GS. ts. Ngnd. ĐÀo hùng cưỜng chuyêN đỀ tỔng hỢp hỮu cơ 2011 chưƠng I

a, Do có những cặp điện tử tự do trên các ocbital của các nguyên tử halogen nên các hợp chất halogen tham gia phản ứng thế nuclêophin. Dưới đây là sơ đồ của một số phản ứng thế nuclêophin thường xảy ra:

Phản ứng Sản phẩm

R: X + : Z  R : Z + : X -

R: X + : OH  R : OH + : X ancol

R: X + : H₂O  R : OH ancol

R: X + : OR^’  R : OR^’ ete

R: X + : C  CR^’  R : C  CR^’ ankin

R: X + : Na  R^’  R : R^’ ankan

R: X + : I  R : I ankyl iôđua

R: X + : CN  R : CN nitri

R: X + : R^’OO :  R : COOR este

R: X + : NH₃  R : NH₂ amin bậc nhất

R: X + : NH₂R^’  R : NHR amin bậc hai

R: X + : SH  R : SH Tiol(mêcaptai)

Phản ứng thế nuclêôphin xảy ra theo cơ chế S_N1 hoặc S_N2 tuỳ thuộc vào bản chất hoá học của dẫn xuất halogen. Sự phụ thuộc đó được hiểu qua sơ đồ biến đổi sau:

Mặt khác, cần chú ý thêm rằng phản ứng xảy ra theo cơ chế S_N1 thường kèm theo sự chuyển vị:

Các dẫn xuất halogen không chỉ có tham gia chủ yếu vào các phản ứng thế nuclêôphin mà còn tham gia các phản ứng tách loại, tạo thành các hợp chất không no:

Phản ứng tách loại của các dẫn xuất halogen xảy ra theo cơ chế E1 và E2. Khi này tham gia phản ứng tách loại của chúng theo cơ chế E1 và E2 thay đổi như sau:

Bậc ba > Bậc hai > Bậc một.
c, Phản ứng khử

Phản ứng khử các dẫn xuất halogen có thể xảy ra bằng Hyđrô với sự tham gia của các xúc tác kim loại cũng có thể bằng Hyđrô mới sinh (khử hoá học):

* Khử xúc tác:

* Khử hoá học: