Hình Mô hình hệ sinh thái xã hội lấy con người là trung tâm 31 Hình Vùng trong bậc thang không gian lãnh thổ 40 Bảng Thiệt hại nông nghiệp trong giai đoạn 2010-2014 58 Hình 2
(1). Hệ thống tổ chức quản lý và cơ chế phối hợp giữa các địa phương, các vùng
tải về 5.97 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- (2) . Khó khăn cơ sở hạ tầng và nguồn vốn thực thi
(1). Hệ thống tổ chức quản lý và cơ chế phối hợp giữa các địa phương, các vùngKhó khăn đầu tiên có thể thấy đó là việc thiếu cơ chế, chính sách về liên kết. Theo kết quả khảo sát của đề tài cho thấy có tới gần 50% các cán bộ cho rằng việc thiếu cơ chế chính sách liên kết vùng đã khiến việc liên kết khó thực hiện và đạt hiệu quả. Các nội dung liên kết thường mang tính chung chung và trong một số trường hợp có tính duy ý chí chứ ít dựa trên những luận chứng khoa học và thực tiễn thuyết phục. Bên cạnh đó, chưa có sự thống nhất trong phân công trách nhiệm nhà nước về quản lý sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường. Việc phân công quản lý nhà nước về sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường giữa một số bộ ngành không rõ ràng, thậm chí còn chồng chéo, gây nhiều khó khăn, tốn kém, đặc biệt là đối với công tác cấp phép, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm ở cấp Trung ương và địa phương. Chẳng hạn, đối với quản lý tài nguyên rừng đặc dụng, theo Nghị định 117/2010/NĐ-CP về tổ chức quản lý hệ thống rừng đặc dụng có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2011. Tuy nhiên, do trách nhiệm quản lý giữa các cơ quan tại nghị định chưa rõ ràng khiến hiệu quả mang lại trong công tác bảo tồn và phát triển rừng đặc dụng vẫn còn thấp. Đặc biệt là phân cấp quản lý khu rừng đặc dụng giữa Trung ương và địa phương chưa có quy định cụ thể làm cho việc quản lý lỏng lẻo, chồng chéo kém hiệu quả. Tương tự cũng có sự chồng chéo giữa các Bộ, ban ngành trong sử dụng, bảo vệ tài nguyên và môi trường nước. Ở cấp Trung ương, vẫn còn sự giao thoa, chồng chéo giữa Bộ TN&MT với Bộ NN&PTNT và một số Bộ, ngành khác. Đó là sự thiếu thống nhất trong chức năng quản lý Nhà nước đối với các LVS, trong đó bao gồm việc lập quy hoạch và quản lý môi trường nước LVS. Bộ TN&MT quản lý thống nhất về môi trường nước, nhưng các Bộ chuyên ngành đang quản lý, khai thác, sử dụng nguồn nước cho các mục đích khác nhau, với lực lượng ngành dọc, như thủy nông, khai thác công trình thủy lợi, thủy điện, giao thông thủy nội địa. Giữa các đơn vị quản lý cũng còn thiếu sự phân định rõ ràng về trách nhiệm cụ thể và cơ chế phối hợp. Ngoài ra, cơ chế phối hợp liên tỉnh (trong cùng LVS) chưa khả thi. Nguyên nhân chính từ quy định luân phiên các Chủ tịch UBND tỉnh thuộc LVS giữ trách nhiệm Chủ tịch Ủy ban BVMT LVS theo nhiệm kỳ, dẫn đến thiếu những chỉ đạo có tầm ảnh hưởng lớn, tạo sự đồng thuận giữa các địa phương đối với các vấn đề liên vùng. Như vậy, chưa có cơ quan đủ mạnh trong điều phối, hợp tác sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường giữa các vùng. Mặc dù đã có các quy định ràng buộc về việc quy hoạch vùng, địa phương phải tuân thủ theo quy hoạch chung của cả nước và dựa trên quan điểm tiếp cận tổng hợp. Tuy nhiên, quy hoạch thường xuyên được điều chỉnh, không có tính dài hạn và mang tính địa phương, vùng, miền. Ngoài ra, thiếu cơ chế giám sát, kiểm tra tiến trình thực thi đã dẫn đến tính kém hiệu quả của các quy hoạch, chưa kể các quy hoạch ngành, vùng, địa phương rất ít khi đề xuất các giải pháp liên vùng mà chỉ dừng lại ở các giải pháp liên kết giữa các địa phương trong vùng.
Việc triển khai xây dựng các nhiệm vụ, dự án cụ thể tại các địa phương chưa được quan tâm đúng mức, nhiều địa phương chưa chủ động bố trí kinh phí từ nguồn ngân sách địa phương để thực hiện các nhiệm vụ, dự án đã ký kết với các địa phương lân cận, mà chỉ trông chờ vào nguồn ngân sách nhà nước và các tổ chức quốc tế. Tuy nhiên, đây là vấn đề khá nan giải, bởi mỗi địa phương có tiềm lực kinh tế và điều kiện xã hội khác nhau do đó nếu không có cơ chế phối hợp linh hoạt từ nhà nước thì tiến trình liên kết thực sự gặp nhiều khó khăn. Thực tế đã khẳng định, liên kết trong sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường được thực hiện ở nhiều cấp, ngành và các lĩnh vực khác nhau, đây là cơ sở chủ yếu hướng tới sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường. Để thực hiện được mối liên kết này, cần thiết phải xây dựng các cơ chế chính sách đủ mạnh đảm bảo hiệu quả thực thi giữa các địa phương, tránh tính cục bộ và tự phát. Bên cạnh đó, cần thiết phải phát huy được các nguồn lực trong phát triển, đặc biệt là nguồn lực con người trong sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường cần gắn với sinh kế bền vững của người dân sống phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên. Các liên kết thường không bền vững do không bền vững về mặt cơ chế, tài chính, cơ sở hạ tầng, chưa phát huy được vai trò của các nguồn lực xã hội. Đặc biệt, các chính sách về phân bổ chia sẻ tài nguyên và quyền hưởng dụng chưa rõ ràng, kém khả thi, chưa đặt người dân vào vị trí trung tâm của quá trình sử dụng và bảo vệ tài nguyên và môi trường đã dẫn đến những mâu thuẫn như đã phân tích. 3.3. Thực trạng liên kết vùng trong ứng phó với biến đổi khí hậu 3.3.1. Thực trạng liên kết vùng - vùng (liên kết liên vùng) trong ứng phó với biến đổi khí hậu BĐKH là vấn đề liên ngành, liên vùng. Trong những năm qua, đã có văn bản, chính sách liên quan đề cập đến vấn đề liên vùng, liên ngành trong ứng phó với BĐKH. Tuy nhiên, hiện nay một số chương trình, dự án, quy hoạch, kế hoạch liên quan tới ứng phó với BĐKH vẫn chưa đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, thậm chí chồng chéo giữa các lĩnh vực, khu vực. Vì vậy, chưa phát huy được hiệu quả cao. Ví dụ, như việc chia sẻ tài nguyên nước, trong xây dựng các dự án công trình thủy điện và nhu cầu tưới tiêu, sử dụng nước trong sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp; việc quy hoạch thoát lũ và việc quy hoạch phát triển các đô thị ven biển chưa đảm bảo tính liên vùng, liên lĩnh vực; xây dựng chương trình đê biển chưa có sự kết nối với quy hoạch giao thông, phát triển cụm dân cư theo mô hình đô thị xanh, kiến trúc xanh, hoặc còn có sự chồng lấn trong một số quy hoạch như phát triển điện gió, quy hoạch tài nguyên nước … 3.3.1.1. Qua các dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với BĐKH Trên cơ sở tổng hợp, phân tích cơ sở dữ liệu danh mục các dự án thực hiện thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với BĐKH, có 122 dự án do Trung ương thực hiện và 101 dự án thực hiện ở địa phương. Phân tích mục tiêu của 223 dự án được thực hiện có thể nhận thấy nổi lên những vấn đề như sau: (i) Các dự án chủ yếu tập trung vào nghiên cứu tác động của BĐKH, mức độ tổn thương đến các ngành và lĩnh vực; (ii) Truyền thông biến đổi khí hậu ở các ngành, lĩnh vực; (iii) Bước đầu xây dựng một số mô hình điểm thích ứng với BĐKH; (iv) Hầu như không có dự án nào mang tính chất tổng hợp, liên vùng được xây dựng và thực hiện, các dự án vẫn được thực hiện cục bộ trong từng ngành, lĩnh vực, hoặc địa phương44. Tương tự như vậy qua tổng hợp các dự án được bố trí vốn thực hiện trong Chương trình hỗ trợ ứng phó với BĐKH (SP-RCC) trong tổng số 16 dự án được ưu tiên thực hiện đến thời điểm cuối năm 2014, cũng cho thấy không có dự án nào mang tính chất ứng phó tổng hợp, liên vùng được thiết kế thực hiện (bảng 3.4). Bảng 3.4. Các dự án đã được bố trí vốn thực hiện trong Chương trình hỗ trợ ứng phó với BĐKH (SP-RCC)
Nguồn: Tổng hợp của đề tài từ cơ sở dữ liệu của Cục Khí tượng thuỷ văn và Biến đổi khí hậu, 2015. 3.3.1.2. Qua kết quả khảo sát của nhóm nghiên cứu Qua tổng hợp kết quả khảo sát 20 tỉnh ở 6 vùng kinh tế - xã hội (vùng Trung du và miền núi phía Bắc, đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long) cũng cho thấy kết quả đã xuất hiện các liên kết liên vùng (các địa phương ở vùng này liên kết với các địa phương ở vùng khác) trong các lĩnh vực: bảo vệ rừng và đa dạng sinh học; bảo vệ tài nguyên nước, lưu vực sông; dịch vụ môi trường rừng, vận hành hồ thuỷ điện, phân lũ…(bảng 3.5). Bảng 3.5. Liên kết liên vùng trong ứng phó với thiên tai và BĐKH ở Việt Nam
Nguồn: Tổng hợp từ kết quả khảo sát của đề tài Kết quả khảo sát cho thấy, nội dung liên kết hiện nay ở các địa phương có sự khác nhau nhiều (hình 3.1). 
Hình 3.1.Các loại hình liên kết phổ biến ở các địa phương điều tra Nguồn: Tổng hợp từ kết quả khảo sát của đề tài Như vậy, có thể thấy liên kết vùng –vùng trong ứng phó với thiên tai và BĐKH hiện nay như sau: (i) Các loại hình liên kết vùng – vùng chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực như: xây dựng cơ sở hạ tầng, kinh tế, văn hóa xã hội là chính. Trong khi đó các liên kết về phòng tránh thiên tai và thích ứng với BĐKH, liên kết trong quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường còn rất thấp.
(iii) Xem xét các loại hình liên kết vùng – vùng trong lĩnh vực BĐKH ở các tỉnh được điều tra cho thấy việc đề cập đến các nội dung về liên kết trong ứng phó với BĐKH chưa nhiều. Riêng chỉ có 4 tỉnh/thành phố có tần suất lớn trong việc đề cập đến các nội dung về liên kết trong ứng phó với BĐKH trong các cuộc họp của các cấp, các ngành là: Phú Yên, Đắk Lắk, Thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ. Đặc biệt, đối với các tỉnh thuộc khu vực miền núi phía bắc như: Điện Biên và Lai Châu; các tỉnh khác như: Thái Bình, Bình Định, Đồng Nai, Vũng Tàu thì việc đề cập đến nội dung này là khá thấp. Trong tổng số 9 loại hình liên kết trong ứng phó với thiên tai và BĐKH mà đề tài lựa chọn để khảo sát thì việc liên kết trong xây dựng các cơ sở hạ tầng được đề cập nhiều nhất, tiếp đó là liên kết về xây dựng quy hoạch và lập các kế hoạch hành động. Các liên kết về mặt thể chế, về quan trắc, xử lý và chia sẻ thông tin cũng diễn ra khá phổ biến ở các tỉnh có mức độ liên kết lớn như: Phú Yên, Đắk Lắk và Cần Thơ, trong khi đó nhiều tỉnh thành vấn đề này chưa được đề cập nhiều. Các loại hình liên kết còn lại như: liên kết về mặt tài chính, liên kết về mặt khoa học và công nghệ, liên kết về phát triển mạng lưới an sinh xã hội và BĐKH nhìn chung chưa được quan tâm và đề cập nhiều. (iv) Xem xét ở góc độ liên kết liên vùng, hoặc giữa một tỉnh thuộc vùng này với các tỉnh thuộc vùng kinh tế - xã hội khác cho thấy tồn tại một số loại hình liên kết như: liên kết trong phát triển kinh tế, thương mại, du lịch; liên kết trong việc điều tiết và chia sẻ tài nguyên nước (Ví dụ, liên kết giữa Lâm Đồng với các tỉnh thuộc lưu vực sông Đồng Nai). Ở lĩnh vực quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường cũng đã bước đầu hình thành một số liên kết có liên quan đến quản lý tài nguyên nước cho lưu vực sông như “chia sẻ nguồn nước”. Tuy nhiên, các liên kết này cũng còn tồn tại nhiều hạn chế. Đặc biệt, có một số liên kết mang tầm quốc tế như trường hợp ở Điện Biên liên kết với Lào trong phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, xem xét về liên kết trong ứng phó với thiên tai và BĐKH thì cũng còn khá hạn chế. 3.3.2. Thực trạng liên kết nội vùng trong ứng phó với biến đổi khí hậu Do BĐKH mang tính chất vùng miền rõ rệt và tác động của BĐKH không giống nhau mà phụ thuộc vào hệ sinh thái - xã hội của từng địa phương. Theo đó, kế hoạch, các giải pháp ứng phó với BĐKH cũng có đặc trưng cho từng vùng miền, theo ma trận của sự tương tác giữa hai yếu tố trên. Vì vậy, liên kết nội vùng sẽ đem lại lợi ích kép về nhiều mặt. Do đó, trong thời gian qua một số địa phương đã có sự hợp tác, liên kết với nhau trong bảo vệ tài nguyên nước, tài nguyên rừng, đa dạng sinh học và đặc biệt đã có một số dự án ứng phó với BĐKH mang tính chất vùng bước đầu được xây dựng và triển khai ở các vùng trong cả nước. 3.3.2.1. Vùng Trung du và miền núi phía Bắc a. Qua các dự án về biến đổi khí hậu mang tính chất vùng được thực hiện Mặc dù các hành động liên kết trực tiếp trong ứng phó với BĐKH là chưa có, tuy nhiên xem xét ở các hoạt động liên kết khác có ý nghĩa cho việc ứng phó với BĐKH ở các tỉnh khu vực Trung du và Miền núi phía Bắc cho thấy đã có một số loại hình liên kết được hình thành thông qua hoạt động của một số dự án do các tổ chức quốc tế thực hiện. Tiêu biểu là dự án “Quản lý rừng bền vững và đa dạng sinh học nhằm giảm phát thải CO2” (gọi tắt là KfW8) do Chính phủ Cộng hòa Liên bang Đức thông qua Ngân hàng Tái thiết Đức (KfW), được thực hiện tại các tỉnh: Yên Bái, Lai Châu, Lào Cai, Hà Giang và Bắc Cạn. Với mục tiêu là tăng cường tính đa dạng sinh học trong các hệ sinh thái rừng và sự toàn vẹn của các hệ sinh thái cảnh quan ở vùng miền núi phía Bắc Việt Nam, đồng thời đóng góp vào sự thích ứng của khu vực đối với biến đổi khí hậu và hỗ trợ sinh kế của người dân địa phương. Thông qua hoạt động của dự án, các vấn đề hợp tác liên kết giữa các địa phương đã bước đầu được thực hiện như: (i) Chia sẻ báo cáo số liệu cơ bản về điều tra đa dạng sinh học làm cơ sở cải thiện hoạt động quản lý, giám sát bảo vệ rừng đặc dụng; (ii) Hợp tác trong việc phân định đóng mốc ranh giới rừng đặc dụng và giao lại các nguồn tài nguyên rừng sản xuất cho dân địa phương làm cơ sở để bảo vệ và quản lý hiệu quả; (iii) Tham quan học hỏi chia sẻ kinh nghiệm giữa Ban quản lý các dự án địa phương về sự tham gia của người dân địa phương trong công tác bảo tồn, các giá trị đa dạng sinh học cho các khu bảo tồn được cải thiện so với trước khi thực hiện dự án; lấy ý kiến về quy hoạch sử dụng đất có sự tham gia của người dân và hỗ trợ cải thiện sinh kế cho 250 thôn; (iv) Xây dựng quy chế quản lý bảo vệ rừng đặc dụng giáp ranh giữa các địa phương thuộc dự án. Dự án “Phát triển Lâm nghiệp ở Hòa Bình và Sơn La” (KfW7), do Ban Quản lý các dự án Lâm nghiệp làm chủ đầu tư từ vốn vay ưu đãi Ngân hàng tái thiết Đức. Được triển khai tại tỉnh Hòa Bình (gồm các huyện Lương Sơn, Kỳ Sơn, Kim Bôi, Lạc Sơn và TP Hòa Bình) và Sơn La (gồm các huyện Mộc Châu, Thuận Châu, Bắc Yên, Phù Yên). Với mục tiêu góp phần khôi phục hệ sinh thái vùng rừng đầu nguồn, bảo vệ hệ thống tưới tiêu, sử dụng bền vững tài nguyên rừng và bảo tồn đa dạng sinh học trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu. Tạo mô hình giúp các chương trình lâm nghiệp quốc gia thực hiện trong vùng nâng cao hiệu quả, đóng góp vào công cuộc xoá đói giảm nghèo. Thông qua các hợp phần hoạt động của dự án 2 tỉnh Hoà Bình và Sơn La đã hợp tác, chia sẻ với nhau những vấn đề sau: (i) Trồng và quản lý rừng: trồng rừng, tái sinh tự nhiên và quản lý bảo vệ rừng và vùng lõi các khu bảo tồn thiên nhiên; (ii) Thực hiện quản lý rừng cộng đồng: lập kế hoạch có sự tham gia của người dân ở cấp xã và thôn/bản, xây dựng quy chế rừng; (iii) Chia sẻ kinh nghiệm quản lý có hiệu quả Bảo tồn đa dạng sinh học tại 4 khu bảo tồn thiên nhiên. Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với khí hậu cho cơ sở hạ tầng các tỉnh miền núi phía Bắc” do Quỹ môi trường toàn cầu viện trợ thông qua: Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) và Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), cơ quan chủ quản là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Địa điểm thực hiện dự án: 15 tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam (Sơn La, Lạng Sơn, Điện Biên, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Lào Cai, Hòa Bình, Lai Châu, Hà Giang, Phú Thọ, Bắc Giang và Yên Bái) Каталог: lib -> ckfinder -> files files -> THỐng kê CÁC ĐƠn vị do sở khoa học và CÔng nghệ CÁc tỉNH, thành phố kiểm tra năM 2014 files -> THỐng kê CÁC ĐƠn vị do sở khoa học và CÔng nghệ CÁc tỉNH, thành phố thanh tra năM 2014 files -> THỦ TƯỚng chính phủ Số: 1489 files -> Ủy ban nhân dân tỉnh bắc giang files -> VĂn phòng cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập Tự do Hạnh phúc files -> BỘ lao đỘng thưƠng binh và XÃ HỘi cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam files -> THỦ TƯỚng chính phủ Số: 08/2011 files -> THỦ TƯỚng chính phủ Số: 705 files -> Hướng dẫn lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xử lý, lưu giữ chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng tại kho lưu giữ chất thải phóng xạ quốc gia hoặc cơ sở làm dịch vụ xử lý, lưu giữ chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng tải về 5.97 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|