LÕÌi nóI ÐÂÌU
tải về 1.12 Mb.
|
|
Sýò phân biêòt các ðiêÒm dân cý theo kiêÒu sôì ngýõÌi và theo ý nghiÞa hành chính ¨C chính triò ðýõòc thêÒ hiêòn thông qua các ký hiêòu vòng tròn và chýÞ ghi chú. c- ÐýõÌng sá giao thông: ÐýõÌng sãìt biêÒu thiò trên baÒn ðôÌ ðýõòc phân loaòi theo ðôò rôòng cuÒa ðýõÌng ray, theo sôì ðýõÌng ray và daòng sýìc kéo. Trên ðýõÌng sãìt còn biêÒu thiò các nhà ga. Các ðýõÌng không ray thì phân biêòt biêÒu thiò: ÐýõÌng ô tô truòc, ðýõÌng nhýòa tôìt, ðýõÌng nhýòa, ðýõÌng ðá và ðýõÌng ðâìt. Thông thýõÌng thì các ðýõÌng thuôòc 3 câìp ðâÌu ðýõòc veÞ tâìt caÒ. Ðôìi võìi ðýõÌng ðá và ðýõÌng ðâìt thì có sýò lýòa choòn. Trên baÒn ðôÌ câÌn chiÒ rõ các ðoaòn ðýõÌng ngâÌm, các ðèo, nhýÞng nõi qua sông. VêÌ giao thông ðýõÌng thuyÒ thì biêÒu thiò các ðýõÌng biêÒn, các caÒng và bêìn tàu, các ðoaòn sông và các kênh mà tàu, thuyêÌn qua laòi ðýõòc. d- Dáng ðâìt: KhoaÒng cao ðêÌu cõ baÒn ðêÒ biêÒu thiò dáng ðâìt luòc ðiòa là nhý sau: Trong phaòm vi ðôò cao týÌ 400m trõÒ xuôìng thì khoaÒng cao ðêÌu là 50m; õÒ ðôò cao 400 ¨C 1000m thì khoaÒng cao ðêÌu là 100m, „d 1000m thì khoaÒng cao ðêÌu là 200m. Sýò biêÒu thiò dáng ðâìt luòc ðiòa còn ðýõòc bôÒ sung bãÌng các ký hiêòu riêng, ghi chú ðôò cao và tên goòi các ðôìi týõòng sõn vãn. ÐêÒ thêÒ hiêòn trýòc quan dáng ðâìt, ngýõÌi ta có thêÒ võÌn bóng hoãòc tô màu theo các tâÌng ðôò cao. Mýìc ðôò tôÒng quát hoá dáng ðâìt trên baÒn ðôÌ 1:1.000.000 là týõng ðôìi lõìn. Trên baÒn ðôÌ chiÒ thêÒ hiêòn ðýõòc các daòng ðiòa hình lõìn và trung bình. Dáng ðâìt ðáy biêÒn ðýõòc biêÒu thiò bãÌng các ðýõÌng ðãÒng sâu 50, 100, 150, 200, 300, 400, 500, 700, 1000, 1500, 2000, 3000, 4000, 5000,... ngoài ra còn dùng các ðiêÒm ðôò sâu. e- Lõìp phuÒ thýòc vâòt và ðâìt: Trên baÒn ðôÌ biêÒu thiò các loaòi rýÌng , rýÌng buòi râòm, ðâÌm lâÌy, bãi cát, vùng ðâìt mãòn,... Các khu rýÌng riêng biêòt có diêòn tích týÌ 10 mm2 trõÒ lên thì ðýõòc veÞ. ÕÒ nhýÞng khu výòc chuyêÒn tiêìp týÌ rýÌng sang kiêÒu vùng khác thì veÞ các khu rýÌng có diêòn tích týÌ 2 mm2 trõÒ lên. Trên baÒn ðôÌ veÞ các ðâÌm lâÌy có diêòn tích týÌ 25 mm2 và các bãi cát có diêòn tích týÌ 1 cm2. f- Ranh giõìi hành chính ¨C chính triò: Trên baÒn ðôÌ biêÒu thiò ranh giõìi quôìc gia, ranh giõìi tiÒnh và ranh giõìi huyêòn. ÐýõÌng ranh giõìi quôìc gia ðýõòc thêÒ hiêòn võìi sýò khái quát ít nhâìt. Ngoài các yêìu tôì kêÒ trên, trên baÒn ðôÌ 1:1.000.000 còn thêÒ hiêòn môòt sôì sôì liêòu giao thông hàng không nhý các ðýõÌng ðãÒng týÌ thiên, các ðýõÌng diò thýõÌng có ðôò lêòch týÌ. *****
CHÝÕNG 6: THIÊìT KÊì BIÊN TÂòP VÀ THÀNH LÂòP BAÒN ÐÔÌ 6.1. Cõ sõÒ lý thuyêìt thiêìt kêì, biên tâòp và thành lâòp baÒn ðôÌ 6.1.1. NhýÞng vâìn ðêÌ chung vêÌ thêÒ hiêòn baÒn ðôÌ và mô hình hoá baÒn ðôÌ Thiêìt kêì và thành lâòp baÒn ðôÌ là môn hoòc quan troòng cõ baÒn cuÒa baÒn ðôÌ hoòc vêÌ lý thuyêìt cuÞng nhý thýòc têì. Nhiêòm vuò quan troòng cuÒa sýò phát triêÒn lý thuyêìt baÒn ðôÌ hoòc là soaòn thaÒo ra cõ sõÒ lý luâòn vêÌ môn hoòc này. Kêìt quaÒ cuÒa quá trình thiêìt kêì và thành lâòp baÒn ðôÌ là phâÌn chính quan troòng cuÒa saÒn phâÒm baÒn ðôÌ. Ðó là baÒn gôìc biên veÞ (BaÒn ðôÌ tác giaÒ), trên ðó chýìa toàn bôò nôòi dung, ðãòc ðiêÒm cuÒa tác phâÒm baÒn ðôÌ câÌn thành lâòp. Lý thuyêìt cuÒa môn hoòc này bao gôÌm các khái niêòm và lý luâòn vêÌ các vâìn ðêÌ: 1- ThêÒ hiêòn trên baÒn ðôÌ các ðôìi týõòng, hiêòn týõòng. 2- Mô hình baÒn ðôÌ. 3- Soaòn thaÒo các phýõng pháp thêÒ hiêòn, xây dýòng các ký hiêòu quy ýõìc baÒn ðôÌ và xác ðiònh các nguyên tãìc chính khi thiêìt kêì chúng. 4- Thông tin baÒn ðôÌ, baÒn châìt thông tin baÒn ðôÌ, sýÒ duòng, ðánh giá dung lýõòng thông tin baÒn ðôÌ. Các khái niêòm và các vâìn ðêÌ ðã nêu là cõ sõÒ, câÌu nôìi môìi liên hêò giýÞa lý thuyêìt và thýòc hành cuÒa thiêìt kêì và thành lâòp baÒn ðôÌ. Nó là phâÌn chung nhâìt không thêÒ thiêìu trong moòi trýõÌng hõòp cuÒa quy trình saÒn xuâìt baÒn ðôÌ. PhâÌn cõ sõÒ chung này bao gôÌm các vâìn ðêÌ: - Thiêìt kêì cõ sõÒ trãìc ðiòa và toán hoòc cho baÒn ðôÌ. - Lý thuyêìt chung vêÌ thiêìt kêì và thành lâòp baÒn ðôÌ. - Các phýõng pháp thêÒ hiêòn thông tin baÒn ðôÌ, các vâìn ðêÌ vêÌ thành lâòp baÒn ðôÌ gôìc. - Trang thiêìt biò kyÞ thuâòt dùng ðêÒ giaÒi quyêìt các vâìn ðêÌ, nhiêòm vuò cuÒa baÒn ðôÌ. 1. Sýò thêÒ hiêòn trên baÒn ðôÌ các ðôìi týõòng, hiêòn týõòng Sýò thêÒ hiêòn trên baÒn ðôÌ các ðôìi týõòng, hiêòn týõòng là quá trình ðýa, biêìn ðôÒi các thông tin cho trýõìc vêÌ ðôìi týõòng, hiêòn týõòng nào ðó lên hình aÒnh baÒn ðôÌ. Hay nói cách khác ðó là quá trình sãìp ðãòt các ðôìi týõòng, hiêòn týõòng trong môòt không gian topo, có môìi liên hêò mâòt thiêìt võìi nhau vêÌ týò nhiên và kinh têì xã hôòi thông qua hêò thôìng ký hiêòu quy ýõìc baÒn ðôÌ. Khái niêòm vêÌ sýò thêÒ hiêòn baÒn ðôÌ làm rõ baÒn châìt và toàn bôò quá trình thành lâòp baÒn ðôÌ. Ðó là vâìn ðêÌ lýòa choòn cõ sõÒ toán hoòc cho baÒn ðôÌ: - Lýòa choòn bêÌ mãòt toán hoòc cuÒa trái ðâìt, hành tinh và các thông sôì khác. - Lýòa choòn phép chiêìu baÒn ðôÌ. - TyÒ lêò baÒn ðôÌ... Ðó là lý thuyêìt, phýõng pháp cuò thêÒ ðêÒ xác ðiònh sýò týõng ýìng giýÞa toaò ðôò thýòc cuÒa ðôìi týõòng trên bêÌ mãòt trái ðâìt và trên baÒn ðôÌ. Trên baÒn ðôÌ không thêÒ hiêòn toàn bôò các ðôìi týõòng, hiêòn týõòng thýòc têì, do ðó câÌn phaÒi chiÒ ra các ðãòc trýng tiêu biêÒu cuÒa ðôìi týõòng ðêÒ khái quát hoá hình daòng cuÒa chúng. Các ðôìi týõòng ðýõòc biêÒu thiò trong môìi quan hêò không gian, lôgic. Khi xây dýòng hình aÒnh baÒn ðôÌ có thêÒ chiÒ trên cõ sõÒ sýÒ duòng các phýõng pháp thêÒ hiêòn týõng ýìng và hêò thôìng ký hiêòu baÒn ðôÌ. Sýò phát triêÒn cuÒa baÒn ðôÌ hoòc và các ýìng duòng rôòng rãi trong các liÞnh výòc khác (Trãìc ðiòa, ðiòa lý) ðã dâÞn ðêìn các khái niêòm mõìi, thuâòt ngýÞ mõìi: Ví duò, trong baÒn ðôÌ hoòc có thuâòt ngýÞ, khái niêòm: Mô hình baÒn ðôÌ, hêò thôìng ký hiêòu baÒn ðôÌ,... Ýìng duòng các khái niêòm, hiêÒu biêìt này cho phép tìm ra và phát triêÒn các khái niêòm và phýõng pháp mõìi trong các liÞnh výòc khoa hoòc kyÞ thuâòt mõìi nhý: Týò ðôòng hoá thành lâòp, lýu trýÞ baÒn ðôÌ, ðiêòn týÒ tin hoòc (các phâÌn mêÌm chuyên duòng)... Nghiên cýìu và sýÒ duòng mô hình baÒn ðôÌ trong moòi liÞnh výòc ðõÌi sôìng kinh têì xã hôòi, an ninh quôìc phòng. Ví duò, dùng mô hình baÒn ðôÌ ðêÒ thành lâòp hêò thôìng thông tin ðiòa lý (GIS)... 2. Mô hình baÒn ðôÌ. BaÒn châìt và các daòng mô hình baÒn ðôÌ: Mô hình baÒn ðôÌ là sýò thành lâòp các baÒn ðôÌ bãÌng cách xây dýòng các mô hình không gian cho týÌng ðôìi týõòng nôòi dung baÒn ðôÌ và môìi liên hêò giýÞa chúng trên môòt cõ sõÒ toán hoòc xác ðiònh. Ðôìi týõòng cuÒa mô hình baÒn ðôÌ là các vâìn ðêÌ thýòc têì hiêÒn nhiên, khách quan. Sýò khác nhau giýÞa mô hình baÒn ðôÌ võìi các mô hình khác ðýõòc ðãòc trýng và xem xét õÒ 3 khía caònh: a. VêÌ mãòt toán hoòc: Trong quá trình mô hình hoá baÒn ðôÌ phaÒi xem xét và xýÒ lý các vâìn ðêÌ vêÌ baÒn châìt toán hoòc cuÒa mô hình (lýòa choòn phép chiêìu baÒn ðôÌ, tyÒ lêò và các yêu tôì khác,...). ÐôÌng thõÌi trong quá trình ðó, ngýõÌi ta sýÒ duòng các phýõng pháp toán hoòc khác nhau ðêÒ xây dýòng các biêÒu, baÒng ðêÒ hoàn thành các công viêòc phân tích, tôÒng hõòp, ðáp ýìng muòc ðích, yêu câÌu ðôìi võìi baÒn ðôÌ. b. VêÌ mãòt câìu trúc nôòi dung: Mô hình baÒn ðôÌ biêÒu diêÞn các tính châìt ðãòc trýng cuÒa các ðôìi týõòng thýòc têì. Khi thêÒ hiêòn luôn phaÒi ðaÒm baÒo sýò týõng ýìng cuÒa ðôìi týõòng và mô hình. Nói cách khác, sýò týõng ýìng câìu trúc nôòi dung ðýõòc ðaÒm baÒo bãÌng: - Sýò thêÒ hiêòn ðúng, chính xác baÒn châìt , nôòi dung cuÒa ðôìi týõòng, hiêòn týõòng. - Hình daòng bên ngoài, câìu trúc không gian bên trong ðýõòc tôÒng quát hoá týõng ýìng võìi muòc ðích, ý nghiÞa cuÒa baÒn ðôÌ câÌn thành lâòp. - Sýò thêÒ hiêòn ðúng, chính xác baÒn châìt nôòi dung cuÒa ðôìi týõòng, hiêòn týõòng. - Hình daòng bên ngoài, câìu trúc không gian bên trong ðýõòc tôÒng quát hoá týõng ýìng võìi muòc ðích, ý nghiÞa cuÒa baÒn ðôÌ câÌn thành lâòp. - Sýò thêÒ hiêòn các dâìu hiêòu chính, các ðãòc trýng cuÒa ðôìi týõòng. Nhý vâòy, trong quá trình mô hình hoá baÒn ðôÌ câÌn xem xét ðêìn muòc ðích, nôòi dung và tyÒ lêò baÒn ðôÌ ðêÒ xác ðiònh sýò ðâÌy ðuÒ và tính chi tiêìt nôòi dung cuÒa mô hình, môìi liên hêò giýÞa chúng, sýò týõng ýìng võìi thýòc têì khách quan. c. VêÌ mãòt ký hiêòu: Sýò thêÒ hiêòn các ðôìi týõòng tâìt nhiên phaÒi thông qua ký hiêòu baÒn ðôÌ. Các phýõng pháp thêÒ hiêòn baÒn ðôÌ bao gôÌm: - Các quy luâòt, công thýìc toán hoòc dùng ðêÒ mô hình hoá các ðôìi týõòng, hiêòn týõòng thýòc têì. - Các phýõng pháp biêÒu diêÞn hình aÒnh baÒn ðôÌ trên các loaòi vâòt liêòu khác nhau (giâìy, ðiamát, bãng, ðiÞa týÌ...). Tâìt caÒ các khía caònh, vâìn ðêÌ výÌa nêu trên có môìi quan hêò mâòt thiêìt, gãìn bó võìi nhau trong môòt tôÒng thêÒ thôìng nhâìt ðãòc trýng cho các mô hình baÒn ðôÌ týõng ýìng. Các daòng mô hình baÒn ðôÌ: Trong mô hình hoá baÒn ðôÌ, phuò thuôòc vào nhiêòm vuò, ðiêÌu kiêòn cuò thêÒ, phýõng pháp mô hình hoá, ngýõÌi ta chia mô hình baÒn ðôÌ thành 2 daòng chính: Daòng cõ baÒn và daòng dâÞn xuâìt. 