Lịch sử Cơ Ðốc Giáo Việt Nam

Ông bà Mục sư Phan Ðình Liệu

Ở Quảng Ngãi, hai nhà truyền giáo trẻ tuổi là Mục sư Ông Văn Huyên và Ðặng Ngọc Cầu đã bị bắt ở đảo Lý Sơn giải về quê ở Quảng Nam. Các người này bị kết án 3 tháng tù khổ sai vì đã cãi lệnh Triều đình. Họ được phóng thích sau khi đã đóng nộp tiền phạt. Khi các nhà truyền giáo và các giáo sĩ lưu động bị bắt giam, tín đồ "bị hăm dọa và được lệnh đốt Kinh Thánh". Giáo sĩ Travis ở miền nam Trung phần tường trình rằng nhiều người giấu Kinh Thánh, nhiều người khác yếu đuối hơn đã đốt quyển sách này, một số khác nữa viện lẽ ấy bỏ quyển sách mà họ đã tình cờ mua". Ở miền trung Trung phần, chính quyền vào nhà dân chúng tịch thâu Kinh Thánh, bắt tín đồ phải ký giấy bỏ đạo. Cùng với quý vị mục sư, số tín đồ bị bắt không phải là ít. Ở Tam kỳ, tỉnh Quảng Nam, dầu rằng những người theo đạo bị bắt bớ rất nhiều, ông Lý trưởng đã theo đạo và đã tường trình tốt đẹp về Tin Lành mỗi khi ông được triệu hỏi bởi các quan trên, vì thế đã giúp cho các con cái tôi tớ Chúa tránh nhiều sự bắt bớ.

Chỉ dụ của Hội Ðồng Cơ Mật của nhà vua ngày 26 tháng giêng năm 1928 đã gây nhiều khó khăn cho cộng đồng Tin Lành ở Việt Nam và đã tạo tiếng vang ở Pháp. Mục sư Calas của Hội thánh Tin Lành Pháp ở Hà Nội và là đại diện của Hội Kinh Thánh Ðông Nam Á đã mạnh dạn phản kháng với chính quyền rằng ông không được thông báo kịp thời về những việc bắt bớ tín đồ, việc cản trở truyền giáo và những sự việc đáng tiếc khác vì không có sự liên lạc giửa các nhà thờ nhỏ ở các địa phương hẻo lánh với ông. Trên thực tế, hầu như không có hợp tác gì giữa hai nhóm Tin Lành người Việt Nam và người Pháp.

Khi Mục sư Lê Văn Thái đến đề lao Khánh Hòa thăm Mục sư Phan Ðình Liệu và tặng Mục sư Liệu chiếc lò dầu lửa (rề-sô), bà Giáo sĩ Cadman đứng bên kia đường chụp được tấm hình. Sau đó, bà viết bài tường thuật gởi cho một nghị sĩ ở Quốc hội Pháp và cho đăng hình lên các báo ở ngoại quốc kèm theo tấm hình làm bằng cớ rằng Tin Lành bị bắt bớ, mục sư bị tù đày tại Việt Nam... Nhân dịp Pierre Pasquier, Quan Thống đốc Toàn quyền Pháp mới nhậm chức vào tháng giêng 1929, các vị lãnh đạo Tin Lành Pháp cũng đã lưu ý ông về vấn đề này. Cùng lúc đó, Hiệp Hội Tin Lành Pháp đã tạo áp lực với Quốc Hội đòi hỏi sự tự do tín ngưỡng ở vùng Ðông nam Á trong lúc nước Pháp đang có khuynh hướng chính trị không muốn chính quyền can thiệp vào tôn giáo. Mãi đến tháng 12 năm 1929, quan nhiếp chánh của Hoàng đế và Khâm sứ Jabouille đã cùng ký một sắc lệnh rằng:

·        Các mục sư Tin Lành Pháp không bị hạn chế trong việc thờ phượng và truyền giảng Tin Lành⁷[3].

·        Một giấy phép sơ khởi sẽ được cấp cho các hội truyền giáo ngoại quốc thuộc mọi tín ngưỡng, và các hàng giáo phẩm ngoại quốc thuộc mọi tín ngưỡng.

·        Ðơn xin phép sẽ do các đương sự đệ nạp cho Tòa Khâm Sứ và được xét tại cuộc họp của Viện Cơ Mật để đệ trình lên Hoàng Thượng duyệt xét, hay quan Phụ Chánh duyệt xét, nếu Hoàng Thượng còn vị thành niên. Quyết định sẽ được trao cho Tòa Khâm Sứ ban hành.

Trên thực tế, sắc lệnh này cho phép các nhà truyền giáo và người phụ tá địa phương hoạt động ở khu vực mình mà thôi nếu họ được cấp giấy phép. Giấy phép này không phải là dễ xin, nhất là khi đổi đến nơi khác. Một thí dụ điển hình là khi một truyền đạo đến Quảng Ngãi, ông được cấp giấy phép giảng dạy ở đó. Tuy nhiên sau gần một năm, ông phải về trường học tiếp, người thay thế ông là một Mục sư thực thụ đã được tấn phong không được phép giảng dạy, viện lý lẽ là có hoạt động chính trị trong vùng. Ông chỉ được cho phép nhóm họp khi có giáo sĩ ngoại quốc đến mà thôi. Vì không có giáo sĩ ở Quảng Ngãi, giáo sĩ ở Tourane đã phải phụ trách nhiều Hội thánh chung quanh, ông không thể nào di chuyển 120 cây số để đến Quảng Ngãi mỗi Chúa Nhật được. Khi không có Giáo sĩ hiện diện, cảnh sát được phái đến ở trước nhà thờ để được chắc chắn rằng không có sinh hoạt thờ phượng ở đó. Tình trạng được thay đổi khi có một nhân viên ngoại giao cao cấp của Pháp qua đời, gia đình muốn được an táng theo nghi lễ Tin Lành vì ông là người có đạo nhưng không có mục sư trong vùng nên quan Tổng đốc phải đề nghị cho phép một mục sư đến lo việc Hội thánh. Từ đó về sau, chính quyền Việt Pháp địa phương mới dễ dãi cho.

Vào năm 1943, khi Mục sư Nguyễn Xuân Diệm ở Thăng Bình tỉnh Quảng Nam được sự chấp thuận của quan Tổng đốc, được Quan Tổng Ðốc Toàn quyền phê chuẩn thuận, lại phải qua sự điều tra của Bộ Nghi Lễ rồi mới được sự chấp thuận của Hoàng Ðế. Sau đó các quan địa phương được lần lượt thông báo xuống từ Thủ Tướng, đến thượng thư Bộ Nghi lễ, đến quan Tổng Ðốc, rồi mới tới các quận trưởng quận Thăng Bình và Tam Kỳ với chỉ thị phải bí mật theo dõi mục sư và rút giấy phép lại nếu ông mục sư vi phạm các điều luật. Vào năm 1944, Mục sư Diệm xin phép mở nhà thờ chi nhánh ở Tiên Quả và Thượng Thanh quận Tam Kỳ, lần này viên Khâm sứ miền Trung thay mặt chính phủ ký giấy chấp thuận, chuyển xuống Tổng đốc Quảng Nam và Quảng Ngãi để tường với chỉ thị bí mật theo dõi và báo cáo các vi phạm luật lệ. Hệ thống quan liêu để xin giấy phép này được tiếp tục áp dụng cho đến Cách mạng tháng tám năm 1945.

Trên lãnh vực quốc gia, Ban chấp hành Hội Tin Lành Việt Nam đã cố gắng đòi hỏi để được sự chấp nhận của chính phủ như là một giáo hội ngang hàng với Công Giáo nhưng đã thất bại ít nhất 3 lần. Năm 1942, để tỏ thái độ thiện cảm với Hội Thánh Việt Nam sau khi miền nam bị Nhật chiếm, Quan Toàn quyền Jean Decoux gởi một bức thơ cho Muc sư Hội trưởng Lê Ðình Tươi nhìn nhận thành phần Ban Quản Trị Tài Sản Hội Thánh Tin Lành Việt Nam. Hội Tin Lành Việt Nam chưa từng được chính quyền Việt hay Pháp thừa nhận như đã thừa nhận Giáo Hội Công Giáo từ năm 1884, tuy vậy những sự bắt bớ đạo Tin Lành không chi so sánh với sự bắt bớ của Công Giáo dưới thời vua Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Ðức. Những sự thử thách này đã khiến cho cả đạo Công Giáo lẫn Tin Lành thêm vững đức tin, khiến nhiều người biết đến và giúp cho sự bành trướng của tôn giáo thêm mạnh mẽ.

IV. Các khó khăn khác và sự tự trị, tự lập.

Trong Ðệ Nhị Thế Chiến, tình hình tài chánh suy giảm, các viên chức Hội Truyền Giáo cho biết là Hội không có khả năng giúp đỡ các hội thánh đang thiếu hụt được, họ khuyên quý mục sư hãy nhờ cậy Chúa trong đức tin, nếu họ muốn, họ có thể đóng cửa nhà thờ và trở về nghề cũ. Tuy nhiên đại diện của Hội Truyền Giáo miền Nam tường trình rằng không một hội thánh nào phải đóng cửa vì có một ngân quỷ trong đó các hội thánh tự lập đã giúp các hội thánh khác đang gặp khó khăn.

Mục sư Lê Văn Thái

Trong cuộc thế chiến thứ hai này, các giáo sĩ được lệnh di tản về nước hay qua Phi-luật-tân. Tuy nhiên trong số 74 vị ở vùng Ðông Nam Á, có 68 người liều mình ở lại, họ được tòa đại sứ Thụy sĩ giúp đỡ. Nhiều giáo sĩ lợi dụng thời gian bị bắt để soạn các bộ sách rất có giá trị cho chúng ta như quyển Kinh Thánh Tự Ðiển của Giáo sĩ Cadman, quyển Thần Ðạo Học và những sách khác được Giáo sĩ Olsen nhuận chánh. Sau khi lật đổ chính quyền Pháp ngày 9 tháng 3 năm 1945, người Nhật bắt đầu đối xử tàn tệ với các nhà truyền giáo. Giáo sĩ Franklin Grobb là người duy nhất đã qua đời trong lúc bị giam giữ vì họ không cho phép vợ ông mang ông đến bệnh viện phía bên kia đường đối diện trại giam để trị chứng viêm ruột dư và màn bụng cấp tính. Sau khi người Nhật đầu hàng, tất cả các Giáo sĩ đều được trở về nước ngoại trừ ông bà E. F. Irwin, ông bà W. C. Cadman và ông D. I. Jeffrey. Ðến tháng 11 năm 1945, chỉ có gia đình Giáo sĩ Cadman ở lại. Sau khi bà về với Chúa vào tháng 4 năm 1946, Giáo sĩ Cadman là giáo sĩ độc nhất tại Việt Nam trong 10 tháng. Ông nói: "Các anh em trong Chúa ở đây đang gặp hiểm nguy, chúng ta không thể bỏ họ đơn cô, chúng tôi quyết định ở lại với họ".

Trong thời gian nạn đói năm 1944-45, có gần 2 triệu đồng bào, đa số ở miền Bắc, phải chết vì không có thực phẩm. Tuy nhiên, không có một tín đồ nào bị chết đói mặc dầu họ rất nghèo và hết lòng cung ứng cho mục sư của họ. Mục sư Thái cho biết trong thời gian này sự dâng hiến (cộng chung với sự giúp đỡ của các anh em miền Trung và miền Nam) cho Ðịa hạt miền Bắc đã tăng lên gấp 4 lần.

Vì chủ trương không tham gia chính trị của Giáo Hội, nhiều tín đồ đã bị bắt bớ vì sự nghi kỵ của hai bên nhất là trong thời gian chiến tranh. Vào năm 1948, số giáo sĩ ở miền Bắc tăng lên đến 5 người, số nhà giảng, buổi thờ phượng và số người chịu phép báp-têm đều gia tăng. Các hội thánh miền Trung gần trận tuyến phải đóng cửa, mục sư và tín đồ di tản. Các hội thánh còn lại vẫn trung tín hoạt động. Số tín đồ được gia tăng như ở Ðà Nẵng, có 67 người gia nhập Hội thánh trong năm 1950. Ở trong Nam, có gần 30 nhà thờ bị đóng cửa, nhiều nơi bị san bằng hay bị chiếm đóng. Nhiều mục sư vì thế phải bị thiếu thốn, nợ nần có khi phải tìm việc khác mưu sinh.

V. Giai đoạn phục hồi và tăng trưởng.

Giáo hội miền Bắc được đổi tên là "Hội Thánh Tin Lành Việt Nam Miền Bắc" gồm vài ngàn tín đồ với hai chục hội thánh, 13 mục sư và truyền đạo. Giáo hội miền Nam vẩn giữ danh hiệu Hội Thánh Tin Lành Việt Nam vì trên 90 phần trăm tín hữu ở trong Nam. Vào năm 1962, Ðịa hạt miền Trung được chia ra làm Bắc Trung phần trụ sở ở Ðà Nẵng và Nam Trung phần trụ sở ở Nha Trang. Ðến năm 1969 Ðịa hạt miền Nam được chia ra làm Ðông Nam phần với văn phòng ở Sài Gòn và Tây Nam phần ở Vĩnh Long. Năm 1960, Ðịa hạt Thượng du được thành lập để cung ứng nhu cầu đặc biệt cho đồng bào thiểu số.

Trong kỳ Hội Ðồng Tổng Liên năm 1955, mặc dù có một nhóm người tố cáo muốn lật đổ Mục sư Hội trưởng Lê Văn Thái, Hội Ðồng cũng đã quyết định những việc quan trọng sau đây:

a)      Hội Ðồng chấp thuận liên hợp với những tổ chức truyền giáo đồng chung niềm tin để đẩy mạnh việc truyền giảng trong nước. Cơ quan đầu tiên được tiếp xúc là Hội Cứu Thế Quân (the Salvation Army), sau đó là những cơ quan truyền giáo như: The Navigator (1955), The Overseas Crusades (1956), Hội dịch Kinh Thánh Wycliffe (1957), Cơ Ðốc Truyền Giáo Hội hay The Worldwide Evangelization Crusade (1957), Hội Truyền Giáo Mennonite (1957), Giáo Hội Báp-Tít Nam Phương (1959), Hội Ái Hữu Sinh Viên Cơ Ðốc (1959), Giáo Hội Ðấng Christ (1960), The Scripture Union (1962) và các cơ quan nhỏ khác.

b)      Lần đầu tiên Hội Ðồng cứu xét việc bổ nhậm phụ nữ để giảng dạy⁸[4].

c)      Gởi sinh viên ra hải ngoại để được huấn luyện về thần học hay các ngành chuyên môn khác.

d)      Hội Ðồng cũng quyết định đẩy mạnh công tác xã hội đã được đề ra từ năm 1932. Với sự giúp đỡ của nhiều cơ quan, Giáo Hội cũng đã trợ cấp cho nhiều hội thánh xây cất lại. Theo thống kê năm 1971, tổng cộng Giáo Hội có 6 cô nhi viện và một nhà dành cho quả phụ.

e)      Thành lập Ðoàn Tuyên úy với Mục sư Tuyên úy Ðoàn Mười là vị sĩ quan đầu tiên.

f)        Thành lập trường học cho đồng bào thiểu số và sau này các Hội thánh lớn như Khánh hội, Sài gòn cùng mở các trường trung học, trường Ánh Sáng là trường thành công nhất ở Ðà Nẵng dùng cơ sở củ của Trường Kinh Thánh. Sau đó có trường dạy nghề Tuyên Ðức⁹[5].

Vào năm 1957, Hội Ðồng cũng quyết định mở một bệnh viện Tin Lành ở Sàigòn. Dự án này không thực hiện được. Tuy vậy Mục sư Phạm Xuân Tín, với sự giúp đỡ của Hội Mennonite, đã mở một Chẩn Y Viện Tin Lành ở Nha Trang vào ngày 9 tháng 7 năm 1961. Sau đó một Trại dưỡng bệnh và một Trường đào tạo y tá được thêm vào. Vào năm 1965, Bệnh viện Tin Lành Pleiku được mở ra với sự tài trợ của Hội Mennonite. Cũng nên biết rằng Trại cùi Tin Lành Ban-mê-thuột đã được thiết lập vào năm 1951, Chẩn Y Viện Ðà Lạt đã hoạt động trước đó cũng được bành trướng vào năm 1954. Khi Giáo sĩ Cadman về với Chúa vào ngày 7 tháng 12 năm 1948, ông dâng tất cả di sản của ông cho Hội thánh Tin Lành Việt Nam. Mục sư Lê Văn Thái phải vận động chính phủ giảm miễn thuế trên món tiền này để xây cất Cô nhi viện Hòn Chồng, trên mảnh đất 18 mẫu với sự trợ giúp của Hội Bảo Trợ Nhi Ðồng Quốc Tế. Cơ sở này được khánh thành vào ngày 4 tháng 9 năm 1953 với các cô nhi con mục sư, truyền đạo (27 em) và con tín hữu (11 em). Sau đó ông bắt đầu mỡ trường trung tiểu học Bết-lê-hem và trường dạy nghề cũng trong khuôn viên của Cô nhi viện. Cũng nên biết là Giáo sĩ Cadman là một trong những nhà truyền giáo tiên phong ở Việt Nam, ông bà có một người con gái độc nhất qua đời lúc 6 tuổi được an táng ở nghĩa trang thành phố Hà Nội vào năm 1922, bà về với Chúa và được an táng ở nghĩa trang Mạc Ðỉnh Chi Saigòn (1946), còn ông thì được Tổng Liên Hội an táng ở nghĩa trang thành phố Ðà Lạt (1948), phía dưới mộ bia của ông có đề "NGƯờI TRUNG TÍN CHO ÐẾN CHẾT"

Mộ cụ Giáo sĩ Cadman tại nghĩa trang thành phố Ðà Lạt

Mục sư Ðoàn Văn Miêng

1.      Trường Kinh Thánh Ðà Nẵng: Hội thánh Ðà Nẵng mở lớp học Kinh Thánh tại tư thất các giáo sĩ mỗi ngày vào giờ nghỉ trưa bắt đầu từ năm 1919. Vào năm 1921, Trường Kinh Thánh Ðà Nẵng được thành lập và nơi nầy đã trở thành trung tâm đẩy mạnh việc truyền giáo đến mọi nẻo đường trong xứ cũng như một phần lảnh thổ Cam-bô-chia và Lào. Số sinh viên bị giảm xuống thấp nhất vào niên khóa 1953-1954 với 18 người vì có lệnh động viên. Sau đó nhiều năm, số sinh viên dần dần gia tăng trở lại.

2.      Thánh Kinh Thần Học Viện Nha Trang: Ðược khánh thành vào tháng 9 năm 1960, trong năm đầu tiên có 85 sinh viên nội trú với 55 truyền đạo. Năm 1961-1962, có đến 110 sinh viên và 55 truyền đạo.

3.      Trường Kinh Thánh Ðà-lạt và Ban-mê-thuột: Ðược thành lập để lo cho việc truyền giáo cho đồng bào thiểu số. Vào giữa thập niên 1950, trường Kinh Thánh Pleiku được mở cho người Jarai, nhưng vì ít người tham dự cho nên các sinh viên được chuyển xuống Ban-mê-thuột để học và nơi này được dùng để huấn luyện cho các Chấp sự Hội thánh.

4.      Thánh Kinh Tiểu Học Ðường: Thánh Kinh Tiểu Học Ðường (short term bible schools) đã có từ trước nhưng mãi đến năm 1958 mới được thông dụng và tổ chức đều đặn.

Vào năm 1955, Việt Nam có 3 trường Kinh Thánh, con số này tăng lên 6 trường vào năm 1958 , đến năm 1964, có tất cả 9 trường với tổng số sinh viên cao nhất là 214 vào năm 1962.

Năm 1951, Ðài Viễn Ðông tại Ma-ni-la bắt đầu chương trình phát thanh Tin Lành bằng Việt ngữ, sau đó chính phủ Việt Nam cũng cho phép phát thanh Tin Lành trên các đài địa phương.

Chương trình chứng đạo cá nhân cũng được đẩy mạnh, năm 1955, các chứng đạo viên đã tiếp xúc được trên 93.000 người, có gần 5.000 người cầu nguyện tin Chúa trên toàn quốc. Việc chứng đạo trong các trung tâm cải huấn Phan Rang, Phan Thiết, Chí Hòa, các tỉnh miền Nam và đảo Côn Sơn cũng đã mang nhiều tội nhân trở lại cùng Chúa.

Năm 1959, Giáo sĩ Sutherland thành lập Trung Tâm Thanh Niên Cơ Ðốc tại Sài-gòn, sau đó các trung tâm ở Huế, Ðà Nẵng, Tuy Hòa, Nha Trang, Biên Hòa, Cần Thơ cũng được mở ra. Thanh niên làm việc chung với các giáo sĩ, mục sư, rao giảng Tin Lành qua việc dạy Anh ngữ, chiếu phim tôn giáo, hội họp, làm chứng... Nhiều mục sư đã dùng thuyền để rao giảng dọc theo sông Cửu Long và các hệ thống sông ngòi miền Nam.

Khi chính phủ khởi xướng các Chương Trình Dinh Ðiền, nhiều gia đình tín đồ bị định cư cũng lợi dụng cơ hội nầy để làm chứng đạo cho các người định cư khác. Hội thánh cũng tổ chức các buổi truyền giảng tại các trung tâm tị nạn. Nhà in Tin Lành trong lúc nầy cũng nổ lực in các văn phẩm Cơ đốc, truyền đạo đơn, các báo định kỳ như Thánh Kinh Báo (Thánh Kinh Nguyệt San), Ðuốc Thiêng và Hừng Ðông (Rạng Ðông) đã mang đến cho tín đồ mọi nơi thức ăn tinh thần nuôi dưởng đời sống thuộc linh.

Số người cầu nguyện tin Chúa từ năm 1911 đến 1927 là 11.699 người, từ năm 1928 đến năm 1941 có 41.402 người, từ năm 1942 đến năm 1953 có 49.753 người, từ năm 1954 đến năm 1965 có 117.349 người, và từ năm 1966 đến năm 1970 có 69.385 người.

So với các quốc gia khác ở vùng Ðông Nam Á, việc truyền giáo được bắt đầu vào năm 1813 ở Miến Ðiện, năm 1898 tại Phi Luật Tân, năm 1828 tại Thái Lan. Nam Dương và Mã Lai là hai quốc gia được biết đến Tin Lành từ thế kỷ thứ 17: Vào năm 1965, Việt Nam có 1.000.000 tín đồ Công giáo, 120.000 tín đồ Tin Lành (gồm tất cả các hệ phái), trong khi đó ở Cam-bô-chia có 734 tín đồ, Lào có 5.000 người, Thái Lan có 44.000 người, Mã Lai có 104.000 người, Nam Dương có 6.800.000 người, Phi Luật Tân có 1.243.000 người, và Miến Ðiện có 600.000 người.

VI. Kết luận.

Vào năm 1938, Mục sư Tấn sĩ Tống Thượng Tiết đến viếng Việt Nam và đã gây sự phục hưng trong nước, việc chứng đạo cá nhân được đẩy mạnh cho đến Thế Chiến Thứ Hai. Sự bành trướng của Giáo hội mạnh nhất ở miền Nam. Ở miền Trung dưới quyền của triều đình Việt Nam, hội thánh phát triển trung bình, nhiều tín đồ bị khó khăn và bắt bớ, ngoại trừ vùng tỉnh Quảng Nam đã phát triển mạnh mẽ, cung ứng nhiều mục sư cho toàn quốc. Ở miền Bắc, vì truyền thống gia đình và xã hội, với cùng một số nhân viên và ngân khoản, kết quả ở đây khiêm nhượng nhất.

Trong lúc thế giới được hưởng hòa bình sau khi Nhật và Ðức đầu hàng, Việt Nam lại sa vào chiến tranh dành độc lập và sau đó là nội chiến tàn khốc. Nhiều mục sư và hàng trăm tín đồ bị giết, nhiều nhà thờ bị thiêu hủy và hàng ngàn tín đồ khác bị giam cầm. Sự tổn thất do chiến tranh gây ra đã làm nền tảng của giáo hội bị rung chuyển. Dưới sự lãnh đạo khéo léo của Mục sư Hội trưởng Lê Văn Thái, Giáo Hội đã dần dần phục hồi. Số tín đồ dần dần gia tăng bằng số trước Thế Chiến vào năm 1952. Hiệp định Genève năm 1954 trên nguyên tắc chấm dứt chiến tranh nhưng trên thực tế đã đưa đất nước đến những khủng hoảng chính trị, quân sự và kinh tế cho đến ngày nay.

Hương Mai

Lịch sử Giáo Hội

Cơ Ðốc Phục Lâm An Thất Nhật Việt Nam

(1929-1989)

Giáo Hội Cơ Ðốc Phục Lâm An Thất Nhật Ðịa Hạt Việt Nam thuộc Liên Hiệp Hội Cơ Ðốc Phục Lâm Ðông Nam Á, Tổng Hội Viễn Ðông của Toàn Cầu Tổng Hội Cơ Ðốc Phục Lâm (General Conference of Seventh Day Adventists).

1. 
   I.     Thời kỳ phôi thai (1929-1937):
   

Sau khi được Thống Ðốc Nam Kỳ ký giấy phép cho giảng đạo và phát hành sách chứng đạo tháng 4 năm 1932, các vị Tín Ðồ đầu tiên này đã quyên tiền để in sách chứng đạo, tổ chức chiến dịch giảng đạo công cộng và cá nhân.

Kết quả các Hội thánh miền Tây như Cần Thơ, Long Xuyên, Ô Môn; miền Trung như Ðà Nẵng, Ðại Lộc (QN-ÐN), được thành lập.

Hội thánh ngày một tăng trưởng về số lượng cũng như về đời sống thuộc linh để chuẩn bị cho thời kỳ phát triển đang mở ra cho Giáo Hội.

II. Thời kỳ phát triển (1937-1941):

1. Xây cất nhà thờ Vàm Nhon, Ðà Nẵng, Ðức Mỹ, Ðại Lộc (QN-ÐN), Hà Nội, Di Linh;

2. Mở mang trường học như Vàm Nhon, Long Xuyên, Chợ Lớn, Ðà Nẵng (Trường tiểu học Long Xuyên là một trong hai trường được ghi nhận trong quyển niên giám Giáo Hội Cơ Ðốc Phục Lâm thế giới SDA Yearbook 1939).

3. Phát triển về y tế ở Cần Thơ, trường Sa Bát và trạm y tế Hội thánh Di Linh, Hà Nội.

4. Năm 1939, Giáo Hội cũng thành lập ấn quán Thời Triệu để in sách giáo dục và truyền đơn chứng đạo, giai đoạn nầy nhà in còn trong thời kỳ phôi thai, chỉ chú trọng đến việc đúc chữ, làm hộp chữ, đào tạo ấn công như sắp chữ chạy máy in.

Quan trọng nhất trong thời kỳ nầy là đã thành lập được một trường Thánh Kinh Thần Học tại Gia Ðịnh, trường thu nhận sinh viên từ ba miền, có 19 khóa sinh tốt nghiệp truyền đạo và được bổ nhiệm vào các chức vụ: Chủ tọa Hội thánh, cán bộ ngành giáo dục, cán bộ ngành in và Thư báo Truyền đạo. Vào cuối thời kỳ nầy, tình hình chính trị đột biến trên toàn bán đảo Ðông Dương, Nhựt vào chiếm đóng Sàigòn, vì thế giáo sĩ nước ngoài phải rời Việt Nam, và lịch sử Giáo Hội, cũng như lịch sử Việt Nam, bước vào giai đoạn khó khăn của hiểm họa chiến tranh thế giới lần thứ hai.

III. Thời kỳ chiến tranh thế giới thứ hai (1942-1946):

Trong thời kỳ nầy thành phần lảnh đạo Giáo Hội có sự thay đổi. Mặc dầu Giáo sĩ Robert Bentz (người Pháp) được bầu làm Hội Trưởng, việc điều hành công việc nhà Chúa trong Giáo Hội là do ông Trần Ngọc Tế với chức vụ Giáo Vụ Việt Nam đảm nhiệm.

Sự hoạt động của Giáo Hội hạn chế trong vòng Sàigòn, Chợ Lớn. Hội thánh Chợ Lớn được thành lập, dần dần lan ra miền Trung, Hội thánh Ðức Mỹ (QN-ÐN) được tái nhóm họp và Thánh đường được kiến thiết. Rồi đến miền Bắc, Hội thánh Lôi Cầu, Hà Nội được tái nhóm và xây dựng nhà thờ.

Giáo Hội đặt trọng tâm vào việc huấn luyện cán bộ truyền giáo, trường Kinh Thánh tái hoạt động, và việc xuất bản sách báo cho Thư Báo Truyền Ðạo. Tổ chức y tế của Giáo Hội trong thời kỳ nầy (Bảo Sanh viện Kiện Khương) cùng với Hội thánh Hoa Kiều Chợ Lớn đã đóng một vai trò quan trọng trong sự cung cấp tài chánh cho Giáo Hội.

IV. Thời kỳ chiến tranh giành độc lập (1946-1954):

Tại Sàigòn, Giáo Hội mua biệt thự hai tầng ở ngã tư Phú Nhuận (góc đường Phan Ðăng Lưu - Phan Ðình Phùng bây giờ) làm tư thất Hội Trưởng và văn phòng Trung Ương Giáo Hội, cơ sở nầy sử dụng đến ngày hôm nay.

Ngoài ra Giáo Hội còn khởi công xây cất nhà thờ Phú Nhuận làm nhà thờ chính tiện việc nhóm lại của con cái Chúa trong vùng. Thời Triệu Ấn Quán cũng được xây cất để thích hợp cho việc in các ấn phẩm cần đến trong chương trình Thư Báo Truyền Ðạo. Giáo Hội còn mua đất làm nhà thờ cho các nơi như Ðà Lạt, Bàn Cờ, Hội thánh người thiểu số ở Ðà Lạt, Hội thánh Ða Kao, Bàn Cờ, Sàigòn, thời gian nầy nhà thờ Ðà Nẵng cũng được trùng tu một cách khang trang.

Những công tác giáo dục, Thánh Kinh hàm thụ, chương trình phát thanh Tiếng Nói Hy Vọng, được xúc tiến trong thời kỳ nầy.

V. Giai đoạn đất nước phân qua (1954-1975):

Giáo Hội lo trùng tu các nhà thờ, trường học, cơ quan y tế, từ thiện đã bị đổ nát trong chiến tranh như những nhà thờ Ðức Mỹ (Ðại Lộc QN - ÐN), Trung Ðạo (QN- ÐN), nhà thờ và trường học Vàm Nhon, kiến thiết các cơ sở:

1.      Nhà thờ và trường học Cần Thơ, Thủ Ðức

2.      Nhà thờ Biên Hòa

3.      Trường học Ðà Lạt, Ðà Nẵng (và tư thất hiệu trưởng), Phú Hòa, Hòa Duân

4.      Nhà thờ và trường học Tiêng Liêng, Ðam-rông, Rơ Chai, Darahoa, Ða-me, Kambuotte, Tam Kỳ, Sơn Chà, Trung Ðạo (QN - ÐN),

5.      Nhà thờ Quảng Ngải, Hoa Cường, Phú Hòa và tư thất mục sư

6.      Trung tâm huấn luyện Cơ Ðốc gồm có: Trường Thần Ðạo Cơ Ðốc, trường tiểu học Cơ Ðốc, cơ sở nội trú, tư thất giáo chức, tư thất giám thị, trường điều dưỡng.

7.      Bệnh viện Cơ Ðốc và cư ốc cho nhân viên y tế (Sàigòn)

8.      Tu sửa và trang bị máy móc tối tân cho nhà in Thời Triệu.

Phát thanh trong giai đoạn nầy là một phương tiện truyền bá niềm tin phúc âm duy nhất cho đồng bào miền Bắc, và góp phần xây dựng đời sống đức tin cho tín đồ miền Nam. Chương trình Tiếng Nói Hy Vọng phần Việt Ngữ phát thanh mỗi tuần một lần trên bốn đài Ðà Lạt, Sàigòn, Nha Trang và Huế. Ðầu thập niên 1960, mười đài trên toàn quốc phát thanh chương trình Tiếng Nói Hy Vọng hằng tuần, đây là chương trình được thính giả mến chuộng nhất trong các chương trình phát thanh tôn giáo.

Trường Sa Bát nhánh được tận dụng như một phương tiện truyền giáo hữu hiệu với sự tham gia tích cực của nhân viên các ngành và hàng giáo hữu. Riêng ở Sàigòn và vùng ngoại ô, có lúc có 20 trường Sa Bát nhánh được điều hành cùng một lúc. Một trường Sa Bát nhánh độc đáo nhất, khổng lồ nhất thế giới là trường Sa Bát nhánh tại làng cô nhi Phật Giáo Long Thành (Ðồng Nai), học viên là 1.000 trẻ mồ côi với tăng nhi trong làng.

Chương trình nuôi cô nhi trong nhà cũng được phát động từ đầu năm 1970 do tổ chức từ thiện tư nhân tín đồ Cơ Ðốc Phục Lâm Úc Châu tài trợ. Ðây là chương trình bảo trợ những cô nhi còn cha hoặc mẹ, hoặc ông bà chú bác, hoặc thân nhân ruột thịt bằng lòng nuôi dưỡng trẻ mồ côi tại nhà, tiền nuôi dưỡng được giao cho thân nhân để để cấp dưỡng cô nhi. Các em thường được khuyến khích đi học ở các trường của Giáo Hội trong địa phương và được cấp thêm học bổng để sung vào tiền trợ cấp hằng tháng. Trẻ cô nhi và người nuôi dưỡng thường được mời tham gia trường Sa Bát nhánh gần nhà. Mục sư, truyền đạo chủ tọa các Hội thánh thường được mời làm đại diện chương trình tại địa phương. Có khoảng 400 cô nhi được bảo trợ trong chương trình nầy.

Các đoàn bố đạo trung ương và địa phương hoạt động rất tích cực, không hề nghỉ ngơi. Họ đi xe, đi bộ, đi ghe trên các sông rạch vào thành phố, các làng mạc nông thôn, các vùng cao nguyên hẻo lánh để truyền bá phúc âm, gây dựng Hội thánh. Ðoàn Thư Báo Truyền Ðạo được các nhà hảo tâm nước ngoài giúp năm chiếc thuyền để len lỏi trên các sông rạch chằng chịt miền Hậu Giang để phân phát sách báo chứng đạo do nhà in Thời Triệu xuất bản. Lực lượng Thư Báo Truyền Ðạo nầy được đánh giá là lực lượng Thư Báo hùng hậu nhất trong Liên Hiệp Hội Ðông Nam Á, vì tổng số nhân viên lên đến 104 người, hoạt động liên tục không hề mệt mỏi trên khắp nọi nơi.

Trường Thánh Kinh ngày một lớn mạnh, số lượng chiêu sinh mỗi năm một tăng, trong suốt thời kỳ nầy trường liên tục mở khóa dạy. Nhiều Mục sinh tốt nghiệp, được cử về chủ tọa các Hội thánh, giữ các bộ phận chuyên môn ở văn phòng địa hạt, ngành giáo dục, ngành y tế và phần lớn là sung vào Ðoàn Thư Báo Truyền Ðạo của Giáo Hội. Ngoài Thánh Kinh Thần Học Viện, Giáo Hội còn mở trường trung tiểu học ở những nơi có các Hội thánh hoạt động để hổ trợ chương trình truyền giáo cho các Hội thánh ấy. Ngoài hai trường trung học Cơ Ðốc Sàigòn và chi nhánh Ðại Học Ðường Ðông Nam Á, toàn thể Hội thánh trong Giáo Hội có 18 trường trung tiểu học được Bộ Quốc Gia Giáo Dục cho phép hoạt động như sau: Trường Chợ Lớn, Vàm Nhon, Ðà Nẵng Cần Thơ, Tam Kỳ, Phú Hòa, Ðà Lạt, Vĩng Bình, Sơn Chà (QN-ÐN), Thủ Ðức (78/8 xã Phước bình), Ðại Lộc (Hòa Duân-QNÐN), Rơ Chai, Darahoa, Ða-me, Ðam-rông, Pang Tang, Tiêng Liêng, Kamboutte.

Giai đoạn nầy kéo dài hai thập niên, dài nhất trong các thời kỳ lịch sử của Giáo Hội Cơ Ðốc Phục Lâm Việt Nam và cũng là giai đoạn cực thịnh của Giáo Hội nhờ những điều kiện tương đối thuận lợi trong việc đi lại và rao giảng.

Khi đất nước phân đôi vào năm 1954, miền Nam chỉ có 4 Hội thánh là Phú Nhuận, Chợ Lớn, Ðà Lạt và Ðà Nẵng. Ðến năm 1975, Giáo Hội miền Nam đã có 43 Hội thánh nhóm họp để thờ phượng Ðức Chúa Trời: Ðà Nẵng, Ðại Lộc Ðức Mỹ, Trung Ðạo Ðại Lộc, Quảng Huế Ðại Lộc, Hòa Duân Ðại Lộc, Phú Hoà, Sơn Chà, Hòa Cường, Hòa Khánh, Tam Kỳ thuộc tỉnh QN-ÐN. Quảng Ngải, Qui Nhơn, Nha Trang (1973), Ðà Lạt, Ea-Yong B Ðarlac, Ðang Cang Ðarlac, Ea-Kar Ðarlac, Biên Hòa, Chợ Ðệm, Cần Thơ, Vàm Nhon, Lạc Thiện Ðắc Lắc, Pang Tang Ðắc Lắc, Ðam-rông Lâm Ðồng, Krông Bach, Darohoa Lâm Ðồng, Tiêng Liêng Lâm Ðồng, Krong Lanh, Ða-me Lâm Ðồng, Rơ Chai Lâm Ðồng, Kamboutte Lâm Ðồng, Kadeun, Bobla, Sré Bor. Phú Nhuận, Cách Mạng Ðất Mới, Chợ Lớn, Thủ Ðức, Sa Ðéc, Vĩnh Bình, Gò Công, Tu Tra Ðơn Dương, Long Thành (30-8-1991).

VI. Giai Ðoạn thống nhất đất nước (1975-1991):

Ðại Hội Ðồng Ðại Biểu chính thức theo quy định của Giáo Hội được triệu tập tổ chức ngày 10-1-1976, tại nhà thờ Phú Nhuận. Trong Hội Ðồng nầy nhiều biểu quyết đã được thông qua trong đó có những điểm chính như sau:

1.      Bổ nhiệm mục sư về chủ tọa các Hội thánh đang thiếu người chăn

2.      Liên hệ với chính quyền địa phương có nhà thờ hiện chính quyền, các cơ quan, đoàn thể đang sử dụng vào công việc sớm bàn giao lại Hội thánh để có nơi con cái Chúa nhóm họp

3.      Xin chính quyền và vận động ngân quỹ để trùng tu các nhà thờ bị tàn phá vừa qua trong cả nước

4.      Gởi văn thư xin chính quyền cho phép Giáo Hội hoạt động tôn giáo trên toàn quốc

5.      Hội thánh nào chưa bổ dụng được chủ tọa thì trưởng lảo và Ban Trị Sự Hội thánh đó tạm thời điều hành công việc nhóm họp và dạy lẽ đạo

6.      Bầu Ban Trị Sự mới.

Từ 1976 đến 1991, Giáo Hội hoạt động trong phạm vi miền Nam, chưa có thể ra thăm chính thức các Hội thánh miền Bắc để có thể có một Giáo Hội Cơ Ðốc Phục Lâm thống nhất.

Các Hội thánh hoạt động riêng lẻ, chưa có thể tổ chức Hội Ðồng hay họp bàn từng khu vực. Có nhiều Hội thánh vẫn sinh hoạt với một chương trình đầy đủ với Ban trường Sa Bát, Ban Chứng Ðạo, Ban Từ thiện, Gia đình trẻ. Trong lúc ấy nhiều Hội thánh vì nhà thờ chưa có (dự định xây cất chưa được thực hiện thì giải phóng), hoặc hư hỏng chưa được trùng tu, hoặc các cơ quan chính quyền địa phương mượn làm kho, nhà trẻ, văn phòng hợp tác xã chưa trả lại nên phải nhóm ở các nhà riêng tín hữu. Chương trình nhóm họp gồm hát Thánh Ca Tôn Vinh Chúa, học lời Chúa qua sự làm chứng của các trưởng lão hay chức viên của Ban Trị Sự.

Giáo Hội hy vọng một ngày gần đây được chính quyền cho phép các nhà thờ được xây cất, trùng tu để Giáo Hữu có nơi nhóm lại Thờ Phượng Ðức Chúa Trời cho thỏa lòng ước mong như Hội thánh Sa Ðéc đã được chính quyền cho phép sinh hoạt lại ngày 31-1-1989, Hội thánh Cần Thơ, Vàm Nhon được mở cửa 1989, và một địa điểm mới nhất là Hội thánh Long Thành (xã Phước Thái) Ðồng Nai, được giấy phép Ban Tôn Giáo Ðồng Nai ngày 30-8-1991 cho nhóm lại.

Tài liệu Hội Thánh

 Sơ Lược Lịch Sử Truyền Giáo Của

Giáo Hội Báp Tít Nam Phương Tại Miền Nam Việt Nam

Từ Năm 1959 Ðến Năm 1975

Các giáo sĩ Báp-tít Nam Phương đến Việt Nam truyền giáo từ năm 1959 đến năm 1975. Gia đình giáo sĩ đầu tiên đến Việt Nam học ngôn ngữ, tập quán, phong tục để có thể truyền giáo cho người Việt Nam là gia đình ông bà giáo sĩ Herman Hayes. Kế đến là các ông bà giáo sĩ William Roberson, Samuel Longbottom, Lewis Myers, Samuel James, Robert Davis, Ron Merrell, Earl Beengs, Peyton Moore, Robert Compher, Walter Routh, Jim Gayle, James Kellum, Joe Turman, David Wigger, Gene Tunnell, Ken Goad. Ông bà Jim Humphries đến Việt Nam hầu việc Chúa trong tư cách tuyên úy. Ngoài ra, còn có nhiều thanh niên, thiếu nữ độc thân đến để hổ trợ cho công tác truyền giáo với nhiệm kỳ hai năm trong đó có David Lincohnhocker, George Pickle, Mary Kay Johnson, Rosalie Beck, Karen Russey Gross.

Những hội thánh được thành lập bao gồm Hội Thánh Ân Ðiển, Hội Thánh Bình An tại Sài Gòn, Hội Thánh Ðức Tin, Chi Hội Hàng Xanh tại Gia Ðịnh, Hội Thánh Phú Thọ Hòa, Hội Thánh Bình Tiên tại Chợ Lớn. Tại Miền Trung, ngay tại Ðà Nẵng có Hội Thánh Hy Vọng với nơi nhóm lại thật khang trang và cách tổ chức rất qui củ. Công việc Chúa tại nơi này phần lớn do Ông Bà Giáo Sĩ Lewis Myers gầy dựng với các tín hữu đầy lòng sốt sắng, nhiệt thành. Tại Quảng Ngãi có nhiều nhóm tín hữu nhóm lại dưới sự hướng dẫn và huấn luyện của Ông Bà Giáo Sĩ Walter Routh. Tại Huế Ông Bà Giáo Sĩ Robert Davis thành lập được một hội thánh ngay tại thành nội với sự nhóm lại rất trang nghiêm. Qui Nhơn là nơi Ông Bà Giáo Sĩ Robert Compher hầu việc Chúa. Hội Thánh nơi này có nơi nhóm lại rất tốt do Ông Bà Giáo Sĩ Robert Compher cùng các tuyên úy và các tín hữu Việt Nam góp công xây cất. Hội Thánh tại Nha Trang do Mục Su Nguyễn Xuân Cảnh đảm nhiệm với sự hỗ trợ của các giáo sĩ. Chi Hội ở Phước Hải là địa điểm truyền giáo khá gần Nha Trang. Ông Bà Giáo Sĩ Jim Gayles đến hầu việc Chúa tại Cam Ranh. Tại đây có Giáo Sư Nguyễn Xuân Hà nguyên là Thanh Tra Trung học Cam Ranh và là người lãnh đạo đầy khả năng. Dưới sự hướng dẫn của ông và sự hỗ trợ của các giáo sĩ và các tuyên úy, một Cô Nhi Viện được thành lập. Vào cuối Tháng Tư năm 1975, các em cô nhi tại Cô Nhi Viện này được đưa vào Miền Nam và sau đó được đưa sang Hoa Kỳ. Tại Ðà Lạt có Hội Thánh Ðức Tin được thành lập với một số gia đình tín hữu. Ðây là nơi các giáo sĩ được đưa đến để học Việt Ngữ trước khi đảm nhận nhiệm sở. Tại Cần Thơ Ông Bà Giáo Sĩ Herman Hayes là người đã gầy dựng và tiếp tục truyền giáo cho đến khi phải rời khỏi Việt Nam. Vào năm 1969 có một chương trình truyền giảng được phát động từ những nơi được kể đến trên đây. Số người tin Chúa qua chương trình truyền giảng này tuy ít như chính chương trình này đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công tác truyền giáo của Giáo Hội Báp Tít Nam Phương.

Trụ sở của Cơ Quan Truyền Giáo tọa lạc tại 111 Chi Lăng, Phú Nhuận. Trong 5 năm đầu thập niên 1970, trụ sở này là văn phòng trung ương của Hội Truyền Giáo. Phần trong cùng của cơ sở được dùng làm nơi cư ngụ cho hai gia đình giáo sĩ. Phần trước là Phòng Sách gắn liền với Cơ Quan Tu Thư Và Ấn Loát do Giáo Sĩ William Roberson làm Giám Ðốc. Cùng làm việc với ông có Ông Lê Văn Hòa đặc trách về tu thư và Ông Trịnh Ngọc Thanh đặc trách về ấn loát cùng các nhân viên khác.

Công tác xã hội do Tiến Sĩ Gene V. Tunnell hướng dẫn. Công tác y tế do Bà Giáo Sĩ Rachel James đảm trách. Từ những xe y tế lưu động nhiều bệnh nhân được chẩn bệnh và phát thuốc miễn phí. Chương trình Học Kinh Thánh Hàm Thụ Và Phát Thanh do Giáo Sĩ Peyton Moore chuẩn bị với sự cọng tác của Mục Sư Ðỗ Văn Dũng.

Viện Thần Học Báp-tít Việt Nam được thành lập ở Thủ Ðức và sau đó được dời về 33-B Nguyễn Văn Trương, Gia Ðịnh. Người đã gầy dựng, chăm sóc và mang hết tâm tình, năng lực phục vụ trong tư cách Viện Trưởng từ thuở ban đầu cho đến khi Viện Thần Học phải đóng cửa làTiến Sĩ Samuel James. Giáo ban của Viện Thần Học gồm các giáo sĩ trong nước cũng như ngoài nước. Tiến Sĩ Leo Crisman là người đã tận tụy gầy dựng một thư viện trên 3,000 cuốn sách rất giá trị. Những người đã hoàn tất học trình cử nhân thần học của Viện Thần Học Báp-tít Việt Nam là các mục sư Lê Quốc Chánh, Ðỗ Vĩnh Thành, Trương Văn Hy, Ðào Văn Chinh, Ðỗ Văn Dũng và Dư Kiện Sanh. Song song với việc đào tạo người hầu việc Chúa trong học trình cử nhân thần học, Viện Thần Học còn có chương trình huấn luyện nữ giáo viên. Chương trình huấn luyện này do Cô Olive Allen và các bà giáo sĩ đảm trách. Từ đầu năm 1974 đến tháng 4 năm 1975 Viện Thần Học còn phát triển chương trình huấn luyện cho các lãnh đạo được những hội thánh quanh vùng cử đến tham dự. Trong khoảng đầu năm 1975 Mục Sư Ðào Văn Chinh là người đảm nhận chức vụ Xử Lý Thường Vụ Viện Trưởng Viện Thần Học Báp Tít Việt Nam cho đến khi cơ sở của viện phải trao cho tân chánh quyền.

Mục sư Ðào Văn Chinh

 Lịch sử Hội Truyền Giáo Tin Lành Mennonite tại Việt Nam.

Hội Truyền Giáo Tin Lành Mennonite tại Việt Nam bắt đầu hoạt động vào năm 1957 khi ông bà Giáo sĩ James và Arlene Stauffer đến Sàigòn dưới sự bảo trợ của Hội Ðồng Mennonite tại Lancaster, Pennylvania. Ông bà làm việc dưới Ðoàn Truyền Giáo và Xã Hội Mennonite Ðông Phương (Eastern Mennonite Board of Missions and Charities). Sau nhiều năm hoạt động, đến năm 1961, có nhiều tín đồ được làm phép báp-têm. Một Trung Tâm Sinh Viên của Hội Mennonite được tạo mãi ở đối diện với Bệnh Viện Bình Dân. Trung Tâm nầy được dùng cho tín đồ họp mặt, thông công. Tại đây cũng có một phòng đọc sách, thư viện và các lớp dạy anh ngữ đã được tổ chức để giúp đỡ các sinh viên học sinh.

Vào năm 1964, chính phủ thừa nhận Hội Truyền Giáo Tin Lành Mennonite. Ðến năm 1973, các Hội Thánh họp với nhau và thành lập Giáo Hội Tin Lành, hệ phái Mê-nô-nít. Giáo Hội Tin Lành Mê-nô-nít được tự trị, không lệ thuộc vào Hội Truyền Giáo lúc đó.

Sau khi đất nước thống nhất, tài sản của Hội Thánh và Hội Truyền Giáo bị chính quyền trưng dụng. Một số tín đồ rời Việt Nam, nhiều người khác trở về quê, những người còn lại đến nhóm các Hội Thánh Tin Lành Việt Nam hoặc Báp Tít ở Thành Phố Hồ Chí Minh.

Ngày nay, có nhiều nhóm tín hữu Mennonite trong nhiều nơi ở Việt Nam. Nhiều tín hữu được giao phó các chức vụ lãnh đạo hội thánh ở Philadelphia, Sacramento và Honolulu.

Hội Truyền Giáo Mennonite thật ra đã bắt đầu hoạt động từ năm 1954 khi Ủy Ban Trung Ương Mennonite (Mennonite Central Committee hay MCC) đến miền Nam để giúp đỡ người tị nạn. Ðây là cơ quan cứu trợ và phát triển của tất cả các Hội thánh Mennonite ở Canada và Hoa Kỳ. Sau đó MCC chú tâm vào công tác y tế và nông nghiệp trên vùng cao nguyên. Các chuyên viên của MCC như y tá, bác sĩ, kỷ sư nông nghiệp... cộng tác chặt chẽ với Hội Thánh Tin Lành Việt Nam làm việc tại Bệnh Viện Cùi Ban Mê Thuộc (từ năm 1955) và Bệnh Viện Tin Lành Hòn Chồng Nha Trang (từ năm 1960).

Vào năm 1966, MCC thành lập Tổ Chức Xã Hội Tin Lành (Vietnam Christian Service hay VNCS) với sự cộng tác của Church World Service và Lutheran World Relief. Các nhân viên từ Ấn Ðộ, Nhật Bản, Thụy Sĩ, Mỹ, Gia Nã Ðại cùng làm việc với nhau để giúp đỡ xã hội, y tế, giáo dục và nông nghiệp ở các nơi như Pleiku, Quãng Ngải, Tam Kỳ. Di Linh, Huế và Sàigòn.

Các nhân viên Mennonite tình nguyện đến giúp Việt Nam nhằm mục đích hòa bình, ở Việt Nam hay Mỹ. MCC luôn cố gắng giúp nạn nhân chiến tranh ở miền Nam lẫn miền Bắc, từ năm 1966, Hội thỉnh thoảng gởi đồ cứu trợ cho miền Bắc. Sau chiến tranh, MCC tiếp tục tìm cách giúp đỡ dân chúng Việt Nam và đã mở một văn phòng tại Hà Nội vào năm 1990.

Giáo sĩ Luke S. Martin