32
Ở vùng nông thôn hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh, nổ ra nhiều cuộc biểu tình lớn của
nông dân. Tháng 9-1930, phong trào cách mạng phát triển đến đỉnh cao với những hình
thức đấu tranh ngày càng quyết liệt. Cuộc biểu tình của nông dân Hƣng Nguyên, ngày 12-
9-1930, bị máy bay Pháp ném bom giết chết 171 ngƣời. Nhƣ lửa đổ thêm dầu, phong trào
cách mạng bùng lên dữ dội.
Trƣớc sức mạnh của quần chúng, bộ máy chính quyền của đế quốc và tay sai ở
nhiều nơi tan rã. Các tổ chức đảng lãnh đạo ban chấp hành nông hội ở thôn, xã đứng ra
quản lý mọi mặt đời sống xã hội ở nông thôn, thực hiện chuyên chính với kẻ thù, dân chủ
với quần chúng nhân dân, làm chức năng, nhiệm vụ một chính quyền cách mạng dƣới
hình thức các uỷ ban tự quản theo kiểu Xô viết.
Tháng 9-1930, Ban Thƣờng vụ Trung ƣơng Đảng gửi thông tri cho Xứ ủy Trung Kỳ
vạch rõ chủ trƣơng bạo động riêng lẻ trong vài địa phƣơng lúc đó là quá sớm vì chƣa đủ
điều kiện. Trách nhiệm của Đảng là phải tổ chức quần chúng chống khủng bố, giữ vững
lực lƣợng cách mạng, “duy trì kiên cố ảnh hƣởng của Đảng, của Xô viết trong quần
chúng, để đến khi thất bại thì ý nghĩa Xô viết ăn sâu vào trong óc quần chúng và lực
lƣợng của Đảng và Nông hội vẫn duy trì”
34
.
Khi chính quyền Xô viết ra đời và là đỉnh cao của phong trào cách mạng. Từ cuối
năm 1930, thực dân Pháp tập trung mọi lực lƣợng đàn áp khốc liệt, kết hợp thủ đoạn bạo
lực với những thủ đoạn chính trị nhƣ cƣỡng bức dân cày ra đầu thú, tổ chức rƣớc cờ vàng,
nhận thẻ quy thuận... Đầu năm 1931, hàng nghìn chiến sĩ cộng sản, hàng vạn ngƣời yêu
nƣớc bị bắt, bị giết hoặc bị tù đày. Tháng 4-1931, toàn bộ Ban Chấp hành Trung ƣơng
Đảng bị bắt, không còn lại một ủy viên nào
35
. “Các tổ chức của Đảng và của quần chúng
tan rã hầu hết”
36
.
Mặc dù bị tổn thất nặng nề, nhƣng phong trào cách mạng 1930-1931 có ý nghĩa lịch
sử quan trọng đối với cách mạng Việt Nam, đã “khẳng định trong thực tế quyền lãnh đạo
và năng lực lãnh đạo cách mạng của giai cấp vô sản mà đại biểu là Đảng ta; ở chỗ nó đem
lại cho nông dân niềm tin vững chắc vào giai cấp vô sản, đồng thời đem lại cho đông đảo
quần chúng công nông lòng tự tin ở sức lực cách mạng vĩ đại của mình…”
37
.
Phong trào cách mạng đã rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng yêu
nƣớc. Đặc biệt, “Xô viết Nghệ An bị thất bại, nhƣng đã có ảnh hƣởng lớn. Tinh thần anh
34
Đảng Cộng sản Việt Nam:
Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tập 2, trang 83.
35
Đảng Cộng sản Việt Nam:
Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, tập 6, trang 332.
36
Chia sẻ với bạn bè của bạn: