C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d
tải về 213.9 Kb.
|
§
o¹n gi¶i thÝch tÝnh chÊt chung cña nh÷ng m©u thuÉn cña XmÝt trong lÇn xuÊt b¶n nµy ®îc ®¨ng ë cuèi ch¬ng III, víi t c¸ch lµ nhËn xÐt cã tÝnh chÊt kÕt thóc. §iÒu ®ã phï hîp víi vÞ trÝ mµ ®o¹n nµy ®· chiÕm trong b¶n th¶o cña M¸c, trong ®ã liÒn ngay sau ®o¹n nµy lµ nh÷ng dßng ®Çu tiªn cña ch¬ng tiÕp theo. - 197. M¸c muèn nãi ®Õn c©u cña Man-tót nãi r»ng sù kh¸c nhau gi÷a lao ®éng s¶n xuÊt vµ lao ®éng kh«ng s¶n xuÊt lµ hßn ®¸ t¶ng trong t¸c phÈm cña A-®am XmÝt vµ lµ c¬ së cña mèi liªn hÖ chñ yÕu trong nh÷ng suy luËn cña «ng ta (Malthus. "Principles of Political Economy", 2nd edittion, London, 1836, p.44). - 197. VÒ chñ ng©n hµng vµ vai trß ¨n b¸m cña chóng trong x· héi t b¶n chñ nghÜa, xem C.M¸c, "T b¶n", tiÕng ViÖt, t. III, tr. 492-493, 520, 525-526 vµ 559-560. -208. VÒ sù tÝch tô cña t b¶n víi t c¸ch lµ ®iÒu khiÓn ban ®Çu ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, M¸c ®· nãi ®Õn trong quyÓn vë IV cña b¶n th¶o 1861-1863 ë trang 171-172 (phÇn: "Gi¸ trÞ thÆng d t¬ng ®èi", tiÕt "Sù ph©n c«ng lao ®éng"). -217. M¸c muèn nãi ®Õn tËp 1 cuèn "Gãp phÇn phª ph¸n khoa kinh tÕ chÝnh trÞ". Trong C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, 1993, t.13, ®o¹n trÝch dÉn PÐt-ti mµ M¸c nh¾c ®Õn ë ®©y n»m ë tr. 152- 223. §©y lµ nãi vÒ bµi v¨n trµo phóng cña Man-®¬-vin, mét nhµ v¨n ngêi Anh: "The Fable of the Bees, or Private Vices Publick Benefits", xuÊt b¶n lÇn ®Çu n¨m 1705, lÇn thø 5 - n¨m 1728. - 226. §©y lµ nãi ®Õn t¸c phÈm xuÊt b¶n kh«ng ký tªn cña §a-v¬-n¨ng, cuèn "Discourses on the Publick Revenues, and on the Trade of England", part II, London, 1698, cã kÌm theo tËp luËn v¨n ®· xuÊt b¶n tríc ®ã mét n¨m cña §a-v¬-n¨ng: "An Essay on the East - India Trade". ë ®©y, b¶n dÞch ®o¹n nµy ®îc trÝch cho phï hîp víi nh÷ng ®iÒu mµ M¸c nãi vÒ §a-v¬-n¨ng trong quyÓn vë ghi chó cña m×nh; tÊt c¶ nh÷ng ®o¹n trÝch dÉn nh÷ng t¸c phÈm cña §a-v¬-n¨ng lµ M¸c lÊy ë quyÓn vë nµy ra (ngoµi b×a cuèn vë nµy cã lêi ghi chó cña M¸c: "Man-se-xt¬. Th¸ng B¶y 1845”). - 231. Cuèn "Bµn vÒ thuÕ vµ ®¶m phô" cña Uy-li-am PÐt-ti ë ®©y ®· ®îc M¸c trÝch dÉn theo cuèn s¸ch cña S¸c-l¬ Ga-nin: "Des systÌmes d'Ðconomie politique", tome II, p.36-37 (Paris, 1821), trong ®ã ®o¹n nµy ®îc trÝch dÉn theo b¶n dÞch cña Ga-nin. B¶n dÞch tiÕng Ph¸p cña ®o¹n trÝch dÉn nµy cã kh¸c Ýt nhiÒu víi nguyªn b¶n tiÕng Anh, ®îc M¸c trÝch b»ng tiÕng Anh trong quyÓn vë XXII cña b¶n th¶o (xem tËp nµy, phÇn I, tr. 505-507). - 235. Trong b¶n th¶o, sau ®o¹n trÝch dÉn nµy ë G¸c-ni-ª, lµ ®o¹n ngoµi ®Ò dµi nãi vÒ Gi«n Xtiu-¸c Min (tr.319-345 cña b¶n th¶o), mét ®o¹n ghi chó ng¾n vÒ Man-tót (tr.345-346) vµ mét ®o¹n phô thªm kh«ng lín l¾m vÒ PÐt-ti (tr.346-347). §o¹n ngoµi ®Ò nãi vÒ Gi«n Xtiu-¸c Min b¾t ®Çu b»ng nh÷ng lêi sau ®©y: "Tríc khi ph©n tÝch quan ®iÓm cña G¸c-ni-ª, ë ®©y, chóng ta h·y tr×nh bµy mét c¸ch ngÉu nhiªn [nghÜa lµ díi h×nh thøc phô thªm] mét ®iÒu g× ®ã vÒ Min con ®· trÝch dÉn trªn kia. C¸i mµ chóng ta muèn nãi ®Õn ë ®©y, nãi cho ®óng ra, lµ thuéc vÒ ®o¹n sau nµy lµ ®o¹n sÏ nãi ®Õn lý luËn cña Ri-c¸c-®« vÒ gi¸ trÞ thÆng d, chø kh«ng ph¶i thuéc vÒ ®o¹n mµ chóng t«i cßn bµn vÒ A-®am XmÝt". Trong b¶n môc lôc cña quyÓn vë XIV (xem tËp nµy, phÇn I, tr. 13), còng nh ë trong néi dung quyÓn vë ®ã, phÇn nãi vÒ Gi«n Xtiu-¸c Min ®îc ®a vµo ch¬ng "Sù tan r· cña trêng ph¸i Ri-c¸c-®«", trªn c¬ së tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã, phÇn phô thªm nãi vÒ G.X. Min trong b¶n in lÇn nµy ®îc ®a vµo ch¬ng ®· nãi, tøc lµ ch¬ng n»m trong phÇn thø 3 "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d". Nh÷ng ghi chó vÒ Man-tót ®îc ®a vµo ch¬ng nãi vÒ Man-tót, cßn phÇn phô thªm nãi vÒ PÐt-ti th× ®a lªn trang 233-235 trªn ®©y. Sau tÊt c¶ nh÷ng ®o¹n ngoµi ®Ò ®ã, trong b¶n th¶o (quyÓn vë VIII, tr.347 cã viÕt: "B©y giê chóng ta trë l¹i vÊn ®Ò lao ®éng s¶n xuÊt vµ lao ®éng kh«ng s¶n xuÊt G¸c-ni-ª. Xem quyÓn vë VII, tr.319". Vµ sau ®ã lµ phÇn ph©n tÝch c¸c quan ®iÓm cña G¸c-ni-ª, ®îc in ë tr.236-266. - 237. Cho ®Õn ®©y, M¸c dïng ch÷ x ®Ó chØ s¶n phÈm ®îc xem nh lµ gi¸ trÞ sö dông, cßn ch÷ z ®Ó chØ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm. B¾t ®Çu tõ ®o¹n nµy M¸c thay ®æi ký hiÖu: M¸c dïng ch÷ x ®Ó chØ gi¸ trÞ, vµ dïng ch÷ z ®Ó chØ gi¸ trÞ sö dông. Trong lÇn xuÊt b¶n nµy mäi chç ®Òu dïng nh÷ng ký hiÖu b»ng ch÷ mµ M¸c ®· dïng ngay tõ lóc ®Çu. - 245. §o¹n nµy - tøc lµ ®o¹n bæ sung cho tiÕt nãi vÒ GiÐc-manh G¸c-ni-ª - ®îc lÊy ë quyÓn vë IX ra, trong quyÓn vë nµy, nã n»m gi÷a tiÕt nãi vÒ X©y vµ tiÕt nãi vÒ §e-xtuýt §¬ T¬-ra-xi. M¸c trÝch dÉn cuèn s¸ch "AbregÐ ÐlÐmentaire des principes de l'Ðconomie politique" cña G¸c-ni-ª theo cuèn s¸ch cña §e-xtuýt §¬ T¬-ra-xi "ElÐmens d'ideologie. IV-e et V-e parties", Paris, 1826, p.250-251, - 267. Mét sè ®o¹n díi ®Çu ®Ò chung lµ "Sman-x¬" lµ nh÷ng ®o¹n ghi thªm ë ngay cuèi quyÓn vë IX. XÐt vÒ néi dung th× nh÷ng ®o¹n ®ã lµ ®o¹n thªm vµo nh÷ng nhËn xÐt bæ sung vÒ G¸c-ni-ª, còng n»m trong quyÓn vë ®ã ë tr.400 (xem tËp nµy, phÇn I, tr. 265-267). - 268. M¸c dÉn ®Þnh nghÜa cña Ca-na vÒ cña c¶i theo quyÓn s¸ch cña Ga-nin: "Des systÌmes d'Ðconomie politique" (lÇn xuÊt b¶n thø 2, tËp I, tr.75). Trong cuèn s¸ch cña Ca-na th× ®Þnh nghÜa nµy n»m ë tr.4.- 269. L
êi kh¼ng ®Þnh nµy cña Ga-nin n»m ë trong tËp thø nhÊt t¸c phÈm cña «ng: "Des systÌmes d'Ðconomie politique" (seconde Ðdition, Paris, 1821), p.213. Cuèn "ThÐorie de l'economie politique" cña Ga-nin xuÊt b¶n n¨m 1815, hai n¨m tríc khi cuèn "Nh÷ng nguyªn lý" cña Ri-c¸c-®« ®îc xuÊt b¶n lÇn thø nhÊt. - 283. Nghiªm kh¾c mµ nãi, khi gi¶ ®Þnh r»ng gi¸ trÞ cña m¸y mãc 4 lÇn lín h¬n bé phËn t b¶n cßn l¹i, tøc lµ bé phËn ngang víi 460 p.xt. (150 + 310), th× gi¸ trÞ ®ã ®óng ra ph¶i lµ 1840 p.xt.. Nhng con sè ®ã sÏ lµm cho viÖc tÝnh to¸n phøc t¹p lªn nhiÒu. V× vËy, ®Ó ®¬n gi¶n hãa viÖc tÝnh to¸n, M¸c coi gi¸ trÞ cña m¸y mãc lµ ngang víi 1 600 p.xt.. - 286. ë ®©y, lêi chó thÝch cña X©y vÒ ch¬ng XXVI cuèn "Nh÷ng nguyªn lý" cña Ri-c¸c-®« ®îc M¸c dÉn theo cuèn s¸ch cña Ga-nin (tËp I, tr.216). - 296. Xem chó thÝch 18. - 198. M¸c nªu sè trang trong tËp thø nhÊt cña cuèn s¸ch cña Ga-nin, lµ cuèn mµ ë ®©y M¸c dïng ®Ó trÝch dÉn (theo b¶n dÞch tiÕng Ph¸p cña C«ng-xt¨ng-xi-«) nh÷ng ®o¹n cña ch¬ng XXVI cuèn "Nh÷ng nguyªn lý" cña Ri-c¸c-®«. VÒ sau nµy, ë tr.377 cña b¶n th¶o, M¸c l¹i trÝch ®o¹n ®ã trong "Nh÷ng nguyªn lý" cña Ri-c¸c-®«, nhng l¹i trÝch b»ng tiÕng Anh (theo lÇn xuÊt b¶n thø 3 b¶n tiÕng Anh) vµ trÝch ®Çy ®ñ h¬n (xem tËp nµy, phÇn I, tr. 303-305). - 300. Vos, non vobis (c¸c ng¬i, kh«ng ph¶i lµ ®Ó cho c¸c ng¬i) - nh÷ng lêi lÊy ra trong mét bµi th¬ trµo phóng cña ViÕc-gi-l¬: "Nh c¸c ng¬i, c¸c chim mu«ng, c¸c ng¬i x©y tæ kh«ng ph¶i ®Ó cho b¶n th©n c¸c ng¬i; nh c¸c ng¬i, nh÷ng con cõu, c¸c ng¬i mang l«ng kh«ng ph¶i ®Ó cho b¶n th©n c¸c ng¬i; nh c¸c ng¬i, c¸c loµi ong, c¸c ng¬i lµm ra mËt kh«ng ph¶i ®Ó cho b¶n th©n c¸c ng¬i; nh c¸c ng¬i, nh÷ng con bß, c¸c ng¬i kÐo cµy kh«ng ph¶i ®Ó cho b¶n th©n c¸c ng¬i". - 302. ë ®©y, M¸c trÝch dÉn trong ch¬ng XXVI cuèn "Nh÷ng nguyªn lý" cña Ri-c¸c-®«, lóc ®Çu theo b¶n dÞch tiÕng Ph¸p cña C«ng-xt¨ng-xi-« (theo cuèn s¸ch cña Ga-nin, tËp I, tr.214), nhng sau ®ã l¹i theo nguyªn b¶n b»ng tiÕng Anh (theo lÇn xuÊt b¶n thø 3, tr.416). - 303. TiÕp ®ã trong b¶n th¶o cã 4 1/2 trang (tr.372 - 376) bÞ g¹ch ®i b»ng bót ch×, trong nh÷ng trang nµy M¸c ph©n tÝch tØ mØ nh÷ng con sè n»m trong thÝ dô cña Ri-c¸c-®« vÒ "mét ngêi cã mét t b¶n lµ 20 000 p.xt.", mµ M¸c ®· dÉn ra. M¸c ®· chØ râ sù phi lý cña nh÷ng con sè ®ã. Trong mét trêng hîp th× ngêi së h÷u mét t b¶n lµ 20 000 p.xt. sö dông 100 c«ng nh©n vµ b¸n hµng hãa ®îc s¶n xuÊt ra lÊy 10 000 p.xt.. Trong trêng hîp kh¸c, ngêi ®ã thuª 1 000 c«ng nh©n vµ b¸n hµng hãa s¶n xuÊt ra lÊy 20 000 p.xt.. Ri-c¸c-®« kh¼ng ®Þnh r»ng c¶ trong hai trêng hîp ®ã, lîi nhuËn cña sè t b¶n 20 000 p.xt. cã thÓ gièng nhau - tøc 2 000 p.xt., M¸c ®· tÝnh to¸n tØ mØ vµ chØ ra r»ng víi nh÷ng tiÒn ®Ò ®ã th× kh«ng thÓ nµo cã ®îc kÕt qu¶ nh vËy. Nh©n ®ã M¸c ®· nªu lªn mét luËn ®iÓm chung nh sau: "Nh÷ng tiÒn ®Ò trong nh÷ng thÝ dô dïng ®Ó minh häa kh«ng ®îc phÐp m©u thuÉn víi nhau. Chóng ph¶i ®îc nªu nh thÕ nµo ®Ó trë thµnh nh÷ng tiÒn ®Ò hiÖn thùc, nh÷ng gi¶ thiÕt hiÖn thùc, chø kh«ng ph¶i thµnh nh÷ng sù v« lý ®îc gi¶ ®Þnh, nh÷ng sù viÖc kh«ng thùc tÕ vµ nh÷ng sù viÖc kh«ng thÓ cã ®îc mang tÝnh chÊt gi¶ thiÕt" (tr.373). §iÒu kh«ng ®¹t trong thÝ dô cña Ri-c¸c-®« còng béc lé ra ë chç lµ trong thÝ dô nµy chØ nªu lªn sè lîng c«ng nh©n ®îc sö dông, nhng nã l¹i kh«ng nªu sè lîng tæng s¶n phÈm ®· ®îc s¶n xuÊt ra trong c¶ hai trêng hîp ®ã. Víi môc ®Ých ph©n tÝch s©u h¬n n÷a hai trêng hîp ®ã, M¸c ®· chän nh÷ng con sè thÝch hîp h¬n cho sè lîng c«ng nh©n vµ cho sè lîng s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra, råi míi b¾t ®Çu tÝnh to¸n. Nhng khi M¸c tÝnh ®Õn nh÷ng lîng s¶n phÈm mµ c«ng nh©n nhËn ®îc díi h×nh th¸i tiÒn c«ng ë mét trong hai trêng hîp ®ã, th× M¸c nhËn thÊy sù lÇm lÉn trong nh÷ng con tÝnh cña m×nh vµ quyÕt ®Þnh chÊm døt viÖc tÝnh to¸n ®ã. §o¹n bÞ g¹ch ®i trong b¶n th¶o kÕt thóc (tr.376) b»ng nh÷ng lêi sau ®©y: "Sù tÝnh to¸n nµy cÇn ph¶i ®îc chÊm døt. Kh«ng cã lý do ®Ó mÊt th× giê vµo viÖc x©y dùng ®iÒu nh¶m nhÝ nµy cña Ri-c¸c-®«". - 303. M¸c muèn nãi ®Õn lËp luËn cña X©y (trong cuèn s¸ch cña «ng ta: "Lettres µ Malthus". Paris, 1820, p.15) nãi r»ng nÕu nh ë I-ta-li-a cã t×nh h×nh thÞ trêng ®Çy ø hµng hãa Anh, th× ®ã lµ v× ngêi ta ®· kh«ng s¶n xuÊt ®ñ nh÷ng hµng hãa I-ta-li-a cã thÓ ®æi lÊy hµng Anh. Nh÷ng lËp luËn ®ã cña X©y ®îc trÝch dÉn theo mét cuèn s¸ch kh«ng ký tªn nhan ®Ò: "An Inquiry into those Principles..." (London, 1821, p.15) vµ n»m trong nh÷ng ®o¹n trÝch ë cuèn "An Inquiry into those Principles..." mµ M¸c ®· ghi l¹i trong cuèn vë ghi chó XII cña «ng, ë tr.12. Xem thªm luËn ®iÓm cña X©y nãi r»ng "sù ®×nh ®èn trong viÖc tiªu thô mét sè s¶n phÈm lµ do sù khan hiÕm mét sè s¶n phÈm kh¸c g©y nªn", mµ M¸c ®· ph©n tÝch ë tr.367-368 phÇn I, tËp nµy. - 315. M¸c lÊy con sè trßn 10 ®Ó cho nh÷ng sù tÝnh to¸n sau ®ã khái phøc t¹p. Theo nh÷ng con sè ®a ra (110 n¨m, coi nh lµ tæng sè c¸c thêi kú chu chuyÓn cho 14 lo¹i t b¶n cè ®Þnh kh¸c nhau, th× kÕt qu¶ cña sù tÝnh to¸n chÝnh x¸c mét vßng chu chuyÓn trung b×nh cña t b¶n cè dÞnh (nÕu gi¶ ®Þnh r»ng tÊt c¶ 14 lo¹i t b¶n cè ®Þnh kh¸c nhau ®ã ®Òu gièng nhau vÒ quy m«) kh«ng ph¶i lµ 10 n¨m mµ chØ lµ 7,86 n¨m th«i. - 329. §
èi víi mét sè vÊn ®Ò ®îc ®Ò cËp tíi trong c¸i "tiÕt môc phô" nµy, M¸c sÏ quay trë l¹i trong quyÓn vë X cña b¶n th¶o cña m×nh nh©n dÞp ph©n tÝch "BiÓu kinh tÕ" cña Kª-nª (xem tËp nµy, phÇn I, ch¬ng VI). Cßn ®èi víi hai vÊn ®Ò ®Æt ra trªn ®©y th× c©u gi¶i ®¸p tØ mØ vµ cã hÖ thèng ®îc tr×nh bµy trong quyÓn II bé "T b¶n" (®Æc biÖt lµ trong ch¬ng XX tiÕt thø mêi: "T b¶n vµ thu nhËp; t b¶n kh¶ biÕn vµ tiÒn c«ng", vµ trong ch¬ng XXI "TÝch luü vµ t¸i s¶n xuÊt më réng"). Trong phÇn II "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d", M¸c quay trë l¹i nh÷ng vÊn ®Ò ®· ®îc ph©n tÝch trong "tiÕt môc phô" Êy, ë ch¬ng nãi vÒ häc thuyÕt vÒ tÝch luü cña Ri-c¸c-®«. Trong phÇn III "C¸c häc thuyÕt, M¸c quay trë l¹i vÊn ®Ò trao ®æi gi÷a t b¶n vµ thu nhËp trong ch¬ng nãi vÒ "nh÷ng ®èi thñ v« s¶n cña c¸c nhµ kinh tÕ chÝnh trÞ häc" (nh©n dÞp ph©n tÝch phª ph¸n cuèn s¸ch nhá cña mét t¸c gi¶ v« danh "The Source and Remedy of the National Difficulties") vµ trong ch¬ng nãi vÒ SÐc-buy-li-ª (nh©n vÊn ®Ò tÝch luü víi t c¸ch lµ t¸i s¶n xuÊt më réng). -344. Xem chó thÝch 12. - 362. ë ®©y muèn nãi vÒ ®o¹n sau ®©y: "Vµng vµ b¹c n»m trong lu th«ng cña mét níc nµo ®ã vµ ®îc dïng lµm ph¬ng tiÖn cho lu th«ng vµ ph©n phèi gi÷a nh÷ng ngêi tiªu dïng t¬ng øng sè s¶n phÈm hµng n¨m cña ®Êt ®ai vµ lao ®éng níc ®ã, - vµng vµ b¹c ®ã, còng nh nh÷ng tiÒn mÆt cña mét th¬ng nh©n riªng biÖt, lµ t b¶n chÕt. C¸c bé phËn rÊt quý ®ã cña t b¶n mét níc kh«ng s¶n xuÊt ®îc g× cho níc ®ã c¶" (A-®am XmÝt, "Nghiªn cøu vÒ b¶n chÊt vµ nguyªn nh©n cña sù giµu cã cña c¸c d©n téc". M. - L., 1935, tËp I, tr.270). - 364. Häc viÖn níc Ph¸p - lµ c¬ quan khoa häc cao nhÊt, gåm cã mét sè ngµnh hay lµ mét sè viÖn, tån t¹i tõ n¨m 1795. §e-xtuýt §¬ T¬-ra-xi vµ viÖn sÜ cña ViÖn khoa häc lu©n lý vµ chÝnh trÞ. - 384. Trong quyÓn vë XIV cña b¶n th¶o cña m×nh (quyÓn vë nµy ®îc ®a vµo phÇn III tËp nµy), sau khi ph©n tÝch c¸c quan ®iÓm cña Man-tót, M¸c ®· ph©n tÝch hai t¸c phÈm kh«ng ký tªn, mét trong 2 t¸c phÈm ®ã ®øng trªn lËp trêng cña ph¸i Ri-c¸c-®« chèng l¹i Man-tót, cßn t¸c phÈm kia th× b¶o vÖ c¸c quan ®iÓm cña Man-tót chèng l¹i ph¸i Ri-c¸c-®«. QuyÓn thø nhÊt cã nhan ®Ò lµ "An Inquiry into those Principles, respecting the Nature of Demand and the Necessity of Consumption, lataly advocated by Mr. Malthus, from which it is coneluded, that Taxation and the Maintenance of Unproductive Consumers can be conducive to the Progress of Wealth", London, 1821. QuyÓn thø hai mang tªn lµ: "Outlines of Political Economy", London, 1832. - 391. §o¹n trÝch dÉn nµy lÊy trong cuèn s¸ch cña Uy-li-am Pª-li "The Principles of Moral and Political Philosophy" (London, 1785), ®· ®îc M¸c trÝch dÉn b»ng tiÕng Ph¸p, rót tõ cuèn T.R. Malthus. "Essai sur le principe di population", Traduit de l'aglais sur la cinquiÌme Ðdition par P. PrÐvost et G. PrÐvost. 3-e Ðdition francaise. Tome IV, Paris - GenÌve, 1836, p.109. - 392. M¸c muèn nãi ®Õn cuéc luËn chiÕn cña LÐt-xinh chèng V«n-te trong cuèn Ngµnh kÞch H¨m-buèc" (1767 - 1768). - 395. H¨ng-ri-¸t - lµ mét tËp th¬ cña V«n-te vÒ H¨ng-ri IV, vua níc Ph¸p; ®îc xuÊt b¶n lÇn ®Çu tiªn n¨m 1723. - 395. VÒ th¸i ®é thï ®Þch cña A-®am XmÝt ®èi víi c¸c cha cè, xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t. 23, ch. XXIII, chó thÝch 75. - 418. Trong ch¬ng nµy XmÝt xem xÐt nh÷ng quan niÖm lý luËn tæng qu¸t cña chñ nghÜa träng th¬ng. - 422. M¸c muèn nãi ®Õn tiÕt "CÊt tr÷ tiÒn tÖ" trong tËp ®Çu cuèn "Gãp phÇn phª ph¸n khoa kinh tÕ chÝnh trÞ", trong ®ã M¸c trÝch dÉn cuèn "Sè häc chÝnh trÞ" cña PÐt-ti. Trªn ®©y M¸c còng ®· dÉn ®Õn ®o¹n nµy ë tr.223 trong ®ã M¸c nhËn thÊy r»ng mét phÇn nµo XmÝt ®· quay trë l¹i nh÷ng quan niÖm cña ph¸i träng th¬ng. - 422. M¸c muèn nãi ®Õn s¸u ®o¹n cuèi cïng cña ch¬ng 3, quyÓn II, cuèn "Sù giµu cã cña c¸c d©n téc" cña XmÝt, trong ®ã XmÝt nghiªn cøu h×nh thøc chØ thu nhËp nµo t¸c ®éng nhiÒu h¬n ®Õn viÖc t¨ng cña c¶i x· héi vµ h×nh thøc nµo t¸c ®éng Ýt h¬n. XmÝt cho r»ng c¸i ®ã phô thuéc vµo b¶n chÊt kh¸c nhau cña c¸c vËt phÈm tiªu dïng, vµo møc ®é bÒn l©u cña chóng. Trªn ®©y, trong tiÕt nãi vÒ §e-xtuýt §¬ T¬-ra-xi, ë tr.386-388 M¸c ®· nh¾c ®Õn quan ®iÓm ®ã cña XmÝt. - 423. Trong quyÓn vë V, ë tr.181 cña b¶n th¶o (ch¬ng thø nhÊt, phÇn thø ba: "Gi¸ trÞ thÆng d t¬ng ®èi", tiÕt "ph©n c«ng lao ®éng") M¸c ®· dÉn ®o¹n cña Lanh-ghª: "Mét sù tiÕt kiÖm keo kiÖt lo l¾ng theo dâi anh ta" (ngêi c«ng nh©n lµm c«ng nhËt), "hÔ thÊy anh ta ngõng tay chót ®Ønh lµ lËp tøc tr¸ch mãc dån dËp vµ nÕu anh ta nghØ mét l¸t th× sÏ kh¼ng ®Þnh r»ng anh ta ¨n c¾p cña h¾n" ([Linguet] "Theorie des Loix Civiles", Tome II, Londres, 1767, p.466). § M¸c ®Æt ch¬ng nãi vÒ Lanh-ghª sau ch¬ng nãi vÒ NÕch-ke mÆc dÇu theo thêi gian xuÊt b¶n, th× t¸c phÈm cña Lanh-ghª cuèn "ThÐorie des Loix Civiles" (1767) ra tríc hai t¸c phÈm cña NÕch-ke mµ M¸c xem xÐt ë ®©y, tøc lµ cuèn: "Sur la LÐgislation et le Commerce des Grains" (1775) vµ "De l'Administration de Finances dee la France" (1784). Së dÜ M¸c s¾p xÕp nh vËy lµ v× ®øng vÒ ý nghÜa nhËn thøc tÝnh chÊt cña nÒn s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, th× t¸c phÈm cña Lanh-ghª ë mét møc ®é cao h¬n nh÷ng t¸c phÈm nãi trªn ®©y cña NÕch-ke. - 426 ë ®©y M¸c ®· sö dông b¶n tr×nh bµy "BiÓu kinh tÕ" trong cuèn s¸ch: Schmalz, "Economie politique". Ouvrage traduit de l' allemand par Henri Jouffroy, Tome I, Paris, 1826, p.329. M¸c ®· phª ph¸n nh÷ng quan ®iÓm cña Sman-x¬ trong quyÓn vë VI, tr.241- 242 (xem tËp nµy, phÇn I, tr. 60-61). Nh÷ng nhËn xÐt bæ sung vÒ Sman-x¬ víi nh÷ng ®o¹n trÝch dÉn lÊy trong cuèn s¸ch cña «ng ta n»m ë tËn cuèi quyÓn vë IX, tr.421 (xem tËp nµy, phÇn I, tr. 267-268). Cßn ë trang tiÕp theo sau ®ã trong b¶n th¶o (quyÓn vë X, tr.422) th× M¸c chuyÓn sang phÇn "Ngoµi ®Ò", dµnh cho viÖc ph©n tÝch phª ph¸n "BiÓu kinh tÕ" cña Kª-nª, biÓu nµy ®îc M¸c tr×nh bµy ë ®©y theo cuèn s¸ch cña Sman-x¬. §iÒu ®¸ng chó ý lµ hÇu nh trong toµn bé phÇn "Ngoµi ®Ò" (tr. 422-437 cña b¶n th¶o) M¸c hoµn toµn kh«ng trÝch dÉn c¸c t¸c phÈm cña c¸c t¸c gi¶ mµ «ng ®· nh¾c tíi. ChØ cã ë trang cuèi cïng phÇn "Ngoµi ®Ò" (tr.437) míi cã nh÷ng ®o¹n trÝch dÉn cña XmÝt vµ ®o¹n trÝch cña Pru-®«ng víi lêi chØ dÉn lµ nã thuéc vÒ ®o¹n trong b¶n th¶o (tr.428) nãi vÒ Pru-®«ng (phï hîp víi sù chØ dÉn ®ã cña M¸c, ®o¹n trÝch Pru-®«ng ®· ®îc ®a vµo phÇn I tËp nµy, ë tr.460). TÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã dÉn tíi kÕt luËn lµ khi viÕt phÇn "Ngoµi ®Ò" nµy, M¸c kh«ng cã trong tay nh÷ng t¸c phÈm cña Kª-nª vµ cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c nªu ra ë ®©y. RÊt cã thÓ lµ hÇu hÕt phÇn "Ngoµi ®Ò" (tríc nh÷ng ®o¹n trÝch XmÝt vµ Pru-®«ng ë tr.437) ®· ®îc M¸c viÕt vµo th¸ng T 1862, trong thêi gian M¸c ®Õn th¨m ¡ng-ghen t¹i Man-se-xt¬.
Nh÷ng ký hiÖu b»ng ch÷ (vµ nh÷ng dÊu nhá ghi c¹nh chóng) do M¸c dïng ë ®©y ®· ®em l¹i cho "BiÓu" c¸i tÝnh chÊt râ rµng mµ nã kh«ng cã ®îc ë Sman-x¬, còng nh ë Kª-nª. ViÖc mçi dßng ®îc ®¸nh dÊu b»ng hai ch÷ (ab, ac, cd, v.v.) cho phÐp ta x¸c ®Þnh ®îc híng cña nã, tøc lµ dßng ®ã ®i tõ giai cÊp nµo ®Õn giai cÊp nµo (híng ®ã ®îc x¸c ®Þnh b»ng tr×nh tù cña c¸c ch÷ trong b¶ng ch÷ c¸i: ab, ac, cd...). VÝ dô, dßng ab chØ ra r»ng, sù lu th«ng gi÷a giai cÊp së h÷u ruéng ®Êt vµ giai cÊp s¶n xuÊt (tøc lµ nh÷ng phÐc-mi-ª) xuÊt ph¸t tõ giai cÊp së h÷u ruéng ®Êt (nh÷ng ngêi nµy mua l¬ng thùc cña nh÷ng phÐc-mi-ª). ViÖc mçi dßng ®îc ®¸nh dÊu b»ng hai ch÷ - ë ®Çu dßng vµ ë cuèi dßng - biÓu hiÖn cïng mét lóc sù vËn ®éng cña tiÒn vµ sù vËn ®éng cña hµng hãa. VÝ dô, dßng ab m« t¶ sù vËn ®éng cña tiÒn (giai cÊp së h÷u ruéng ®Êt tr¶ 1 tØ tiÒn cho giai cÊp s¶n xuÊt); nhng còng dßng ®ã, xÐt theo híng ngîc l¹i (ba), th× l¹i chØ sù vËn ®éng cña hµng hãa (giai cÊp s¶n xuÊt chuyÓn 1 tØ l¬ng thùc cho giai cÊp së h÷u ruéng ®Êt). §êng gÉy abcd h×nh thµnh bëi nh÷ng kh©u sau ®©y: 1) ®o¹n ab, m« t¶ sù lu th«ng gi÷a nh÷ng kÎ së h÷u ruéng ®Êt vµ giai cÊp s¶n xuÊt (nh÷ng kÎ së h÷u ruéng ®Êt mua 1 tØ l¬ng thùc cña nh÷ng phÐc-mi-ª); 2) ®o¹n ac, m« t¶ sù lu th«ng gi÷a nh÷ng kÎ së h÷u ruéng ®Êt vµ giai cÊp kh«ng sinh s¶n - tøc lµ c¸c nhµ c«ng nghiÖp (nh÷ng ngêi së h÷u ruéng ®Êt mua cña c¸c nhµ c«ng nghiÖp 1 tØ hµng c«ng nghiÖp); 3) ®o¹n cd, m« t¶ sù lu th«ng gi÷a giai cÊp kh«ng sinh s¶n vµ giai cÊp s¶n xuÊt (nh÷ng nhµ c«ng nghiÖp mua 1 tØ l¬ng thùc cña nh÷ng phÐc-mi-ª).
§êng a''b'' m« t¶ sù lu th«ng cuèi cïng gi÷a giai cÊp kh«ng sinh s¶n vµ giai cÊp s¶n xuÊt (c¸c nhµ c«ng nghiÖp mua cña c¸c phÐc-mi-ª 1 tØ nguyªn liÖu cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp). - 432. M¸c ®em ngêi c«ng nh©n (mµ hµng hãa duy nhÊt cña hä lµ søc lao ®éng) ®èi lËp víi "kÎ së h÷u hµng hãa theo nghÜa ®Çu tiªn", tøc lµ ®èi lËp víi mét kÎ së h÷u hµng hãa cã "nh÷ng lo¹i hµng hãa kh¸c víi b¶n th©n søc lao ®éng", ®Ó ®em b¸n (so s¸nh víi ®o¹n trªn, tr.211-212 vµ 217-219). - 445. M
¸c muèn nãi ®Õn tËp 1 cuèn "Gãp phÇn phª ph¸n khoa kinh tÕ chÝnh trÞ", ch¬ng II, môc III: "TiÒn tÖ", hai ®o¹n ®Çu tiªn (xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.13, tr.143-145. - 456. M¸c muèn nãi ®Õn ®o¹n sau nµy trong tËp 1 cuèn "Gãp phÇn phª ph¸n khoa kinh tÕ chÝnh trÞ": "TiÒn mµ hä [nh÷ng ngêi së h÷u hµng hãa] ®· bá ra khi hä lµ ngêi mua, b©y giê l¹i trë vÒ tay hä khi hä l¹i xuÊt hiÖn víi t c¸ch lµ ngêi b¸n hµng hãa. Nh vËy lµ sù lu th«ng hµng hãa diÔn ®i diÔn l¹i mét c¸ch kh«ng ngõng, ®îc ph¶n ¸nh trong viÖc tiÒn tÖ kh«ng nh÷ng lu©n chuyÓn kh«ng ngõng tõ tay ngêi nµy sang tay ngêi kh¸c trªn toµn bé bÒ mÆt cña x· héi t s¶n, mµ ®ång thêi cßn v¹ch c¶ mét lo¹t nh÷ng vßng tuÇn hoµn nhá kh¸c nhau, xuÊt ph¸t tõ v« sè ®iÓm kh¸c nhau råi quay trë vÒ còng nh÷ng ®iÓm ®ã ®Ó l¹i b¾t ®Çu sù vËn ®éng nh thÕ" (xem C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.13, tr.114). - 456. Xem tËp nµy, phÇn I, tr. 369-388. Xem thªm C.M¸c "T b¶n", tiÕng ViÖt, quyÓn II, t.2, ch¬ng XX, môc XIII: "Häc thuyÕt t¸i s¶n xuÊt cña §e-xtuýt §¬ T¬-ra-xi". - 457. PhÇn nãi vÒ Br©y n»m trong quyÓn vë X, tr. 441-444 cña b¶n th¶o. PhÇn nµy cßn cha viÕt xong vµ nh÷ng quan ®iÓm cña Br©y vÒ vÊn ®Ò lu th«ng tiÒn tÖ gi÷a c«ng nh©n vµ nhµ t b¶n cha ®îc bµn ®Õn. VÒ nh÷ng quan ®iÓm cña Br©y vÒ thùc chÊt vµ vai trß cña tiÒn tÖ th× xem ë M¸c: b¶n th¶o n¨m 1847 viÕt vÒ "TiÒn c«ng" (C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1993, t.6, tr.726); "Grundrisse der Kritik der politischen Oekonomie", Moskau, 1939, S.55, 690, 754; th cña M¸c göi ¡ng-ghen, ngµy 2 th¸ng T 1858; "Gãp phÇn phª ph¸n khoa kinh tÕ chÝnh trÞ" (s.®.d., t.13, tr. 96-97). - 457. VÒ sau, ë tr. 428 vµ 437 cña quyÓn vë X, M¸c nhËn xÐt mét c¸ch v¾n t¾t c¸c quan ®iÓm cña Pru-®«ng vÒ vÊn ®Ò nµy (xem tËp nµy, phÇn I, tr. 458-460). - 457. Nh÷ng ch÷ ®Æt trong dÊu ngoÆc cã tÝnh chÊt lµ ghi l¹i ý nghÜ mµ M¸c ®Þnh ph¸t triÓn sau nµy. Ch¾c h¼n lµ M¸c muèn nãi ®Õn quan niÖm t¸n d¬ng cña Kª-nª vÒ vÊn ®Ò chÕ ®é t h÷u ruéng ®Êt: theo quan niÖm ®ã th× quyÒn cña nh÷ng kÎ së h÷u ruéng ®Êt dùa trªn c¬ së lµ tæ tiªn cña hä ®· biÕn nh÷ng ®Êt hoang thµnh ®Êt cã thÓ trång trät ®îc. Trong ch¬ng X phÇn thø 2 cuèn "Chèng §uy-rinh", ch¬ng do M¸c viÕt, th× quan niÖm ®ã cña ph¸i träng n«ng ®îc ®¸nh gi¸ nh sau: "... Theo Kª-nª th× chøc n¨ng thùc sù cña nh÷ng kÎ së h÷u ruéng ®Êt, c¨n cø theo "ph¸p quyÒn tù nhiªn", chÝnh lµ ë chç "ch¨m lo qu¶n lý tèt vµ s¶n xuÊt ra nh÷ng chi phÝ ®Ó duy tr× nh÷ng l·nh ®Þa thÕ tËp cña hä", hay lµ... ë chç nh÷ng avances fonciÌres, tøc lµ nh÷ng chi phÝ ®Ó chuÈn bÞ ®Êt ®ai vµ cung cÊp tÊt c¶ nh÷ng n«ng cô cÇn thiÕt cho c¸c tr¹i, khiÕn cho ngêi phÐc-mi-ª cã thÓ ®em toµn bé t b¶n cña m×nh sö dông riªng cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thËt sù" (C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1994, t.20, tr.348). - 458. Trong phÇn III cuèn "C¸c häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ thÆng d", trong phÇn phô thªm "Thu nhËp vµ nguån gèc cña nã. Khoa kinh tÕ chÝnh trÞ tÇm thêng" (tr.935-937 cña b¶n th¶o), M¸c ®· phª ph¸n quan ®iÓm tÇm thêng cña Pru-®«ng vÒ vai trß cña t b¶n tiÒn tÖ vµ vÒ thùc chÊt cña lîi tøc, mµ Pru-®«ng ®· tr×nh bµy trong cuèn "GratuitÐ du CrÐdit". Xem thªm: C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1994, t.25, phÇn I, tr. 526-530. - 460. VÊn ®Ò nµy ®· ®îc M¸c xÐt mét c¸ch toµn diÖn trong quyÓn II bé "T b¶n", ch¬ng XVII, ch¬ng XX, c¸c môc V vµ XII; ch¬ng XXI (®Æc biÖt trong môc I, tiÕt 1: "TÝch tr÷ tiÒn"). - 463. Xem chó thÝch trªn ®©y. - 465. ë ®©y, M¸c dïng nh÷ng ký hiÖu sau ®©y ®Ó chØ 3 giai cÊp do Kª-nª ®a ra: P - classe des PropriÐtaires (giai cÊp së h÷u ruéng ®Êt), S - classe StÐrile (giai cÊp kh«ng sinh s¶n - nh÷ng nhµ c«ng nghiÖp), F - Fermiers, classe productive (nh÷ng phÐc-mi-ª, giai cÊp s¶n xuÊt). - 465. Xem chó thÝch 97. - 465. Xem chó thÝch 97. - 469. ë ®©y vµ sau nµy M¸c thõa nhËn r»ng theo Kª-nª chØ cã mét phÇn n¨m tæng s¶n phÈm n«ng nghiÖp lµ kh«ng ®i vµo lu th«ng, mµ ®îc giai cÊp s¶n xuÊt sö dông díi h×nh th¸i hiÖn vËt. M¸c quay trë l¹i vÊn ®Ò ®ã trong quyÓn vë XXIII, tr. 1433 - 1434 cña b¶n th¶o (xem tËp nµy, phÇn I, tr. 536-537) vµ trong ch¬ng 10 cña phÇn 2 cuèn "Chèng §uy-rinh", lµ ch¬ng do M¸c viÕt. Trong ch¬ng ®ã, quan ®iÓm cña Kª-nª vÒ viÖc hoµn l¹i t b¶n lu ®éng trong n«ng nghiÖp ®· ®îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c h¬n nh sau: 'Nh vËy, toµn bé tæng s¶n phÈm cã mét gi¸ trÞ b»ng 5 tØ n»m ë trong tay giai cÊp s¶n xuÊt, nghÜa lµ tríc hÕt n»m ë trong tay nh÷ng ngêi phÐc-mi-ª lµ nh÷ng ngêi ®· s¶n xuÊt ra chóng b»ng c¸ch chi phÝ mét t b¶n lu ®éng hµng n¨m lµ 2 tØ, t¬ng øng víi mét t b¶n cè ®Þnh lµ 10 tØ. Do ®ã, s¶n phÈm n«ng nghiÖp, t liÖu sinh ho¹t, nguyªn vËt liÖu, v.v., cÇn thiÕt ®Ó hoµn l¹i t b¶n lu ®éng, kÓ c¶ viÖc duy tr× ®êi sèng cña tÊt c¶ nh÷ng ngêi trùc tiÕp lµm c«ng viÖc ®ång ¸ng ®Òu ®îc lÊy in natura tõ tæng sè thu ho¹ch vµ ®îc chi phÝ cho c«ng viÖc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp míi. V× nh ®· nãi ë trªn kia, ngêi ta gi¶ ®Þnh r»ng gi¸ c¶ lµ cè ®Þnh vµ t¸i s¶n xuÊt lµ t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n theo mét quy m« ®· x¸c ®Þnh, nªn gi¸ trÞ tiÒn tÖ cña bé phËn ®îc lÊy ra tríc trong tæng s¶n phÈm lµ ngang víi 2 tØ li-vr¬. Do ®ã, bé phËn nµy kh«ng ®i vµo lu th«ng, bëi v× nh ®· nhËn xÐt trªn ®©y, ngêi ta ®· g¹t bá ra khái biÓu ®ã sù lu th«ng diÔn ra trong giíi h¹n cña mçi giai cÊp riªng biÖt, chø kh«ng ph¶i gi÷a c¸c giai cÊp kh¸c nhau", (C.M¸c vµ Ph.¡ng-ghen, Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1994, t.20, tr. 344). D M¸c muèn nãi ®Õn nh÷ng lêi b×nh luËn cña B«-®«: "Explication du Tableau Economique" (trong cuèn "Physiocrates", Avec une introduction et des commentaires par E.Daire. DeuxiÌme partie. Paris, 1846, p.822 - 867). -472. Каталог: Portals Portals -> Phan Chau Trinh High School one period test no 2 Name: English : 11- time : 45 minutes Class: 11/ Code: 211 Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp A, B, C, d để điền vào chỗ trống trong đoạn văn sau Portals -> PHẦn I: thông tin cơ BẢn về ĐẠi hàn dân quốc và quan hệ việt nam-hàn quốc I- các vấN ĐỀ chung Portals -> Năng suất lao động trong nông nghiệp: Vấn đề và giải pháp Giới thiệu Portals -> LẤy ngưỜi học làm trung tâM Portals -> BÀi tậP Ôn lưu huỳnh hợp chất lưu huỳnh khí sunfurơ so Portals -> TỜ trình về việc ban hành mức thu phí tham gia đấu giá quyền sử dụng đất Portals -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập – Tự do – Hạnh phúc Portals -> GIẤY Ủy quyền tham dự Đại hội đồng Cổ đông thường niên năm 2016 tải về 213.9 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|