Mahavaggapali (Vin. Mv.;mahava.)


Tarunapasannamahamattavatthu



tải về 13.37 Mb.
trang32/46
Chuyển đổi dữ liệu31.12.2017
Kích13.37 Mb.
#35183
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   46

171. Tarunapasannamahamattavatthu

283. Assosum kho manussa Bhagavata kira yagu anubbata madhugolakabcati. Te kalasseva, bhojjayagum patiyadenti madhugolakabca. Bhikkhu kalasseva bhojjayaguya dhata madhugolakena ca bhattagge na cittarupam paribhubjanti. Tena kho pana samayena abbatarena tarunapasannena mahamattena svatanaya Buddhappamukho bhikkhusavgho nimantito hoti. Atha kho tassa tarunapasannassa mahamattassa etadahosi-- “Yamnunaham addhatelasannam bhikkhusatanam addhatelasani mamsapatisatani patiyadeyyam, ekamekassa bhikkhuno ekamekam mamsapatim upanameyyan”ti. Atha kho so tarunapasanno mahamatto tassa rattiya accayena panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva addhatelasani ca mamsapatisatani, Bhagavato kalam arocapesi– “Kalo, bhante, nitthitam bhattan”ti. Atha kho Bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena tassa tarunapasannassa mahamattassa nivesanam tenupasavkami, upasavkamitva pabbatte asane nisidi, saddhim bhikkhusavghena. Atha kho so tarunapasanno mahamatto bhattagge bhikkhu parivisati. Bhikkhu evamahamsu– “Thokam, avuso, dehi; thokam, avuso, dehi”ti. “Ma kho tumhe, bhante,– ‘ayam tarunapasanno mahamatto’ti (CS:Mv.pg.317) thokam thokam patigganhatha. Bahum me khadaniyam bhojaniyam patiyattam, addhatelasani ca mamsapatisatani. Ekamekassa bhikkhuno ekamekam mamsapatim upanamessamiti. Patigganhatha, bhante, yavadatthan”ti. “Na kho mayam, avuso, etamkarana thokam thokam patigganhama, api ca mayam kalasseva bhojjayaguya dhata madhugolakena ca. Tena mayam thokam thokam patigganhama”ti. Atha kho so tarunapasanno mahamatto ujjhayati khiyyati vipaceti– “Kathabhi nama bhadanta maya nimantita abbassa bhojjayagum paribhubjissanti, na caham patibalo yavadattham datun”ti kupito anattamano asadanapekkho bhikkhunam patte purento agamasi– bhubjatha va haratha vati. Atha kho so tarunapasanno mahamatto Buddhappamukham bhikkhusavgham panitena (Mv.I,223.) khadaniyena bhojaniyena sahattha santappetva sampavaretva Bhagavantam bhuttavim onitapattapanim ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho tam tarunapasannam mahamattam Bhagava dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami.



Atha kho tassa tarunapasannassa mahamattassa acirapakkantassa Bhagavato ahudeva kukkuccam, ahu vippatisaro– “Alabha vata me, na vata me labha; dulladdham vata me, na vata me suladdham; yoham kupito anattamano asadanapekkho bhikkhunam patte purento agamasim– ‘bhubjatha va haratha va’ti. Kim nu kho maya bahum pasutam pubbam va apubbam va”ti? Atha kho so tarunapasanno mahamatto yena Bhagava tenupasavkami, upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho so tarunapasanno mahamatto Bhagavantam etadavoca-- “Idha mayham, bhante, acirapakkantassa Bhagavato ahudeva kukkuccam, ahu vippatisaro ‘alabha vata me, na vata me labha; dulladdham vata me, na vata me suladdham; yoham kupito anattamano asadanapekkho bhikkhunam patte purento agamasim– bhubjatha va haratha vati. Kim nu kho maya bahum pasutam, pubbam va apubbam va’ti. Kim nu kho maya, bhante, bahum pasutam, pubbam va apubbam va”ti? “Yadaggena taya, avuso, svatanaya Buddhappamukho bhikkhusavgho nimantito tadaggena te bahum pubbam pasutam. Yadaggena te (CS:Mv.pg.318) ekamekena bhikkhuna ekamekam sittham patiggahitam tadaggena te bahum pubbam pasutam, sagga te araddha”ti. Atha kho so tarunapasanno mahamatto– “Labha kira me, suladdham kira me, bahum kira maya pubbam pasutam, sagga kira me araddha”ti– hattho udaggo utthayasana Bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. Atha kho Bhagava etasmim nidane etasmim pakarane bhikkhusavgham sannipatapetva bhikkhu patipucchi--”Saccam kira, bhikkhave, bhikkhu abbatra nimantita abbassa bhojjayagum paribhubjanti”ti? “Saccam, Bhagava”ti. Vigarahi Buddho Bhagava …pe… kathabhi nama te, bhikkhave, moghapurisa abbatra nimantita abbassa bhojjayagum paribhubjissanti. Netam, bhikkhave, appasannanam va pasadaya …pe… vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi (Mv.I,224.) “Na, bhikkhave, abbatra nimantitena abbassa bhojjayagu paribhubjitabba. Yo paribhubjeyya, yathadhammo karetabbo”ti.
Tarunapasannamahamattavatthu nitthitam.


172. Belatthakaccanavatthu



284. Atha kho Bhagava Andhakavinde yathabhirantam viharitva yena Rajagaham tena carikam pakkami, mahata bhikkhusavghena saddhim, addhatelasehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena Belattho Kaccano Rajagaha Andhakavindam addhanamaggappatipanno hoti, pabcamattehi sakatasatehi, sabbeheva gulakumbhapurehi. Addasa kho Bhagava Belattham Kaccanam duratova agacchantam, disvana magga okkamma abbatarasmim rukkhamule nisidi. Atha kho Belattho Kaccano yena Bhagava tenupasavkami, upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam thito kho Belattho Kaccano Bhagavantam etadavoca-- “Icchamaham, bhante, ekamekassa bhikkhuno ekamekam gulakumbham datun”ti. “Tena hi tvam, Kaccana, ekamyeva gulakumbham ahara”ti. “Evam, bhante”ti kho Belattho Kaccano Bhagavato patissunitva ekamyeva gulakumbham adaya yena Bhagava tenupasavkami, upasavkamitva Bhagavantam etadavoca-- “Abhato § , bhante, gulakumbho; kathaham, bhante, patipajjami”ti? “Tena hi tvam, Kaccana, bhikkhunam gulam dehi”ti. “Evam, bhante”ti kho Belattho Kaccano Bhagavato patissunitva (CS:Mv.pg.319) bhikkhunam gulam datva Bhagavantam etadavoca-- “Dinno, bhante, bhikkhunam gulo, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham, bhante, patipajjami”ti? “Tena hi tvam, Kaccana, bhikkhunam gulam yavadattham dehi”ti. “Evam, bhante”ti kho Belattho Kaccano Bhagavato patissunitva bhikkhunam gulam yavadattham datva Bhagavantam etadavoca-- “Dinno, bhante, bhikkhunam gulo yavadattho, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham, bhante, patipajjami”ti? “Tena hi tvam, Kaccana, bhikkhu gulehi santappehi”ti. “Evam, bhante”ti kho Belattho Kaccano Bhagavato patissunitva bhikkhu gulehi santappesi. Ekacce bhikkhu pattepi puresum parissavananipi thavikayopi puresum. Atha kho Belattho Kaccano bhikkhu gulehi santappetva Bhagavantam etadavoca-- “Santappita, bhante, bhikkhu gulehi, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham, bhante, patipajjami”ti? “Tena (Mv.I,225.) hi tvam, Kaccana, vighasadanam gulam dehi”ti. “Evam, bhante”ti kho Belattho Kaccano Bhagavato patissunitva vighasadanam gulam datva Bhagavantam etadavoca-- “Dinno, bhante vighasadanam gulo, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham, bhante, patipajjami”ti? “Tena hi tvam, Kaccana, vighasadanam gulam yavadattham dehi”ti. “Evam, bhante”ti kho Belattho Kaccano Bhagavato patissunitva vighasadanam gulam yavadattham datva Bhagavantam etadavoca-- “Dinno, bhante, vighasadanam gulo yavadattho, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham, bhante, patipajjami”ti? “Tena hi tvam, Kaccana, vighasade gulehi santappehi”ti. “Evam, bhante”ti kho Belattho Kaccano Bhagavato patissunitva vighasade gulehi santappesi. Ekacce vighasada kolambepi ghatepi puresum, pitakanipi ucchavgepi puresum. Atha kho Belattho Kaccano vighasade gulehi santappetva Bhagavantam etadavoca-- “Santappita, bhante, vighasada gulehi, bahu cayam gulo avasittho. Kathaham, bhante, patipajjami”ti? “Naham tam, Kaccana, passami sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya yassa so gulo paribhutto samma parinamam gaccheyya, abbatra Tathagatassa va Tathagatasavakassa va. Tena hi tvam, Kaccana, tam gulam appaharite va chaddehi, appanake va udake opilapehi”ti. “Evam, bhante”ti kho Belattho Kaccano Bhagavato patissunitva tam gulam appanake udake (CS:Mv.pg.320) opilapeti. Atha kho so gulo udake pakkhitto ciccitayati citicitayati padhupayati § sampadhupayati. Seyyathapi nama phalo divasamsantatto udake pakkhitto ciccitayati citicitayati padhupayati sampadhupayati, evameva so gulo udake pakkhitto ciccitayati citicitayati padhupayati sampadhupayati.

Atha kho Belattho Kaccano samviggo lomahatthajato yena Bhagava tenupasavkami, upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnassa kho Belatthassa Kaccanassa Bhagava anupubbim katham kathesi, seyyathidam– “Danakatham silakatham saggakatham, kamanam adinavam okaram samkilesam, nekkhamme anisamsam pakasesi. Yada Bhagava abbasi Belattham Kaccanam kallacittam, muducittam, vinivaranacittam, udaggacittam, pasannacittam, atha ya Buddhanam samukkamsika dhammadesana, tam pakasesi …pe… evameva Belatthassa (Mv.I,226.) Kaccanassa tasmimyeva asane virajam vitamalam dhammacakkhum udapadi– yam kibci samudayadhammam sabbam tam nirodhadhammanti. Atha kho Belattho Kaccano ditthadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogalhadhammo tinnavicikiccho vigatakathamkatho vesarajjappatto aparappaccayo satthusasane Bhagavantam etadavoca-- “Abhikkantam, bhante. Abhikkantam, bhante. Seyyathapi, bhante, nikkujjitam va ukkujjeyya …pe… evamevam kho Bhagavata anekapariyayena dhammo pakasito. Esaham, bhante, Bhagavantam saranam gacchami, dhammabca, bhikkhusavghabca. Upasakam mam Bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranagatan”ti.

Atha kho Bhagava anupubbena carikam caramano yena Rajagaham tadavasari. Tatra sudam Bhagava Rajagahe viharati Veluvane Kalandakanivape. Tena kho pana samayena Rajagahe gulo ussanno hoti. Bhikkhu– gilanasseva Bhagavata gulo anubbato, no agilanassati– kukkuccayanta gulam na bhubjanti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami, bhikkhave, gilanassa gulam, agilanassa gulodakanti.
Belatthakaccanavatthu nitthitam.


173. Pataligamavatthu

285. § Atha (CS:Mv.pg.321) kho Bhagava Rajagahe yathabhirantam viharitva yena Pataligamo tena carikam pakkami, mahata bhikkhusavghena saddhim, addhatelasehi bhikkhusatehi. Atha kho Bhagava anupubbena carikam caramano yena Pataligamo tadavasari. Assosum kho Pataligamika upasaka– “Bhagava kira Pataligamam anuppatto”ti. Atha kho Pataligamika upasaka yena Bhagava tenupasavkamimsu, upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu. Ekamantam nisinne kho Pataligamike upasake Bhagava dhammiya kathaya sandassesi, samadapesi, samuttejesi, sampahamsesi. Atha kho Pataligamika upasaka Bhagavata dhammiya kathaya sandassita samadapita samuttejita sampahamsita Bhagavantam etadavocum– “Adhivasetu no, bhante, Bhagava avasathagaram saddhim bhikkhusavghena”ti. Adhivasesi Bhagava tunhibhavena. Atha kho Pataligamika upasaka Bhagavato adhivasanam viditva utthayasana Bhagavantam abhivadetva (Mv.I,227.) padakkhinam katva yena avasathagaram tenupasavkamimsu, upasavkamitva sabbasantharim avasathagaram santharitva, asanani pabbapetva, udakamanikam patitthapetva, telapadipam aropetva yena Bhagava tenupasavkamimsu, upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam atthamsu. Ekamantam thita kho Pataligamika upasaka Bhagavantam etadavocum– “Sabbasantharisanthatam, bhante, avasathagaram. Asanani pabbattani. udakamaniko patitthapito. Telapadipo aropito. Yassadani, bhante, Bhagava kalam mabbati”ti.

Atha kho Bhagava nivasetva pattacivaramadaya saddhim bhikkhusavghena yena avasathagaram tenupasavkami; upasavkamitva pade pakkhaletva avasathagaram pavisitva majjhimam thambham nissaya puratthabhimukho nisidi. Bhikkhusavghopi kho pade pakkhaletva avasathagaram pavisitva pacchimam bhittim nissaya puratthabhimukho nisidi, Bhagavantamyeva purakkhatva. Pataligamikapi kho upasaka pade pakkhaletva avasathagaram pavisitva puratthimam bhittim nissaya pacchimabhimukha nisidimsu, Bhagavantamyeva purakkhatva. Atha kho Bhagava Pataligamike upasake amantesi--

(CS:Mv.pg.322) § “Gahapatayo, adinava dussilassa silavipattiya. Katame pabca? Idha, gahapatayo, dussilo silavipanno pamadadhikaranam mahatim bhogajanim nigacchati. Ayam pathamo adinavo dussilassa silavipattiya. Puna caparam, gahapatayo, dussilassa silavipannassa papako kittisaddo abbhuggacchati. Ayam dutiyo adinavo dussilassa silavipattiya. Puna caparam, gahapatayo, dussilo silavipanno yabbadeva parisam upasavkamati, yadi khattiyaparisam, yadi brahmanaparisam, yadi gahapatiparisam, yadi samanaparisam, avisarado upasavkamati mavkubhuto. Ayam tatiyo adinavo dussilassa silavipattiya. Puna caparam, gahapatayo, dussilo silavipanno sammulho kalamkaroti. Ayam catuttho adinavo dussilassa silavipattiya. Puna caparam, gahapatayo, dussilo silavipanno kayassa bheda param marana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati. Ayam pabcamo adinavo dussilassa silavipattiya. Ime kho, gahapatayo, pabca adinava dussilassa silavipattiya.



§ “Pabcime, gahapatayo, anisamsa silavato silasampadaya. (Mv.I,228.) Katame pabca? Idha, gahapatayo, silava silasampanno appamadadhikaranam mahantam bhogakkhandham adhigacchati. Ayam pathamo anisamso silavato silasampadaya Puna caparam, gahapatayo, silavato silasampannassa kalyano kittisaddo abbhuggacchati. Ayam dutiyo anisamso silavato silasampadaya. Puna caparam, gahapatayo, silava silasampanno yabbadeva parisam upasavkamati, yadi khattiyaparisam, yadi brahmanaparisam, yadi gahapatiparisam, yadi samanaparisam, visarado upasavkamati amavkubhuto. Ayam tatiyo anisamso silavato silasampadaya. Puna caparam, gahapatayo, silava silasampanno asammulho kalamkaroti. Ayam catuttho anisamso silavato silasampadaya. Puna caparam, gahapatayo, silava silasampanno kayassa bheda param marana sugatim saggam lokam upapajjati. Ayam pabcamo anisamso silavato silasampadaya. Ime kho, gahapatayo, pabca anisamsa silavato silasampadayati.

Atha kho Bhagava Pataligamike upasake bahudeva rattim dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva uyyojesi (CS:Mv.pg.323) “Abhikkanta kho, gahapatayo, ratti. Yassadani tumhe kalam mabbatha”ti. “Evam, bhante”ti, kho Pataligamika upasaka Bhagavato patissunitva utthayasana Bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkamimsu. Atha kho Bhagava acirapakkantesu Pataligamikesu upasakesu subbagaram pavisi.


Pataligamavatthu nitthitam.


174. Sunidhavassakaravatthu

286. Tena kho pana samayena Sunidhavassakara Magadhamahamatta Pataligame nagaram mapenti Vajjinam patibahaya. Addasa kho Bhagava rattiya paccusasamayam paccutthaya dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena sambahula devatayo pataligame vatthuni parigganhantiyo. Yasmim padese mahesakkha devata vatthuni parigganhanti, mahesakkhanam tattha rajunam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum. Yasmim padese majjhima devata vatthuni parigganhanti, majjhimanam tattha rajunam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum. Yasmim padese nica devata vatthuni parigganhanti, nicanam tattha rajunam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum. Atha kho Bhagava ayasmantam Anandam amantesi-- “Ke nu kho te, Ananda, pataligame nagaram mapenti”ti? “Sunidhavassakara (Mv.I,229.) bhante, Magadhamahamatta pataligame nagaram mapenti Vajjinam patibahaya”ti. Seyyathapi, Ananda, devehi Tavatimsehi saddhim mantetva, evameva kho, Ananda, Sunidhavassakara Magadhamahamatta Pataligame nagaram mapenti Vajjinam patibahaya. Idhaham, Ananda, rattiya paccusasamayam paccutthaya addasam dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena sambahula devatayo pataligame vatthuni parigganhantiyo. Yasmim padese mahesakkha devata vatthuni parigganhanti, mahesakkhanam tattha rajunam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum. Yasmim padese majjhima devata vatthuni parigganhanti, majjhimanam tattha rajunam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum. Yasmim padese nica devata vatthuni parigganhanti, nicanam tattha rajunam rajamahamattanam cittani namanti nivesanani mapetum. Yavata, Ananda, ariyam ayatanam, yavata vanippatho, idam agganagaram bhavissati pataliputtam putabhedanam. Pataliputtassa kho, Ananda, tayo antaraya (CS:Mv.pg.324) bhavissanti– aggito va udakato va abbhantarato va mithubhedati.

Atha kho Sunidhavassakara Magadhamahamatta yena Bhagava tenupasavkamimsu, upasavkamitva Bhagavata saddhim sammodimsu, sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam atthamsu. Ekamantam thita kho Sunidhavassakara Magadhamahamatta Bhagavantam etadavocum– “Adhivasetu no bhavam Gotamo ajjatanaya bhattam saddhim bhikkhusavghena”ti. Adhivasesi Bhagava tunhibhavena. Atha kho Sunidhavassakara Magadhamahamatta Bhagavato adhivasanam viditva pakkamimsu. Atha kho Sunidhavassakara Magadhamahamatta panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva Bhagavato kalam arocapesum– “Kalo, bho Gotama, nitthitam bhattan”ti. Atha kho Bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena Sunidhavassakaranam Magadhamahamattanam parivesana tenupasavkami; upasavkamitva pabbatte asane nisidi saddhim bhikkhusavghena Atha kho Sunidhavassakara Magadhamahamatta Buddhappamukham bhikkhusavgham panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappetva sampavaretva Bhagavantam bhuttavim onitapattapanim ekamantam nisidimsu. Ekamantam nisinne kho Sunidhavassakare Magadhamahamatte Bhagava imahi gathahi anumodi–

“Yasmim padese kappeti, vasam panditajatiyo;

Silavantettha bhojetva, sabbate brahmacarayo § .

“Ya tattha devata asum, tasam dakkhinamadise;

Ta pujita pujayanti, manita manayanti nam.

(Mv.I,230.) “Tato nam anukampanti, mata puttamva orasam;

Devatanukampito poso, sada bhadrani passati”ti.

Atha kho Bhagava Sunidhavassakare Magadhamahamatte imahi gathahi anumoditva utthayasana pakkami. Tena kho pana samayena Sunidhavassakara Magadhamahamatta Bhagavantam pitthito pitthito anubandha honti, “Yenajja samano Gotamo dvarena nikkhamissati, tam Gotamadvaram nama bhavissati (CS:Mv.pg.325) yena titthena Gavgam nadim uttarissati, tam Gotamatittham nama bhavissati”ti. Atha kho Bhagava yena dvarena nikkhami, tam Gotamadvaram nama ahosi. Atha kho Bhagava yena Gavga nadi tenupasavkami. Tena kho pana samayena Gavga nadi pura hoti samatittika kakapeyya. Manussa abbe navam pariyesanti abbe ulumpam pariyesanti, abbe kullam bandhanti ora param gantukama. Addasa kho Bhagava te manusse abbe navam pariyesante, abbe ulumpam pariyesante, abbe kullam bandhante ora param gantukame, disvana seyyathapi nama balava puriso samibjitam va baham pasareyya, pasaritam va baham samibjeyya, evameva kho Gavgaya nadiya orimatire antarahito parimatire paccutthasi saddhim bhikkhusavghena. Atha kho Bhagava etamattham viditva tayam velayam imam udanam udanesi–

“Ye taranti annavam saram;

Setum katvana visajja pallalani.

Kullabhi jano bandhati.

Tinna medhavino jana”ti.


Sunidhavassakaravatthu nitthitam.


175. Kotigame saccakatha

287. Atha kho Bhagava yena Kotigamo tenupasavkami. Tatra sudam Bhagava Kotigame viharati. Tatra kho Bhagava bhikkhu amantesi-- § “Catunnam, bhikkhave, ariyasaccanam ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamabceva tumhakabca. Katamesam catunnam? Dukkhassa, bhikkhave, ariyasaccassa ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamabceva tumhakabca. Dukkhasamudayassa ariyasaccassa …pe… dukkhanirodhassa ariyasaccassa …pe… dukkhanirodhagaminiya patipadaya ariyasaccassa ananubodha appativedha evamidam dighamaddhanam sandhavitam samsaritam mamabceva tumhakabca. Tayidam, bhikkhave, dukkham ariyasaccam (Mv.I,231.) anubuddham patividdham, dukkhasamudayam § ariyasaccam anubuddham patividdham, dukkhanirodham § ariyasaccam anubuddham patividdham, dukkhanirodhagamini patipada ariyasaccam anubuddham patividdham, ucchinna bhavatanha, khina bhavanetti, natthidani punabbhavo”ti.

Catunnam (CS:Mv.pg.326) ariyasaccanam, yathabhutam adassana;

Samsitam dighamaddhanam, tasu tasveva jatisu.

Tani etani ditthani, bhavanetti samuhata;

Ucchinnam mulam dukkhassa, natthidani punabbhavoti.


Kotigame saccakatha nitthita.


176. Ambapalivatthu

288. § Assosi kho Ambapali ganika– Bhagava kira Kotigamam anuppattoti. Atha kho Ambapali ganika bhadrani bhadrani yanani yojapetva bhadram bhadram yanam abhiruhitva bhadrehi bhadrehi yanehi Vesaliya niyyasi Bhagavantam dassanaya. Yavatika yanassa bhumi, yanena gantva, yana paccorohitva, pattikava yena Bhagava tenupasavkami; upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho Ambapalim ganikam Bhagava dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha kho Ambapali ganika Bhagavata dhammiya kathaya sandassita samadapita samuttejita sampahamsita Bhagavantam etadavoca-- “Adhivasetu me, bhante, Bhagava svatanaya bhattam saddhim bhikkhusavghena”ti. Adhivasesi Bhagava tunhibhavena. Atha kho Ambapali ganika Bhagavato adhivasanam viditva utthayasana Bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami.


Ambapalivatthu nitthitam.


177. Licchavivatthu

289. § Assosum kho Vesalika Licchavi– Bhagava kira Kotigamam anuppattoti. Atha kho Vesalika Licchavi bhadrani bhadrani yanani yojapetva bhadram bhadram yanam abhiruhitva bhadrehi bhadrehi yanehi Vesaliya niyyasum Bhagavantam dassanaya. Appekacce Licchavi nila honti nilavanna nilavattha nilalavkara, appekacce Licchavi pita honti pitavanna pitavattha pitalavkara, appekacce Licchavi lohita honti lohitavanna lohitavattha lohitalavkara, appekacce Licchavi odata honti odatavanna odatavattha odatalavkara. Atha kho Ambapali ganika daharanam daharanam Licchavinam isaya isam yugena yugam cakkena cakkam akkhena akkham pativattesi § . (Mv.I,232.) Atha (CS:Mv.pg.327) kho te Licchavi Ambapalim ganikam etadavocum– “Kissa, je Ambapali, daharanam daharanam §Licchavinam isaya isam yugena yugam cakkena cakkam akkhena akkham pativattesi”ti? “Tatha hi pana maya, ayyaputta, svatanaya Buddhappamukho bhikkhusavgho nimantito”ti. “Dehi, je Ambapali, amhakam etam bhattam satasahassena”ti. “Sacepi me, ayyaputta, Vesalim saharam dajjeyyatha, neva dajjaham tam bhattan”ti. Atha kho te Licchavi avgulim photesum– “Jitamha vata, bho, ambakaya, parajitamha vata, bho, ambakaya”ti. Atha kho te Licchavi yena Bhagava tenupasavkamimsu. Addasa kho Bhagava te Licchavi duratova agacchante, disvana bhikkhu amantesi-- “Yehi, bhikkhave, bhikkhuhi deva Tavatimsa aditthapubba, oloketha, bhikkhave, Licchaviparisam; apaloketha, bhikkhave, Licchaviparisam; upasamharatha, bhikkhave, Licchaviparisam Tavatimsaparisan”ti. Atha kho te Licchavi yavatika yanassa bhumi, yanena gantva yana paccorohitva pattikava yena Bhagava tenupasavkamimsu; upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu. Ekamantam nisinne kho te Licchavi Bhagava dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha kho te Licchavi, Bhagavata dhammiya kathaya sandassita samadapita samuttejita sampahamsita Bhagavantam etadavocum– “Adhivasetu no, bhante, Bhagava svatanaya bhattam saddhim bhikkhusavghena”ti. “Adhivutthomhi, Licchavi, svatanaya Ambapaliya ganikaya bhattan”ti. Atha kho te Licchavi avgulim photesum– “Jitamha vata, bho, ambakaya, parajitamha vata bho, ambakaya”ti. Atha kho te Licchavi Bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana Bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkamimsu.

Atha kho Bhagava Kotigame yathabhirantam viharitva § yena Natika §6 tenupasavkami. Tatra sudam Bhagava Natike viharati Gibjakavasathe. Atha kho Ambapali ganika tassa rattiya accayena sake arame panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva Bhagavato kalam arocapesi– “Kalo, bhante, nitthitam bhattan”ti. Atha kho Bhagava pubbanhasamayam (CS:Mv.pg.328) nivasetva pattacivaramadaya yena Ambapaliya ganikaya parivesana tenupasavkami; upasavkamitva pabbatte asane nisidi saddhim bhikkhusavghena (Mv.I,233.) Atha kho Ambapali ganika Buddhappamukham bhikkhusavgham panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappetva sampavaretva Bhagavantam bhuttavim onitapattapanim ekamantam nisidi. Ekamantam nisinna kho Ambapali ganika Bhagavantam etadavoca-- “Imaham, bhante, ambavanam Buddhappamukhassa bhikkhusavghassa dammi”ti. Patiggahesi Bhagava aramam. Atha kho Bhagava Ambapalim ganikam dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana yena Mahavanam tenupasavkami. Tatra sudam Bhagava Vesaliyam viharati Mahavane kutagarasalayam.
Licchavivatthu nitthitam.
Licchavibhanavaro nitthito tatiyo.


178. Sihasenapativatthu

290. § Tena kho pana samayena abhibbata abhibbata Licchavi sandhagare § sannisinna sannipatita anekapariyayena Buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, savghassa vannam bhasanti. Tena kho pana samayena Siho senapati Niganthasavako tassam parisayam nisinno hoti. Atha kho Sihassa senapatissa etadahosi-- “Nissamsayam kho so Bhagava araham Sammasambuddho bhavissati, tatha hime abhibbata abhibbata Licchavi santhagare sannisinna sannipatita anekapariyayena Buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, savghassa vannam bhasanti. Yamnunaham tam Bhagavantam dassanaya upasavkameyyam arahantam Sammasambuddhan”ti. Atha kho Siho senapati yena Nigantho Nataputto tenupasavkami, upasavkamitva Nigantham Nataputtam etadavoca-- “Icchamaham, bhante, samanam Gotamam dassanaya upasavkamitun”ti. “Kim pana tvam, Siha, kiriyavado samano akiriyavadam samanam Gotamam dassanaya upasavkamissasi? Samano hi, Siha, Gotamo akiriyavado akiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vineti”ti. Atha kho Sihassa senapatissa yo ahosi gamikabhisavkharo Bhagavantam dassanaya, so (CS:Mv.pg.329) patippassambhi. Dutiyampi kho abhibbata abhibbata Licchavi sandhagare sannisinna sannipatita anekapariyanena Buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, savghassa vannam bhasanti. Dutiyampi kho Sihassa senapatissa etadahosi-- “Nissamsayam kho so Bhagava araham Sammasambuddho bhavissati, tatha hime abhibbata abhibbata Licchavi sandhagare sannisinna sannipatita anekapariyayena Buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, savghassa vannam bhasanti. Yamnunaham tam Bhagavantam dassanaya upasavkameyyam arahantam Sammasambuddhan”ti. Dutiyampi kho Siho senapati (Mv.I,234.) yena Nigantho Nataputto tenupasavkami, upasavkamitva Nigantham Nataputtam etadavoca-- “Icchamaham, bhante, samanam Gotamam dassanaya upasavkamitun”ti. “Kim pana tvam, Siha, kiriyavado samano akiriyavadam samanam Gotamam dassanaya upasavkamissasi? Samano hi, Siha, Gotamo akiriyavado akiriyaya dhammam deseti tena ca savake vineti”ti. Dutiyampi kho Sihassa senapatissa yo ahosi gamikabhisavkharo Bhagavantam dassanaya, so patippassambhi. Tatiyampi kho abhibbata abhibbata Licchavi sandhagare sannisinna sannipatita anekapariyayena Buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, savghassa vannam bhasanti. Tatiyampi kho Sihassa senapatissa etadahosi-- “Nissamsayam kho so Bhagava araham Sammasambuddho bhavissati, tatha hime abhibbata abhibbata Licchavi sandhagare sannisinna sannipatita anekapariyayena Buddhassa vannam bhasanti, dhammassa vannam bhasanti, savghassa vannam bhasanti. Kibhi me karissanti Nigantha apalokita va anapalokita va? Yamnunaham anapaloketvava Niganthe tam Bhagavantam dassanaya upasavkameyyam arahantam Sammasambuddhan”ti.

Atha kho Siho senapati pabcahi rathasatehi diva divassa Vesaliya niyyasi Bhagavantam dassanaya. Yavatika yanassa bhumi, yanena gantva yana paccorohitva pattikova yena Bhagava tenupasavkami; upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho Siho senapati Bhagavantam etadavoca-- “Sutam me tam, bhante, ‘akiriyavado samano Gotamo akiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vineti’ti. Ye te, bhante, evamahamsu ‘akiriyavado samano (CS:Mv.pg.330) Gotamo, akiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vineti’ti. Kacci te, bhante, Bhagavato vuttavadino, na ca Bhagavantam abhutena abbhacikkhanti, dhammassa canudhammam byakaronti, na ca koci sahadhammiko vadanuvado garayham thanam agacchati? Anabbhakkhatukama hi mayam, bhante, Bhagavantan”ti.

291. “Atthi, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– akiriyavado samano Gotamo, akiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti. Atthi, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– kiriyavado samano Gotamo kiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti. Atthi, Siha, pariyayo yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– ucchedavado samano Gotamo ucchedaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti. Atthi, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– jegucchi samano Gotamo, jegucchitaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti. Atthi, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– venayiko samano Gotamo, vinayaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti. Atthi, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– tapassi samano Gotamo, tapassitaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti. Atthi, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– apagabbho samano Gotamo, apagabbhataya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti. Atthi, Siha pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– assattho samano Gotamo, assasaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti.

292. “Katamo ca, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– akiriyavado samano Gotamo, akiriyaya dhammam (Mv.I,235.) deseti tena ca savake vinetiti? Ahabhi, Siha, akiriyam vadami kayaduccaritassa vaciduccaritassa manoduccaritassa; anekavihitanam papakanam akusalanam dhammanam akiriyam vadami. Ayam kho, Siha, pariyayo (CS:Mv.pg.331) yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– akiriyavado samano Gotamo, akiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti.

“Katamo ca, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– kiriyavado samano Gotamo, kiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti? Ahabhi, Siha, kiriyam vadami kayasucaritassa vacisucaritassa manosucaritassa, anekavihitanam kusalanam dhammanam kiriyam vadami. Ayam kho, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– kiriyavado samano Gotamo, kiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti.

“Katamo ca, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– ucchedavado samano Gotamo, ucchedaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti? Ahabhi, Siha, ucchedam vadami ragassa dosassa mohassa; anekavihitanam papakanam akusalanam dhammanam ucchedam vadami. Ayam kho Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– ucchedavado samano Gotamo ucchedaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti.

“Katamo ca, Siha, pariyayo yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– jegucchi samano Gotamo, jegucchitaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti? Ahabhi, Siha, jigucchami kayaduccaritena vaciduccaritena manoduccaritena; anekavihitanam papakanam akusalanam dhammanam samapattiya jigucchami. Ayam kho, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– jegucchi samano Gotamo, jegucchitaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti.

“Katamo ca, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– venayiko samano Gotamo, vinayaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti? Ahabhi, Siha, vinayaya dhammam desemi ragassa dosassa mohassa; anekavihitanam papakanam akusalanam (CS:Mv.pg.332) dhammanam vinayaya dhammam desemi. Ayam kho, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– venayiko samano Gotamo, vinayaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti.

“Katamo ca, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– tapassi samano Gotamo, tapassitaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti? Tapaniyaham, Siha, papake akusale dhamme vadami– kayaduccaritam vaciduccaritam manoduccaritam. Yassa kho, Siha, tapaniya papaka akusala dhamma pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavavkata ayatim anuppadadhamma, tamaham tapassiti vadami. Tathagatassa kho, Siha, tapaniya papaka akusala dhamma pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavamkata ayatim anuppadadhamma. Ayam kho, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya “Tapassi samano (Mv.I,236.) Gotamo tapassitaya dhammam deseti, tena ca savake vineti”ti.

“Katamo ca, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– apagabbho samano Gotamo apagabbhataya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti? yassa kho, Siha, ayatim gabbhaseyya punabbhavabhinibbatti pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavamkata ayatim anuppadadhamma, tamaham apagabbhoti vadami. Tathagatassa kho, Siha, ayatim gabbhaseyya punabbhavabhinibbatti pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavamkata ayatim anuppadadhamma. Ayam kho, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– apagabbho samano Gotamo, apagabbhataya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti.

“Katamo ca, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– assattho samano Gotamo assasaya dhammam deseti, tena ca savake vinetiti? Ahabhi, Siha, assattho paramena assasena, assasaya dhammam desemi, tena ca savake vinemi. Ayam kho, Siha, pariyayo, yena mam pariyayena samma vadamano vadeyya– assattho samano Gotamo assasaya dhammam deseti, tena ca savake vineti”ti.

293. Evam (CS:Mv.pg.333) vutte Siho senapati Bhagavantam etadavoca-- “Abhikkantam, bhante …pe… upasakam mam Bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gatan”ti. “Anuviccakaram § kho, Siha, karohi; anuviccakaro tumhadisanam batamanussanam sadhu hoti”ti. “Iminapaham, bhante, Bhagavato bhiyyosomattaya attamano abhiraddho, yam mam Bhagava evamaha– ‘anuviccakaram kho, Siha, karohi; anuviccakaro tumhadisanam batamanussanam sadhu hoti’ti. Mamabhi, bhante, abbatitthiya savakam labhitva kevalakappam Vesalim patakam parihareyyum– ‘Siho kho amhakam senapati savakattam upagato’ti. Atha ca pana mam Bhagava evamaha– ‘anuviccakaram kho, Siha, karohi; anuviccakaro tumhadisanam batamanussanam sadhu hoti’ti. Esaham, bhante, dutiyampi Bhagavantam saranam gacchami dhammabca bhikkhusavghabca. Upasakam mam Bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gatan”ti. “Digharattam kho te, Siha, Niganthanam opanabhutam kulam, yena nesam upagatanam pindakam databbam mabbeyyasi”ti. “Iminapaham, bhante, Bhagavato bhiyyosomattaya attamano abhiraddho, yam mam Bhagava evamaha– ‘digharattam kho te, Siha, Niganthanam opanabhutam kulam, yena nesam upagatanam pindakam databbam mabbeyyasi’ti. Sutam me tam, bhante, samano Gotamo evamaha– ‘mayhameva danam databbam, na abbesam danam databbam; mayhameva savakanam danam databbam, na abbesam savakanam danam databbam (Mv.I,237.) mayhameva dinnam mahapphalam, na abbesam dinnam mahapphalam; mayhameva savakanam dinnam mahapphalam, na abbesam savakanam dinnam mahapphalan’ti. Atha ca pana mam Bhagava Niganthesupi dane samadapeti. Api ca, bhante, mayamettha kalam janissama. Esaham, bhante, tatiyampi Bhagavantam saranam gacchami dhammabca bhikkhusavghabca. Upasakam mam Bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam gatan”ti.

Atha kho Bhagava Sihassa senapatissa anupubbim katham kathesi, seyyathidam– danakatham …pe… aparappaccayo satthusasane Bhagavantam etadavoca-- “Adhivasetu me, bhante, Bhagava svatanaya bhattam saddhim bhikkhusavghena”ti. Adhivasesi Bhagava tunhibhavena. Atha (CS:Mv.pg.334) kho Siho senapati Bhagavato adhivasanam viditva utthayasana Bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami.

294. Atha kho Siho senapati abbataram purisam anapesi– “Gaccha, bhane, pavattamamsam janahi”ti. Atha kho Siho senapati tassa rattiya accayena panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva Bhagavato kalam arocapesi– “Kalo, bhante, nitthitam bhattan”ti. Atha kho Bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena Sihassa senapatissa nivesanam tenupasavkami; upasavkamitva pabbatte asane nisidi saddhim bhikkhusavghena.

Tena kho pana samayena sambahula Nigantha Vesaliyam rathikaya rathikam sivghatakena sivghatakam baha paggayha kandanti– “Ajja Sihena senapatina thulam pasum vadhitva samanassa Gotamassa bhattam katam, tam samano Gotamo janam uddissakatam mamsam paribhubjati paticcakamman”ti. Atha kho abbataro puriso yena Siho senapati tenupasavkami, upasavkamitva Sihassa senapatissa upakannake arocesi “Yagghe, bhante, janeyyasi, ete sambahula Nigantha Vesaliyam rathikaya rathikam sivghatakena sivghatakam baha paggayha kandanti– ‘ajja Sihena senapatina thulam pasum vadhitva samanassa Gotamassa bhattam katam, tam samano Gotamo janam uddissakatam mamsam paribhubjati paticcakamman’”ti. “Alam ayyo, digharattampi te ayasmanta avannakama Buddhassa, avannakama dhammassa, avannakama savghassa; na ca pana te ayasmanta jiridanti tam Bhagavantam asata tuccha musa abhutena abbhacikkhanta; na ca mayam jivitahetupi sabcicca panam jivita voropeyyama”ti. Atha kho Siho senapati Buddhappamukham bhikkhusavgham panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappetva (Mv.I,238.) sampavaretva Bhagavantam bhuttavim onitapattapanim ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho Siham senapatim Bhagava dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami. Atha kho Bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi-- “Na, bhikkhave, ja nam uddissakatam mamsam paribhubjitabbam. Yo (CS:Mv.pg.335) paribhubjeyya apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, tikotiparisuddham macchamamsam– adittham assutam aparisavkitan”ti.


Sihasenapativatthu nitthitam.


179. Kappiyabhumi-anujanana

295. Tena kho pana samayena Vesali subhikkha hoti susassa sulabhapinda, sukara ubchena paggahena yapetum. Atha kho Bhagavato rahogatassa patisallinassa evam cetaso parivitakko udapadi– “Yani tani maya bhikkhunam anubbatani dubbhikkhe dussasse dullabhapinde anto vuttham anto pakkam samam pakkam uggahitapatiggahitakam tato nihatam purebhattam patiggahitam vanattham pokkharattham, ajjapi nu kho tani bhikkhu paribhubjanti”ti. Atha kho Bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito ayasmantam Anandam amantesi-- “Yani tani, Ananda, maya bhikkhunam anubbatani dubbhikkhe dussasse dullabhapinde anto vuttham anto pakkam samam pakkam uggahitapatiggahitakam tato nihatam purebhattam patiggahitam vanattham pokkharattham, ajjapi nu kho tani bhikkhu paribhubjanti”ti? “Paribhubjanti Bhagava”ti. Atha kho Bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi-- “Yani tani, bhikkhave, maya bhikkhunam anubbatani dubbhikkhe dussasse dullabhapinde anto vuttham anto pakkam samam pakkam uggahitapatiggahitakam tato nihatam purebhattam patiggahitam vanattham pokkharattham, tanaham ajjatagge patikkhipami. Na, bhikkhave, anto vuttham anto pakkam samam pakkam uggahitapatiggahitakam paribhubjitabbam. Yo paribhubjeyya, apatti dukkatassa. Na ca, bhikkhave, tato nihatam purebhattam patiggahitam vanattham pokkharattham bhuttavina pavaritena anatirittam paribhubjitabbam. Yo paribhubjeyya, yathadhammo karetabbo”ti.

Tena kho pana samayena janapada manussa bahum lonampi, telampi, tandulampi, khadaniyampi sakatesu aropetva baharamakotthake sakataparivattam karitva acchanti– yada patipatim labhissama, tada bhattam karissamati. maha ca (Mv.I,239.) megho uggato hoti. Atha kho te manussa yenayasma Anando tenupasavkamimsu, upasavkamitva ayasmantam Anandam etadavocum– “Idha, bhante Ananda, bahum lonampi, telampi, tandulampi, khadaniyampi sakatesu aropita titthanti, maha ca megho uggato (CS:Mv.pg.336) katham nu kho, bhante Ananda, patipajjitabban”ti? Atha kho ayasma Anando Bhagavato etamattham arocesi. “Tena hananda, savgho paccantimam viharam kappiyabhumim sammannitva tattha vasetu, yam savgho akavkhati viharam va addhayogam va pasadam va hammiyam va guham va. Evabca pana, bhikkhave, sammannitabba. Byattena bhikkhuna patibalena savgho bapetabbo–

“Sunatu me, bhante, savgho. Yadi savghassa pattakallam, savgho itthannamam viharam kappiyabhumim sammanneyya, esa batti.

“Sunatu me, bhante, savgho. Savgho itthannamam viharam kappiyabhumim sammannati. Yassayasmato khamati itthannamassa viharassa kappiyabhumiya sammuti, so tunhassa; yassa nakkhamati, so bhaseyya.

“Sammato savghena itthannamo viharo kappiyabhumi. Khamati savghassa, tasma tunhi, evametam dharayami”ti.

Tena kho pana samayena manussa tattheva sammutiya § kappiyabhumiya yaguyo pacanti, bhattani pacanti, supani sampadenti, mamsani kottenti, katthani phalenti. Assosi kho Bhagava rattiya paccusasamayam paccutthaya uccasaddam mahasaddam kakoravasaddam, sutvana ayasmantam Anandam amantesi-- “Kim nu kho so, Ananda, uccasaddo mahasaddo kakoravasaddo”ti? “Etarahi, bhante, manussa tattheva sammutiya kappiyabhumiya yaguyo pacanti, bhattani pacanti, supani sampadenti, mamsani kottenti, katthani phalenti. So eso, Bhagava, uccasaddo mahasaddo kakoravasaddo”ti. Atha kho Bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi-- “Na, bhikkhave, sammuti § kappiyabhumi paribhubjitabba. Yo paribhubjeyya, apatti dukkatassa. Anujanami, bhikkhave, tisso kappiyabhumiyo– ussavanantikam gonisadikam gahapatin”ti.

Tena kho pana samayena ayasma Yasojo gilano hoti. Tassatthaya bhesajjani ahariyanti. Tani bhikkhu bahi vasenti. Ukkapindikapi khadanti, corapi haranti. Bhagavato etamattham arocesum. Anujanami (CS:Mv.pg.337) bhikkhave, sammutim kappiyabhumim paribhubjitum (Mv.I,240.) Anujanami, bhikkhave, catasso kappiyabhumiyo– ussavanantikam gonisadikam gahapatim sammutinti.


Kappiyabhumi-anujanana nitthita.
Sihabhanavaro nitthito catuttho.


180. Mendakagahapativatthu

296. Tena kho pana samayena Bhaddiyanagare Mendako gahapati pativasati. Tassa evarupo iddhanubhavo hoti– sisam nahayitva dhabbagaram sammajjapetva bahidvare nisidati, antalikkha dhabbassa dhara opatitva dhabbagaram pureti. Bhariyaya evarupo iddhanubhavo hoti– ekamyeva alhakathalikam upanisiditva ekabca supabhibjanakam § dasakammakaraporisam bhattena parivisati, na tava tam khiyyati § yava sa na vutthati. Puttassa evarupo iddhanubhavo hoti– ekamyeva sahassathavikam gahetva dasakammakaraporisassa chamasikam vetanam deti, na tava tam khiyyati yavassa hatthagata. Sunisaya evarupo iddhanubhavo hoti– ekamyeva catudonikam pitakam upanisiditva dasakammakaraporisassa chamasikam bhattam deti, na tava tam khiyyati yava sa na vutthati. Dasassa evarupo iddhanubhavo hoti– ekena navgalena kasantassa satta sitayo gacchanti.

Assosi kho raja Magadho Seniyo Bimbisaro– “Amhakam kira vijite Bhaddiyanagare Mendako gahapati pativasati. Tassa evarupo iddhanubhavo– sisam nahayitva dhabbagaram sammajjapetva bahidvare nisidati, antalikkha dhabbassa dhara opatitva dhabbagaram pureti. Bhariyaya evarupo iddhanubhavo– ekamyeva alhakathalikam upanisiditva ekabca supabhibjanakam dasakammakaraporisam bhattena parivisati, na tava tam khiyyati yava sa na vutthati. Puttassa evarupo iddhanubhavo– ekamyeva sahassathavikam gahetva dasakammakaraporisassa chamasikam vetanam deti, na tava tam khiyyati yavassa hatthagata. Sunisaya evarupo (CS:Mv.pg.338) iddhanubhavo– ekamyeva catudonikam pitakam upanisiditva dasakammakaraporisassa chamasikam bhattam deti, na tava tam khiyyati yava sa na vutthati. Dasassa evarupo iddhanubhavo– ekena navgalena kasantassa satta sitayo gacchanti”ti. Atha kho raja Magadho Seniyo Bimbisaro abbataram sabbatthakam mahamattam amantesi-- “Amhakam kira, bhane, vijite Bhaddiyanagare Mendako gahapati pativasati. Tassa evarupo iddhanubhavo (Mv.I,241.) sisam nahayitva dhabbagaram sammajjapetva bahidvare nisidati, antalikkha dhabbassa dhara opatitva dhabbagaram pureti. Bhariyaya …pe… puttassa… sunisaya… dasassa evarupo iddhanubhavo, ekena navgalena kasantassa satta sitayo gacchantiti. Gaccha, bhane, janahi. Yatha maya samam dittho, evam tava dittho bhavissati”ti.

297. Evam devati kho so mahamatto rabbo Magadhassa Seniyassa Bimbisarassa patissunitva caturavginiya senaya yena Bhaddiyam tena payasi. Anupubbena yena Bhaddiyam yena Mendako gahapati tenupasavkami; upasavkamitva Mendakam gahapatim etadavoca-- “Ahabhi, gahapati, rabba anatto ‘amhakam kira, bhane, vijite Bhaddiyanagare Mendako gahapati pativasati, tassa evarupo iddhanubhavo, sisam nahayitva …pe… bhariyaya… puttassa… sunisaya… dasassa evarupo iddhanubhavo, ekena navgalena kasantassa satta sitayo gacchanti’ti, gaccha, bhane, janahi. Yatha maya samam dittho, evam tava dittho bhavissati’ti. Passama te, gahapati, iddhanubhavan”ti. Atha kho Mendako gahapati sisam nahayitva dhabbagaram sammajjapetva bahidvare nisidi, antalikkha dhabbassa dhara opatitva dhabbagaram puresi. “Dittho te, gahapati, iddhanubhavo. Bhariyaya te iddhanubhavam passissama”ti. Atha kho Mendako gahapati bhariyam anapesi– “Tena hi caturavginim senam bhattena parivisa”ti. Atha kho Mendakassa gahapatissa bhariya ekamyeva alhakathalikam upanisiditva ekabca supabhibjanakam caturavginim senam bhattena parivisi, na tava tam khiyyati, yava sa na vutthati. “Dittho te, gahapati, bhariyayapi iddhanubhavo. Puttassa te iddhanubhavam passissama”ti. Atha kho Mendako gahapati puttam anapesi– “Tena hi caturavginiya senaya chamasikam vetanam dehi”ti (CS:Mv.pg.339) Atha kho Mendakassa gahapatissa putto ekamyeva sahassathavikam gahetva caturavginiya senaya chamasikam vetanam adasi, na tava tam khiyyati, yavassa hatthagata. “Dittho te, gahapati, puttassapi iddhanubhavo. Sunisaya te iddhanubhavam passissama”ti. Atha kho Mendako gahapati sunisam anapesi– “Tena hi caturavginiya senaya chamasikam bhattam dehi”ti. Atha kho Mendakassa gahapatissa sunisa ekamyeva catudonikam pitakam upanisiditva caturavginiya senaya chamasikam bhattam adasi, na tava tam khiyyati yava sa na vutthati. “Dittho te, gahapati, sunisayapi iddhanubhavo. Dasassa te iddhanubhavam passissama”ti. “Mayham kho, sami, dasassa iddhanubhavo khette passitabbo”ti. “Alam, gahapati, dittho te dasassapi iddhanubhavo”ti. Atha kho so mahamatto caturavginiya senaya punadeva Rajagaham paccagabchi. Yena raja Magadho Seniyo Bimbisaro tenupasavkami; upasavkamitva rabbo Magadhassa Seniyassa Bimbisarassa etamattham arocesi.

(Mv.I,242.) 298. Atha kho Bhagava Vesaliyam yathabhirantam viharitva yena Bhaddiyam tena carikam pakkami mahata bhikkhusavghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi. Atha kho Bhagava anupubbena carikam caramano yena Bhaddiyam tadavasari. Tatra sudam Bhagava Bhaddiye viharati Jatiya vane. Assosi kho Mendako gahapati– “Samano khalu bho Gotamo sakyaputto sakyakula pabbajito Bhaddiyam anuppatto Bhaddiye viharati Jatiya vane. Tam kho pana Bhagavantam Gotamam evam kalyano kittisaddo abbhuggato– ‘itipi so Bhagava araham Sammasambuddho vijjacaranasampanno Sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam Buddho Bhagava’ § . So imam lokam sadevakam samarakam sabrahmakam sassamanabrahmanim pajam sadevamanussam sayam abhibba sacchikatva pavedeti. So dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyabjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakaseti. Sadhu kho pana tatharupanam arahatam dassanam hoti”ti. Atha kho Mendako gahapati bhadrani bhadrani yanani yojapetva bhadram bhadram yanam abhiruhitva bhadrehi bhadrehi yanehi (CS:Mv.pg.340) Bhaddiya niyyasi Bhagavantam dassanaya. Addasamsu kho sambahula titthiya Mendakam gahapatim duratova agacchantam, disvana Mendakam gahapatim etadavocum– “Kaham tvam, gahapati, gacchasi”ti? “Gacchamaham, bhante, Bhagavantam § samanam Gotamam dassanaya”ti. “Kim pana tvam, gahapati, kiriyavado samano akiriyavadam samanam Gotamam dassanaya upasavkamissasi? Samano hi, gahapati, Gotamo akiriyavado akiriyaya dhammam deseti, tena ca savake vineti”ti. Atha kho Mendakassa gahapatissa etadahosi-- “Nissamsayam, kho so Bhagava araham Sammasambuddho bhavissati, yathayime titthiya usuyanti”ti. Yavatika yanassa bhumi, yanena gantva yana paccorohitva pattikova yena Bhagava tenupasavkami, upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnassa kho Mendakassa gahapatissa Bhagava anupubbim katham kathesi, seyyathidam– danakatham …pe… aparappaccayo satthusasane Bhagavantam etadavoca-- “Abhikkantam, bhante …pe… upasakam mam Bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranam (Mv.I,243.) gatam Adhivasetu ca me, bhante, Bhagava svatanaya bhattam saddhim bhikkhusavghena”ti. Adhivasesi Bhagava tunhibhavena. Atha kho Mendako gahapati Bhagavato adhivasanam viditva utthayasana Bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami.

Atha kho Mendako gahapati tassa rattiya accayena panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva Bhagavato kalam arocapesi– “Kalo, bhante, nitthitam bhattan”ti. Atha kho Bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena Mendakassa gahapatissa nivesanam tenupasavkami; upasavkamitva pabbatte asane nisidi saddhim bhikkhusavghena. Atha kho Mendakassa gahapatissa bhariya ca putto ca sunisa ca daso ca yena Bhagava tenupasavkamimsu upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu. Tesam Bhagava anupubbim katham kathesi, seyyathidam– danakatham …pe… aparappaccaya satthusasane Bhagavantam etadavocum– “Abhikkantam, bhante …pe… ete mayam, bhante, Bhagavantam saranam gacchama dhammabca bhikkhusavghabca. Upasake no Bhagava dharetu ajjatagge panupete saranam (CS:Mv.pg.341) gate”ti. Atha kho Mendako gahapati Buddhappamukham bhikkhusavgham panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappetva sampavaretva Bhagavantam bhuttavim onitapattapanim ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho Mendako gahapati Bhagavantam etadavoca-- “Yava, bhante, Bhagava Bhaddiye viharati tava aham Buddhappamukhassa bhikkhusavghassa dhuvabhattena”ti. Atha kho Bhagava Mendakam gahapatim dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami.


Mendakagahapativattha nitthitam.


181. Pabcagorasadi-anujanana

299. Atha kho Bhagava Bhaddiye yathabhirantam viharitva Mendakam gahapatim anapuccha yena Avguttarapo tena carikam pakkami mahata bhikkhusavghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi. Assosi kho Mendako gahapati– “Bhagava kira yena Avguttarapo tena carikam pakkanto mahata bhikkhusavghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi”ti. Atha kho Mendako gahapati dase ca kammakare ca anapesi– “Tena hi, bhane, bahum lonampi, telampi, tandulampi, khadaniyampi sakatesu aropetva agacchatha, addhatelasani ca gopalakasatani addhatelasani ca dhenusatani adaya agacchantu, yattha Bhagavantam passissama tattha tarunena § khirena bhojessama”ti. Atha kho Mendako (Mv.I,244.) gahapati Bhagavantam antaramagge kantare sambhavesi. Atha kho Mendako gahapati yena Bhagava tenupasavkami; upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam thito kho Mendako gahapati Bhagavantam etadavoca-- “Adhivasetu me, bhante, Bhagava svatanaya bhattam saddhim bhikkhusavghena”ti. Adhivasesi Bhagava tunhibhavena. Atha kho Mendako gahapati Bhagavato adhivasanam viditva Bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami.



Atha kho Mendako gahapati tassa rattiya accayena panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva Bhagavato kalam arocapesi– “Kalo, bhante, nitthitam bhattan”ti. Atha kho Bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena Mendakassa gahapatissa parivesana tenupasavkami (CS:Mv.pg.342) upasavkamitva pabbatte asane nisidi saddhim bhikkhusavghena. Atha kho Mendako gahapati addhatelasani gopalakasatani anapesi “Tenahi, bhane, ekamekam dhenum gahetva ekamekassa bhikkhuno upatitthatha tarunena khirena bhojessama”ti. Atha kho Mendako gahapati Buddhappamukham bhikkhusavgham panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappesi sampavaresi, tarunena ca khirena. Bhikkhu kukkuccayanta khiram na patigganhanti. Patigganhatha, bhikkhave, paribhubjathati. Atha kho Mendako gahapati Buddhappamukham bhikkhusavgham panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappetva sampavaretva tarunena ca khirena Bhagavantam bhuttavim onitapattapanim ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho Mendako gahapati Bhagavantam etadavoca-- “Santi, bhante, magga kantara, appodaka appabhakkha, na sukara apatheyyena gantum. Sadhu, bhante, Bhagava bhikkhunam patheyyam anujanatu”ti. Atha kho Bhagava Mendakam gahapatim dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami. Atha kho Bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi-- “Anujanami, bhikkhave, pabca gorase– khiram, dadhim, takkam, navanitam, sappim. Santi, bhikkhave, magga kantara appodaka appabhakkha, na sukara apatheyyena gantum. Anujanami, bhikkhave, patheyyam pariyesitum tandulo tandulatthikena, muggo muggatthikena, maso masatthikena, lonam lonatthikena (Mv.I,245.) gulo gulatthikena, telam telatthikena, sappi sappitthikena. Santi, bhikkhave, manussa, saddha pasanna, te kappiyakarakanam hatthe hirabbam upanikkhipanti– ‘imina ayyassa yam kappiyam tam detha’ti. Anujanami, bhikkhave, yam tato kappiyam tam saditum; na tvevaham, bhikkhave, kenaci pariyayena jataruparajatam saditabbam pariyesitabbanti vadami”ti.
Pabcagorasadi-anujanana nitthita.


