Hình 1. Sự phát triển tuyến sinh dục của cua cái (Giai đoạn 1 - a, giai đoạn 2 - b, giai đoạn 3 - c, giai đoạn 4 - d) và cua đực (e)

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản
Số 2/2013
98
• 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
Giai đoạn IV: Giai đoạn thành thục. Vào đầu 
giai đoạn này tuyến sinh dục tăng tới mức tối đa, 
túi chứa tinh lồi lên, noãn sào có màu cam hoặc đỏ. 
Có thể nhìn thấy màu cam từ mai cua. Nang trứng 
phồng to, cua sẵn sàng đẻ trứng.
1.3. Kích cỡ tham gia sinh sản lần đầu
Kết quả nghiên cứu cho thấy kích cỡ sinh sản là 
cua có chiều rộng mai nhỏ nhất 2,8 cm và lớn nhất 
là 3 cm, cua có khối lượng nhỏ nhất 8,7g và lớn 
nhất 12,1g có thể tham gia sinh sản. Sức sinh sản 
tương đối đạt 199 ± 93 trứng/cua mẹ, sức sinh sản 
tuyệt đối đạt 24 ± 9 trứng/g cua mẹ và không chênh 
lệch so với một số loài cua đồng khác như loài
S. germaini với sức sinh sản tương đối là 22,29 ± 
4,73 trứng/g cua mẹ (Lê Thị Bình, 2011). Cua có kích 
cỡ trung bình 10 g, số lượng trứng lớn nhất trung 
bình đạt 238 trứng/con và sức sinh sản 25 trứng/g, 
trung bình 155 trứng/con và sức sinh sản 21 trứng/g. 
1.4. Quá trình giao vĩ và đẻ trứng
Cũng như các loài cua biển, quá trình giao vỹ của 
cua đồng diễn ra khi cua cái mới lột xác xong, cơ thể 
còn non mềm, lúc này con đực dùng chân bò lật ngửa 
con cua cái, phần bụng (yếm cua) của chúng mở về 
phía sau và áp vào nhau, Cơ quan giao cấu của con 
đực có dạng hình mũi kiếm nằm ở gốc chân bụng thứ 
nhất sẽ gắn vào hai lỗ sinh dục (lỗ đẻ) của con cái 
nằm ở gốc chân bò thứ 3. Thời gian mỗi lần cặp đôi, 
giao vĩ khoảng 30 - 60 phút, quá trình cặp đôi giao vĩ 
có thể tiến hành lặp đi lặp lại nhiều lần và có sự lựa 
chọn con đực trong khi tiến hành giao vĩ. Sau khi giao 
vĩ tinh trùng được gắn vào 2 hốc chứa tinh nằm bên 
trong, phía sau tim của con cái, sau quá trình giao vĩ 
2 - 3 ngày, tuyến sinh dục bắt đầu phát triển mạnh. 
Quá trình đẻ trứng của cua cũng tương tự như 
các loài cua đồng khác. Cua đồng đẻ trứng trên nền 
đáy. Trứng mới đẻ có đường kính trung bình khoảng 
1,5 mm có màu vàng đậm, trứng tròn, căng nước và 
rời rạc. Sau đó, cua sẽ thu gom trứng lại vào trong 
yếm bằng các đôi phần phụ. Quá trình đẻ trứng và 
thu gom trứng kéo dài khoảng 2 đến 4 giờ. Hiện 
tượng đặc biệt được ghi nhận là sau khi đẻ trứng 
xong, cua cái ôm trứng rất ít xuống nước mà thường 
bò lên những nơi có giá thể cao nằm bất động và 
trở nên rất hung hăng khi bị tác động. Cua rất dễ 
nhả trứng nếu có tác động đột ngột hoặc thăm dò, 
lấy trứng từ yếm cua. Trong một số trường hợp, cua 
mẹ đẻ trứng nhưng không gom được trứng được 
ghi nhận bởi Trần Nguyễn Duy Khoa và ctv. (2011). 
1.5. Quá trình phát triển phôi
Không giống như một số loài giáp xác khác, quá 
trình phát triển phôi của cua đồng diễn ra trong yếm 
của cua mẹ. Phôi được cua mẹ ôm trong yếm và 
được bảo vệ cho đến lúc nở thành cua con và thoát 
ra ngoài môi trường, giai đoạn này kéo dài khoảng 
12 - 15 ngày. Phôi mới được hình thành có màu 
vàng tươi và bắt đầu phân cắt để phát triển. Theo 
sự phát triển của phôi, các tế bào chất tập trung vào 
giữa, hình thành các cơ quan và nở thành cua con. 

tải về 2.1 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: