LÕÌi nóI ÐÂÌU

Phýõng pháp ô lýõìi

KyÞ thuâòt biên veÞ theo ô lýõìi râìt ðõn giaÒn. Trýõìc hêìt, trên baÒn ðôÌ tài liêòu và trên baÒn ðôÌ cõ sõÒ cuÒa baÒn biên veÞ ta thiêìt lâòp maòng ô lýõìi týõng ýìng. Trong trýõÌng hõòp biêìn ðôÒi ðôÌng daòng thì tôìt nhâìt là dùng lýõìi ô vuông. Caònh cuÒa ô lýõìi trên baÒn biên veÞ có kích thýõìc õÒ trong khoaÒng 3 ¨C 5 mm.

Khi biên veÞ theo ô lýõìi thì phaÒi chú ý và thâòn troòng trong viêòc dýòng ô lýõìi và trong quá trình ýõìc lýõòng bãÌng mãìt và chuyêÒn veÞ các yêìu tôì nôòi dung trong phaòm vi môÞi ô.

b. Sao tiêìp biên và ghi lý liòch baÒn ðôÌ:

Khi thành lâòp baÒn ðôÌ nhiêÌu maÒnh, nôòi dung cuÒa các maÒnh liêÌn nhau doòc theo khung phaÒi có sýò phù hõòp lâÞn nhau. TýÌ baÒn gôìc biên veÞ cuÒa các maÒnh caònh nhau, ngýõÌi ta sao laòi 1 daÒi có chiêÌu rôòng 1.5 ¨C 2 cm doòc theo các khung cuÒa 2 maÒnh ðó (thýõÌng sao trên giâìy can). Ðem maÒnh giâìy can výÌa sao ðãòt lên khung cuÒa maÒnh bên caònh ðêÒ ðôìi chiêìu (goòi là tiêìp biên). Nêìu các ðýõÌng nét không phù hõòp võìi nhau thì phaÒi ðôìi chiêìu võìi baÒn ðôÌ tài liêòu ðêÒ sýÒa chýÞa.

Lý liòch baÒn ðôÌ là tài liêòu viêìt vêÌ công tác ðã thýòc hiêòn trong quá trình xây dýòng baÒn biên veÞ. Trong lý liòch baÒn ðôÌ phaÒi ghi tiÒ miÒ nhýÞng vâìn ðêÌ nhý: chuâÒn biò tài liêòu baÒn ðôÌ, tính toán và dýòng lýõìi baÒn ðôÌ, các phýõng pháp thành lâòp baÒn biên veÞ, biên veÞ các yêìu tôì nôòi dung. Ngoài ra còn ghi rõ ngày, tháng bãìt ðâÌu và kêìt thúc týÌng giai ðoaòn công tác, chýìc vuò và hoò tên cuÒa nhýÞng ngýõÌi thýòc hiêòn

c. Công tác biên tâòp và kiêÒm tra:

Trong quá trình thành lâòp baÒn ðôÌ thì ngýõÌi biên tâòp phaÒi tiêìn hành các công tác biên tâòp. Ðó là sýò chiÒ ðaòo khoa hoòc - kyÞ thuâòt trong tâìt caÒ các giai ðoaòn thành lâòp baÒn ðôÌ và tiêìn hành kiêÒm tra, nghiêòm thu các baÒn gôìc biên veÞ và các baÒn gôìc in.

Công tác kiêÒm tra có ý nghiã vô cùng quan troòng trýõìc khi in âìn và giao nôòp baÒn ðôÌ vì nó ðaÒm baÒo cho baÒn ðôÌ thành lâòp có châìt lýõòng cao, có các daòng kiêÒm tra sau:

- Týò kiêÒm tra: BaÒn thân ngýõÌi thýòc hiêòn công viêòc phaÒi thýõÌng xuyên týò kiêÒm tra trong quá trình ðang làm và khi kêìt thúc nhãÌm kiòp thõÌi phát hiêòn và sýÒa chýÞa nhýÞng chôÞ sai.

- Biên tâòp kiêÒm tra: NgýõÌi biên tâòp thýõÌng xuyên kiêÒm tra sýò ðúng ðãìn cuÒa viêòc thýòc hiêòn các công viêòc.

- Ban kiêÒm tra có nhiêòm vuò xác ðiònh sýò phù hõòp cuÒa baÒn biên veÞ so võìi nhýÞng yêu câÌu cuÒa các vãn baÒn biên tâòp và kêì hoaòch biên tâòp, ðôÌng thõÌi phát hiêòn và chiÒ ra nhýÞng sai sót.

Trên ðây ðã trình bày môòt sôì nét vêÌ xây dýòng baÒn gôìc biên veÞ ðôìi võìi baÒn ðôÌ truyêÌn thôìng. Ðôìi võìi baÒn ðôÌ daòng sôì, chúng ta có nhýÞng quy ðiònh kyÞ thuâòt riêng, nên tham khaÒo cuôìn “Quy ðiònh kyÞ thuâòt sôì hoá baÒn ðôÌ ðiòa hình” do TôÒng cuòc ðiòa chính ban hành nãm 2000. BaÒn ðôÌ daòng sôì này có thêÒ hiêÒn thiò trên màn hình cuÒa máy tính (ðêÒ xem, kiêÒm tra, báo cáo) cuÞng có thêÒ ðýõòc ghi vào bãng ðiÞa týÌ (VCD). Nêìu nôìi máy tính ðiêòn týÒ võìi mãy veÞ (ploter) có thêÒ in ra baÒn ðôÌ trên giâìy, ðiamát, trên vâòt liêòu aÒnh (taòo ra baÒn ðôÌ daòng truyêÌn thôìng) hoãòc nôìi võìi máy khãìc taòo ra các khuôn in. BaÒn ðôÌ ðýõòc thành lâòp bãÌng phâÌn mêÌm ðôÌ hoaò Coreldraw còn có khaÒ nãng nôìi võìi máy in aÒnh ðêÒ taòo ra các phim tách màu (phuòc vuò cho giai ðoaòn chuâÒn biò in).

5.1.7. Hiêòu chiÒnh các baÒn ðôÌ ðiòa hình

Theo thõÌi gian thì nôòi dung cuÒa các baÒn ðôÌ ðiòa hình càng trõÒ nên không phù hõòp võìi thýòc têì khách quan và câÌn phaÒi hiêòu chiÒnh.

a. Hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ

Hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ thýòc châìt là làm cho nôòi dung cuÒa nó phù hõòp võìi tình traòng hiêòn taòi cuÒa ðôìi týõòng baÒn ðôÌ bãÌng cách tiêìn hành tu sýÒa có tính châìt cuòc bôò, ðiêÌu tra bôÒ sung và chiÒnh sýÒa õÒ nhýÞng khu výòc biò biêìn ðôòng cho nhýÞng ðôìi týõòng biò thay ðôÒi ðêÒ nôòi dung baÒn ðôÌ ngày càng sát thýòc, sýÒ duòng làm baÒn in mõìi cuÒa baÒn ðôÌ.

- Tôìc ðôò “cuÞ hóa” cuÒa baÒn ðôÌ thì phuò thuôòc vào các ðiêÌu kiêòn cuÒa khu výòc. BaÒn ðôÌ cuÒa nhýÞng vùng mõìi xây dýòng và có sýò phát triêÒn maònh meÞ vêÌ kinh têì thì seÞ biò cuÞ hoá nhanh. Quyêìt ðiònh vêÌ viêòc tiêìn hành hiêòu chiÒnh thì phaÒi trên cõ sõÒ nghiên cýìu nhýÞng biêìn ðôÒi cuÒa khu výòc, tâÌm quan troòng cuÒa nhýÞng ðôìi týõòng biêìn ðôÒi, mýìc ðôò hiêòn thõÌi cuÒa baÒn ðôÌ...

- BaÒn ðôÌ câÌn hiêòu chiÒnh trong các trýõÌng hõòp sau:

+ Sýò thay ðôÒi cuÒa các ðýõÌng ranh giõìi hành chính các câìp và ranh giõìi quôìc gia.

+ Sýò xuâìt hiêòn cuÒa các ðiêÒm dân cý mõìi hoãòc sýò thay ðôÒi cuÒa ðiêÒm dân cý cuÞ.

+Xây dýòng các tôÒ hõòp mõìi và mõÒ rôòng ðáng kêÒ các tôÒ hõòp công nghiêòp ðã có.

+ Sýò xuâìt hiêòn cuÒa các ðýõÌng truòc chính,...

Các baÒn ðôÌ ðiòa hình ðýõòc hiêòu chiÒnh theo môòt trình týò nhâìt ðiònh. Trýõìc hêìt hiêòu chiÒnh các baÒn ðôÌ tyÒ lêò lõìn nhâìt, sau ðó cãn cýì vào các baÒn ðôÌ ðã hiêòu chiÒnh tiêìn hành lâÌn lýõòt hiêòu chiÒnh các baÒn ðôÌ khác.

b. Các hêò thôìng hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ

Trong saÒn xuâìt baÒn ðôÌ, có 2 hêò thôìng hiêòu chiÒnh chuÒ yêìu:

+ Hiêòu chiÒnh theo chu kyÌ: Các baÒn ðôÌ ðýõòc hiêòu chiÒnh sau 1 khoaÒng thõÌi gian nhâìt ðiònh. Phuò thuôòc vào cýõÌng ðôò thay ðôÒi các yêìu tôì nôòi dung baÒn ðôÌ ngoài thýòc ðiòa, tyÒ lêò baÒn ðôÌ, ý nghiÞa cuÒa khu výòc ðôìi võìi nêÌn kinh têì quôìc dân mà chu kì hiêòu chiÒnh dao ðôòng týÌ 6 ðêìn 15 nãm. ÕÒ nhýÞng vùng quan troòng nhâìt thì sýò hiêòu chiÒnh ðýõòc ðýõòc tiêìn hành týÌ 6 ¨C 8 nãm, còn ðôìi võìi nhýÞng vùng khác là 10 ¨C 15 nãm.

+ Hiêòu chiÒnh thýõÌng xuyên: Thýòc châìt là hiêòu chiÒnh câòp nhâòt nhýÞng biêìn ðôòng cho nhýÞng khu výòc ðãòc biêòt quan troòng và cho baÒn ðôÌ hàng haÒi, kêìt quaÒ hiêòu chiÒnh seÞ ðýõòc ghi laòi trong nhâòt kí baÒn ðôÌ.

ÐêÒ tiêìn hành, ngýõÌi ta phaÒi tôÒ chýìc hêò thôìng thu nhâòn nhýÞng thông tin vêÌ sýò biêìn ðôÒi cuÒa khu výòc. NhýÞng thay ðôÒi ðó ðýõòc thêÒ hiêòn lên các tài liêòu trýòc nhâòt. Sau khi có môòt sôì lýõòng nhâìt ðiònh nhýÞng thay ðôÒi thì tõÌ baÒn ðôÌ ðýõòc hiêòu chiÒnh.

c. Các phýõng pháp hiêòu chiÒnh

- Có 4 phýõng pháp hiêòu chiÒnh chuÒ yêìu:

+ Hiêòu chiÒnh trýòc tiêìp ngoài thýòc ðiòa: Có nghiÞa là ðem baÒn ðôÌ cuÞ ra ngoài thýòc ðiòa ðôìi chiêìu võìi khu výòc biêìn ðôòng rôÌi dùng duòng cuò ðo ðaòc trýòc tiêìp và bôÒ sung lên baÒn ðôÌ.

+ Hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ dýòa trên tý liêòu aÒnh hàng không và vêò tinh: Có thêÒ tiêìn hành bãÌng cách sýÒ duòng các baÒn ðôÌ aÒnh, các tâìm aÒnh ðã nãìn, cùng võìi viêòc sýÒ duòng baÒn ðôÌ gôìc.

+ Hiêòu chiÒnh nôòi nghiêòp dýòa vào nhýÞng baÒn ðôÌ có tyÒ lêò lõìn hõn mõìi thành lâòp hoãòc mõìi hiêòu chiÒnh.

+ Phýõng pháp kêìt hõòp : Ðýõc sýÒ duòng trong trýõÌng hõòp có ðâÌy ðuÒ các tý liêòu baÒn ðôÌ õÒ tyÒ lêò lõìn, tý liêòu aÒnh viêÞn thám, máy móc, nhân lýòc có thêÒ ðo ðaòc trýòc tiêìp ngoài thýòc ðiòa thì sýÒ duòng phýõng pháp kêìt hõòp seÞ mang tính hiêòu quaÒ cao nhâìt vêÌ kinh têì xã hôòi.

- Viêòc lýòa choòn phýõng pháp hiêòu chiÒnh phuò thuôòc vào nhiêÌu nhân tôì: tyÒ lêò baÒn ðôÌ, ðãòc ðiêÒm ðiêÌu kiêòn týò nhiên, các tý liêòu gôìc ðýõòc sýÒ duòng ðêÒ hiêòu chiÒnh:

Phýõng pháp cõ baÒn ðêÒ hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ ðiòa hình tyÒ lêò „d1:100.000 là phýõng pháp hiêòu chiÒnh theo aÒnh hàng không.

ÐêÒ hiêòu chiÒnh các baÒn ðôÌ ðiòa hình khái quát thì tôìt nhâìt là dùng phýõng pháp hiêòu chiÒnh theo các baÒn ðôÌ có tyÒ lêò lõìn hõn và hiêòu chiÒnh theo aÒnh chuòp vuÞ truò.

Hiêòu chiÒnh các baÒn ðôÌ gôìc bãÌng cách ðo veÞ õÒ thýòc ðiòa thì chiÒ tiêìn hành trong trýõÌng hõòp không có ðiêÌu kiêòn ðêÒ ýìng duòng 2 phýõng pháp trên.

- Dýõìi ðây là môòt sôì nét tôÒng quan vêÌ phýõng pháp hiêòu chiÒnh theo aÒnh hàng không:

Khi hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ theo aÒnh hàng không có thêÒ tiêìn hành bãÌng cách sýÒ duòng các bình ðôÌ aÒnh, các tâìm aÒnh ðã nãìn, cùng võìi viêòc sýÒ duòng baÒn sao baÒn ðôÌ gôìc trên nêÌn trong và các baÒn sao nâu hoãòc ðen týÌ các baÒn ðôÌ gôìc ðó.

NhýÞng vâìn ðêÌ quan troòng nhâìt khi hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ theo aÒnh hàng không ðó là týÌ các tâìm aÒnh xác ðiònh ðýõòc nhýÞng biêìn ðôÒi cuÒa thýòc ðiòa, ðoán ðoòc aÒnh õÒ nhýÞng nõi có biêìn ðôÒi, chuyêÒn nhýÞng biêìn ðôÒi lên baÒn gôìc hoãòc baÒn sao.

ÐêÒ làm cõ sõÒ cho viêòc hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ ðiòa hình thýõÌng phaÒi sýÒ duòng các bình ðôÌ aÒnh ðýõòc lâòp týÌ các tâìm aÒnh hàng không mõìi chuòp, các baÒn sao nét cuÒa các baÒn gôìc in cuÒa baÒn ðôÌ câÌn hiêòu chiÒnh ðýõòc lâòp trên nêÌn trong, các baÒn sao nét cuÒa các baÒn ðôÌ gôìc in ðýõòc lâòp trên giâìy aÒnh và dán trên nêÌn cýìng. Các baÒn sao nét (nâu, xanh) cuÒa các baÒn gôìc in ðýõòc lâòp trên giâìy và dán trên nêÌn cýìng.

Bình ðôÌ aÒnh, baÒn gôìc in hoãòc baÒn sao nét cuÒa nó ðýõòc dùng ðêÒ hiêòu chiÒnh thì goòi là baÒn gôìc hiêòu chiÒnh. Sau ðó các baÒn gôìc hiêòu chiÒnh có thêÒ ðóng vai trò baÒn gôìc biên veÞ hoãòc baÒn ðôÌ gôìc in.

Nêìu nhýÞng thay ðôÒi không nhiêÌu (10 ¨C 15%) thì viêòc tu sýÒa ðýõòc tiêìn hành trên baÒn thanh veÞ, baÒn gôìc hiêòu chiÒnh sau khi tu sýÒa seÞ trõÒ thành baÒn gôìc in.

Nêìu có sôì lýõòng lõìn nhýÞng thay ðôÒi (týÌ 40 ¨C 45%) sau khi tu sýÒa, baÒn gôìc hiêòu chiÒnh ðóng vai trò baÒn gôìc biên veÞ và ðýõòc chuyêÒn sang bôò phâòn chuâÒn biò in.

Công nghêò và viêòc tôÒ chýìc các công tác hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ chiÒ ðýõòc xác ðiònh sau khi nghiên cýìu cõ sõÒ trãìc ðiòa cuÒa baÒn ðôÌ câÌn hiêòu chiÒnh, nhýÞng ðãòc ðiêÒm khu výòc và nhýÞng thay ðôÒi ðã xaÒy ra trên ðó, châìt lýõòng cuÒa các tý liêòu aÒnh hàng không ðýõòc dùng ðêÒ hiêòu chiÒnh.

Quá trình hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ bao gôÌm môòt sôì giai ðoaòn sau:

+ Các công tác chuâÒn biò: Lýòa choòn các tài liêòu gôìc ðêÒ hiêòu chiÒnh; kiêÒm tra ðôò chính xác cuÒa baÒn ðôÌ câÌn hiêòu chiÒnh và xác ðiònh nhýÞng ðãòc trýng cuÒa nhýÞng biêìn ðôÒi xaÒy ra õÒ khu výòc; xây dýòng ðýõòc các phýõng án kyÞ thuâòt và các chiÒ thiò biên tâòp vêÌ hiêòu chiÒnh baÒn ðôÌ.

+ Công tác hiêòu chiÒnh trong phòng: ChuâÒn biò các baÒn sao nét týÌ các tài liêòu baÒn ðôÌ dùng ðêÒ hiêòu chiÒnh; tãng dày maòng lýõìi ðo aÒnh, lâòp bình ðôÌ aÒnh hoãòc phóng các tâìm aÒnh sang tyÒ lêò câÌn thiêìt, ðoán ðoòc aÒnh; hiêòu chiÒnh nôòi dung baÒn ðôÌ, lâòp phýõng án công tác ngoài thýòc ðiòa.

+ Công tác thýòc ðiòa: Ðo veÞ lên baÒn ðôÌ nhýÞng ðôìi týõòng không nhìn thâìy trên aÒnh hoãòc xuâìt hiêòn sau thõÌi ðiêÒm chuòp aÒnh; kiêÒm tra õÒ thýòc ðiòa nhýÞng ðôìi týõòng khó ðoán ðoòc trong phòng; thu thâòp các tên goòi và các ðãòc trýng châìt lýõòng và sôì lýõòng cuÒa các ðôìi týõòng.

Sau giai ðoaòn công tác thýòc ðiòa, phaÒi tiêìn hành viêìt lý liòch cho týÌng maÒnh baÒn ðôÌ ðýõòc hiêòu chiÒnh.

5.2. BaÒn ðôÌ ðiòa hình khái quát

BaÒn ðôÌ ðiòa hình khái quát là baÒn ðôÌ ðiòa lý chung có tyÒ lêò týÌ 1:200.000 ðêìn 1:1.000.000. Chúng có nhýÞng ðãòc tính cõ baÒn cuÒa các baÒn ðôÌ ðiòa hình, nhýng do tyÒ lêò nhoÒ hõn nên mýìc ðôò tiÒ miÒ cuÒa nôòi dung và ðôò chính xác thâìp hõn.

5.2.1. BaÒn ðôÌ ðiòa hình khái quát tyÒ lêò 1:200000

BaÒn ðôÌ 1:200.000 trýõìc nãm 2000 ðýõòc thành lâòp trong phép chiêìu Gauss, ðýõòc chia maÒnh týÌ baÒn ðôÌ tyÒ lêò 1:1.000.000. Các maÒnh baÒn ðôÌ là nhýÞng khung hình thang có kích thýõìc ƒ´ƒÚ = 40’ và ƒ´ƒÜ = 10. Tuy nhiên theo quyêìt ðiònh sôì 83/2000/QÐ-Ttg ban hành ngày 12/7/2000, quy ðiònh sýÒ duòng lýõìi chiêìu hình truò ngang ðôÌng góc UTM quôìc têì võìi múi chiêìu 60 ðêÒ thêÒ hiêòn các baÒn ðôÌ ðiòa hình cõ baÒn tyÒ lêò týÌ 1:500.000 ðêìn 1:25.000. NgýõÌi ta không chia thành baÒn ðôÌ tyÒ lêò 1:200.000 nhý trýõìc ðây mà týÌ baÒn ðôÌ 1:500.000 chia maÒnh thành baÒn ðôÌ tyÒ lêò 1:250.000., có kích thýõìc khung là 10x1.50.

Dù là baÒn ðôÌ tyÒ lêò 1:200.000 hay baÒn ðôÌ tyÒ lêò 1:250.000 thì nó vâÞn bao gôÌm tâìt caÒ các yêìu tôì nôòi dung cuÒa baÒn ðôÌ ðiòa hình nhýng mýìc ðôò tôÒng quát hoá cao hõn và baÒn ðôÌ õÒ tyÒ lêò này ðáp ýìng ðýõòc nhiêÌu yêu câÌu cuÒa nêÌn kinh têì quôìc dân và quôìc phòng. Nó ðýõòc dùng ðêÒ lâòp kêì hoaòch và thiêìt kêì sõ bôò các công trình lõìn, ðêÒ tiêìn hành khaÒo sát ðiòa châìt, giao thông và các liÞnh výòc khác. Nó ðýõòc sýÒ duòng ðêÒ làm tài liêòu thành lâòp các baÒn ðôÌ ðiòa hình khái quát tyÒ lêò nhoÒ hõn và ðêÒ làm cõ sõÒ ðiòa lý thành lâòp các baÒn ðôÌ chuyên ðêÌ tyÒ lêò týõng ýìng.

