Trụ cột thứ sáu của đức tin Iman: Đức tin nơi sự tiền định

Nói tóm lại, Ngài định đoạt và an bài mọi thứ, kiến thức của Ngài luôn đi trước mọi thứ và cây việt của Ngài sẽ ghi chép những gì sẽ hình thành và hình thành như thế nào cho đến vô tận.

Allah, Đấng Tối Cao phán:

﴿ سُنَّةَ ٱللَّهِ فِي ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلُۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ قَدَرٗا مَّقۡدُورًا ٣٨ ﴾ [سورة الأحزاب : 38]

{Đó là đường lối của Allah áp dụng cho những người đã qua đời trước đây. Và mọi lệnh của Allah là một Chỉ dụ đã được quyết định.} (Chương 33 – Al-Ahzab, câu 38).

{Quả thật, TA (Allah) đã tạo hóa tất cả mọi vạn vật theo tiền định.} (Chương 54 – AlQamar, câu 49).

Nabi e nói:

« لَا يُؤمِنُ عَبْدٌ حَتَى يُؤْمِنَ بالقَدَرِ خَيْرهِ وَشرِّهِ مِنَ اللهِ ، وَحَتَى يَعْلَمَ أَن مَا أَصَابَهُ لَمْ يَكُنْ ليُخْطِئَهُ ، وَأَنَّ مَا أَخْطَأهُ لَمْ يَكُنْ لِيُصِيبَه» صحيح سنن الترمذي للألباني.

“Một người bề tôi sẽ không có đức tin cho đến khi nào y tin sự tiền định tốt và xấu là từ nơi Allah, cho đến khi nào y nhận thức được rằng điều gì Ngài sắp đặt xảy đến với y thì y không thể nào tránh khỏi còn điều gì Ngài sắp đặt không xảy đến cho y thì nó sẽ không xảy đến với y” (Sahih Sunan Attirmizhi của Albani).

Phái Sunnah & Jama’ah cho rằng đức tin Iman nơi sự tiền định không nằm ngoài bốn điều được gọi là các điều căn bản của nó. Các điều căn bản này là lối vào để hiểu các vấn đề của sự tiền định, và đức tin Iman nơi sự tiền định sẽ không thể được hoàn thiện ngoại trừ tất cả các điều căn bản của nó đều được chứng thực, bởi vì chúng có mối liên kết với nhau không thể tách biệt. Cho nên, người nào khẳng định tất cả bốn điều căn bản đó thì đức tin Iman của y nơi sự tiền định mới thực sự được hoàn chỉnh, còn người nào bỏ đi một hay nhiều hơn trong các điều căn bản đó thì y đã chưa thực sự hoàn tất đức tin của mình nơi sự tiền định.

• 
  Điều căn bản thứ nhất: Kiến thức của Allah
  

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Quả thật Allah am tường hết tất cả mọi thứ} (Chương 9 – Attawbah, câu 115).

• 
  Điều căn bản thứ hai: Sự ghi chép
  

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và tất cả mọi thứ đều được TA (Allah) cho ghi trong một quyển Sổ minh bạch.} (Chương 36 – Yasin, câu 12).

Nabi e nói:

« إِنَّ أَوَلَ ما خَلَقَ اللهُ القَلمَ فقال : اكتبْ ، قَالَ : ماَ أَكْتُب ؟ قال : اكتب القَدَر ، مَا كَانَ ، وَمَا هُوَ كاَئِن إِلى الأَبَد» رواه الترمذي (2155).

“Quả thật, thứ đầu tiên được Allah tạo hóa là cây viết, Ngài phán bảo với nó: Ngươi hãy viết! Nó nói: Thưa, bề tôi viết điều gì? Ngài bảo: Ngươi hãy viết sự tiền định, những gì đã hình thành, và những gì sẽ hình thành cho đến Ngày Sau” (Tirmizhi: 2155).

• 
  Điều căn bản thứ ba: Ý muốn của Allah
  

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và những điều các ngươi muốn sẽ không thể xảy ra trừ phí đó là những điều Allah, Đấng Chủ Tể của vũ trụ và muôn lòai muốn.} (Chương 81 – Al-Takwir, câu 29).

Nabi e nói:

« إِن قُلُوبَ بَنِي آدَمَ كُلهَا بَيْنَ إِصْبعيَنِ مِنْ أَصَابِع الرحمنِ ، كَقَلْب وَاحِد ؛ يُصرِّفهُ حَيْثُ يَشَاءُ» رواه مسلم.

“Quả thật, tất cả trái tim con cháu của Adam đều nằm giữa hai ngón tay từ các ngón tay của Đấng Arrahman (Độ Lượng) giống như một trái tim duy nhất, Ngài điều khiển nó theo điều Ngài muốn” (Muslim).

• 
  Điều căn bản thứ tư: Sự tạo hóa của Allah
  

Ngài phán:

{Và Ngài (Allah) đã tạo hóa tất cả mọi vạn vật và Ngài đã định đoạt mỗi vật theo đúng mức lượng của nó.} (Chương 25 – Al-Furqan, câu 2).

Và tất cả những gì xảy ra từ việc tốt và xấu, vô đức tin và có đức tin, ngoan đạo hay không ngoan đạo đều nằm trong ý muốn, quyền năng và sự tạo hóa của Allah, Ngài phán:

﴿ وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تُؤۡمِنَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ ﴾ [سورة يونس: 100]

{Và không một linh hồn nào có đức tin trừ phi Allah chấp thuận cho nó.} (Chương 10 – Yunus, câu 100).

{Hãy bảo chúng (Muhammad): “Chẳng có điều gì xảy đến cho chúng tôi ngoại trừ những gì Allah đã định sẵn cho chúng tôi} (Chương 9 – Attawbah, câu 51).

Và Allah, Đấng Tối Cao là Đấng Tạo Hóa, Ngài là Đấng duy nhất đã tạo hóa và điều hành, Ngài đã tạo mọi thứ không có thứ gì nằm ngoài sự tạo hóa của Ngài và ngoài Ngài không có đấng tạo hóa nào khác cũng như không có Thượng Đế nào khác.

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Allah là Đấng Tạo hóa tất cả mọi vạn vật và Ngài là Đấng bảo hộ tất cả mọi thứ.} (Chương 39 – Azzumar, câu 62).

Và quả thật, Allah yêu thương sự tuân lệnh và ghét bỏ sự bất tuân và trái lệnh, Ngài hướng dẫn ai Ngài muốn với hồng phúc của Ngài và Ngài làm lầm lạc cho ai Ngài muốn bằng sự công bằng của Ngài. Ngài phán:

﴿ إِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنكُمۡۖ وَلَا يَرۡضَىٰ لِعِبَادِهِ ٱلۡكُفۡرَۖ وَإِن تَشۡكُرُواْ يَرۡضَهُ لَكُمۡۗ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ ﴾ [سورة الزمر: 7]

{Nếu các ngươi phủ nhận thì quả thật Allah không hề cần đến các ngươi nhưng Ngài không hài lòng với thái độ vong ân của đám bầy tôi của Ngài, còn nếu các ngươi tri ân thì Ngài sẽ hài lòng với các ngươi, bởi vì không một ai có thể gánh vác giùm tội lỗi cho người khác.} (Chương 39 – Azzumar, câu 7).

Không một ai được phép biện minh và bào chữa cho sự lệch lạc của bản thân bởi vì Allah đã cử phái các vị Thiên sứ đến để cắt đứt mọi lý lẽ biện minh

﴿ ٱلۡيَوۡمَ تُجۡزَىٰ كُلُّ نَفۡسِۢ بِمَا كَسَبَتۡۚ لَا ظُلۡمَ ٱلۡيَوۡمَۚ ﴾ [سورة غافر: 17]

{Vào Ngày đó, mỗi linh hồn sẽ được ban thưởng về những gì đã làm, Ngày đó sẽ không có sự bất công nào nữa.} (Chương 40 – Ghafir, câu 17).

{Quả thật, TA (Allah) đã hướng dẫn cho y (con người) một con đường, hoặc y sẽ là người biết ơn hoặc sẽ là người bội ơn} (Chương 76 – Al-Insan, câu 3).

{... để nhân loại không còn có lý do khiếu nại với Allah sau khi các vị sứ giả được phái đến.} (Chương 4 – Annisa, câu 165).

{Allah không bắt một linh hồn nào gánh vác trách nhiệm quá khả năng của nó.} (Chương 2 – Albaqarah, câu 286).

Tuy nhiên, không được gán những điều xấu cho Allah bởi lòng nhân từ của Ngài là tuyệt đối trọn vẹn, và bởi vì Ngài chỉ ra lệnh, sai bảo làm điều tốt lành và ngăn cấm làm điều xấu, và thật ra những điều xấu được hình thành là từ bản thân con người.

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Này hỡi con người) Nếu ngươi gặp điều tốt thì đó là do Allah ban cho, còn nếu các người gặp điều xấu thì đó là từ bản thân các ngươi.} (Chương 4 – Annisa’, câu 79).

Và Allah, Đấng Tối Cao là Đấng tuyệt đối không có sự bất công, Ngài luôn công bằng, bởi thế Ngài không hề bất công với một ai dù chỉ là một vấn đề rất nhỏ tựa như hạt nguyên tử đi chăng nữa, tất cả mọi hành động của Ngài đều là sự công bằng và nhân từ. Ngài phán:

﴿ وَمَآ أَنَا۠ بِظَلَّٰمٖ لِّلۡعَبِيدِ ٢٩ ﴾ [سورة ق: 29]

{Và TA (Allah) không đối xử bất công với các bầy tôi của TA.} (Chương 50 – Qaf, câu 29).

{Và Thượng Đế của Ngươi sẽ không đối xử bất công đối với một ai.} (Chương 18 – Al-Kahf, câu 49).

{Quả thật, Allah không hề bất công một điều gì dù chỉ là một điều nhỏ như hạt nguyên tử} (Chương 4 – Annisa, câu 40).

Và Allah, Đấng Tối Cao, mọi hành động cũng như ý muốn của Ngài sẽ không được tra hỏi vì không ai ngoài Ngài có thẩm quyền đó, Ngài phán:

﴿ لَا يُسۡ‍َٔلُ عَمَّا يَفۡعَلُ وَهُمۡ يُسۡ‍َٔلُونَ ٢٣ ﴾ [سورة الأنبياء: 23]

{Ngài (Allah) là Đấng mà không ai có quyền chất vấn về việc Ngài làm mà ngược lại chúng sẽ bị Ngài chất vất về những điều chúng đã làm.} (Chương 21 – Al-Ambiya’, câu 23).

Allah là Đấng đã tạo ra con người và các hành động của họ, Ngài ban cho họ ý muốn, khả năng, quyền lựa chọn và ý chí tự do, Ngài ban cho họ trí tuệ để nhận thức giữa cái đúng và cái sai, giữa điều chân lý và không chân lý, và Ngài chỉ thanh toán con người qua các hành động được thực hiện bằng ý muốn và sự lựa chọn của họ. Do đó, con người không phải bị cưỡng ép hành động mà thực chất y hành động theo ý muốn và quyền tự do lựa chọn của y. Tuy nhiên, ý muốn của y nằm trong ý muốn của Allah, có nghĩa là, tất cả những gì Allah muốn thì sẽ thành còn những gì Ngài không muốn sẽ không thành, Ngài là Đấng Tạo Hóa mọi hành động của các bầy tôi còn họ có chủ ý trong hành động của mình. Cho nên, ở nơi Allah là sự tạo hóa, sắp đặt và định lượng còn ở nơi người bề tôi là hành động và tìm kiếm và gặt hái để đạt được.

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và những điều các ngươi muốn sẽ không thể xảy ra trừ phi đó là những điều Allah, Đấng Chủ Tể của vũ trụ và muôn lòai muốn.} (Chương 81 – Al-Takwir, câu 29).

Những kẻ thờ đa thần đã biện minh cho hành động Shirk của họ bằng sự tiền định, Allah phán về lời của họ:

﴿ سَيَقُولُ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَآ أَشۡرَكۡنَا وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن شَيۡءٖۚ ﴾ [سورة الأنعام: 148]

{Những kẻ thờ đa thần sẽ nói: “Nếu Allah muốn khác thì chúng tôi lẫn cha mẹ của chúng tôi đâu có thờ thần linh (cùng với Ngài) và chúng tôi cũng không cấm đoán điều gì”.} (Chương 6 – Al-An’am, câu 148).

Allah đã phản hồi lại lời dối trá của họ, Ngài phán:

﴿ قُلۡ هَلۡ عِندَكُم مِّنۡ عِلۡمٖ فَتُخۡرِجُوهُ لَنَآۖ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا تَخۡرُصُونَ ١٤٨ ﴾ [سورة الأنعام : 148]

{Ngươi (Muhammad) hãy hỏi họ: “Há các người có một sự hiểu biết chắc chắn (về điều các người nói) hay chăng? Nếu có thì hãy mang nó đến trình bày trước bọn ta. Các người chỉ làm theo sở thích và các người chỉ phỏng đoán mà thôi.”} (Chương 6 – Al-An’am, câu 148).

{Ngài (Allah) là Đấng mà không ai có quyền chất vấn về việc Ngài làm mà ngược lại chúng sẽ bị Ngài chất vất về những điều chúng đã làm.} (Chương 21 – Al-Ambiya’, câu 23).

{Hãy bảo chúng: “Mọi chuyện đều do Allah quyết định cả”, thế đám người này gặp điều gì vậy? Hầu như chúng không hiểu bất cứ sự việc gì!} (Chương 4 – Annisa, câu 78).

Và đây chính là điều mà những người Salaf Saleh thuộc Sahabah và Tabieen cùng những ai đi theo họ đã tin tưởng, cầu xin Allah hài lòng về tất cả họ.

• 
  Nền tảng thứ hai: Khái niệm Iman đối với phái Sunnah & Jama’ah
  

• 
  Khái niệm Iman:
  

Rằng đức tin Iman nơi họ là tin bằng con tim, nói bằng chiếc lưỡi, hành động bằng thể xác, và có các trụ cột, nó tăng bởi sự tuân lệnh và phục tùng và nó giảm bởi sự trái lệnh và bất tuân.

• 
  Đức tin Iman⁽²⁶⁾ là lời nói và hành động: Lời nói của con tim và chiếc lưỡi; hành động của con tim, chiếc lưỡi và thể xác.
  

• 
  Lời nói của con tim: là quan niệm của nó, niềm tin của nó, sự chứng nhận và kiên định của nó.
  
• 
  Lời nói của chiếc lưỡi: là sự thốt lên lời tuyên thệ Shahadah.
  
• 
  Hành động của trái tim: là sự định tâm, quy thuận, thành tâm, yêu thích và mong muốn thực hiện những việc làm ngoan đạo và thiện tốt.
  
• 
  Hành động của chiếc lưỡi và thân xác: thực hiện những điều được lệnh và từ bỏ những điều nghiêm cấm.
  

Và quả thật, Allah, Đấng Tối Cao đã nói về thuộc tính đích thực của những người có đức tin trong Qur’an rằng họ là những người tin tưởng và làm theo những gì họ tin tưởng từ các nền tảng cũng như các chi nhánh của tôn giáo một cách công khai hay thầm kín, và họ luôn biểu hiện các dấu tích của đức tin Iman trong niềm tin, lời nói và hành động của họ.

Allah, Đấng Tối Cao phán:

﴿ إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَإِذَا تُلِيَتۡ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ ٢ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ ٣ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُمۡ دَرَجَٰتٌ عِندَ رَبِّهِمۡ وَمَغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ ٤ ﴾ [سورة الأنفال: 2 - 4]

{Quả thật, những người có đức tin là những người mà quả tim rúng động sợ hãi khi nghe nhắc đến Allah và khi nghe đọc các Lời Mặc khải của Ngài, đức tin của họ vững mạnh thêm và họ trọn tin và phó thác cho Thượng Đế của họ. Những người năng dâng lễ nguyện Salah một cách chu đáo và chi dùng những vật mà Allah ban cấp cho con đường chính nghĩa của Ngài. Những người đó mới là những người có đức tin thực sự và được Thượng Đế của họ ban cho cấp bậc vinh dự cùng với sự tha thứ và bổng lộc rộng rãi.} (Chương 8 – Al-Anfal, câu 2 - 4).

Và quả thật, Allah, Đấng Tối Cao đã liên kết đức tin Iman với hành động ở nhiều câu Kinh trong Qur’an, Ngài phán:

﴿ إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ كَانَتۡ لَهُمۡ جَنَّٰتُ ٱلۡفِرۡدَوۡسِ نُزُلًا ١٠٧ ﴾ [سورة الكهف: 107]

{Quả thật, những ai có đức tin và làm việc thiện thì sẽ được ân thưởng các Ngôi vườn hạnh phúc nơi Thiên Đàng, một nơi cư ngụ (vĩnh hằng tốt đẹp).} (Chương 18 – Al- Kahf, câu 107).

{Quả thật, những ai nói: “Thượng Đế của chúng tôi là Allah” rồi thẳng bước trên con đường ngay chính thì các Thiên thần sẽ xuống động viên họ, bảo: “Quí vị chớ lo sợ cũng chớ nên buồn phiền mà quí vị hãy vui lên với tin mừng về Thiên Đàng mà quí vị đã được hứa hẹn.} (Chương 41 – Fussilat, câu 30).

{Đấy là Thiên Đàng mà các ngươi sẽ thừa hưởng vì những việc thiện tốt mà các ngươi đã từng làm (trên thế gian).} (Chương 43 – Az-Zukhruf, câu 72).

{Thề bởi thời gian, quả thật, con người chắc chắn luôn ở trong sự thua thiệt, ngoại trừ những ai tin tưởng, làm những điều ngoan đạo thiện tốt, khuyên bảo nhau điều chân lý và khuyên bảo nhau biết kiên nhẫn.} (Chương 103 – Al-Asr, câu 1 -3).

Nabi e nói:

« قُلْ آمَنْتُ بِاللهِ ثُمَّ اِسْتَقِمْ » رواه مسلم.

“Hãy nói ‘Tôi tin tưởng nơi Allah’ rồi thẳng bước trên điều ngay chính” (Muslim).

« الإِيمَانُ بِضْعٌ وَسَبْعُونَ أَوْ بِضْعٌ وَسِتُّونَ شُعْبَةً فَأَفْضَلُهَا قَوْلُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَأَدْنَاهَا إِمَاطَةُ الأَذَى عَنِ الطَّرِيقِ وَالْحَيَاءُ شُعْبَةٌ مِنَ الإِيمَانِ » رواه البخاري ومسلم.

“Đức tin Iman gồm có bảy mươi mấy hoặc sáu mươi mấy phần, phần tốt nhất là lời tuyên thệ ‘لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ’, phần thấp nhất là nhặt vật trở ngại trên lối đi, và tính mắc cỡ là một phần của đức tin Iman” (Albukhari, Muslim).

Như vậy, kiến thức và hành động là hai điều đi đôi với nhau, một trong hai không thể mang lại lợi ích cho ai một cách riêng lẻ, hành động là hình ảnh còn kiến thức là bản chất.

Quả thật, có rất nhiều câu Kinh Qur’an và nhiều Hadith cho thấy rằng đức tin Iman có những cấp bậc và các phần, nó tăng và giảm và cư dân của nó có sự hơn kém nhau.

Allah, Đấng Tối Cao phán:

{Và cũng để tăng cường đức tin Iman cho những người tin tưởng} (Chương 74 – Al-Muddaththir, câu 31).

{ Ai trong quí vị sẽ tăng thêm đức tin với nó. Bởi thế, đối với những ai có đức tin thì nó sẽ gia tăng đức tin cho họ.} (Chương 9 – Attawbah, câu 124).

{và khi nghe đọc các Lời Mặc khải của Ngài, đức tin của họ vững mạnh thêm và họ trọn tin và phó thác cho Thượng Đế của họ.} (Chương 8 – Al-Anfal, câu 2 - 4).

{Ngài (Allah) là Đấng ban sự bình lặng xuống cho tấm lòng của những người có đức tin để cho đức tin của họ ngày càng gia tăng.} (Chương 48 – Al-Fath, câu 4).

Nabi e nói:

« مَنْ أَحَبَّ لِلهِ وَأَبْغَضَ لِلهِ وَأَعْطَى لِلهِ وَمَنَعَ لِلهِ فَقَدِ اسْتَكْمَلَ الإِيمَانَ » رواه أبو دود وصحيح سنن أبي داود للألباني.

“Ai yêu thương vì Allah, ghét vì Allah, cho vì Allah và không cho vì Allah thì y đã hoàn thiện đức tin Iman.” (Abu Dawood, Sahih Sunnan Abu Dawood của Al-Bani).

« مَنْ رَأَى مِنْكُمْ مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ وَذَلِكَ أَضْعَفُ الإِيمَانِ » رواه مسلم.

“Ai trong các ngươi nhìn thấy điều trái lệnh thì hãy thay đổi nó bằng tay của y, nếu y không thể thay đổi bằng tay thì bằng chiếc lưỡi của y, còn nếu y không thể thay đổi bằng chiếc lưỡi thì bằng con tim của y, và đó là sự yếu đuối nhất của đức tin Iman.” (Muslim).

Đây là những điều mà các vị Sahabah – cầu xin Allah hài lòng về tất cả họ – đã học và tiếp thu được từ Thiên sứ của Allah  rằng đức tin Iman là niềm tin trong lòng, lời nói trên môi, hành động của thân xác, nó tăng bằng sự tuân lệnh và giảm bằng sự bất tuân.

Vị thủ lĩnh của những người có đức tin, Ali bin Abu Talib t nói: (Kiên nhẫn thuộc về đức tin Iman, nó như cái đầu của cơ thể, ai không có sự kiên nhẫn thì người đó không có đức tin Iman)⁽²⁸⁾.

Abdullah bin Mas’ud t nói: (Lạy Thượng Đế, xin Ngài hãy tăng cường đức tin Iman, sự kiên định và sự thông hiểu cho bầy tôi)⁽²⁹⁾.

Abdullah bin Abbas, Abu Huroiroh và Abu Darda’ y thường nói: (Đức tin Iman có tăng và có giảm)⁽³⁰⁾.

Waki’a bin Al-Jarrah  nói: (Những người của Sunnah nói: Đức tin Iman là nói và làm)⁽³¹⁾.

Imam của phái Sunnah, Ahmad bin Hambal  nói: (Đức tin Iman có tăng và có giảm, nó tăng do làm và giảm do không làm)⁽³²⁾.

Al-Hasan Al-Basri  nói: (Đức tin Iman không phải chỉ nói và mơ tưởng mà phải xác nhận bằng con tim và biểu hiện bằng các việc làm ngoan đạo và thiện tốt)⁽³³⁾.

Imam Asshafi’y  nói: (Đức tin Iman là nói và làm, nó tăng và giảm, nó tăng bằng sự tuân lệnh và giảm bằng sự bất tuân. Sau đó ông đọc lời phán của Allah:

﴿ وَيَزۡدَادَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِيمَٰنٗا ﴾ [سورة المدثر: 31]

{Và cũng để tăng cường đức tin Iman cho những người tin tưởng} (Chương 74 – Al-Muddaththir, câu 31))⁽³⁴⁾.

Al-Hafizh Abu Umar bin Abdul-Bar nói trong “Tamhid”: (Giới học giả chuyên về Fiqh (bộ môn thông hiểu giáo luật Islam) và Hadith đều đồng thuận rằng đức tin Iman là nói và làm, và việc làm sẽ không có giá trị ngoài sự định tâm, và đức tin Iman đối với họ là nó tăng bằng sự tuân lệnh, giảm bằng sự bất tuân, và tất cả mọi sự tuân lệnh và phủ phục đối với họ đều là đức tin Iman)⁽³⁵⁾.

Tất cả các vị Sahabah, các vị Tabieen cùng những ai đi theo con đường tốt đẹp của họ từ những học giả Hadith, Fiqh, cũng như các vị Imam lớn của tôn giáo đều hiểu về đức tin Iman như đã được trình bày ở trên, và không ai trong thế hệ Salaf cũng như thế hệ sau này hiểu khác họ trừ những ai lệch lạc khỏi chân lý về vấn đề này.