HƯỚng dẫn môn học lịch sử nhà NƯỚc và pháp luật bình dưƠNG, NĂM 2014

3. 
   Sự ra đời
   

Thời đại Hùng Vương trải qua bốn giai đoạn kế tiếp nhau là:

- Giai đoạn Phùng Nguyên tồn tại khoảng nửa đầu thiên niên kỷ thứ II TCN, thuộc sơ kỳ thời đại đồng thau.

- Giai đoạn Đồng Đậu tồn tại khoảng nửa sau thiên niên kỷ II TCN, thuộc trung kỳ thời đại đồng thau.

- Giai đoạn Gò Mun tồn tại khoảng nửa thiên niên kỷ I TCN, thuộc hậu kỳ thời đại đồng thau.

- Giai đoạn Đông Sơ tồn khoảng từ thề kỷ VII TCN và khoảng vài thế kỷ sau công nguyên. Đây là giai đoạn phát triển rực rỡ nhất của thời đại Hùng Vương.

Việc phân chia thành các giai đoạn như trên là do các nhà sử học dựa trên các di chỉ khảo cổ được tìm thấy tại các địa danh trên.

Thời đại Hùng Vương gồm hai thời kỳ: thời Văn Lang của các đời vua Hùng, thời Âu Lạc của An Dương Vương. Nước Âu Lạc chỉ tồn tại trong thời gian ngắn nên được coi như giai đoạn phát triển liên tục của Văn Lang.

Vào đầu thời kỳ Hùng Vương, công cụ bằng đá vẫn hoàn toàn chiếm ưu thế, đồng còn rất hiếm và thường để làm chế tác đồ trang sức. Ở giai đoạn này nghề chăn nuôi, nghề gốm đã phát triển. Trải qua các giai đoạn Đồng Đậu, Gò Mun, nhất là Đông Sơn thì công cụ lao động đã có bước tiến lớn, chuyển từ bằng đá sang đồng thau là phổ biến, và bắt đầu xuất hiện công cụ lao động bằng sắt. Chí sự cải tiến và đa dạng của công cụ lao động mà kinh tế nông nghiệp đã phát triển hơn trước. Kinh tế nông nghiệp trồng lúa nước vươn lên giữ vị trí chủ đạo. Săn bắt, hái lượm vẫn còn được duy trì. Nghề luyện kim bao gồm đúc đồng, luyệ sắt cũng dần được phát triển. Ngoài ra nghề dệt cũng đã xuất hiện và trở nên phổ biến.

Sự phát triển của kinh tế đã tạo ra sản phẩm thặng dư trong xã hội, từ đó tác động trực tiếp tới sự phân hóa xã hội. Lúc này chế độ thị tộc mẫu hệ chuyển thành chế đội thị tộc phụ, gia đình nhỏ đã trở thành tế bào kinh tế của xã hội. Quyền tư hữu đối vớ nhà cửa và sản phẩm lao động làm ra trong công xã đã dần được thừa nhận. Tuy nhiên, sự hình thành và bên vững của công xã nông thông với chế độ sở hữu chung về ruộng đất nên các thành viên chỉ được phân chia đất đai để sản xuất chứ không có quyền sở hữu.

Sự xuất hiện của chế độ tư hữu về nhà cửa và sản phẩm lao động đã tác động đến sự phân hóa xã hội thành các giai cấp:

- Tầng lớp quý tộc, phần lớn là những người xuất thân từ thủ lĩnh, tù trường

- Tầng lớp nông dân tự do, đây là tầng lớp chiếm số đông trong xã hội và là lực lượng sản xuất chính.

- Tầng lớp nô tì: xuất thân chủ yếu là những tù binh chiến tranh, do nợ nần không trả được, tầng lớp này không nhiều.

Ngoài ra, công cuộc trị thủy và chiến tranh cũng góp phần vào việc hình thành nhà nước cổ đại Việt Nam.

Vào giai đoạn đầu thời đại Hùng Vương, các liên minh bộ lạc bắt đầu hình thành trươc yêu cầu củ xã hội cần có một tổ chức mới rộng lớn hơn để giải quyết mâu thuẫn giữa các thị tộc, bộ lạc và cũng là để tập hợp sức mạnh tiến hành công việc trị thủy, chống thiên tai và chiến tranh. Sự ra đời của nhà nước Văn Lang là một quá trình chuẩn bị những điều kiện cho sự tập hợp của các bộ lạc thành các liên minh bộ lạc rồi chuyển chuyển hóa dần thành nhà nước. Vào khoảng thế kỷ VII TCN (giai đoạn Đông Sơn) nhà nước Văn Lang ra đời với tư cách là nhà nước phôi thai trong lịch sử Việt Nam.

Cư dân Văn Lang thời Hùng Vương chủ yếu là người Lạc Việt và một bộ phận người Âu Việt (hay gọi là Tây Âu). Phía bắc Văn Lang là địa bàn sinh sống của người Âu Việt. Thục Phán là thủ lĩnh của liên minh bộ lạc của người Âu Việt. Nhà nước Âu Lạc ra đời gắn liền với vai trò của Thục Phán – An Dương Vương trong việc tổ chức chống chiến tranh xâm lược nhà Tần ở Trung Quốc, trên cơ sở thống nhất hai tộc người là Tây Âu và Lạc Việt để mở rộng và phát triển nước Văn Lang. Sau khi chống Tần thành công vào năm 208 TCN thì Thục Phán lên làm vua, dời đô từ Phong Châu về kinh đô ở Cổ Loa và tự xưng là An Dương Vương.

Nhà nước Âu Lạc là sự kế thừa liên tục từ nhà nước Văn Lang và cũng ra đời vào thời kỳ Đông Sơn cho nên các mặt kinh tế, xã hội, văn hóa của Âu Lạc đều kế thừa và phá triển những thành tực đã đạt được trước đó của nhà nước Văn Lang. Nhà nước Âu Lạc tồn tại khoảng 30 năm, Năm 179 TCN, Triệu Đà đánh bại An Dương Vương (truyền thuyết nỏ thần) mở đầu thời kỳ bắc thuộc.

4. 
   Tổ chức bộ máy
   

Còn về bộ máy nhà nước Âu Lạc thì do sự tiếp tục kế thừa của thời kỳ Hùng Vương nên không có thay đổi, mà chỉ là bước phát triển cao hơn, kiện toàn hơn. Đứng đầu nhà nước vẫn là vua, tiếp đến là Lạc hầu, Lạc tướng, Bồ chính và hội đồng công xã.