- ThuyÒ hêò: Trên baÒn ðôÌ thêÒ hiêòn nhýÞng ðãòc trýng chung cuÒa thuyÒ hêò nhý mâòt ðôò týõng ðôìi cuÒa maòng lýõìi sông ngòi, sýò phân bôì cuÒa các hôÌ ao, các bêÒ chýìa nýõìc, ðãòc trýng và các kiêÒu ðýõÌng bõÌ biêÒn, bõÌ hôÌ, bõÌ sông. Trên baÒn ðôÌ thýõÌng veÞ nhýÞng con sông có ðôò dài „d 1cm. Các sông và kênh có ðôò rôòng trên thýòc têì týÌ 20m trõÒ lên thì ðýõòc veÞ bãÌng 2 nét. Các hôÌ, ðâÌm và bêÒ chýìa nýõìc có diêòn tích týÌ 2mm2 trên baÒn ðôÌ thì ðýõòc veÞ. Trên baÒn ðôÌ còn phaÒi thêÒ hiêòn các công trình thuyÒ lõòi.

Các sông và kênh có ðôò dài „d 5 cm và các hôÌ có diêòn tích > 0.5 km2 thì ðêÌu phaÒi ðýõòc ghi tên.

- Các ðiêÒm dân cý: Các ðiêÒm dân cý ðýõòc thêÒ hiêòn theo kiêÒu cý trú, sôì lýõòng ngýõÌi và theo ðãòc ðiêÒm quy hoaòch và câìu trúc. CâÌn thêÒ hiêòn rõ các trung tâm hành chính ¨C chính triò. Thông thýõÌng, tâìt caÒ các ðiêÒm dân cý có thêÒ hiêòn trên baÒn ðôÌ tài liêòu tyÒ lêò 1:100.000 thì ðêÌu ðýõòc ðýa lên baÒn ðôÌ tyÒ lêò 1:200.000, chiÒ ðôìi võìi nhýÞng vùng có mâòt ðôò ðiêÒm dân cý dày ðãòc thì cho phép boÒ bõìt môòt sôì ðiêÒm dân cý nông thôn bé (ít hõn 20 nhà). Khi biên veÞ các ðiêÒm dân cý phaÒi tiêìn hành tôÒng quát hoá theo nhý sýò chiÒ dâÞn trong kêì hoaòch biên tâòp.

Các ðôìi týõòng kinh têì công, nông nghiêòp và vãn hoá xã hôòi thýõÌng ðýõòc biêÒu thiò trong các trýõÌng hõòp chúng không õÒ trong các ðiêÒm dân cý.

- Hêò thôìng ðýõÌng giao thông: Trên baÒn ðôÌ phaÒi thêÒ hiêòn rõ viò trí, traòng thái và phân loaòi các ðýõÌng sá, mâòt ðôò lýõìi ðýõÌng sá, các trang biò thuôòc ðýõÌng sá.

ÐýõÌng sãìt ðýõòc phân loaòi theo ðôò rôòng, sôì ðýõÌng ray, loaòi ðâÌu máy và traòng thái cuÒa ðýõÌng. Các ðýõÌng không ray thì ðýõòc phân ra thành: Các ðýõÌng ô tô truòc, các ðýõÌng nhýòa, ðýõÌng raÒi ðá, ðýõÌng ðâìt tôìt, ðýõÌng ðâìt, ðýõÌng trên ðôÌng ruôòng, ðýõÌng trong rýÌng, ðýõÌng mòn.

Thông thýõÌng thêÒ hiêòn tâìt caÒ các ðýõÌng sãìt, chiÒ trýÌ nhýÞng ðoaòn ðýõÌng sãìt heòp có ðôò dài < 2 cm trên baÒn ðôÌ. Trên ðýõÌng sãìt, thêÒ hiêòn tâìt caÒ các nhà ga và tên goòi cuÒa chúng.

Trên baÒn ðôÌ biêÒu thiò tâìt caÒ các ðýõÌng ô tô truòc, ðýõÌng nhýòa tôìt và ðýõÌng nhýòa thýõÌng. Các câìp ðýõÌng khác thì ðýõòc biêÒu thiò có choòn loòc sao cho phù hõòp võìi ðãòc ðiêÒm cuÒa lãnh thôÒ, mâòt ðôò cuÒa lýõìi ðýõÌng sá và giá triò cuÒa ðýõÌng giao thông trong týÌng vùng.

Các ðýõÌng sãìt ðýõòc biên veÞ ngay sau khi biên veÞ thuyÒ hêò, còn các ðýõÌng khác thì ðýõòc biên veÞ sau khi biên veÞ các ðiêÒm dân cý.

- Dáng ðâìt: Dáng ðâìt ðýõòc biêÒu thiò bãÌng ðýõÌng bình ðôò. KhoaÒng cao ðêÌu 20 m ðýõòc dùng cho ðôÌng bãÌng, vùng ðôÌi và sa maòc; khoaÒng cao ðêÌu 40 m ðýõòc dùng cho các vùng núi và núi cao. ÐêÒ thýòc hiêòn rõ ràng các chi tiêìt cuÒa dáng ðâìt, trong nhýÞng trýõÌng hõòp câÌn thiêìt có thêÒ sýÒ duòng ðýõÌng bình ðôò nýÒa khoaÒng cao ðêÌu và ðýõÌng bình ðôò phuò có ðôò cao tuyÌ choòn. Các daòng ðiòa hình quan troòng không biêÒu thiò ðýõòc bãÌng ðýõÌng bình ðôò thì seÞ veÞ ký hiêòu riêng.

Khi biên veÞ dáng ðâìt thì không nhýÞng câÌn phaÒi phaÒn ánh nhýÞng ðãòc ðiêÒm chung và mýìc ðôò cãìt xeÒ mà còn câÌn phaÒi thêÒ hiêòn nhýÞng ðãòc ðiêÒm hình thái cuÒa các kiêÒu dáng ðâìt khác nhau.

Dáng ðâìt ðáy biêÒn ðýõòc biêÒu thiò bãÌng các ðýõÌng ðãÒng sâu: 2m, 5m, 10m, 20m, 50m, 100m.

- Thýòc vâòt và ðâìt: Trên baÒn ðôÌ biêÒu thiò các loaòi rýÌng, buòi cây, ðôÌng coÒ, các výõÌn cây, các ðâÌm lâÌy, bãi cát, ðâìt mãòn,...

- Các ðýõÌng ranh giõìi: Các ðýõÌng ranh giõìi hành chính ¨C chính triò cuÞng ðýõòc biêÒu thiò theo các câìp nhý trên baÒn ðôÌ tyÒ lêò 1:100.000

5.2.2. BaÒn ðôÌ ðiòa hình khái quát tyÒ lêò 1:500000

BaÒn ðôÌ này ðáp ýìng nhiêÌu nhu câÌu cuÒa nêÌn kinh têì quôìc dân và quôìc phòng. Nó ðýõòc dùng ðêÒ dýò tính khi lâòp kêì hoaòch và thiêìt kêì các công trình công nghiêòp lõìn, các công trình giao thông lõìn; dùng ðêÒ ðánh giá chung vêÌ lãnh thôÒ, dùng làm baÒn ðôÌ hàng không, ðêÒ giaÒi quyêìt nhiêÌu nhiêòm vuò nghiên cýìu khoa hoòc.

BaÒn ðôÌ 1:500.000 ðýõòc thành lâòp trong lýõìi chiêìu hình truò ngang ðôÌng góc võìi múi chiêìu 60 có hêò sôì ðiêÌu chiÒnh tyÒ lêò biêìn daòng chiêÌu dài k0= 0.9996. Các maÒnh baÒn ðôÌ có daòng hình thang.

Trên baÒn ðôÌ ðiòa hình khái quát cuÞng biêÒu thiò các yêìu tôì nôòi dung sau:

a- ThuyÒ hêò:

Khi biên veÞ thuyÒ hêò trên baÒn ðôÌ này, câÌn phaÒn ánh ðýõòc ðãòc trýng hình daòng cuÒa các ðýõÌng bõÌ và ðãòc ðiêÒm ðiòa lý cuÒa chúng, mâòt ðôò týõng ðôìi cuÒa maòng lýõìi sông ngòi; ðãòc ðiêÒm phân bôì cuÒa các hôÌ; ðãòc ðiêÒm uôìn khúc cuÒa sông, ðãòc ðiêÒm các bãi bôÌi, biêÒu thiò các kênh ðào và các công trình thuyÒ lõòi.

Trên baÒn ðôÌ chuÒ yêìu là veÞ các con sông có ðôò dài „d 1.5 cm. ÐêÒ phaÒn ánh ðãòc ðiêÒm riêng cuÒa môòt sôì khu výòc thì có khi phaÒi veÞ nhýÞng con sông có ðôò dài nhoÒ hõn. ÕÒ nhýÞng nõi có mâòt ðôò sông ngòi quá dày ðãòc, thâòm chí cuÞng có thêÒ loaòi boÒ môòt sôì con sông có ðôò dài „d 1.5 cm.

Trên baÒn ðôÌ còn veÞ các ðýõÌng biêÒn. ChiÒ rõ các ðoaòn sông nào mà tàu bè qua laòi ðýõòc. BiêÒu thiò tâìt caÒ các kênh có thêÒ cho tàu thuyêÌn ði ðýõòc. Các kênh khác thì ðýõòc biêÒu thiò có choòn loòc.

Trên baÒn ðôÌ veÞ các ðaÒo có diêòn tích „d 1mm2. ÕÒ nhýÞng nõi tâòp trung nhiêÌu ðaÒo nhoÒ thì chúng ðýõòc biêÒu thiò bãÌng cá châìm ðiêÒm.

Trên baÒn ðôÌ veÞ các hôÌ có diêòn tích týÌ 2 mm2 trõÒ lên. ÐêÒ phaÒn ánh ðýõòc ðúng mâòt ðôò phân bôì cuÒa các hôÌ thì õÒ môòt sôì trýõÌng hõòp có thêÒ phaÒi veÞ môòt sôì hôÌ có diêòn tích trên baÒn ðôÌ < 2 mm2.

Trên baÒn ðôÌ phaÒi ghi chú các yêìu tôì thuyÒ vãn.

b- Các ðiêÒm dân cý:

Trên baÒn ðôÌ 1:500.000, các ðiêÒm dân cý cuÞng ðýõòc ðãòc trýng theo kiêÒu cý trú, theo ý nghiÞa hành chính - chính triò và sôì dân:

- BiêÒu thiò tâÒt caÒ các thành phôì, các vùng dân cý kiêÒu thành phôì, các trung tâm hành chính (týÌ huyêòn lyò trõÒ lên), các vùng dân cý quan troòng õÒ nông thôn. Ðôìi võìi các vùng dân cý còn laòi thì tiêìn hành lýòa choòn phù hõòp võìi chiÒ tiêu lýòa choòn ðã quy ðiònh ðôìi võìi týÌng vùng.

- ÐêÒ phaÒn ánh các kiêÒu cý trú và sôì dân ngýõÌi ta dùng các kiêÒu chýÞ võìi kích thýõìc khác nhau ðêÒ ghi chú.

c- ÐýõÌng sá giao thông:

Các tuyêìn ðýõÌng sãìt ðýõòc phân câìp theo ðôò rôòng cuÒa ðýõÌng ray, sôì ðýõÌng ray, daòng sýìc kéo, traòng thái cuÒa ðýõÌng.

Các ðýõÌng bôò không ray ðýõòc biêÒu thiò theo các câìp; ðýõÌng ô tô truòc, ðýõÌng nhýòa tôìt, ðýõÌng nhýòa, ðýõÌng ðá, ðýõÌng ðâìt ô tô ði ðýõòc, ðýõÌng ði trên ðôÌng ruôòng, ðýõÌng trong rýÌng, ðýõÌng mòn.

Trên baÒn ðôÌ biêÒu thiò tâìt caÒ các ðýõÌng sãìt rôòng. Ðôìi võìi nhýÞng ðýõÌng sãìt heòp thì chuÒ yêìu biêÒu thiò nhýÞng ðýõÌng có ðôò dài lõìn hõn 2cm trên baÒn ðôÌ. ÕÒ nhýÞng vùng có lýõìi ðýõÌng sãìt dày ðãòc thì thâòm chí có thêÒ lýõòc boÒ môòt sôì ðýõÌng có chiêÌu dài >2cm. Trên ðýõÌng sãìt phaÒi biêÒu thiò các nhà ga, các ðýõÌng tránh tàu.

BiêÒu thiò tâìt caÒ các ðýõÌng ôtô truòc và các ðýõÌng nhýòa tôìt. ÕÒ nhýÞng vùng có mâòt ðôò ðýõÌng sá dày ðãòc có thêÒ boÒ môòt sôì ðýõÌng nhýòa ngãìn ít quan troòng. ÕÒ nhýÞng vùng có ít ðýõÌng nhýòa thì phaÒi biêÒu thiò tâìt caÒ nhýÞng ðýõÌng ðá loaòi tôìt. ÐýõÌng ðâìt chiÒ biêÒu thiò õÒ nhýÞng vùng không có ðýõÌng câìp cao hõn. Các ðýõÌng trên ðôÌng ruôòng và ðýõÌng rýÌng chiÒ ðýõòc biêÒu thiò õÒ nhýÞng vùng ðýõÌng sá râìt kém phát triêÒn.

d- Dáng ðâìt:

Dáng ðâìt ðýõòc biêÒu thiò bãÌng các ðýõÌng bình ðôò võìi khoaÒng cao ðêÌu 50m cho vùng ðôÌng bãÌng và 100m cho vùng núi. Ngoài ra còn sýÒ duòng ðýõÌng bình ðôò nýÒa khoaÒng cao ðêÌu và ðýõÌng bình ðôò phuò õÒ nhýÞng nõi câÌn thiêìt.

Trên baÒn ðôÌ còn biêÒu thiò các ðiêÒm ðôò cao ðãòc trýng. Ngoài ra còn dùng các ký hiêòu riêng ðêÒ thêÒ hiêòn các yêìu tôì ðiòa hình không thêÒ hiêòn ðýõòc bãÌng ðýõÌng bình ðôò.

ÐêÒ phaÒn ánh trýòc quan, có khi ngýõÌi ta còn dùng phýõng pháp võÌn bóng ðiòa hình và tô màu theo các tâÌng ðôò cao.

Dáng ðâìt ðáy biêÒn ðýõòc biêÒu thiò theo thang tâÌng ðôò sâu: 10, 20, 50, 100, 150, 200, 300, 400, 500, 700, 1500, 2000. Ngoài ra còn ghi các ðiêÒm ðôò sâu.

e- Thýòc vâòt và ðâìt:

Thýòc vâòt và ðâìt thì ðýõòc biêÒu thiò võìi các loaòi sau ðây: RýÌng, rýÌng buòi râòm, các výõÌn cây trôÌng, ðâÌm lâÌy, bãi cát, bãi ðá, vùng ðâìt mãòn.

Khi biên veÞ thì câÌn phaÒi phaÒn ánh ðýõòc ðãòc ðiêÒm phân bôì và týõng quan diêòn tích cuÒa các loaòi thýòc vâòt và ðâìt khác nhau. Tiêu chuâÒn lýòa choòn cuÒa rýÌng là 10 mm2, cuÒa bãi cát là 1 cm2, cuÒa ðâÌm lâÌy và vùng ðâìt mãòn là 25 mm2.

g- Ranh giõìi:

Trên baÒn ðôÌ 1:500.000 thì các ðýõÌng ranh giõìi hành chính ¨C chính triò ðýõòc veÞ týÌ câìp huyêòn trõÒ lên. Khi veÞ ðýõÌng ranh giõìi thì phaÒi ðaÒm baÒo ðôò chính xác hình hoòc trong phaòm vi tyÒ lêò baÒn ðôÌ cho phép.

Ngoài các nôòi dung kêÒ trên, baÒn ðôÌ 1:500.000 còn ðýõòc dùng ðêÒ làm baÒn ðôÌ bay cho nên trên ðó còn câÌn phaÒi thêÒ hiêòn các sôì liêòu giao thông hàng không nhý các ðiêÒm và các ðýõÌng diò thýõÌng, ðôò lêòch nam châm, các ðýõÌng ðãÒng týÌ thiên.

5.2.3. BaÒn ðôÌ ðiòa hình khái quát tyÒ lêò 1:1000.000

BaÒn ðôÌ này cuÞng ðáp ýìng nhiêÌu nhu câÌu cuÒa nêÌn kinh têì quôìc dân và quôìc phòng:

- Nghiên cýìu câìu trúc bêÌ mãòt và các ðiêÌu kiêòn týò nhiên cuÒa các vùng rôòng lõìn.

- Lâòp kêì hoaòch và dýò thaÒo các phýõng án có tính châìt an toàn vêÌ khai thác lãnh thôÒ và sýÒ duòng các tài nguyên thiên nhiên.

- Làm baÒn ðôÌ bay.

- SýÒ duòng làm tài liêòu ðêÒ thành lâòp các baÒn ðôÌ ðiòa lý chung tyÒ lêò nhoÒ và các baÒn ðôÌ chuyên ðêÌ...

ÕÒ nýõìc ta hiêòn nay, baÒn ðôÌ tyÒ lêò 1:1.000.000 ðýõòc thành lâòp trong phép chiêìu hình nón ðôÌng góc võìi 2 viÞ tuyêìn chuâÒn 110 và 210. Cách thýìc chia múi và phân maÒnh hêò thôìng baÒn ðôÌ ðiòa hình này theo hêò thôìng UTM quôìc têì, danh pháp tõÌ baÒn ðôÌ theo hêò thôìng hiêòn hành có chú thích danh pháp UTM quôìc têì. Kích thýõìc môÞi maÒnh baÒn ðôÌ là ƒ´ƒÚ = 40 và ƒ´ƒÜ = 60. Trên baÒn ðôÌ các ðýõÌng kinh tuyêìn và viÞ tuyêìn ðýõòc veÞ cách nhau 10.

BaÒn ðôÌ tyÒ lêò 1:1.000.000 biêÒu thiò các yêìu tôì: ThuyÒ hêò, dân cý, ðýõÌng sá giao thông, dáng ðâìt, ranh giõìi hành chính, chính triò, lõìp phuÒ thýòc vâòt và ðâìt.

ThuyÒ hêò:

Trên baÒn ðôÌ thêÒ hiêòn nhýÞng yêìu tôì sau:

- ThêÒ hiêòn bõÌ biêÒn, sông ngòi, hôÌ và nhýÞng thiêìt biò thuôòc thuyÒ hêò.

- PhaÒn ánh nhýÞng ðãòc ðiêÒm cõ baÒn cuÒa các kiêÒu bõÌ biêÒn, ðãòc ðiêÒm phân cãìt và mýìc ðôò khúc khuyÒu cuÒa nó, ðãòc trýng các daÒi gâÌn bõÌ (các bãi cát, ðaÒo, ...).

- ThêÒ hiêòn ðãòc ðiêÒm cuÒa týÌng hêò thôìng sông, thêÒ hiêòn các sông chính, ðãòc ðiêÒm uôìn khúc cuÒa sông, mâòt ðôò týõng ðôìi cuÒa maòng lýõìi sông ngòi. Ðôìi võìi nhýÞng vùng có mâòt ðôò sông ngòi trung bình thì veÞ các con sông có ðôò dài „d1.5cm trõÒ lên, õÒ vùng sông ngòi thýa thõìt thì có thêÒ veÞ nhýÞng con sông < 1.5cm. Ðôìi võìi nhýÞng vùng có sông ngòi dày ðãòc thì có khi cuÞng phaÒi loaòi boÒ 1 sôì sông có ðôò dài 2 ¨C 3 cm.

Các hôÌ và các bêÒ chýìa nýõìc ðýõòc veÞ nêìu diêòn tích > 2 mm2, các hôÌ nhoÒ chiÒ thêÒ hiêòn õÒ nhýÞng nõi chúng tâòp trung dày ðãòc. Trên baÒn ðôÌ câÌn chiÒ rõ nhýÌng ðoaòn sông tàu qua laòi ðýõòc. Các kênh ðào cho tàu qua laòi thì veÞ tâìt caÒ, còn các kênh ðêÒ týõìi tiêu thì ðýõòc thêÒ hiêòn có choòn loòc.

Dân cý:

Các ðiêÒm dân cý ðýõòc phân chia theo kiêÒu cý trú thành phôì, kiêÒu thành phôì, nông thôn theo sôì ngýõÌi và theo ý nghiÞa hành chính chính triò.

Các ðiêÒm dân cý có diêòn tích lõìn thì ðýõòc biêÒu thiò bãÌng ký hiêòu diêòn tích: HâÌu hêìt tâìt caÒ các ðiêÒm dân cý ðýõòc biêÒu thiò bãÌng ký hiêòu phi tyÒ lêò - ðó là nhýÞng vòng tròn có kích thýõìc khác nhau.