1- Daòng cõ baÒn: Ðýõòc lâòp ra týÌ các daòng tý liêòu khác nhau (Sôì liêòu ðo toàn ðaòc trãìc ðiòa, aÒnh mãòt ðâìt, aÒnh hàng không, aÒnh vuÞ truò,...). Khi xây dýòng daòng mô hình này có thêÒ ðo veÞ trýòc tiêìp thýòc ðiòa hoãòc theo các kêìt quaÒ ðo veÞ trên aÒnh, kêìt quaÒ nghiên cýìu, thýòc hành khác (khí týõòng, ðiòa châìt, haÒi dýõng hoòc,...). 2- Daòng dâÞn xuâìt: Là các mô hình ðýõòc thành lâòp týÌ mô hình cuÒa daòng thýì nhâìt. Cãn cýì vào muòc ðích, ðêÌ tài cuÒa baÒn ðôÌ mà ngýõÌi ta xác ðiònh các cõ sõÒ toán hoòc, choòn phýõng pháp thêÒ hiêòn nôòi dung, thiêìt kêì hêò thôìng ký hiêòu quy ýõìc. Khi thành lâòp mô hình baÒn ðôÌ dâÞn xuâìt ngýõÌi ta tiêìn hành khái quát câìu trúc các ðôìi týõòng câÌn thêÒ hiêòn ðôÌng thõÌi thiêìt kêì câìu trúc mõìi cuÒa ðôìi týõòng dýòa trên cõ sõÒ câìu trúc ban ðâÌu. Khi thiêìt kêì mõìi các ðôìi týõòng có thêÒ dùng các thông tin bôÒ sung vêÌ ðôìi týõòng baÒn ðôÌ, môìi liên quan giýÞa chúng và hýõìng phát triêÒn ðôìi týõòng. Các mô hình baÒn ðôÌ dâÞn xuâìt ðýõòc sýÒ duòng rôòng rãi trong moòi liÞnh výòc khoa hoòc kyÞ thuâòt, ðõÌi sôìng kinh têì, xã hôòi phuòc vuò cho moòi ðôìi týõòng ðêÒ giaÒi quyêìt các nhiêòm vuò cuò thêÒ trong khoa hoòc và kinh têì quôìc dân. 6.1.2. Hêò thôìng ký hiêòu baÒn ðôÌ và nhýÞng nguyên tãìc cõ baÒn khi thiêìt kêì 1. Các nguyên tãìc cõ baÒn khi thiêìt kêì hêò thôìng ký hiêòu baÒn ðôÌ Khi thiêìt kêì hêò bâìt kyÌ baÒn ðôÌ nào cuÞng phaÒi xác ðiònh ðãòc ðiêÒm, khôìi lýõòng nôòi dung câÌn thiêìt ðêÒ ðaÒm baÒo châìt lýõòng baÒn ðôÌ. ÐêÒ ðaòt ðýõòc ðiêÌu ðó câÌn choòn lýòa phýõng pháp tôìi ýu thêÒ hiêòn các ðôìi týõòng, hiêòn týõòng thông qua hêò thôìng ký hiêòu quy ýõìc baÒn ðôÌ. - Khi thành lâòp baÒn ðôÌ ðiòa hình, baÒn ðôÌ ðiòa lý chung thì các phýõng pháp thêÒ hiêòn, hêò thôìng ký hiêòu mang tính truyêÌn thôìng, ðiònh sãÞn (nó ðýõòc ghi trong quy trình, quy phaòm cho baÒn ðôÌ ðiòa hình). - Khi thành lâòp các baÒn ðôÌ chuyên ðêÌ, chuyên môn, atlas thì ðiêÌu câÌn nhâìt là trong ðiêÌu kiêòn cuò thêÒ choòn và thiêìt kêì ðýõòc hêò thôìng ký hiêòu quy ýõìc và các phýõng pháp thêÒ hiêòn phù hõòp võìi muòc ðích, ðêÌ tài, nôòi dung baÒn ðôÌ. - Khi xem xét các nguyên tãìc cõ baÒn thiêìt kêì các ký hiêòu quy ýõìc, chúng ta không xem xét vêÌ mãòt ngôn ngýÞ, trình bày khái niêòm (phâÌn này ðýõòc xem xét kyÞ trong môn hoòc “Trình bày baÒn ðôÌ” và “VeÞ baÒn ðôÌ”). ÕÒ ðây ta chiÒ nêu các býõìc thiêìt kêì ký hiêòu quy ýõìc. Dýõìi góc ðôò hêò thôìng ký hiêòu baÒn ðôÌ (HTKHBÐ), HTKHBÐ là tâòp hõòp các ký hiêòu có nguyên tãìc chung vêÌ thiêìt kêì và thêÒ hiêòn chúng trên baÒn ðôÌ. - Ký hiêòu baÒn ðôÌ thêÒ hiêòn hình aÒnh ðôìi týõòng lên baÒn ðôÌ. - Các ký hiêòu baÒn ðôÌ ðýõòc ðýa lên baÒn ðôÌ theo muòc ðích, ðêÌ tài baÒn ðôÌ. - Khi thiêìt kêì HTKHBÐ câÌn tính ðêìn ðãòc ðiêÒm sinh hoòc cuÒa mãìt, ðiêÌu kiêòn sýÒ duòng chúng, trình ðôò hiêÒu biêìt cuÒa ngýõÌi sýÒ duòng baÒn ðôÌ, khaÒ nãng công nghêò khoa hoòc kyÞ thuâòt cuÒa cõ sõÒ saÒn xuâìt. Ngoài ra, khi thiêìt kêì HTKHBÐ câÌn tính ðêìn tính kinh têì, khaÒ nãng ýìng duòng công nghêò cao, kyÞ thuâòt ðiêòn týÒ tin hoòc,... 2. Các yêìu tôì aÒnh hýõÒng ðêìn thiêìt kêì HTKHBÐ a. VêÌ mãòt Sintacsic (câìu trúc bên trong cuÒa ký hiêòu ¨C Phýõng diêòn cú pháp) HTKHBÐ ðãòc trýng cho môìi quan hêò các ký hiêòu và các chýìc nãng cuÒa chúng trên baÒn ðôÌ. ChiÒ sôì Sintacsic cuÒa HTKHBÐ là lýõòng các ký hiêòu và khaÒ nãng kêìt hõòp các ký hiêòu ðêÒ thêÒ hiêòn các ðêÌ tài baÒn ðôÌ. Theo khái niêòm này, nguyên tãìc cõ baÒn cuÒa thiêìt kêì HTKHBÐ bao gôÌm: + Lýòa choòn sôì lýõòng ký hiêòu tôìi ýu cho baÒn ðôÌ. + Áp duòng hêò thôìng tiêu chuâÒn vêÌ câìu trúc không gian, kích thýõìc ký hiêòu ðêÒ ðaÒm baÒo sýò khác nhau vêÌ daòng câìu trúc lôgic cuÒa ký hiêòu. + Lýòa choòn các ký hiêòu ðõn giaÒn, dêÞ veÞ, dêÞ ðiònh viò trên baÒn ðôÌ bãÌng các quy luâòt hình hoòc ðõn giaÒn. + Xây dýòng các ký hiêòu trên cõ sõÒ sôì lýõòng tôìi ýu các yêìu tôì thành phâÌn câìu trúc ký hiêòu ðêÒ thêÒ hiêòn các ðôìi týõòng õÒ thýì, haòng, bâòc khác nhau. + KhaÒ nãng truyêÌn ðaòt bãÌng HTKHBÐ nãÌm trong môìi liên hêò vêÌ không gian, lôgic,... giýÞa các ðôìi týõòng. b. VêÌ mãòt Semantic (ý nghiÞa cuÒa HTKHBÐ ¨C phýõng diêòn ngýÞ nghiÞa) Ðó là sýò ðãòt ra môìi týõng quan giýÞa ký hiêòu và ðôìi týõòng ðýõòc thêÒ hiêòn. Ðãòc tính Semantic cuÒa HTKHBÐ ðaÒm baÒo tính ðâÌy ðuÒ, tính chãòt cheÞ cuÒa sýò thêÒ hiêòn baÒn ðôÌ caÒ vêÌ mãòt châìt lýõòng, sôì lýõòng cuÒa ðôìi týõòng ðýõòc thêÒ hiêòn. Ðáp ýìng các yêu câÌu vêÌ ý nghiÞa cuÒa HTKHBÐ, khi thiêìt kêì ký hiêòu baÒn ðôÌ câÌn tính ðêìn các nguyên tãìc sau: + ThêÒ hiêòn bãÌng ký hiêòu sôì lýõòng lõìn nhâìt các khái niêòm vêÌ ðôìi týõòng, truyêÌn ðaòt các tính châìt cuÒa ðôìi týõòng và môìi liên hêò, týõng quan giýÞa chúng võìi nhau, ðáp ýìng muòc ðích baÒn ðôÌ. + ThêÒ hiêòn câìu trúc phân loaòi ðôìi týõòng baÒn ðôÌ và các phýõng tiêòn ðôÌ hoaò. + ÐaÒm baÒo môÞi ký hiêòu chiÒ týõòng trýng, týõng ýìng võìi môòt nôòi dung cuÒa ðôìi týõòng ðýõòc thêÒ hiêòn ðôÌng thõÌi tuân thuÒ theo các nguyên tãìc cõ baÒn cuÒa mã hoá. + Xem xét khaÒ nãng thêÒ hiêòn môìi liên hêò nôòi dung giýÞa các ðôìi týõòng bãÌng cách sýÒ duòng câìu trúc lôgic. c. VêÌ mãòt thýòc tiêÞn cuÒa HTKHBÐ (Pragmatic ¨C Phýõng diêòn ngýÞ duòng). Ðó là sýò xem xét týõng quan, quan hêò cuÒa ký hiêòu võìi ngýõÌi sýÒ duòng chúng. Tính thýòc tiêÞn ðaÒm baÒo ðôò rõ ràng, dêÞ ðoòc cuÒa các hiêòn týõòng ðýõòc thêÒ hiêòn trên baÒn ðôÌ. ChiÒ sôì ðãòc trýng này là mýìc ðôò nhâòn biêìt bãÌng mãìt và bãÌng máy các ký hiêòu và khaÒ nãng kêìt hõòp chúng trong môòt tôÒng thêÒ chung. VêÌ mãòt này khi thiêìt kêì HTKHBÐ câÌn theo nguyên tãìc sau: + SýÒ duòng các quy luâòt, khaÒ nãng phuòc hôÌi baÒn ðôÌ ðêÒ xây dýòng HTKHBÐ võìi yêu câÌu nhanh chóng, dêÞ dàng phuòc hôÌi và giaÒi mã hình aÒnh baÒn ðôÌ. + Tính ðêìn cõ sõÒ lý luâòn dùng các mâÞu ðêÒ xây dýòng HTKHBÐ có thêÒ dùng cho caÒ baÒn ðôÌ máy tính (Máy tính ðiêòn týÒ và các thiêìt biò chuyên duòng ðêÒ nhâòp, xuâìt hình aÒnh baÒn ðôÌ). + SýÒ duòng các nguyên tãìc taòo hình và thâÒm myÞ ðêÒ nâng cao khaÒ nãng xem và myÞ thuâòt cuÒa baÒn ðôÌ. + Áp duòng các nguyên tãìc cõ baÒn xây dýòng HTKHBÐ nhãÌm baÒo ðaÒm tính thông tin cuÒa chúng lõìn nhâìt. 6.1.3. Các giai ðoaòn cuÒa quá trình saÒn xuâìt baÒn ðôÌ BaÒn ðôÌ là loaòi saÒn phâÒm ðãòc biêòt, nó có các ðãòc ðiêÒm và tính châìt quan troòng ðêÒ dêÞ dàng phân biêòt chúng võìi các loaòi hình saÒn phâÒm khác nhý aÒnh vêò tinh, aÒnh hàng không, tranh aÒnh khác... (ðãòc ðiêÒm cuÒa nó ðã nói ðêìn trong phâÌn ðâÌu cuÒa baÒn ðôÌ hoòc). Võìi nhýÞng ðãòc thù nhý vâòy nên quy trình saÒn xuâìt baÒn ðôÌ cuÞng có nhýÞng ðãòc ðiêÒm, tính châìt riêng. NhýÞng ðãòc ðiêÒm này thêÒ hiêòn rõ trong týÌng giai ðoaòn công viêòc cuÒa quy trình saÒn xuâìt baÒn ðôÌ. Sõ ðôÌ vêÌ quy trình công nghêò saÒn xuâìt baÒn ðôÌ có thêÒ chia ra 4 giai ðoaòn chính sau: 1. ChuâÒn biò biên tâòp: Ðó là giai ðoaòn ðâÌu tiên cuÒa quá trình saÒn xuâìt baÒn ðôÌ. Nó ðýõòc tiêìn hành ðôÌng thõÌi võìi quá trình thiêìt kêì baÒn ðôÌ. Nôòi dung công viêòc cuÒa giai ðoaòn này chúng ta seÞ xem xét kyÞ õÒ phâÌn “Công tác chuâÒn biò biên tâòp”. SaÒn phâÒm cuôìi cùng cuÒa giai ðoaòn này là “Kêì hoaòch biên tâòp baÒn ðôÌ” cùng võìi các tài liêòu, tý liêòu baÒn ðôÌ phuòc vuò cho thành lâòp tõÌ baÒn ðôÌ mõìi. 2. Biên tâòp và thành lâòp baÒn ðôÌ: Ðây là giai ðoaòn quan troòng nhâìt cuÒa quy trình saÒn xuâìt baÒn ðôÌ. ÕÒ giai ðoaòn này, mô hình baÒn ðôÌ câÌn thành lâòp seÞ ðýõòc hình thành. Châìt lýõòng baÒn ðôÌ (nôòi dung, phýõng pháp thêÒ hiêòn, ðôò chính xác...) ðýõòc xác ðiònh õÒ ðây.. Ðây là công viêòc sáng taòo khoa hoòc, nó không chiÒ phuò thuôòc vào tay nghêÌ, trình ðôò hiêÒu biêìt và kinh nghiêòm cuÒa các biên tâòp viên, nhýÞng ngýõÌi thành lâòp baÒn ðôÌ. SaÒn phâÒm cuôìi cùng cuÒa giai ðoaòn này là baÒn gôìc biên veÞ hoãòc baÒn gôìc tác giaÒ (ðôìi võìi baÒn ðôÌ chuyên ðêÌ). 3. Trình bày và chuâÒn biò in baÒn ðôÌ: Kêìt thúc giai ðoaòn biên tâòp ¨C thành lâòp baÒn ðôÌ, chúng ta ðýõòc baÒn gôìc biên veÞ (BaÒn gôìc tác giaÒ). Tuy nhiên, châìt lýõòng ðôÌ hoaò trên các baÒn gôìc này chýa cao, chýa ðáp ýìng yêu câÌu ðôìi võìi baÒn ðôÌ câÌn thành lâòp. Hõn nýÞa, màu sãìc, mâòt ðôò quang hoòc hình aÒnh baÒn ðôÌ chýa phù hõòp, chýa thuâòn tiêòn cho công nghêò chêì in, nhân baÒn baÒn ðôÌ. Do ðó ngýõÌi ta phaÒi thýòc hiêòn giai ðoaòn trình bày và chuâÒn biò in baÒn ðôÌ (theo công nghêò truyêÌn thôìng). ÕÒ giai ðoaòn này ngýõÌi ta thýòc hiêòn các công viêòc: - Thanh veÞ baÒn ðôÌ: NhãÌm nâng cao châìt lýõòng ðôÌ hoaò cuÒa baÒn ðôÌ (kích thýõìc ký hiêòu, kích thýõìc và kiêÒu chýÞ, màu sãìc nêÌn baÒn ðôÌ...). Kêìt quaÒ cuÒa thanh veÞ ngýõÌi ta ðýõòc các baÒn gôìc thanh veÞ có châìt lýõòng ðôÌ hoaò cao, nét veÞ, mýòc veÞ phù hõòp võìi giai ðoaòn tiêìp theo: ChuâÒn biò in baÒn ðôÌ. - ChuâÒn biò in baÒn ðôÌ: Ðây là giai ðoaòn chêì ra các âm baÒn, dýõng baÒn tách màu nêÌn, màu nét, chêì khuôn in thýÒ, in thýÒ màu. Nó là giai ðoaòn không thêÒ thiêìu nhãÌm kiêÒm tra laòi châìt lýõòng công viêòc cuÒa các giai ðoaòn trýõìc (Biên tâòp thành lâòp, trình bày baÒn ðôÌ) ðêÒ quyêìt ðiònh ðýa vào in âìn xuâìt baÒn ðôÌ. ÐôÌng thõÌi nó cuÞng là býõìc thýÒ nghiêòm cho viêòc lýòa choòn phýõng án chêì in âìn xuâìt, thýÒ nghiêòm châìt lýõòng giâìy in, màu mýòc in,... Kêìt thúc giai ðoaòn này là baÒn thýÌ màu baÒn ðôÌ. BaÒn thýÒ màu baÒn ðôÌ là hình mâÞu cuÒa baÒn ðôÌ (caÒ vêÌ nôòi dung và hình thýìc) seÞ in ra hàng loaòt. BaÒn thýÒ màu ðã ðýõòc ký duyêòt cho in âìn xuâìt baÒn ðôÌ seÞ là baÒn mâÞu ðêÒ kiêÒm tra châìt lýõòng baÒn ðôÌ in ra hàng loaòt. 4. In baÒn ðôÌ. Cãìt xén ðóng gói saÒn phâÒm: BaÒn ðôÌ ðýõòc thành lâòp và in thýÒ màu là kêìt quaÒ cuÒa 3 giai ðoaòn ðã kêÒ trên. Châìt lýõòng baÒn ðôÌ hàng hoá phuòc vuò cho các ðôìi týõòng tiêu dùng laòi chiòu aÒnh hýõÒng nhiêÌu bõÒi quy trình in âìn xuâìt baÒn ðôÌ và hoàn thiêòn cãìt xén ðóng gói. Khi in âìn xuâìt baÒn ðôÌ, ngýõÌi ta thýõÌng phaÒi xác ðiònh loaòi máy in dùng in baÒn ðôÌ, thiêìt kêì trang in, phýõng pháp chêì khuôn in, chuâÒn biò giâìy in, màu in và các phýõng pháp gia côì nâng cao châìt lýõòng saÒn phâÒm baÒn ðôÌ (bôÌi vaÒi, phuÒ màng polyme lên mãòt baÒn ðôÌ). Sõ ðôÌ quy trình saÒn xuâìt baÒn ðôÌ:
6.2. Thiêìt kêì baÒn ðôÌ Thiêìt kêì và biên tâòp baÒn ðôÌ là các quá trình liên quan và bôÒ trõò lâÞn nhau. Công viêòc biên tâòp là daòng các công viêòc thành lâòp saÒn xuâìt baÒn ðôÌ trong ðó bao gôÌm caÒ các công viêòc chuâÒn biò biên tâòp và biên tâòp toàn bôò các giai ðoaòn saÒn xuâìt baÒn ðôÌ. Thiêìt kêì baÒn ðôÌ là giai ðoaòn quan troòng cuÒa công viêòc chuâÒn biò biên tâòp. Kêìt quaÒ cuÒa quá trình này là soaòn thaÒo ra các tài liêòu biên tâòp. Tâòp hõòp các công viêòc này taòo ra phâÌn chính cuÒa baÒn thiêìt kêì biên tâòp kyÞ thuâòt baÒn ðôÌ. 6.2.1. BaÒn châìt và nôòi dung cuÒa viêòc thiêìt kêì baÒn ðôÌ Thiêìt kêì baÒn ðôÌ ðýõòc bãìt ðâÌu týÌ nghiên cýìu nhiêòm vuò và các vâìn ðêÌ ðãòt ra võìi baÒn ðôÌ câÌn thành lâòp. Ðó là các vâìn ðêÌ liên quan ðêìn biên tâòp, công nghêò và tôÒ chýìc saÒn xuâìt baÒn ðôÌ. Kêìt quaÒ cuÒa quá trình thiêìt kêì baÒn ðôÌ là soaòn thaÒo ra các thông sôì tôìi ýu cho baÒn ðôÌ câÌn thành lâòp. Ðây là cõ sõÒ ðêÒ thýòc hiêòn các công viêòc biên tâòp cuò thêÒ. Thiêìt kêì baÒn ðôÌ ðýõòc thýòc hiêòn trên cõ sõÒ các quy luâòt cuÒa các môn khoa hoòc kyÞ thuâòt. Các môn khoa hoòc này có liên quan ðêìn tính châìt, ðãòc ðiêÒm cuÒa các tác phâÒm baÒn ðôÌ câÌn lâòp. Týõng ýìng võìi cõ sõÒ lý luâòn chung, quá trình thiêìt kêì baÒn ðôÌ gôÌm các býõìc sau: 1- GiaÒi thích rõ muòc ðích, ý nghiÞa baÒn ðôÌ. 2- Thiêìt kêì cõ sõÒ Trãìc ðiòa ¨C Toán hoòc cho baÒn ðôÌ. 3- Soaòn thaÒo nôòi dung baÒn ðôÌ và phân loaòi các ðôìi týõòng, hiêòn týõòng. 4- Xác ðiònh các ðãòc tính, chiÒ sôì (sôì lýõòng, châìt lýõòng) cuÒa các ðôìi týõòng, hiêòn týõòng baÒn ðôÌ. 5- Thiêìt kêì các phýõng pháp thêÒ hiêòn baÒn ðôÌ, hêò thôìng ký hiêòu quy ýõìc, baÒng chú giaÒi baÒn ðôÌ. 6- Thiêìt kêì trình bày baÒn ðôÌ. 7- Thiêìt kêì công nghêò thýòc hiêòn các công viêòc làm baÒn gôìc và các phýõng pháp chêì in baÒn ðôÌ. Trong týÌng trýõÌng hõòp cuò thêÒ, thiêìt kêì baÒn ðôÌ là chiÒ dâÞn cuò thêÒ (phuò thuôòc vào daòng baÒn ðôÌ câÌn lâòp, mýìc ðôò hiêòn taòi, mõìi cuÒa baÒn ðôÌ). Theo ðãòc ðiêÒm thiêìt kêì baÒn ðôÌ, ngýõÌi ta chia baÒn ðôÌ ra thành 3 loaòi chính: a. BaÒn ðôÌ ðiòa hình. b. BaÒn ðôÌ truyêÌn thôìng hay sêri baÒn ðôÌ (Ðiòa lý chung và chuyên ðêÌ). c. Sêri các baÒn ðôÌ gôìc hay các baÒn ðôÌ gôìc mõìi làm lâÌn ðâÌu. Ngoài ra còn có thêÒ xuâìt hiêòn môòt sôì ðãòc ðiêÒm thiêìt kêì khi soaòn thaÒo lý thuyêìt chung thêÒ hiêòn trong các quy phaòm, các tài liêòu khác. Nói chung viêòc thiêìt kêì baÒn ðôÌ phuò thuôòc vào thêÒ loaòi baÒn ðôÌ, tyÒ lêò baÒn ðôÌ,... Ðôìi võìi các loaòi baÒn ðôÌ truyêÌn thôìng ðã xuâìt baÒn nhiêÌu lâÌn thì tài liêòu thiêìt kêì có thêÒ ðã ðýõòc viêìt trong các quy ðiònh, quy phaòm, tài liêòu biên tâòp kyÞ thuâòt. 6.2.2. NhýÞng giai ðoaòn chính cuÒa thiêìt kêì baÒn ðôÌ 1. Xác ðiònh muòc ðích, ý nghiÞa baÒn ðôÌ câÌn thành lâòp. ÕÒ ðây câÌn thýòc hiêòn các công viêòc sau: - Xác ðiònh, nghiên cýìu các yêu câÌu ðôìi võìi baÒn ðôÌ câÌn lâòp. Xác ðiònh ðôìi týõòng sýÒ duòng baÒn ðôÌ. - GiaÒi quyêìt các nhiêòm vuò cuÒa baÒn ðôÌ, chiÒ dâÞn thýòc hiêòn các công viêòc nhãÌm ðaòt muòc ðích cuÒa baÒn ðôÌ. - Xác ðiònh rõ ðiêÌu kiêòn sýÒ duòng baÒn ðôÌ: treo týõÌng, ðêÒ bàn, sýÒ duòng ngoài thýòc ðiòa, trong phòng, các phýõng pháp ðoòc baÒn ðôÌ (bãÌng mãìt thýõÌng, bãÌng máy quét, máy ðoòc + máy móc thiêìt biò chuyên duòng). 2. Thiêìt kêì cõ sõÒ toán hoòc baÒn ðôÌ. Ðây là giai ðoaòn khó khãn và phýìc taòp, gôÌm các vâìn ðêÌ sau: - Lýòa choòn tyÒ lêò baÒn ðôÌ. - Lýòa choòn phép chiêìu baÒn ðôÌ. - Lýòa choòn và trình bày lýõìi toòa ðôò, lýõìi chiêìu baÒn ðôÌ. - Sõ ðôÌ bôì cuòc (kích thýõìc vùng lãnh thôÒ, kích thýõìc khung trong, khung ngoài, baÒng chú giaÒi, các baÒn ðôÌ phuò,...). - Hêò thôìng chia maÒnh baÒn ðôÌ (ðôìi võìi baÒn ðôÌ nhiêÌu maÒnh). a. Lýòa choòn tyÒ lêò baÒn ðôÌ - TyÒ lêò baÒn ðôÌ xác ðiònh kích thýõìc không gian mô hình baÒn ðôÌ: TyÒ lêò quyêìt ðiònh kích thýõìc không gian cuÒa mô hình, chính vì vâòy mà ðôò chính xác có thêÒ ðaòt ðýõòc týÌ các kêìt quaÒ ðo toaò ðôò, ðôò dài trên baÒn ðôÌ, mýìc ðôò ðâÌy ðuÒ và chi tiêìt cuÒa nôòi dung baÒn ðôÌ phuò thuôòc trýòc tiêìp vào tyÒ lêò baÒn ðôÌ. Ý nghiÞa cuÒa tyÒ lêò baÒn ðôÌ là ðaÒm baÒo: + Ðôò chính xác khi ðo ðaòc toòa ðôò các ðiêÒm và ðôò dài cuÒa ðýõÌng ðýõòc xác ðiònh bãÌng công thýìc: µ § + Ðôò chính xác ðiònh viò ðiêÒm cuÒa các ðôìi týõòng: µ § + PhaÒn ánh cuÒa các ðôìi týõòng diêòn tích õÒ kích thýõìc nhoÒ nhâìt có thêÒ: tải về 1.12 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|