182. Keniyajatilavatthu



300. § Atha kho Bhagava anupubbena carikam caramano yena Apanam tadavasari. Assosi kho keniyo jatilo– “Samano khalu bho Gotamo sakyaputto sakyakula pabbajito Apanam anuppatto, tam kho pana bhavantam Gotamam evam kalyano kittisaddo abbhuggato …pe… sadhu kho pana tatharupanam arahatam dassanam hoti”ti. Atha kho keniyassa (CS:Mv.pg.343) jatilassa etadahosi-- “Kim nu kho aham samanassa Gotamassa harapeyyan”ti. Atha kho keniyassa jatilassa etadahosi-- “Yepi kho te brahmananam § pubbaka isayo mantanam kattaro mantanam pavattaro, yesamidam etarahi brahmana poranam mantapadam gitam pavuttam samihitam, tadanugayanti tadanubhasanti, bhasitamanubhasanti, vacitamanuvacenti, seyyathidam-- Atthako Vamako Vamadevo Vessamitto Yamataggi § Avgiraso Bharadvajo Vasettho Kassapo Bhagu § , rattuparata virata vikalabhojana, te evarupani panani sadiyimsu. Samanopi Gotamo rattuparato virato vikalabhojana, arahati samanopi Gotamo evarupani panani sadiyitun”ti pahutam panam patiyadapetva kajehi gahapetva yena Bhagava tenupasavkami; upasavkamitva Bhagavata saddhim sammodi; sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam atthasi. Ekamantam thito kho keniyo jatilo Bhagavantam etadavoca-- “Patigganhatu me bhavam Gotamo panan”ti. Tena hi, keniya, bhikkhunam dehiti. Atha kho keniyo jatilo bhikkhunam deti. Bhikkhu kukkuccayanta na patigganhanti. Patigganhatha, bhikkhave, paribhubjathati. Atha kho keniyo jatilo Buddhappamukham bhikkhusavgham pahutehi panehi sahattha santappetva sampavaretva Bhagavantam dhotahattham onitapattapanim ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho keniyam jatilam Bhagava dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha (Mv.I,246.) kho keniyo jatilo Bhagavata dhammiya kathaya sandassito samadapito samuttejito sampahamsito Bhagavantam etadavoca-- “Adhivasetu me bhavam Gotamo svatanaya bhattam saddhim bhikkhusavghena”ti. maha kho, Keniya, bhikkhusavgho addhatelasani bhikkhusatani, tvabca brahmanesu abhippasannoti. Dutiyampi kho keniyo jatilo Bhagavantam etadavoca-- “Kibcapi kho, bho Gotama, maha bhikkhusavgho addhatelasani bhikkhusatani, ahabca brahmanesu abhippasanno, adhivasetu me bhavam Gotamo svatanaya bhattam saddhim bhikkhusavghena”ti. maha kho, keniya, bhikkhusavgho addhatelasani bhikkhusatani, tvabca brahmanesu abhippasannoti. (CS:Mv.pg.344) Tatiyampi kho keniyo jatilo Bhagavantam etadavoca-- “Kibcapi kho, bho Gotama, maha bhikkhusavgho addhatelasani bhikkhusatani, ahabca brahmanesu abhippasanno, adhivasetu bhavam Gotamo svatanaya bhattam saddhim bhikkhusavghena”ti. Adhivasesi Bhagava tunhibhavena. Atha kho keniyo jatilo Bhagavato adhivasanam viditva utthayasana pakkami. Atha kho Bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi-- “Anujanami, bhikkhave, attha panani– ambapanam jambupanam cocapanam mocapanam madhukapanam § muddikapanam salukapanam pharusakapanam. Anujanami, bhikkhave, sabbam phalarasam thapetva dhabbaphalarasam. Anujanami, bhikkhave, sabbam pattarasam thapetva dakarasam. Anujanami, bhikkhave, sabbam puppharasam thapetva madhukapuppharasam. Anujanami, bhikkhave, ucchurasan”ti.

Atha kho keniyo jatilo tassa rattiya accayena sake assame panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva Bhagavato kalam arocapesi– “Kalo, bho Gotama, nitthitam bhattan”ti. Atha kho Bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena keniyassa jatilassa assamo tenupasavkami; upasavkamitva pabbatte asane nisidi saddhim bhikkhusavghena. Atha kho keniyo jatilo Buddhappamukham bhikkhusavgham panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappetva sampavaretva Bhagavantam bhuttavim onitapattapanim ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho keniyam jatilam Bhagava imahi gathahi anumodi–

“Aggihuttamukha yabba, savitti chandaso mukham;

Raja mukham manussanam, nadinam sagaro mukham.

“Nakkhattanam mukham cando, adicco tapatam mukham;

Pubbam akavkhamananam savgho, ve yajatam mukhan”ti.

Atha kho Bhagava keniyam jatilam imahi gathahi anumoditva utthayasana pakkami.
Keniyajatilavatthu nitthitam.


183. Rojamallavatthu

(Mv.I,247.) 301. Atha (CS:Mv.pg.345) kho Bhagava Apane yathabhirantam viharitva yena Kusinara tena carikam pakkami mahata bhikkhusavghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi. Assosum kho kosinaraka Malla– “Bhagava kira Kusinaram agacchati mahata bhikkhusavghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi”ti. Te savgaram § akamsu– “Yo Bhagavato paccuggamanam na karissati, pabcasatanissa dando”ti. Tena kho pana samayena Rojo Mallo ayasmato Anandassa sahayo hoti. Atha kho Bhagava anupubbena carikam caramano yena Kusinara tadavasari. Atha kho kosinaraka Malla Bhagavato paccuggamanam akamsu. Atha kho Rojo Mallo Bhagavato paccuggamanam karitva yenayasma Anando tenupasavkami, upasavkamitva ayasmantam Anandam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam thitam kho Rojam Mallam ayasma Anando etadavoca-- “Ularam kho te idam, avuso Roja, yam tvam Bhagavato paccuggamanam akasi”ti. “Naham, bhante Ananda, bahukato Buddhe va dhamme va savghe va; api ca batihi savgaro kato– ‘yo Bhagavato paccuggamanam na karissati, pabcasatanissa dando’”ti; so kho aham, bhante Ananda, batinam dandabhaya evaham Bhagavato paccuggamanam akasinti. Atha kho ayasma Anando anattamano ahosi’ kathabhi nama Rojo Mallo evam vakkhati’ti? Atha kho ayasma Anando yena Bhagava tenupasavkami, upasavkamitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinno kho ayasma Anando Bhagavantam etadavoca-- “Ayam, bhante, Rojo Mallo abhibbato batamanusso. Mahatthiko kho pana evarupanam batamanussanam imasmim dhammavinaye pasado. Sadhu, bhante, Bhagava tatha karotu, yatha Rojo Mallo imasmim dhammavinaye pasideyya”ti. “Na kho tam, Ananda, dukkaram Tathagatena, yatha Rojo Mallo imasmim dhammavinaye pasideyya”ti.

Atha kho Bhagava Rojam Mallam mettena cittena pharitva utthayasana viharam pavisi. Atha kho Rojo Mallo Bhagavato mettena cittena phuttho, seyyathapi nama gavim tarunavaccho, evameva, viharena (CS:Mv.pg.346) viharam parivenena parivenam upasavkamitva bhikkhu pucchati– “Kaham nu kho, bhante, etarahi so Bhagava viharati araham Sammasambuddho, dassanakama hi mayam tam Bhagavantam arahantam Sammasambuddhan”ti. “Esavuso Roja, (Mv.I,248.) viharo samvutadvaro, tena appasaddo upasavkamitva ataramano alindam pavisitva ukkasitva aggalam akotehi, vivarissati te Bhagava dvaran”ti. Atha kho Rojo Mallo yena so viharo samvutadvaro, tena appasaddo upasavkamitva ataramano alindam pavisitva ukkasitva aggalam akotesi. Vivari Bhagava dvaram. Atha kho Rojo Mallo viharam pavisitva Bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnassa kho Rojassa Mallassa Bhagava anupubbim katham kathesi, seyyathidam– danakatham …pe… aparappaccayo satthusasane Bhagavantam etadavoca-- “Sadhu, bhante, ayya mamabbeva patigganheyyum civarapindapatasenasanagilanappaccayabhesajjaparikkharam, no abbesan”ti. “Yesam kho, Roja, sekkhena banena sekkhena dassanena dhammo dittho seyyathapi taya, tesampi evam hoti– ‘aho nuna ayya amhakabbeva patigganheyyum civarapindapatasenasanagilanappaccayabhesajjaparikkharam, no abbesan’ti. Tena hi, Roja, tava ceva patiggahissanti abbesabca”ti.

302. Tena kho pana samayena Kusinarayam panitanam bhattanam bhattapatipati atthita hoti. Atha kho Rojassa Mallassa patipatim alabhantassa etadahosi-- “Yamnunaham bhattaggam olokeyyam, yam bhattagge nassa, tam patiyadeyyan”ti. Atha kho Rojo Mallo bhattaggam olokento dve naddasa– dakabca pitthakhadaniyabca. Atha kho Rojo Mallo yenayasma Anando tenupasavkami; upasavkamitva ayasmantam Anandam etadavoca-- “Idha me, bhante Ananda, patipatim alabhantassa etadahosi-- ‘yamnunaham bhattaggam olokeyyam, yam bhattagge nassa, tam patiyadeyyan’ti. So kho aham, bhante Ananda, bhattaggam olokento dve naddasam– dakabca pitthakhadaniyabca. Sacaham, bhante Ananda, patiyadeyyam dakabca pitthakhadaniyabca, patigganheyya me Bhagava”ti? “Tena hi, Roja, Bhagavantam patipucchissami”ti. Atha kho ayasma Anando Bhagavato etamattham arocesi. “Tena hananda, patiyadetu”ti. “Tena hi, Roja, patiyadehi”ti. Atha kho Rojo Mallo tassa rattiya accayena (CS:Mv.pg.347) pahutam dakabca pitthakhadaniyabca patiyadapetva Bhagavato upanamesi “Patigganhatu me, bhante, Bhagava dakabca pitthakhadaniyabca”ti. “Tena hi, Roja, bhikkhunam dehi”ti. Atha kho Rojo Mallo bhikkhunam deti. Bhikkhu kukkuccayanta na patigganhanti (Mv.I,249.) “Patigganhatha, bhikkhave, paribhubjatha”ti. Atha kho Rojo Mallo Buddhappamukham bhikkhusavgham pahutehi dakehi ca pitthakhadaniyehi ca sahattha santappetva sampavaretva Bhagavantam dhotahattham onitapattapanim ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho Rojam Mallam Bhagava dhammiya kathaya sandassetva samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami. Atha kho Bhagava etasmim nidane etasmim pakarane dhammim katham katva bhikkhu amantesi-- “Anujanami, bhikkhave, sabbabca dakam sabbabca pitthakhadaniyan”ti.


Rojamallavatthu nitthitam.


184. Vuddhapabbajitavatthu

303. Atha kho Bhagava Kusinarayam yathabhirantam viharitva yena Atuma tena carikam pakkami mahata bhikkhusavghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena abbataro vuddhapabbajito Atumayam pativasati nahapitapubbo. Tassa dve daraka honti, mabjuka patibhaneyyaka, dakkha pariyodatasippa sake acariyake nahapitakamme. Assosi kho so vuddhapabbajito– “Bhagava kira Atumam agacchati mahata bhikkhusavghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi”ti. Atha kho so vuddhapabbajito te darake etadavoca-- “Bhagava kira, tata, Atumam agacchati mahata bhikkhusavghena saddhim addhatelasehi bhikkhusatehi. Gacchatha tumhe, tata, khurabhandam adaya naliyavapakena anugharakam anugharakam ahindatha, lonampi, telampi, tandulampi, khadaniyampi samharatha, Bhagavato agatassa yagupanam karissama”ti. “Evam, tata”ti kho te daraka tassa vuddhapabbajitassa patissunitva khurabhandam adaya naliyavapakena anugharakam anugharakam ahindanti, lonampi, telampi, tandulampi, khadaniyampi samharanta. Manussa te darake mabjuke patibhaneyyake passitva yepi na karapetukama tepi karapenti, karapetvapi bahum denti. Atha kho te daraka bahum lonampi, telampi, tandulampi, khadaniyampi samharimsu.

Atha (CS:Mv.pg.348) kho Bhagava anupubbena carikam caramano yena Atuma tadavasari. Tatra sudam Bhagava Atumayam viharati bhusagare. Atha kho so vuddhapabbajito tassa rattiya accayena pahutam yagum patiyadapetva Bhagavato upanamesi– “Patigganhatu me, bhante, Bhagava yagun”ti. Janantapi (Mv.I,250.) Tathagata pucchanti …pe… savakanam va sikkhapadam pabbapessamati. Atha kho Bhagava tam vuddhapabbajitam etadavoca-- “Kutayam, bhikkhu yagu”ti? Atha kho so vuddhapabbajito Bhagavato etamattham arocesi. Vigarahi Buddho Bhagava, “Ananucchavikam, moghapurisa, ananulomikam appatirupam assamanakam akappiyam akaraniyam. Kathabhi nama tvam, moghapurisa, pabbajito akappiye samadapessasi § . Netam, moghapurisa, appasannanam va pasadaya …pe… vigarahitva dhammim katham katva bhikkhu amantesi ‘na, bhikkhave, pabbajitena akappiye samadapetabbam, yo samadapeyya, apatti dukkatassa. Na ca, bhikkhave, nahapitapubbena khurabhandam pariharitabbam. Yo parihareyya, apatti dukkatassa’”ti.

Atha kho Bhagava Atumayam yathabhirantam viharitva yena Savatthi tena carikam pakkami. Anupubbena carikam caramano yena Savatthi tadavasari. Tatra sudam Bhagava Savatthiyam viharati Jetavane Anathapindikassa arame. Tena kho pana samayena Savatthiyam bahum phalakhadaniyam uppannam hoti. Atha kho bhikkhunam etadahosi-- “Kim nu kho Bhagavata phalakhadaniyam anubbatam, kim ananubbatan”ti? Bhagavato etamattham arocesum. “Anujanami, bhikkhave, sabbam phalakhadaniyan”ti.

304. Tena kho pana samayena savghikani bijani puggalikaya bhumiya ropiyanti, puggalikani bijani savghikaya bhumiya ropiyanti. Bhagavato etamattham arocesum. Savghikani, bhikkhave, bijani puggalikaya bhumiya ropitani bhagam datva paribhubjitabbani. Puggalikani bijani savghikaya bhumiya ropitani bhagam datva paribhubjitabbaniti.
Vuddhapabbajitavatthu nitthitam.


185. Catumahapadesakatha

305. Tena kho pana samayena bhikkhunam kismibci kismibci thane kukkuccam uppajjati– “Kim nu kho Bhagavata anubbatam, kim ananubbatan”ti? Bhagavato etamattham arocesum. “Yam, bhikkhave, maya ‘idam na kappati’ti appatikkhittam tabce (CS:Mv.pg.349) akappiyam anulometi, kappiyam patibahati, tam vo na kappati. Yam, bhikkhave, maya ‘idam na kappati’ti appatikkhittam (Mv.I,251.) tabce kappiyam anulometi, akappiyam patibahati, tam vo kappati. Yam, bhikkhave, maya ‘idam kappati’ti ananubbatam tabce akappiyam anulometi, kappiyam patibahati, tam vo na kappati. Yam, bhikkhave, maya ‘idam kappati’ti ananubbatam, tabce kappiyam anulometi, akappiyam patibahati, tam vo kappati”ti.

Atha kho bhikkhunam etadahosi-- “Kappati nu kho yavakalikena yamakalikam, na nu kho kappati? Kappati nu kho yavakalikena sattahakalikam, na nu kho kappati? Kappati nu kho yavakalikena yavajivikam, na nu kho kappati? Kappati nu kho yamakalikena sattahakalikam, na nu kho kappati? Kappati nu kho yamakalikena yavajivikam, na nu kho kappati? Kappati nu kho sattahakalikena yavajivikam, na nu kho kappati”ti? Bhagavato etamattham arocesum. “Yavakalikena, bhikkhave, yamakalikam, tadahu patiggahitam kale kappati, vikale na kappati. Yavakalikena, bhikkhave, sattahakalikam, tadahu patiggahitam kale kappati, vikale na kappati. Yavakalikena, bhikkhave, yavajivikam, tadahu patiggahitam kale kappati, vikale na kappati. Yamakalikena, bhikkhave, sattahakalikam, tadahu patiggahitam yame kappati, yamatikkante na kappati. Yamakalikena, bhikkhave, yavajivikam, tadahu patiggahitam yame kappati, yamatikkante na kappati. Sattahakalikena, bhikkhave, yavajivikam patiggahitam, sattaham kappati, sattahatikkante na kappati”ti.
Catumahapadesakatha nitthita.
Bhesajjakkhandhako chattho.


186. Tassuddanam

Saradike vikalepi, vasam mule pitthehi ca;

Kasavehi pannam phalam, jatu lonam chakanabca.

Cunnam calini mamsabca, abjanam upapisani § ;

Abjani uccaparuta, salaka salakathanim § .

Thavikamsabaddhakam (CS:Mv.pg.350) suttam, muddhanitelanatthu ca;

Natthukarani dhumabca, nettabcapidhanatthavi.

Telapakesu majjabca, atikkhittam abbhabjanam;

Tumbam sedam sambharabca, maha bhavgodakam tatha.

Dakakottham lohitabca, visanam padabbhabjanam;

Pajjam sattham kasavabca, tilakakkam kabalikam.

(Mv.I,252.) Colam sasapakuttabca, dhuma sakkharikaya ca;

Vanatelam vikasikam, vikatabca patiggaham.

Gutham karonto lolibca, kharam muttaharitakam;

Gandha virecanabceva, acchakatam katakatam.

Paticchadani pabbhara, arama sattahena ca;

Gulam muggam sovirabca, samampaka punapace.

Punanubbasi dubbhikkhe, phalabca tilakhadani;

Purebhattam kayadaho, nibbattabca bhagandalam.

Vatthikammabca suppibca, manussamamsameva ca;

Hatthi-assa sunakho ca, ahi Sihabca dipikam § .

Acchataracchamamsabca, patipati ca yagu ca;

Tarunam abbatra gulam, Sunidhavasathagaram.

Gavga kotisaccakatha, Ambapali ca Licchavi;

Uddissa katam subhikkham, punadeva patikkhipi.

Megho Yaso Mendako, ca gorasam patheyyakena ca;

Keni ambo jambu coca, mocamadhumuddikasalukam.

Pharusaka dakapittham, Atumayam nahapito;

Savatthiyam phalam bijam, kismim thane ca kaliketi.
Imamhi khandhake vatthu ekasatam chavatthu.
Bhesajjakkhandhako nitthito.




tải về 13.37 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   46




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương