chúng tôi những quy định của họ về việc làm thế nào để cung cấp các dịch vụ học tập cho những sinh viên này. Các dịch vụ hỗ trợ sinh viên nước ngoài có khó khăn hơn nhưng Trường đã có sinh viên sống tại Kenya, Lesotho và các nước láng giềng khác. Các trung tâm vùng vừa mới được giao trách nhiệm về số sinh viên các nước nói trên. Ví dụ sinh viên Kenya thường đến thành phố Arusha hoặc Moshi ở phía bắc Tanzania nhưng đôi khi họ đến Dar-es-Salaam. Với các sinh viên sống ở Lesotho, trường sử dụng các cơ quan quản lý giáo dục ở các nước đó, thông qua những thoả thuận chung.

Đảm bảo chất lượng

Đại học Mở Tanzania thuê các cá nhân có kinh nghiệm để biên soạn tài liệu học tập, đa số họ là giảng viên đại học. Bản thảo đầu tiên được gửi cho phản biện người có đầy đủ năng lực chuyên môn nhận xét. Những nhận xét của phản biện được sử dụng để người viết sửa lại trước khi nó được phản biện lần thứ hai để khẳng định rằng những nhận xét đã được bổ sung. Tất cả các giai đoạn đều liên quan đến các chuyên gia môn học và chủ nhiệm khoa.

Bản thảo cuối cùng được nộp cho nhà biên tập như đã giới thiệu trong bài trước. Nhà trường trả khoản thù lao 700USD cho một Bài tương đương với 35 giờ đứng lớp tại các trường đại học thông thường. Người phản biện được trả 10% của khoản tiền thù lao này, biên tập được trả 20%. Nếu bài viết được dịch sang một thứ tiếng khác, người dịch được trả 50% tiền thù lao. Nếu tài liệu chỉ có khoảng vài trăm bản thì tất cả các bước từ bản thảo cuối cùng đến khi phát hành được làm tại trường, nếu số bản in là vài nghìn thì công việc chuyển sang các nhà in thương mại. Cho đến nay, trường đã suất bản hơn 60 đầu sách trong khi sử dụng hơn 100 đầu sách được mua hàng năm từ Đại học tổng hợp Nairobi. Chất lượng của các chương trình cũng được kiểm soát chặt chẽ từ bên ngoài. Những người kiểm tra từ bên ngoài được chỉ định từ Đại học tổng hợp Malawi, đại học tổng hợp Nairobi và Toà dân sự Tối cao Tanzania và các nhà khoa học đang làm việc cho các khu vực nhà nước và tư nhân.

Chất lượng của các chương trình giảng dạy, các khóa học và tài liệu học tập được đảm bảo thông qua sự liên quan của các chuyên gia từ các trường đại học truyền thống cũng như các chuyên gia trong giáo dục từ xa. Những tài liệu tốt nhưng ở trong tay những người kém năng lực cũng có thể dẫn tới sự thất bại. Việc bổ nhiệm cán bộ giảng dựa vào năng lực và chỉ có những người có năng lực mới được chỉ định. Nếu họ chưa có bằng Ph.D, họ được đào tạo trong các chương trình phát triển đội ngũ cán bộ. Hàng năm cso sự đánh giá thành tích của cán bộ, giảng viên để trao thưởng cho những người có hoàn thành tốt nhiệm vụ và góp ý cho những người làm chưa thật tốt.

Vì giáo dục từ xa dựa trên các hệ phương pháp đặc biệt nên tất cả mọấicn bộ giảng viên đều phải được huấn luyện qua các lớp do những người có khả năng tốt về lý luận và thực tiễn của giáo dục từ xa thực hiện. Việc này kéo theo sự gắn bó với IGNOU, UNISA, Đại học tổng hợp Nairobi và Đại học Mở Hoàng gia Anh. Tri thức tiến bộ với tốc độ rất nhanh và có nhiều cách thức được đòi hỏi để tiếp cận nó. Dự án Đại học Ảo Châu Phi cung cấp một cơ hội để nhân viên khoa học cập nhật kiến thức và kỹ năng của họ.

Những chương trình không cấp bằng

Rất nhiều trường đại học ở châu Phi đang thiết lập các chương trình giáo dục không cấp bằng trong giáo dục từ xa hoặc giáo dục phi chính qui (part time). Những trường đại học ở Inbadan, Zaria, Lagos, Accra, Khartoum, Harare, Nairobi có đề cập đến nhưng chỉ có một số ít trường thuộc loại này. Ví dụ, Đại học Mở Tanzania mới mở Viện Giáo dục Thường xuyên để giải quyết những khóa học theo yêu cầu của người học chỉ tồn tại trong vài tuần đến một năm. Hiện tại có Khóa học Cơ bản (foundation course) là một khóa học bắc cầu dành cho những người không đáp ứng được các tiêu chí tối thiểu để vào học năm thứ nhất của chương trình học lấy bằng. Sau một năm, những người qua được kỳ thi do trường tổ chức sẽ được nhận vào học. Đến nay, có hai nhóm vừa mới qua kỳ sát hạch cho việc vào học dưới hình thức này.

Một khóa học diploma của Chương trình Thanh niên Thịnh vượng chung gồm 13 Module (CYP) cũng gần được hoàn tất. Văn phòng Liên hiệp Anh ở Luân đôn đã yêu cầu Trường Đại học quản lý cơ sở của nó ở Lusaka vì chương trình tại chỗ không đáp ứng cho nhiều thanh niên. Nó sẽ được khai trương vào tháng Giêng năm 1999. Một khóa học cấp chứng chỉ về đào tạo giáo viên (TOT) giáo dục từ xa cũng được thành lập kết hợp với Tổ chức Khuyến học Nam Phi (SAEU) cho những người tị nạn Nam Phi bằng phương pháp giáo dục từ xa. Với sự đổi thay về chính trị ở Nam Phi SAEU đang hướng sự chú ý của nó tới những nơi khác nữa.

Sau đại học

Những công chức, trợ giảng, người làm công trong các khu vực nhà nước và tư nhân, đã tốt nghiệp Đại học Mở Tanzania có yêu cầu học sau đại học bằng giáo dục từ xa. Sau này vào năm 1999 hoặc đầu năm 2000 Trường sẽ mở khóa đầu tiên đào tạo sau đại học bằng giáo dục từ xa. Nhà trường đã có một số kinh nghiệm từ khi tham gia vào chương trình học bổng Rajiv Ghandi cho chương trình Master giáo dục từ xa khai giảng vào năm học 1994-1995. Trường IGNOU cung cấp khóa học, COL làm trách nhiệm cung cấp tài chính và Đại học Mở Tanzania trợ giảng cho các sinh viên ở Tanzania.

Technikon SA là học viện lớn nhất đối với giáo dục đại học (tertiary education) có liên quan đến nghề nghiệp ở Nam Phi và nó tạo ra cơ hội để thoả mãn những yêu cầu để có một nghề đã chọn bất kể sinh viên ở đâu và làm gì. Năm 1998, hơn 75.000 đã đăng ký ở Technikon SA cho những khóa học hỗ trợ cho sự phát triển nghề nghiệp của họ. Technikon SA khuyến khích việc học suốt đời cho phép người học củng cố và cải thiện trình độ của họ ở bất kỳ một giai đoạn nào trong sự nghiệp của họ. Những khóa học ở Technikon SA được chuẩn bị cho một nghề cụ thể và gắn với thị trường lao động. Giáo dục của Technikon SA gắn liền với kinh nghiệm làm việc, nên khi có nhu cầu, sinh viên sẵn sàng đáp ứng cho công việc. Technikon SA sử dụng công nghệ ngày càng tăng lên để giúp đỡ công tác hỗ trợ sinh viên và tới đây sẽ bao gồm cả việc cung cấp tư liệu học tập trực tuyến.

Văn phòng chính của trường được đặt tại các cơ sở chính ở Florida, Gauteng. Giảng viên , những cơ sở vật chất cho công tác nghiên cứu và văn phòng được bố trí tại đây và Trung tâm thông tin cho phép sinh viên truy cập hàng ngàn tài liệu tham khảo. Sinh viên trải rộng trên toàn lãnh thổ Nam Phi. Để những dịch vụ quản lý hành chính và khoa học đến gần hơn với sinh viên, các trung tâm thông tin có trong các trung tâm chính ở khắp Nam Phi. Không giống một trường đại học, Technikon SA có các bộ môn chuyên môn thay cho các khoa. Mỗi bộ môn bao gồm một số các nhóm chương trình. Các nhóm chương trình tập trung vào những nghề nghiệp cụ thể với các mức trình độ từ Chứng chỉ Technikon và Diploma Quốc gia đến Bằng tốt nghiệp Đại học. Tóm lại, Technikon SA có một số đặc điểm cơ bản sau đây:

• 
  Cơ sở giáo dục từ xa hoàn toàn.
  
• 
  Có rất nhiều tài liệu trên web site của Technikon SA.
  
• 
  Các sách của Technikon SA đều ở trên mạng.
  
• 
  Tài liệu giáo dục từ xa của Technikon SA có 90% là tài liệu in và 10 % tài liệu điện tử (tài liệu tương xứng với mức độ phát triển)
  
• 
  Trong Dự án Đại học ảo Châu Phi, có nhu cầu trao đổi nội bộ các nhà học giả Châu Phi để xuất bản và phân phát tài liệu liên quan đến các vấn đề của Châu Phi. Phần cứng của AVU được sử dụng trong hầu hết 28 nước hiện đang được cung cấp.
  
• 
  Đã đưa ra hiện trạng của sự phát triển ở Nam Phi (thực ra là Châu Phi), phương tiện in là một cách thức có thể tồn tại tốt nhất cho các gói tài liệu phát triển giáo dục (DE).
  
• 
  Sự phát triển của tài liệu điện tử cần phải tiến bộ hơn vì có nhiều sinh viên được tiếp cận với việc sử dụng máy tính.
  
• 
  IICBA có thể dẫn đầu việc đề xuất và thực hiện kế hoạch của AVU bằng việc các học giả Châu Phi xuất bản và phân phối tài liệu mà hiện nay đang có trong các trường đại học của Mỹ, như vậy đảm bảo được sự phù hợp với hoàn cảnh của châu Phi.
  
• 
  IICBA có thể trao đổi sách và nguồn tạp chí dựa trên trang web được xác nhận bởi Technikon SA.
  

Đại học Nam Phi, cũng được biết với tên Unisa, là một trong 11 siêu đại học từ xa trên thế giới. Nó được thành lập năm 1873 với tên là Đại học Cape of Good Hope. Để đảm bảo uy tín của trường, và sự công nhận các loại bằng do nhà trường phát ra, bộ phận hành chính của trường đã nhanh chóng đệ đơn xin đặc quyền của hoàng gia. Uỷ viên hội đồng quản trị, Ngài Henry Barkly, đã trình bày với Nữ Hoàng và đặc quyền đã được cấp vào năm 1877. Vào năm 1916 tên của trường được đổi thành Đại học Nam Phi. Dưới sự che chở của nó một số viện đã trở thành các trường đại học độc lập. Hơn 50 năm về trước, vào năm 1946, Unisa đã là người tiên phong khai phá giáo dục từ xa ở bậc đại học trong thế giới phương tây, một bước chuyển biến báo hiệu sự khởi đầu của Unisa như chúng ta đã biết như ngày nay. Giáo dục từ xa cung cấp một cơ hội duy nhất cho tất cả mọi người mong muốn được học cao hơn và những người không thể tham dự tại những cơ sở đào tạo vì những lý do cá nhân hoặc bị ràng buộc về nghề nghiệp.

Trường được đặt ở Pretoria, và khu trường rất ấn tượng của nó ở Muckleneuk Ridge là địa điểm nổi tiếng của thủ đô. Trường có các trung tâm tỉnh ở Cape Town, Durban và Pietersburg, Nelspruit và Umtata. Trường có 5 trung tâm học tập ở Pretoria (Thutong), Johanesburg, Durban (Mansifunde), Pietersburg, Cape Town và một trung tâm vệ tinh ở Umtata. Để tăng cường các dịch vụ của trường cho gần 120.000 sinh viên đã đăng ký trên toàn thế giới, thư viện của Unisa cất giữ trên 1,6 triệu bản sách và tạp chí ở khu vực trường chính, các trung tâm tỉnh và các trung tâm học tập ở hầu hết các trung tâm chính của Nam Phi.

Dưới đây là một số các đặc điểm chính của Unisa

• 
  Các chương trình mới gồm có (a) 4-năm cử nhân giáo dục tiểu học - một loại bằng được tích hợp cho việc đào tạo giáo viên tiểu học; (b) Cử nhân giáo dục trung học (B. SecEd); và (c) Diploma Nâng cao trong giáo dục với các chuyên ngành Giáo dục Kỹ thuật, Giáo dục Khoa học, Giáo dục Đa văn hóa, và Giáo dục cho những Nhu cầu Đặc biệt; (d) Cử nhân giáo dục (B.Ed) với các chuyên ngành Hướng dẫn và Tư vấn giáo dục, Quản lý Giáo dục; (e) Master về Giáo dục Môi trường và Giáo dục Khoa học ở hai dạng nghiên cứu và theo khóa học; (f) Tiến sĩ Giáo dục.
  
• 
  Đây là điều có thể thực hiện được đối với giáo dục từ xa để có qui mô lớn và hiệu quả.
  
• 
  Một bộ máy hành chính vững chắc và hoạt động tốt yếu tố rất quan trọng cho việc thực hiện giáo dục từ xa có hiệu quả.
  
• 
  UNISA kiểm tra kỹ lưỡng việc giáo dục giảng viên và quản lý giáo dục. Tài liệu của giáo dục từ xa ở các trình độ giáo dục thường xuyên và các trình độ sau đại học mà IICBA, AAU, EMA và TTCs ở Ethiopia và các nước châu Phi khác có thể sửa lại/chấp nhận.
  
• 
  Thực tập ở phòng thí nghiệm, thực hành và hoạt động ngoài hiện trường cho đào tạo giáo viên khoa học và giáo viên công nghệ với phương thức từ xa đòi hỏi nhiều suy nghĩ và chuẩn bị kỹ càng
  
• 
  Diploma nâng cao về sư phạm Kỹ thuật và sư phạm Khoa học có thể thực hiện một cách thành công với các trang bị khoa học.