3.2.5. Phản ứng tách:
Khi đun nóng các ankan có mạch ngắn với chất xúc tác ( Cr2O3, Cu, Pt, ...) xảy ra phản ứng tách hydro tạo thành các hydro không no.
CH3-CH3 → CH2=CH2 + H2
CH3-CH2-CH2-CH3 → CH3CH=CHCH3 + H2
3.3. Hydrocarbon no mạch vòng hay cycloalkan
Các cycloalkan có thể có từ 3 cạnh trở lên. Tuy nhiên ở những hợp chất góc liên kết nhỏ hơn 109028’ thì các góc đó có xu hướng căng ra để đạt tới góc gần 109028’. Hiện tượng đó được bayer nghiên cứu và được gọi là sức căng của Bayer. Vòng càng nhỏ thì sức căng Bayer càng lớn nên càng dễ bị phá vỡ.
Các cycloalkan có vòng 3, 4 cạnh dễ tham gia phản ứng cộng kèm theo sự phá vỡ vòng.
Ví dụ:
Cyclopentan có sức căng tương đối nhỏ nên tương đối bền. cycloalkan có từ 6 cạnh trở lên thì các nguyên tử C tạo thành vòng không nằm trên 1 mặt phẳng mà vòng bị uốn sao cho các góc liên kết của C gần với góc 109028’. Ví dụ cyclohexan có 2 dạng là dạng thuyền và dạng ghế.
Cyclopentan và cyclohexan khi tác dụng với halogen không xảy ra phản ứng cộng phá vỡ vòng mà là phản ứng thế. Ví dụ:
3.4. Phương pháp điều chế:
3.4.1. Từ khí thiên nhiên và dầu mỏ:
Từ các ankan cao, có thể điều chế ankan thấp bằng các phản ứng cracking
CnH2n+2 → Cn’H2n’ +2 + Cn’’H2n’’
3.4.2. Phương pháp tổng hợp từ cacbon oxit CO
Cho hỗn hợp cacbon oxit và H2 ở nhiệt độ 2000C và áp suất cao đi qua xúc tác là Fe (hay Co) thì thu được hỗn hợp ankan gồm chủ yếu là các ankan mạch thẳng và một ít ankan mạch nhánh.
nC + (2n +2)H → CnH2n + 2
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
