NhËn xÐt: Ph©n tÝch c¸c yÕu tè x· héi liªn quan tíi t×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë bµ mÑ cho thÊy: ChØ sè khèi BMI bµ mÑ< 18,5 kh¸c nhau cã ý nghÜa thèng kª OR= 36,6; (P<0,01)gi÷a hai nhãm bµ mÑ thiÕu m¸u vµ kh«ng thiÕu m¸u. Cßn c¸c yÕu tè kh¸c nh : Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña bµ mÑ, sè con trong gia ®×nh, sè khÈu trong gia ®×nh, møc thu nhËp b×nh qu©n trong gia ®×nh còng cã sù kh¸c nhau. Tuy nhiªn, sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (P>0,05) gi÷a hai nhãm bµ mÑ thiÕu m¸u vµ kh«ng thiÕu m¸u.
B¶ng 3.13: C¸c yÕu tè Dinh dìng liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë bµ mÑ
C¸c yÕu tè liªn quan
|
ThiÕu m¸u
(n=30)
X ± SD
|
Kh«ng thiÕu m¸u
(n=70)
X ± SD
|
P
t- test
|
§iÓm trung b×nh: +KiÕn thøc
+Th¸i ®é
+Thùc hµnh
|
19,5 ± 7,7
58.2 ± 14,2
29,5 ± 9,6
|
44,3 ± 8,0
67,9 ± 15,5
54,6 ± 7,5
|
<0,001
<0,01
<0,001
|
§iÓm ®a d¹ng thøc ¨n:
+§a d¹ng nhãm thøc ¨n( Dietary Diversity Score)
+§a d¹ng lo¹i thùc phÈm(Food Diversity Score)
|
4,1 ± 0,7
5,1 ± 0,9
|
6,2 ± 0,7
9,1 ± 1,3
|
<0,001
<0,001
|
S¾t vµ Vitamine C trong khÈu phÇn :
S¾t (mg)
Vitamin C (mg)
|
8,2 ± 2,8
22,9 ± 19,5
|
9,5 ± 2,8
29,0 ± 25,1
|
<0,05
<0,01
|
NhËn xÐt: YÕu tè liªn quan cã ý nghÜa (P <0,01) tíi t×nh tr¹ng thiÕu m¸u cña bµ mÑ ®ã lµ: kiÕn thøc (K), th¸i ®é (A), thùc hµnh(P) cña c¸c bµ mÑ vÒ c¸c s¶n phÈm giµu s¾t, c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u. Thùc hµnh ®a d¹ng nhãm thøc ¨n (DDS) còng nh ®a d¹ng lo¹i thùc phÈm (FVS) còng cã sù kh¸c biÖt(P<0,01) ë hai nhãm. KhÈu phÇn ¨n / 24 giê ë nhãm bµ mÑ thiÕu m¸u hµm lîng vitamin C vµ s¾t trong khÈu phÇn ¨n thÊp h¬n cã ý nghÜa( p<0,05 ®èi víi s¾t, p<0,01 ®èi víi vitamine C) so víi nhãm bµ mÑ kh«ng thiÕu m¸u.
B¶ng 3.14: C¸c yÕu tè liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë trÎ em
C¸c yÕu tè liªn quan
|
ThiÕu m¸u
(n=55)
|
Kh«ng thiÕu m¸u
(n=45)
|
OR(CI 95%)
P, 2 test
|
BMI bµ mÑ <18.5(%)
BMI bµ mÑ >18.5(%)
|
65,4
34,6
|
26,7
73,3
|
OR=5,2; p<0,001
CI 95%= 2,2-12,4
|
Tr×nh ®é v¨n ho¸ bµ mÑTr×nh ®é v¨n ho¸ bµ mÑ>cÊp 1
|
54,5
45,5
|
44,4
55,5
|
OR=1,5; p>0,05
CI 95%= 0,7-3,3
|
Sè con trong gia ®×nh >2
Sè con trong gia ®×nh <2
|
45,5
54,5
|
53,3
46,7
|
OR=0,73; p>0,05
CI 95%= 0,3-1,6
|
Sè khÈu trong gia ®×nh >4
Sè khÈu trong gia ®×nh <4
|
65,4
34,6
|
60,0
40,0
|
OR=1,3; p>0,05
CI 95%= 0,6-2,9
|
Thu nhËp b×nh qu©n ≤250®/th¸ng
Thu nhËp b×nh qu©n >250®/th¸ng
|
92,7
7,3
|
91,1
8,9
|
OR=1,2; p>0,05
CI 95%= 0,3-5,3
|
T×nh tr¹ng dinh dìng cña trÎ:
+(CN/tuæi)SDD nhÑ c©n
+(CC/tuæi)SDD thÊp cßi
+(CN/ CC)SDD gÇy cßm
|
47,3
36,3
20,0
|
21,7
13,3
2,0
|
OR=3,1.p<0,05
CI 95%= 1,3-7,6
OR=3,7.p<0,05
CI 95%= 1,3-10,3
OR=5,4.p<0,05
CI 95% =1,1-25,7
|
NhËn xÐt: Ph©n tÝch c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë trÎ em cho thÊy: ChØ sè khèi BMI bµ mÑ< 18,5 kh¸c nhau cã ý nghÜa thèng kª (P<0,01) gi÷a hai nhãm trÎ thiÕu m¸u vµ kh«ng thiÕu m¸u. Tû lÖ nhÑ c©n, thÊp cßi vµ gÇy cßm cao h¬n cã ý nghÜa (p<0,05) ë nhãm thiÕu m¸u so víi nhãm kh«ng thiÕu m¸u. Cßn c¸c yÕu tè kh¸c nh : Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña bµ mÑ, sè con trong gia ®×nh, sè khÈu trong gia ®×nh, møc thu nhËp b×nh qu©n trong gia ®×nh còng cã sù kh¸c nhau. Tuy nhiªn, sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (P>0,05) gi÷a hai nhãm trÎ
B¶ng 3.15: C¸c yÕu tè liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë trÎ em
C¸c yÕu tè liªn quan
|
ThiÕu m¸u
(n=55)
X ± SD
|
Kh«ng thiÕu m¸u
(n=45)
X± SD
|
P
t-test
|
§iÓm KAP cña bµ mÑ
+KiÕn thøc
+Th¸i ®é
+Thùc hµnh
|
15,4 ± 7,8
45,0 ± 14,1
31,1 ± 11,2
|
33,7 ± 11,9
53,6 ± 10,7
46,4 ± 9,3
|
<0,01
<0,01
<0,01
|
NhËn xÐt: §iÓm trung b×nh vÒ kiÕn thøc (K), th¸i ®é (A), thùc hµnh (P) cña c¸c bµ mÑ vÒ c¸c s¶n phÈm giµu s¾t s½n cã t¹i ®Þa ph¬ng còng nh c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u dinh dìng cho trÎ kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª(p<0,01) khi so s¸nh gi÷a hai nhãm trÎ thiÕu m¸u vµ kh«ng thiÕu m¸u.
3.1.6. Thùc tr¹ng vÒ gi¸ trÞ dinh dìng cña khÈu phÇn ¨n vµ tÝnh ®a d¹ng thùc phÈm ph©n tÝch theo ®iÒu tra khÈu phÇn ¨n/24 giê vµ tÇn suÊt tiªu thô thùc phÈm t¹i céng ®ång nghiªn cøu.
B¶ng 3.16: Gi¸ trÞ dinh dìng khÈu phÇn ¨n cña c¸c bµ mÑ t¹i céng ®ång nghiªn cøu.
|
|
Phong S¬n
X ± SD
|
Phong xu©n
X ± SD
|
Nhu cÇu khuyÕn nghÞ
|
S¾t (mg)
|
Phô n÷ 20-35 tuæi
(n=50)
|
8,9 ± 2,5
|
8,6 ± 3,1
|
24mg(§¹t gÇn 30% nhu cÇu khuyÕn nghÞ
|
Bµ mÑ-trÎ 6-24Th¸ng
(n=50)
|
8,76 ± 3,2
|
9,3 ± 3,1
|
VitaminC
(mg)
|
Phô n÷ 20-35 tuæi
(n=50)
|
25,6 ± 22,9
|
28,1 ± 25,2
|
74mg(§¹t gÇn 50% nhu cÇu khuyÕn nghÞ)
|
Bµ mÑ-trÎ 6-24Th¸ng
(n=50)
|
27,8 ± 34,1
|
37,1 ± 36,3
|
NhËn xÐt: Ph©n tÝch gi¸ trÞ dinh dìng cña khÈu phÇn ¨n cña c¸c bµ mÑ t¹i céng ®ång nghiªn cøu vÒ kho¸ng chÊt vµ vitamin cho thÊy : hµm lîng s¾t, hµm lîng vitamin C trong khÈu phÇn ¨n cña c¸c bµ mÑ t¹i hai x· Phong S¬n vµ Phong Xu©n rÊt thÊp, chØ ®¹t kho¶ng 1/3 so víi nhu cÇu khuyÕn nghÞ cña ViÖn Dinh dìng Quèc gia.
B¶ng 3.17: TÇn suÊt tiªu thô mét sè thùc phÈm giµu s¾t ë phô n÷ tuæi 20 -35 vµ bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng
TT
|
Lo¹i thùc phÈm
|
TÇn suÊt tiªu thô/ tuÇn(%)
|
1
|
§Ëu nµnh
|
3
|
2
|
§Ëu xanh
|
1
|
3
|
Rau dÒn
|
3
|
4
|
Rau ngãt
|
6
|
5
|
Rau khoai
|
46
|
6
|
§u ®ñ
|
1
|
7
|
Rau muèng
|
8
|
8
|
Trøng vÞt
|
6
|
9
|
ThÞt vÞt
|
2
|
10
|
C¸ ®ång
|
1
|
11
|
Rau mïi tµu
|
1%
|
12
|
Rau mïi ta
|
2
|
13
|
Rau th¬m kh¸c
|
7
|
14
|
Níc m¾m
|
99
|
15
|
§Ëu ®en
|
0
|
16
|
§Ëu ®òa
|
0
|
17
|
Cïi dõa
|
0
|
18
|
TiÕt bß
|
0
|
19
|
TiÕt lîn
|
0
|
20
|
ThÞt gµ
|
0,5
|
21
|
ThÞt Õch
|
0
|
NhËn xÐt: Ph©n tÝch tÝnh ®a d¹ng trong khÈu phÇn ¨n qua ®iÒu tra tÇn suÊt tiªu thô thùc phÈm giµu s¾t s½n cã t¹i ®Þa ph¬ng cña c¸c bµ mÑ t¹i céng ®ång nghiªn cøu cho thÊy: TÇn suÊt sö dông c¸c thùc phÈm giµu s¾t s½n cã t¹i ®Þa ph¬ng møc tiªu thô hµng ngµy vµ hµng tuÇn rÊt thÊp nh : Võng 1%, ®Ëu nµnh 3%, rau ®Òn 3%, rau ngãt 6%...nhiÒu lo¹i thùc phÈm giµu s¾t vµ rÊt s½ncã t¹i ®Þa ph¬ng hÇu nh cha ®îc sö dông: ®Ëu ®en, ®Ëu ®òa, cïi dõa, tiÕt bß, tiÕt lîn, thÞt gµ, thÞt Õch.
3.2. HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi kiÕn thøc, thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n ë phô n÷ tuæi 20-35 vµ bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng
T¹i thêi ®iÓm ®iÒu tra ban ®Çu cã 50 phô n÷ tuæi 20-35 vµ 50 bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng tham gia ®iÒu tra ë mçi x·. T¹i thêi ®iÓm ®iÒu tra ®¸nh gi¸ cuèi sè phô n÷ tuæi 20-35 lµ 60 vµ bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng lµ 60 tham gia ®iÒu tra ë mçi x·.
3.2.1. HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi kiÕn thøc, th¸i ®é, thùc hµnh (KAP) trong ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n ë phô n÷ tuæi 20-35 vµ bµ mÑ cã con tuæi 6-24 th¸ng
B¶ng 3.18: §iÓm trung b×nh vÒ KiÕn thøc, th¸i ®é, thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u ë phô n÷ tuæi 20-35
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
X±SD
|
X· can thiÖp
X±SD
|
KiÕn thøc
|
(T0,n=50)
|
24.4 11,6
|
19,8 9,9
|
(T12,n=60)
|
29,2 12,3
|
64,6 21,7***
|
T¨ng( T12-T0)
|
4,8
|
44,8
|
Th¸i ®é
|
(T0,n=50)
|
66,9±19,9
|
64,6±21,7
|
(T12,n=60)
|
52,1±18,9
|
80,1±12,8***
|
T¨ng( T12-T0)
|
-14,8
|
15,5
|
Thùc hµnh
|
(T0,n=50)
|
45,8±13,2
|
43,9±11,4
|
(T12,n=60)
|
43,3±16,1
|
67,6±8,4***
|
T¨ng( T12-T0)
|
-2,5
|
23,7
|
*** p<0,001 vs x· chøng , vs T0 cïng nhãm; (t-test)
NhËn xÐt: §iÓm trung b×nh vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é, thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë phô n÷ tuæi 20-35 cã sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª (P<0,001)khi so s¸nh ë cïng thêi ®iÓm T12 gi÷a x· chøng vµ x· can thiÖp vµ khi so s¸nh víi thêi ®iÓm T0 ë x· can thiÖp.
B¶ng 3.19: §iÓm trung b×nh vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é, thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u ë bµ mÑ cã con tuæi 6-24 th¸ng.
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
X±SD
|
X· can thiÖp
X±SD
|
KiÕn thøc
|
(T0,n=50)
|
21,5±12,5
|
16,6±12,1
|
(T12,n=60)
|
26,7±13,6
|
63,6±10,5***
|
T¨ng( T12-T0)
|
5,1
|
47,0
|
Th¸i ®é
|
(T0,n=50)
|
49,9±14,4
|
49,6±13,3
|
(T12,n=60)
|
48,9±17,8
|
76,1±14,1***
|
T¨ng( T12-T0)
|
-1,0
|
26,5
|
Thùc hµnh
|
(T0,n=50)
|
36,4±12,5
|
41,2±10,1
|
(T12,n=60)
|
38,1±16,3
|
67,6±12,1***
|
T¨ng( T12-T0)
|
1,7
|
26,4
|
***p<0,001 vs x· chøng , vs T0 cïng nhãm; (t-test)
NhËn xÐt: §iÓm trung b×nh vÒ kiÕn thøc, th¸i ®é, thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë c¸c bµ mÑ cã con tuæi 6-24 th¸ng cã sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª (P<0,001) khi so s¸nh ë cïng thêi ®iÓm T12 ë x· chøng vµ x· can thiÖp vµ khi so s¸nh thêi ®iÓm T0 vµ T12 ë x· can thiÖp
B¶ng 3.20. ChØ sè hiÖu qu¶ vµ hiÖu qu¶ can thiÖp vÒ KiÕn thøc, th¸i ®é, thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë phô n÷ tuæi 20-35 tríc vµ sau can thiÖp t¹i 2 x· Phong S¬n vµ Phong Xu©n.
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
(%)
|
X· can thiÖp
(%)
|
§iÓm kiÕn thøc tõ trung b×nh trë lªn
|
(T0,n=50)
|
6,0
|
10,0
|
(T12,n=60)
|
10,0
|
98,3*
|
ChØ sè H.Qu¶
|
66,7
|
883,0
|
HQ. Can thiÖp
|
816.3
|
§iÓm th¸i ®é tõ trung b×nh trë lªn
|
(T0,n=50)
|
72,0
|
52,0
|
(T12,n=60)
|
61,7
|
98,3
|
ChØ sè H.Qu¶
|
14,3
|
89,0
|
HQ. Can thiÖp
|
74,7
|
§iÓm thùc hµnh tõ trung b×nh trë lªn
|
(T0,n=50)
|
24,0
|
26,0
|
(T12,n=60)
|
28,3
|
96,7
|
ChØ sè H.Qu¶
|
17,9
|
271,9
|
HQ. Can thiÖp
|
254,0
|
NhËn xÐt: Tû lÖ % ®iÓm trung b×nh, kh¸ vµ kh¸, giái vÒ kiÕn thøc, thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë phô n÷ tuæi 20-35 ®Òu t¨ng c¶ 2 x· tríc vµ sau can thiÖp. Tuy nhiªn, hiÖu qu¶ can thiÖp (HQCT) ë nhãm truyÒn th«ng tÝch cùc tû lÖ ®iÓm kiÕn thøc trung b×nh kh¸ vµ kh¸ giái t¨ng gÊp 8 lÇn, vÒ th¸i ®é t¨ng gÊp 0,75 lÇn, vÒ thùc hµnh t¨ng gÊp 2,5 lÇn khi so s¸nh víi x· chøng.
B¶ng 3.21. ChØ sè hiÖu qu¶ vµ hiÖu qu¶ can thiÖp vÒ KiÕn thøc, th¸i ®é, thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng tríc vµ sau can thiÖp t¹i 2 x· Phong S¬n vµ Phong Xu©n.
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
(%)
|
X· can thiÖp
(%)
|
§iÓm kiÕn thøc tõ trung b×nh trë lªn
|
(T0,n=50)
|
4,0
|
6,0
|
(T12,n=60)
|
8,3
|
90,0
|
ChØ sè H.Qu¶
|
107,5
|
1400%
|
HQ. Can thiÖp
|
1292,5%
|
§iÓm th¸i ®é tõ trung b×nh trë lªn
|
(T0,n=50)
|
64,0
|
56,0
|
(T12,n=60)
|
55,0
|
95,0
|
ChØ sè H.Qu¶
|
14,1
|
69,6
|
HQ. Can thiÖp
|
55,5%
|
§iÓm thùc hµnh tõ trung b×nh trë lªn
|
(T0,n=50)
|
20,0
|
24,0
|
(T12,n=60)
|
23,3
|
+95,0
|
ChØ sè H.Qu¶
|
+16,5
|
+295,8
|
HQ. Can thiÖp
|
279,3
|
NhËn xÐt: Tû lÖ ®iÓm ®¹t trung b×nh,kh¸, giái vÒ kiÕn thøc, thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng ®Òu t¨ng c¶ 2 x· tríc vµ sau can thiÖp. Tuy nhiªn, hiÖu qu¶ can thiÖp (HQCT) ë nhãm truyÒn th«ng tÝch cùc tû lÖ ®iÓm kiÕn thøc kh¸ giái t¨ng gÊp 13 lÇn, tû lÖ ®iÓm kh¸ giái vÒ thùc hµnh t¨ng gÊp 2,8 lÇn khi so s¸nh víi x· chøng.
3.2.1.2. HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi kiÕn thøc thùc hµnh trong ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n ë phô n÷ 20-35 tuæi vµ bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng Ph©n tÝch theo ®iÒu tra khÈu phÇn ¨n/24 giê.
B¶ng 3.22: Gi¸ trÞ dinh dìng(S¾t vµ vitaminC) cña khÈu phÇn ¨n/24 giê ë phô n÷ tuæi 20-35 tríc vµ sau can thiÖp t¹i 2 x· Phong s¬n vµ Phong Xu©n.
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
X±SD
|
X· can thiÖp
X±SD
|
S¾t
(mg)
|
(T0,n=50)
|
8,9 ± 2,5
|
8,6 ± 3,1
|
(T12,n=60)
|
7,6 ± 2,6
|
12,8 ± 3,7ª***
|
T¨ng( T12-T0)
|
-1,3
|
4,2
|
Vitamin C
(mg)
|
(T0,n=50)
|
25.6 ± 22.9
|
28.1 ± 25.2
|
(T12,n=60)
|
44.4 ± 51.6
|
76.2 ± 100.5ªª***
|
T¨ng( T12-T0)
|
18,8
|
48,1
|
ª p<0,001, ªªp<0,05 vs T12 x· chøng ,*** p<0,001 vs T0 cïng nhãm; (t-test)
NhËn xÐt: Hµm lîng s¾t trong khÈu phÇn ¨n /24 giê ë phô n÷ tuæi 20-35 cao h¬n cã ý nghÜa (P<0,01) khi so s¸nh thêi ®iÓm T12 gi÷a x· chøng vµ x· can thiÖp vµ T0 víi T12 t¹i x· can thiÖp. Hµm lîng vitamin C trong khÈu phÇn ¨n /24 giê ë phô n÷ tuæi 20-35 cao h¬n cã ý nghÜa (P<0,01) khi so s¸nh víi thêi ®iÓmT0 t¹i x· can thiÖp vµ p<0,05 t¹i thêi ®iÓm T12 víi x· chøng.
B¶ng 3.23: Gi¸ trÞ dinh dìng (S¾t vµ vitaminC) cña khÈu phÇn ¨n/24 giê ë bµ mÑ cã con tuæi 6-24 th¸ng tríc vµ sau can thiÖp t¹i 2 x· Phong S¬n vµ Phong Xu©n.
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
X±SD
|
X· can thiÖp
X±SD
|
S¾t
(mg)
|
(T0,n=50)
|
8,8 ± 3,2
|
9,3 ± 3,1
|
(T12,n=60)
|
8,0 ± 3,3
|
13,6 ± 2,7***
|
T¨ng( T12-T0)
|
-0,8
|
4,3
|
VitaminC
(mg)
|
(T0,n=50)
|
27,8 ± 34,1
|
37,1 ± 36,3
|
(T12,n=60)
|
35,6 ± 47,4
|
70,5 ± 91,9***
|
T¨ng( T12-T0)
|
7,8
|
33,4
|
***p<0,001 vs T12 x· chøng vµ vs T0 cïng nhãm; (t-test)
NhËn xÐt: Hµm lîng s¾t trong khÈu phÇn ¨n /24 giê ë bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng tuæi cao h¬n cã ý nghÜa (P<0,01) khi so s¸nh thêi ®iÓm T12 gi÷a x· chøng vµ x· can thiÖp vµ T0 víi T12 t¹i x· can thiÖp. Hµm lîng vitamin C trong khÈu phÇn ¨n /24 giê ë phô n÷ tuæi 20-35 cao h¬n cã ý nghÜa (P<0,01) khi so s¸nh víi thêi ®iÓm T0 t¹i x· can thiÖp vµ t¹i thêi ®iÓm T12 víi x· chøng
3.2.3. HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi kiÕn thøc thùc hµnh trong ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n ë phô n÷ tuæi sinh në vµ bµ mÑ cã con tuæi 6-24 th¸ng Ph©n tÝch theo tÇn suÊt tiªu thô thùc phÈm.
B¶ng 3.24: HiÖu qu¶ cña truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi tÇn suÊt tiªu thô/ tuÇn, mét sè thùc phÈm giµu s¾t ë phô n÷ tuæi 20-35 vµ bµ mÑ cã con tuæi 6-24 th¸ng tríc vµ sau can thiÖp t¹i x· Phong Xu©n.
TT
|
Lo¹i thùc phÈm
|
TÇn suÊt tiªu thô/tuÇn
|
2006
(n=100)
(%)
|
2007
(n=120)
(%)
|
P
t-test
|
1
|
Võng
|
1
|
14
|
<0,05
|
2
|
§Ëu nµnh
|
3
|
64,5
|
<0,01
|
3
|
Rau dÒn
|
3
|
67,7
|
<0,01
|
4
|
Rau ngãt
|
6
|
82,6
|
<0,01
|
5
|
Rau khoai
|
46
|
88,4
|
<0,01
|
6
|
§u ®ñ
|
1
|
40,5
|
<0,01
|
7
|
Rau muèng
|
8
|
89,3
|
<0,01
|
8
|
Trøng vÞt
|
6
|
52,9
|
<0,01
|
9
|
ThÞt vÞt
|
2
|
30,6
|
<0,01
|
10
|
C¸ ®ång
|
1
|
42,1
|
<0,01
|
11
|
Rau mïi tµu
|
1
|
29,7
|
<0,01
|
12
|
Rau mïi ta
|
2
|
28,1
|
<0,01
|
13
|
Rau th¬m kh¸c
|
7
|
33,9
|
<0,05
|
14
|
Níc m¾m
|
99
|
97,5
|
>0,05
|
NhËn xÐt: TÇn suÊt tiªu thô c¸c lo¹i thùc phÈm giµu s¾t ë nhãm thøc ¨n cã nguån gèc thùc vËt nh: võng, ®Ëu nµnh, rau dÒn, rau ngãt, rau khoai, rau muèng. còng nh c¸c nhãm thùc phÈm giµu s¾t cã nguån gèc ®éng vËt nh: Trøng vÞt, thÞt vÞt, c¸ ®ång, ®Òu t¨ng lªn mét c¸ch cã ý nghÜa P<0,01 khi so s¸nh tríc vµ sau can thiÖp t¹i x· can thiÖp Phong Xu©n.
B¶ng 3.25: HiÖu qu¶ cña truyÒn th«ng ®èi víi tÇn suÊt tiªu thô mét sè thùc phÈm giµu s¾t rÊt Ýt ®îc sö dông t¹i ®Þa ph¬ng tríc vµ sau can thiÖp t¹i x· Phong Xu©n.
TT
|
Lo¹i thùc phÈm
|
TÇn suÊt tiªu thô/tuÇn
|
2006
(n=100)
(%)
|
2007
(n=120)
(%)
|
P
t-test
|
1
|
§Ëu xanh
|
1
|
33,5
|
<0,01
|
2
|
§Ëu ®en
|
0
|
28,9
|
<0,01
|
3
|
§Ëu ®òa
|
0
|
13,8
|
<0,01
|
4
|
§Ëu t¬ng
|
0
|
10,7
|
<0,01
|
4
|
Cïi dõa
|
0
|
24,8
|
<0,01
|
5
|
CÇn t©y
|
0
|
20,4
|
<0,01
|
6
|
Cñ c¶i
|
0
|
12,4
|
<0,01
|
7
|
ThÞt bß
|
0,5
|
12,45
|
<0,05
|
8
|
ThÞt gµ
|
0,5
|
22,4
|
<0,01
|
9
|
ThÞt Õch
|
0
|
29,4
|
<0,01
|
10
|
TiÕt bß
|
0
|
7,4
|
>0,05
|
11
|
TiÕt lîn
|
0
|
14,0
|
<0,05
|
NhËn xÐt: TÇn suÊt tiªu thô c¸c lo¹i thùc phÈm giµu s¾t s½n cã nhng vèn l¹i rÊt Ýt ®îc sö dông t¹i x· Phong Xu©n: ë nhãm thøc ¨n cã nguån gèc thùc vËt nh: nhãm ®Ëu ®ç nh ®Ëu xanh, ®Ëu ®en,®Ëu t¬ng, cïi dõa… còng nh c¸c nhãm thùc phÈm giµu s¾t cã nguån gèc ®éng vËt nh: thÞt gµ, thÞt Õch, tiÕt bß tiÕt lîn, ®Òu t¨ng lªn mét c¸ch cã ý nghÜa P<0,01 khi so s¸nh tríc vµ sau can thiÖp t¹i x· can thiÖp Phong Xu©n.
3.3. HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng dinh dìng vµ thiÕu m¸u ë bµ mÑ vµ trÎ em
3.3.1.HiÖu qu¶ cña truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng dinh dìng cña bµ mÑ vµ trÎ em t¹i ®Þa ph¬ng tríc vµ sau can thiÖp
3.3.1.1.HiÖu qu¶ cña truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng dinh dìng cña bµ mÑ t¹i ®Þa ph¬ng tríc vµ sau can thiÖp
B¶ng 3.26: T×nh tr¹ng dinh dìng cña bµ mÑ tríc vµ sau can thiÖp t¹i 2 x· Phong S¬n vµ Phong Xu©n.
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
(%)
|
X· can thiÖp
(%)
|
BMI 18.5
|
T0
|
76,3
|
69,5
|
T12
|
74.3
|
78,0.1
|
T¨ng( T12-T0)
|
-0,4
|
10,9
|
BMI<18,5
|
T0
|
23,7
|
30,5
|
T12
|
25,7
|
22,0NS*
|
T¨ng( T12-T0)
|
3,0
|
-8,9
| |
T0
|
19.6
|
23.8
|
T12
|
2 0.1
|
19.1NS,NS
|
T¨ng( T12-T0)
|
0,5
|
- 4,7
| |
T0
|
3.,2
|
6.3
|
T12(%)
|
4.1
|
2.9NS*
|
T¨ng( T12-T0)
|
0,9
|
- 3,4
| |
T0
|
0.9
|
0.4
|
T12
|
1.4
|
|
T¨ng( T12-T0)
|
0,5
|
-0,4
|
NS, p>0,05 Vs x· chøng, Vs T0; *, p<0,05 Vs T0 x· can thiÖp-
NhËn xÐt: Tû lÖ TNLTD t¹i x· can thiÖp 30,5% ë thêi ®iÓm T0 vµ 22,0% ë T12 gi¶m cã ý nghÜa(p<0,05)sau can thiÖp. Kh«ng cã sù kh¸c biÖt vÒ tû lÖ TNLTD ë hai x· sau can thiÖp. Tû lÖ TNLTD ®é II vµ ®é III gi¶m cã ý nghÜa(p<0,05) khi so s¸nh ë thêi ®iÓm T12 vµT0 t¹i x· can thiÖp. Kh«ng cã sù kh¸c biÖt vÒ tû lÖ TNLTD ®é II vµ III gi÷a hai x· sau can thiÖp.
3.3.1.2. HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng dinh dìng ë trÎ em
B¶ng 3.27: HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi t×nh tr¹ng dinh dìng thÓ nhÑ c©n ë trÎ em < 60 th¸ng
Thêi ®iÓm
|
X· chøng$
(%)
|
X· can thiÖp#
(%)
|
T0
|
28.3
|
39.7
|
T12
|
27.9
|
31.8NS;*
|
T¨ng( T12-T0)
|
0,4
|
- 7,9
|
ChØ sè H.Qu¶
|
1,2
|
20,1
|
HQ. Can thiÖp
|
18,9
|
$T0: n =558, T12: n=641; #T0: n=423, T12: n=400
NS, p>0,05 Vs x· chøngcïng thêi ®iÓm ; *, p<0,05 Vs T0 cïng x·
NhËn xÐt: Tû lÖ SDD thÓ nhÑ c©n ë trÎ em < 60 th¸ng ®Òu gi¶m ë c¶ hai x· Phong s¬n vµ Phong xu©n sau can thiÖp. Tuy nhiªn, Tû lÖ SDD thÓ nhÑ c©n ë trÎ em < 60 th¸ng gi¶m cã ý nghÜa thèng kª ( P<0.05) khi so s¸nh ë T12 vµ T0 t¹i x· can thiÖp. Kh«ng cã sù kh¸c biÖt vÒ tû lÖ SDD thÓ nhÑ c©n khi so s¸nh ë hai x· sau thêi ®iÓm T12.
B¶ng 3.28: HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng dinh dìng thÓ nhÑ c©n ë trÎ em ph©n tÝch theo møc ®é SDD tríc vµ sau can thiÖp t¹i 2 x· chøng vµ vµ can thiÖp.
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng$
(%)
|
X· can thiÖp#
(%)
|
B×nh thêng
|
T0
|
71,7
|
60,3
|
T12
|
68,8
|
68,3
|
T¨ng( T12-T0)
|
-2,9
|
8,0
|
Suy dinh dâng chung
|
T0
|
28,3
|
39,7
|
T12
|
31,2
|
31,7NS*
|
T¨ng( T12-T0)
|
2,9
|
-8,0
| |
T0
|
22.9
|
32.4
|
T12
|
22.4%
|
26.50NS
|
T¨ng( T12-T0)
|
- 0,5
|
-5,9NS
| |
T0
|
4.7%
|
7.1%
|
T12
|
4.8%
|
5,3%NS
|
T¨ng( T12-T0)
|
0,1
|
-1,8NS
| |
T0
|
0.7%[4]
|
0.2%
|
T12
|
0.3%
|
0
|
T¨ng( T12-T0)
|
-0,4
|
-0,2
|
$T0: n =558, T12: n=641; #T0: n=423, T12: n=400
NS, p>0,05 Vs x· chøngcïng thêi ®iÓm ; *, p<0,05 Vs T0 cïng x·
-
NhËn xÐt: Kh«ng cã sù kh¸c biÖt vÒ tû lÖ SDD thÓ nhÑ c©n ph©n tÝch theo møc ®é SDD khi so s¸nh víi x· chøng ë thêi ®iÓm T12 vµ x· can thiÖp ë thêi ®iÓm T0.
B¶ng 3.29: HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng dinh dìng thÓ thÊp cßi trÎ em ph©n tÝch theo møc ®é SDD t¹i 2 x· tríc vµ sau can thiÖp.
Thêi ®iÓm
|
X· chøng$
(%)
|
X· can thiÖp#
(%)
|
T0
|
48,0
|
53,4
|
T12
|
37,8
|
37,5NS;***
|
T¨ng( T12-T0)
|
-10,2
|
-15,9
|
ChØ sè H.Qu¶
|
21,55
|
29,80
|
HQ. Can thiÖp
|
|
8,25
|
$T0: n =558, T12: n=641; #T0: n=423, T12: n=400
NS, p>0,05 Vs T12 x· chøng; ***, p<0,001 Vs T0 x· can thiÖp
NhËn xÐt: T×nh tr¹ng dinh dìng thÓ thÊp cßi trÎ em ®Òu gi¶m t¹i hai x·. Tuy nhiªn, Tû lÖ SDD thÓ thÊp cßi ë trÎ em < 60 th¸ng gi¶m cã ý nghÜa thèng kª ( P<0.001) khi so s¸nh ë T12 vµT0 t¹i x· can thiÖp. Kh«ng cã sù kh¸c biÖt vÒ tû lÖ SDD thÓ thÊp cßi khi so s¸nh ë hai x· t¹i thêi ®iÓm T12.
B¶ng 3.30: HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng dinh dìng thÓ gÇy cßm trÎ em (C©n nÆng/chiÒu cao) t¹i 2 x· tríc vµ sau can thiÖp.
Thêi ®iÓm
|
X· chøng$
(%)
|
X· can thiÖp#
(%)
|
T0
|
5,2
|
5,2
|
T12
|
7,3
|
7,8NS
|
T¨ng( T12-T0)
|
2,1
|
2,6
|
ChØ sè H.Qu¶
|
39,9
|
49,0
|
HQ. Can thiÖp
|
|
9,2
|
$T0: n =558, T12: n=641; #T0: n=423, T12: n=400
NS, p>0,05 Vs x· chøng T12 vµ x· can thiÖp T0.
NhËn xÐt: Kh«ng cã sù kh¸c biÖt ý nghÜa vÒ tû lÖ SDD thÓ gÇy cßm (p>0,05) khi so s¸nh víi x· chøng cïng thêi ®iÓm T12 vµ x· can thiÖp ë thêi ®iÓm T0.
3.3.2. HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë bµ mÑ vµ trÎ em
3.3.2.1. HiÖu qu¶ cña truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng thiÕu m¸u cña bµ mÑ t¹i ®Þa ph¬ng tríc vµ sau can thiÖp
B¶ng 3.31: T×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë phô n÷ 20-35 tuæi tríc vµ sau can thiÖp.
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
(%)
|
X· can thiÖp
(%)
|
(T0,n=50)
|
24,0
|
36,0
|
(T12,n=60)
|
26,7
|
15,0NS,*
|
T¨ng( T12-T0)
|
2,7
|
-21,0*
|
ChØ sè H.Qu¶
|
10,8
|
58,3
|
HQ. Can thiÖp
|
47,5
|
NS, p>0,05 Vs T12 x· chøng; *, p<0,05 Vs T0 x· can thiÖp.
NhËn xÐt: Tû lÖ thiÕu m¸u ë phô n÷ 20-35 tuæi gi¶m cã ý nghÜa(p<0,05) khi so s¸nh ë thêi ®iÓm T12 vµ T0 t¹i x· can thiÖp. Kh«ng cã sù kh¸c biÖt ý nghÜa(p>0,05) vÒ tû lÖ thiÕu m¸u ë phô n÷ 20-35 tuæi t¹i thêi ®iÓm T12 khi so s¸nh víi x· chøng.
B¶ng 3.32: HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë phô n÷ 20-35 tuæi theo møc ®é thiÕu m¸u tríc vµ sau can thiÖp.
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
(%)
|
X· can thiÖp
(%)
|
B×nh thêng
Hb≥12g/dl
|
(T0,n=50)
|
76,0
|
66,0
|
(T12,n=60)
|
73,3
|
86,7
|
T¨ng( T12-T0)
|
-2,7
|
20,7
|
ThiÕu m¸u Hb<12g/dl
|
(T0,n=50)
|
24,0
|
36,0
|
(T12,n=60)
|
26,7
|
15,0NS,*
|
T¨ng( T12-T0)
|
2,7
|
-21,0
| |
(T0,n=50)
|
22,0
|
22,0
|
(T12,n=60)
|
21,6
|
13,3NS
|
T¨ng( T12-T0)
|
-0,4
|
-6,7
| |
(T0,n=50)
|
2,0
|
12,0
|
(T12,n=60)
|
5,0
|
1,7NS,*
|
T¨ng( T12-T0)
|
3,0
|
-10,3
| |
(T0,n=50)
|
0
|
2,0
|
(T12,n=60)
|
0
|
0
|
T¨ng( T12-T0)
|
|
-2,0
|
NS, p>0,05 Vs x· chøng T12; *, p<0,05 Vs T0 x· can thiÖp
NhËn xÐt: T×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë phô n÷ 20-35 tuæi t¹i 2 x· tríc vµ sau can thiÖp, ph©n tÝch theo møc ®é thiÕu m¸u cho thÊy: Kh«ng cã sù kh¸c biÖt vÒ tû lÖ thiÕu m¸u nhÑ khi so s¸nh víi x· chøng ë thêi ®iÓm T12 vµ x· can thiÖp ë thêi ®iÓm T0. Cã sù kh¸c biÖt vÒ tû lÖ thiÕu m¸u nÆng vµ trung b×nh(p<0,05) khi so s¸nh víi thêi ®iÓmT0 ë x· can thiÖp. Tuy nhiªn, kh«ng cã sù kh¸c biÖt(p>0,05) khi so s¸nh cïng thêi ®iÓm T12 víi x· chøng.
3.3.2.2. HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë trÎ em
B¶ng 3.33: T×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë trÎ em tríc vµ sau can thiÖp t¹i 2 x· chøng vµ can thiÖp
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
(%)
|
X· can thiÖp
(%)
|
ThiÕu m¸u Hb<11g/dl
|
(T0,n=50)
|
58,0
|
52,0
|
(T12,n=60)
|
55,0
|
23,3***
|
T¨ng( T12-T0)
|
- 3,0
|
-28,7
|
ChØ sè H.Qu¶
|
5,2
|
55,2
|
HQ. Can thiÖp
|
50,0
|
*** p<0,001 Vs T0 x· can thiÖp vµ T0 x· chøng.
NhËn xÐt: Tû lÖ thiÕu m¸u ë trÎ em gi¶m cã ý nghÜa (p<0,001) khi so s¸nh cïng thêi ®iÓm T12 ë x· chøng vµ khi so s¸nh víi thêi ®iÓm T0 ë x· can thiÖp.
B¶ng 3.34: HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc truyÒn th«ng tÝch cùc ®èi víi c¶i thiÖn t×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë trÎ em ph©n tÝch theo møc ®é thiÕu m¸u t¹i 2 x· tríc vµ sau can thiÖp.
|
Thêi ®iÓm
|
X· chøng
(%)
|
X· can thiÖp
(%)
|
B×nh thêng Hb≥11g/dl
|
(T0,n=50)
|
42,0
|
48,0
|
(T12,n=60)
|
46,7
|
76,7
|
T¨ng( T12-T0)
|
4,7
|
28,7
|
ThiÕu m¸u Hb<11g/dl
|
(T0,n=50)
|
58,0
|
52,0
|
(T12,n=60)
|
55,0
|
23,8***
|
T¨ng( T12-T0)
|
-3,0
|
-28,2
|
10-10,9g/dl
|
(T0,n=50)
|
18,0
|
28,0
|
(T12,n=60)
|
20,0
|
5,1ª***
|
T¨ng( T12-T0)
|
2,0
|
-22,9
|
7-<10g/dl
|
(T0,n=50)
|
38,0
|
22,0
|
(T12,n=60)
|
36,3
|
18,6NS
|
T¨ng( T12-T0)
|
-1,7
|
-3,4NS
|
<7g/dl
|
(T0,n=50)
|
2,0
|
2,0
|
(T12,n=60)
|
0
|
0
|
T¨ng( T12-T0)
|
|
-2,0
|
NS, p>0,05 Vs x· chøng, Vs T0; *, p<0,05 Vs T12 x· chøng; ***,p<0,01 Vs T0 x· can thiÖp
NhËn xÐt: Cã sù kh¸c biÖt vÒ tû lÖ thiÕu m¸u nhÑ(p<0,01) khi so s¸nh ë thêi ®iÓm T12 víi T0 ë x· can thiÖp vµ (p<0,05) khi so s¸nh ë thêi ®iÓm T12 gi÷a x· can thiÖp vµ x· chøng. Kh«ng cã sù kh¸c biÖt(p>0,05) vÒ tû lÖ thiÕu m¸u trung b×nh vµ nÆng khi so s¸nh ë thêi ®iÓm T12 vµ T0 ë x· can thiÖp vµ thêi ®iÓm T12 gi÷a x· can thiÖp vµ x· chøng.
B¶ng 3.35: HiÖu qu¶ thùc sù cña can thiÖp.
Tªn chØ sè ®¸nh gi¸
|
CSHQ
x· chøng(%)
|
CSHQ
x· can thiÖp(%)
|
HQCT
(%)
|
1.KiÕn thøc ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë phô n÷ tuæi 20-35
|
66,7
|
883
|
816.3
|
2.Th¸i ®é ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë phô n÷ tuæi 20-35
|
14,3
|
89,0
|
74,7
|
3.Thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë phô n÷ tuæi 20-35
|
17,9
|
271,9
|
254,0
|
4.KiÕn thøc ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n, c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng
|
107,5
|
1400
|
1292,5
|
5. Th¸i ®é ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n vµ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng
|
14,1
|
69,6
|
55,5
|
6. Thùc hµnh ®a d¹ng ho¸ b÷a ¨n, c¸c biÖn ph¸p phßng chèng thiÕu m¸u kh¸c ë bµ mÑ cã con 6-24 th¸ng
|
16,5
|
295,8
|
279,3
|
7. T×nh tr¹ng dinh dìng thÓ nhÑ c©n ë trÎ em < 60 th¸ng tríc vµ sau can thiÖp
|
1,2
|
20,1
|
18,90
|
8.T×nh tr¹ng dinh dìng thÓ thÊp cßi trÎ em <60 th¸ng tríc vµ sau can thiÖp.
|
21,6
|
29,8
|
8,3
|
9.T×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë bµ mÑ 20-35 tuæi tríc vµ sau can thiÖp
|
10,8
|
58,3
|
47,5
|
10.T×nh tr¹ng thiÕu m¸u ë trÎ em tríc vµ sau can thiÖp t¹i 2 x· chøng vµ can thiÖp
|
5,2
|
55,2
|
50,0
|
60>16>
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |