BỘ NÔNG NGHIỆP
VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
_____________
|
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập-Tự do-Hạnh phúc
__________________
|
TIÊU CHUẨN NGÀNH
PHƯƠNG PHÁP KIỂM NGHIỆM
HẠT GIỐNG CÂY TRỒNG
YÊU CẦU KỸ THUẬT
Seed Testing Methods
10 TCN 322-2003
Soát xét lần 1
(Ban hành kèm theo Quyết định số 5799 QĐ/BNN-KHCN
ngày 29 tháng 12 năm 2003)
Lêi nãi ®Çu
Tiªu chuÈn ngµnh “Ph¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm h¹t gièng c©y trång-10TCN 322-2003” lµ tµi liÖu híng dÉn kü thuËt kiÓm tra chÊt lîng c¸c lo¹i h¹t gièng c©y n«ng nghiÖp ¸p dông ë tÊt c¶ c¸c phßng kiÓm nghiÖm h¹t gièng trong c¶ níc.
Tiªu chuÈn nµy gåm 7 ch¬ng, mçi ch¬ng 2 phÇn: Qui ®Þnh chung vµ Phô lôc.
PhÇn qui ®Þnh chung nªu ra c¸c môc ®Ých vµ nguyªn t¾c cña phÐp thö, c¸c ®Þnh nghÜa, c¸ch tiÕn hµnh, ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ cña phÐp thö ®ã.
PhÇn Phô lôc nh»m më réng c¸c ®Þnh nghÜa vµ híng dÉn kü h¬n c¸ch thøc tiÕn hµnh vµ c¸c ph¬ng ph¸p ®· ®îc ®Ò cËp ë qui ®Þnh chung vµ c¸c b¶ng sai sè cho phÐp cña phÐp thö ®ã.
NÕu phÐp thö ®îc thùc hiÖn theo tiªu chuÈn nµy th× c¸c qui ®Þnh trong phÐp thö ph¶i ®îc tu©n thñ mét c¸ch chÆt chÏ. BÊt kú sù vËn dông mét ®iÒu nµo ë phÇn qui ®Þnh chung còng lu«n lu«n ph¶i kÕt hîp víi phÇn më réng ë Phô lôc dµnh cho ch¬ng ®ã.
Tïy theo ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña mçi phßng kiÓm nghiÖm cã thÓ lùa chän mét trong c¸c ph¬ng ph¸p ®· quy ®Þnh ë trong tiªu chuÈn nµy, nhng ph¶i tuyÖt ®èi tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña ph¬ng ph¸p ®ã ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ kiÓm nghiÖm vµ phï hîp víi kÕt qu¶ cña c¸c phßng kiÓm nghiÖm kh¸c.
C¸c ph¬ng ph¸p qui ®Þnh trong tiªu chuÈn nµy ®îc ¸p dông thèng nhÊt ë tÊt c¶ c¸c phßng kiÓm nghiÖm h¹t gièng ®Ó cã nh÷ng kÕt qu¶ phï hîp khi chøng nhËn chÊt lîng h¹t gièng.
Tiªu chuÈn nµy ®îc so¸t xÐt l¹i trªn c¬ së Tiªu chuÈn ngµnh 10TCN 322-98, ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt Nam vµ §iÒu lÖ KiÓm nghiÖm H¹t gièng cña Héi KiÓm nghiÖm H¹t gièng Quèc tÕ (ISTA) n¨m 2003.
Ch¬ng 1. lÊy mÉu vµ chia mÉu
(Sampling)
1.1- Môc ®Ých
Mòc ½Ïch cña viÖc lÊy mÉu vµ chia mÉu l¡ lÊy ra mæt mÉu nhá, cã khèi lîng phï hìp ®Ó thùc hiÖn cŸc phÐp thö cÇn thiÕt vµ x¸c suÊt cã mÆt cña c¸c thµnh phÇn ë trong mÉu lµ ½i diÎn cho lá ht giâng.
1.2- ‡Ùnh nghØa
1.2.1. L« h¹t gièng (seed lot)
L« h¹t gièng lµ mét lîng h¹t gièng cô thÓ, cã cïng nguån gèc và møc chÊt lîng, ®îc s¶n xuÊt, chÕ biÕn, b¶o qu¶n cïng mét qui tr×nh, cã thÓ nhËn biÕt ®îc mét c¸ch dÔ dµng vµ kh«ng vît qu¸ khèi lîng qui ®Þnh.
1.2.2. MÉu ®iÓm (primary sample)
MÉu ®iÓm l¡ mæt lîng nhÞ h¹t gièng ½õìc l¶y ra t÷ mæt ½iÌm ë trong lá h¹t giâng.
1.2.3. MÉu hçn hîp (composite sample)
M¹u hån hîp ½õìc to th¡nh b»ng cŸch træn t¶t c¨ cŸc m¹u ½iÌm ½õìc l¶y t÷ lá h¹t giâng.
1.2.4. MÉu göi (submitted sample)
MÉu göi l¡ m¹u ½õìc gøi ½Æn phÝng kiÌm nghiÎm. M¹u gøi ph¨i cã khâi lõìng tâi thiÌu nh qui ®Þnh ë 1.6.3 v¡ cÜ thÌ bao gãm toµn bé ho´c mæt ph·n cða mÉu hçn hîp.
1.2.5. MÉu ph©n tÝch (working sample)
MÉu ph©n tÝch l¡ mét mÉu gi¶m ½õìc l¶y ra t÷ m¹u gøi ë phßng kiÓm nghiÖm ½Ì thùc hiÖn mét trong c¸c ph¾p thø nªu ë trong tiªu chuÈn nµy.
1.2.6. MÉu gi¶m (sub-sample)
MÉu gi¶m lµ mét phÇn cña mÉu, ®îc lµm gi¶m khèi lîng b»ng c¸ch dïng mét trong c¸c ph¬ng ph¸p chia mÉu ®îc qui ®Þnh ë 1.7.3.
1.2.7. MÉu lu (stored sample)
MÉu lu l¡ 1 ph·n cða m¹u gøi hoÆc mÉu sau ph©n tÝch ½õìc lu gi÷, b¶o qu¶n trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thÝch hîp ë phßng kiÓm nghiÖm dïng ½Ì kiÓm tra mét sè chØ tiªu chÊt lîng cña l« h¹t gièng khi c·n thiÆt.
1.2.8. Niªm phong (sealed)
Niªm phong cã nghÜa lµ vËt chøa hoÆc bao chøa h¹t gièng ®îc ®ãng vµ g¾n kÝn sao cho nÕu chóng bÞ më ra th× sÏ lµm háng dÊu niªm phong hoÆc ®Ó l¹i chøng cí can thiÖp. §Þnh nghÜa nµy cã liªn quan ®Õn viÖc niªm phong l« h¹t gièng vµ mÉu göi.
1.3. C¸c nguyªn t¾c chung
C¸c mÉu ®iÓm lÊy ngÉu nhiªn tõ l« h¹t gièng, cã khèi lîng gÇn b»ng nhau ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau trong l« h¹t gièng vµ trén ®Òu thµnh mÉu hçn hîp. Tõ mÉu hçn hîp, dïng mét trong c¸c ph¬ng ph¸p chia mÉu nh qui ®Þnh ë 1.7.3 ®Ó lÊy ra c¸c mÉu göi cã khèi lîng phï hîp.
1.4. L« h¹t gièng
§Ó ®îc cÊp Chøng chØ, l« h¹t gièng ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau ®©y:
1.4.1. Khèi lîng cña l« h¹t gièng
L« h¹t gièng kh«ng ®îc vît qu¸ khèi lîng nªu ë B¶ng 1A. Khi l« h¹t gièng cã khèi lîng vît qu¸ qui ®Þnh nµy th× ph¶i chia thµnh c¸c l« nhá h¬n ®Ó cã khèi lîng kh«ng vît qu¸ qui ®Þnh, mçi l« sÏ ®îc nhËn biÕt b»ng mét m· hiÖu riªng.
L« h¹t gièng sÏ ®îc coi lµ l« nhá nÕu cã khèi lîng b»ng hoÆc nhá h¬n 1% khèi lîng tèi ®a qui ®Þnh ë B¶ng 1A. §èi víi nh÷ng l« h¹t gièng cã khèi lîng nhá nh vËy th× mÉu göi cã thÓ ®îc phÐp nhá h¬n (xem 1.6.3.), nhng ph¶i ®¶m b¶o ®ñ ®Ó thùc hiÖn c¸c phÐp thö ®îc yªu cÇu.
1.4.2. TÝnh ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng
T¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu, l« h¹t gièng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång nhÊt. Trong trêng hîp nghi ngê vÒ sù kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng th× cã thÓ tiÕn hµnh x¸c ®Þnh tÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng nh qui ®Þnh ë Phô lôc D-Thö nghiÖm tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ®èi víi c¸c l« h¹t gièng chøa trong nhiÒu lo¹i bao chøa.
1.4.3. VËt chøa
L« h¹t gièng ph¶i ®îc chøa ë trong c¸c vËt chøa (bao, c«ngten¬, kho kÝn...) ®îc niªm phong hoÆc cã thÓ niªm phong ®îc vµ ®îc g¾n thÎ hoÆc ®¸nh dÊu ®Ó nhËn biÕt b»ng mét m· hiÖu duy nhÊt. Chøng chØ L« h¹t gièng sÏ kh«ng cÊp cho nh÷ng l« ®æ rêi hoÆc chøa trong c¸c vËt chøa kh«ng niªm phong hoÆc kh«ng thÓ niªm phong ®îc.
1.4.4. §¸nh dÊu vµ niªm phong l« h¹t gièng
T¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu, tÊt c¶ c¸c vËt chøa ph¶i ®îc g¾n thÎ hoÆc ®¸nh dÊu ®Ó nhËn ra ®óng l« gièng t¬ng øng víi m· hiÖu ë trªn phiÕu chøng chØ. M· hiÖu cña l« h¹t gièng ph¶i thèng nhÊt vµ th«ng b¸o cho phßng kiÓm nghiÖm cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t hÖ thèng chøng nhËn h¹t gièng.
C¸c vËt chøa ph¶i niªm phong hoÆc ®îc niªm phong díi sù gi¸m s¸t cña ngêi lÊy mÉu hoÆc d¹ng vËt chøa tù niªm phong ®îc c«ng nhËn bëi phßng kiÓm nghiÖm chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc lÊy mÉu. VËt chøa sÏ ®îc coi lµ ®· ®îc niªm phong nÕu ®¶m b¶o ch¾c ch¾n kh«ng thÓ më ra ®îc nÕu kh«ng lµm háng dÊu niªm phong hoÆc ®Ó l¹i chøng cí can thiÖp. NÕu c¸c vËt chøa kh«ng ph¶i lµ d¹ng tù niªm phong th× sÏ ®îc g¾n dÊu niªm phong chÝnh thøc b»ng lo¹i dÊu kh«ng tÈy xãa ®îc hoÆc thÎ kh«ng th¸o ra ®îc, díi sù kiÓm so¸t cña ngêi lÊy mÉu. NÕu l« h¹t gièng hoÆc mét phÇn l« h¹t gièng cha niªm phong th× c¶ l« hoÆc phÇn cña l« h¹t gièng ®ã sÏ kh«ng ®îc tiÕn hµnh lÊy mÉu.
1.5. ThiÕt bÞ
ViÖc lÊy mÉu l« h¹t gièng sÏ ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch dïng c¸c ph¬ng ph¸p vµ thiÕt bÞ thÝch hîp. C¸c thiÕt bÞ vµ dông cô lÊy mÉu cÇn thiÕt bao gåm:
- Xiªn lÊy mÉu.
- C©n cã ®é chÝnh x¸c thÝch hîp.
- Dông cô chia mÉu.
- C¸c dông cô kh¸c: tói, bao ®ùng mÉu, thÎ ghi chÐp, dông cô niªm phong...
1.6- C¸ch tiÕn hµnh lÊy mÉu l« h¹t gièng
1.6.1. Híng dÉn chung
ViÖc lÊy mÉu ®Ó cÊp Chøng chØ ph¶i ®îc thùc hiÖn bëi nh÷ng ngêi ®· ®îc ®µo t¹o, cã kinh nghiÖm vµ ®îc cÊp giÊy c«ng nhËn chÝnh thøc vÒ lÊy mÉu. Nh÷ng qui ®Þnh vÒ lÊy mÉu ë trong tiªu chuÈn nµy ph¶i ®îc tu©n thñ khi tiÕn hµnh lÊy mÉu l« h¹t gièng.
§Ó l« h¹t gièng ®îc cÊp chøng chØ th× l« h¹t gièng ph¶i ®îc s¾p xÕp thuËn lîi cho viÖc ®i vµo lÊy mÉu ë tõng vËt chøa. NÕu l« h¹t gièng hoÆc vËt chøa kh«ng ®¸p øng c¸c qui ®Þnh nµy th× viÖc lÊy mÉu sÏ kh«ng ®îc tiÕn hµnh vµ yªu cÇu ph¶i s¾p xÕp l¹i l« h¹t gièng. Theo yªu cÇu cña ngêi lÊy mÉu, chñ së h÷u cña l« h¹t gièng ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ mäi th«ng tin liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh l« h¹t gièng ®ã. ViÖc lÊy mÉu sÏ bÞ hñy bá khi cã b»ng chøng râ rµng vÒ tÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng.
§èi víi c¸c l« h¹t gièng chøa trong nhiÒu d¹ng vËt chøa, nÕu nghi ngê vÒ tÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng th× thùc hiÖn theo qui ®Þnh ë Phô lôc D-Thö nghiÖm tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ë c¸c l« h¹t gièng chøa trong nhiÒu d¹ng vËt chøa
1.6.2. Sè lîng mÉu ®iÓm
§èi víi nh÷ng l« h¹t gièng ë trong c¸c vËt chøa hoÆc bao chøa tõ 15 ®Õn 100kg, sè lîng mÉu ®iÓm tèi thiÓu cÇn lÊy theo qui ®Þnh sau:
1-4 bao
|
LÊy mÉu ë tÊt c¶ c¸c bao, mçi bao lÊy 3 mÉu ®iÓm
|
5-8 bao
|
LÊy mÉu ë tÊt c¶ c¸c bao, mçi bao lÊy 2 mÉu ®iÓm
|
9-15 bao
|
LÊy mÉu ë tÊt c¶ c¸c bao, mçi bao lÊy 1 mÉu ®iÓm
|
16-30 bao
|
LÊy tæng sè 15 mÉu ®iÓm
|
31-59 bao
|
LÊy tæng sè 20 mÉu ®iÓm
|
60 bao hoÆc h¬n
|
LÊy tæng sè 30 mÉu ®iÓm
|
§èi víi c¸c l« h¹t gièng ë trong vËt chøa hoÆc bao chøa nhá h¬n 15kg, c¸c bao chøa sÏ ®îc gép thµnh c¸c ®¬n vÞ kh«ng vît qu¸ 100kg vµ mçi ®¬n vÞ nµy ®îc coi lµ mét bao chøa nªu trong qui ®Þnh trªn.
Khi lÊy mÉu h¹t gièng ë c¸c vËt chøa hoÆc bao chøa lín h¬n 100kg hoÆc tõ dßng h¹t ®ang ®i vµo c¸c bao chøa, th× yªu cÇu tèi thiÓu theo qui ®Þnh sau ®©y:
Khèi lîng l«
|
Sè lîng mÉu ®iÓm cÇn lÊy
|
≤500kg
|
LÊy Ýt nhÊt 5 mÉu ®iÓm
|
501-3.000kg
|
Cø 300 kg lÊy mét mÉu ®iÓm, nhng kh«ng díi 5 mÉu ®iÓm
|
3.001-20.000kg
|
Cø 500 kg lÊy mét mÉu ®iÓm, nhng kh«ng díi 10 mÉu ®iÓm
|
≥20.001kg
|
Cø 700 kg lÊy mét mÉu ®iÓm, nhng kh«ng díi 40 mÉu ®iÓm
|
Trong mäi trêng hîp, khi lÊy mÉu l« h¹t gièng díi 15 bao chøa hoÆc vËt chøa th× sè lîng mÉu ®iÓm ®îc lÊy ë mçi bao chøa nh nhau ®èi víi nh÷ng bao chøa ®îc chän ®Ó lÊy mÉu.
1.6.3. Khèi lîng mÉu göi
Khèi lîng tèi thiÓu cña c¸c mÉu göi qui ®Þnh nh sau:
-
MÉu ®Ó x¸c ®Þnh ®é Èm: 100g ®èi víi c¸c loµi ph¶i xay mÉu vµ 50g ®èi víi c¸c loµi kh¸c nh qui ®Þnh ë B¶ng 1A.
-
MÉu ®Ó lµm c¸c phÐp thö kh¸c: Ýt nhÊt ph¶i cã khèi lîng nh qui ®Þnh ë B¶ng 1A.
-
§èi víi l« h¹t gièng cã khèi lîng nhá (xem 1.4.1.) th× mÉu göi ph¶i cã khèi lîng Ýt nhÊt b»ng khèi lîng cña mÉu ph©n tÝch ®é s¹ch nªu ë B¶ng 1A, víi ®iÒu kiÖn kh«ng yªu cÇu kiÓm tra h¹t kh¸c loµi vµ h¹t kh¸c gièng.
Trong trêng hîp mÉu göi cã khèi lîng nhá h¬n qui ®Þnh, th× phßng kiÓm nghiÖm sÏ th«ng b¸o cho ngêi lÊy mÉu vµ viÖc ph©n tÝch sÏ kh«ng ®îc tiÕn hµnh cho ®Õn khi nhËn ®îc mét mÉu göi kh¸c; trõ trêng hîp h¹t gièng rÊt ®¾t th× viÖc ph©n tÝch ®îc thùc hiÖn ë møc tèi thiÓu cã thÓ ®îc vµ kÕt qu¶ ph©n tÝch ®îc c«ng bè nh sau:
“MÉu göi ®Õn chØ cã khèi lîng ... g, kh«ng phï hîp víi qui ®Þnh cña ph¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm h¹t gièng”.
1.6.4. C¸ch lÊy c¸c mÉu ®iÓm
C¸c mÉu ®iÓm cã kÝch thíc gÇn b»ng nhau lÊy tõ mçi vÞ trÝ ®îc chän ®Ó lÊy mÉu ë trong bao chøa hoÆc vËt chøa, hoÆc tõ mçi ®iÓm ®îc chän ®Ó lÊy mÉu ë trong thïng chøa lín. C¸c ph¬ng ph¸p thÝch hîp ®îc m« t¶ ë Phô lôc Ch¬ng 1 (1.6.4.A.).
Khi l« h¹t gièng chøa trong bao hoÆc vËt chøa, th× bao hoÆc vËt chøa ®îc chän ®Ó lÊy mÉu mét c¸ch ngÉu nhiªn ®Òu kh¾p c¶ l« vµ c¸c mÉu ®iÓm sÏ ®îc lÊy ë ®Ønh, ë gi÷a vµ ë ®¸y bao, nhng kh«ng nhÊt thiÕt lÊy nhiÒu h¬n mét vÞ trÝ ë trong mét bao, trõ khi ph¶i lÊy 2 hoÆc 3 mÉu ®iÓm ë mçi bao nh qui ®Þnh ë 1.6.2.
Khi h¹t gièng ®ùng trong thïng hoÆc vËt chøa lín, c¸c mÉu ®iÓm sÏ ®îc lÊy ë c¸c vÞ trÝ vµ ®é s©u ngÉu nhiªn.
Trong trêng hîp h¹t gièng cã vá r¸p kh«ng thÓ ch¶y tù do ®îc, c¸c mÉu ®iÓm cã thÓ ®îc lÊy b»ng tay.
Khi h¹t gièng ®ãng gãi ë trong c¸c vËt chøa nhá hoÆc vËt chøa chèng Èm (hép s¾t t©y hoÆc bao, tói nilon), th× nªn lÊy mÉu tríc khi h¹t ®îc ®a vµo vËt chøa. Khi kh«ng thùc hiÖn ®îc th× mét sè lîng vËt chøa võa ®ñ sÏ ®îc më ra ®Ó lÊy c¸c mÉu ®iÓm, sau ®ã sÏ ®îc ®ãng l¹i hoÆc chuyÓn h¹t gièng sang c¸c vËt chøa míi.
MÉu h¹t gièng còng cã thÓ ®îc lÊy trªn b¨ng chuyÒn ®ãng gãi, miÔn lµ mÉu ph¶i ®îc lÊy ®ång ®Òu ngang qua mÆt c¾t cña dßng h¹t vµ kh«ng lµm r¬i v·i h¹t ra ngoµi.
1.6.5. LËp mÉu hçn hîp
NÕu c¸c mÉu ®iÓm ®ång nhÊt th× chóng ®îc gép l¹i ®Ó t¹o thµnh mét mÉu hçn hîp.
1.6.6. LËp mÉu göi
C¸c mÉu göi ®îc lËp b»ng c¸ch gi¶m mÉu hçn hîp ®Õn kÝch thíc phï hîp b»ng mét trong c¸c ph¬ng ph¸p nªu ë 1.7.3, hoÆc dïng lo¹i thiÕt bÞ lín h¬n nÕu cÇn thiÕt.
NÕu khã trén vµ gi¶m mÉu mét c¸ch chÝnh x¸c ë ®iÒu kiÖn n¬i lÊy mÉu, th× toµn bé mÉu hçn hîp sÏ ®îc chuyÓn ®Õn phßng kiÓm nghiÖm ®Ó gi¶m mÉu.
NÕu mÉu hçn hîp cã kÝch thíc võa ®ñ th× cã thÓ ®îc coi lµ mÉu göi mµ kh«ng cÇn ph¶i gi¶m mÉu.
C¸c mÉu bæ sung do chñ l« h¹t gièng yªu cÇu t¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu, nÕu ®îc chÊp nhËn, còng sÏ ®îc chuÈn bÞ nh c¸ch lËp mÉu göi vµ sÏ ®îc ghi lµ “MÉu thø hai”.
1.6.7. Göi mÉu
MÉu göi ®îc ghi m· hiÖu cña l« h¹t gièng ®Ó kh¼ng ®Þnh sù liªn quan gi÷a mÉu vµ l« h¹t gièng. §Ó ®îc cÊp Chøng chØ cña l« h¹t gièng th× mÉu göi ph¶i ®îc niªm phong.
C¸c mÉu sÏ ®îc ®ãng gãi ®Ó tr¸nh bÞ h háng trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. C¸c mÉu chØ ®îc ®ãng gãi trong bao chèng Èm ®èi víi mÉu ph©n tÝch ®é Èm hoÆc trong trêng hîp l« h¹t gièng ®· ®îc lµm kh« ®Õn ®é Èm thÊp vµ còng ®îc chøa ë trong c¸c vËt chøa chèng Èm. C¸c mÉu ®ùng trong bao chèng Èm, ph¶i dån hÕt kh«ng khÝ ra khái mÉu. MÉu thö nÈy mÇm kh«ng ®ãng gãi trong bao chèng Èm, nÕu kh«ng ®¸p øng ®iÒu kiÖn trªn.
C¸c mÉu cÇn göi ®Õn c¸c phßng kiÓm nghiÖm h¹t gièng cµng sím cµng tèt vµ ph¶i do ngêi lÊy mÉu trùc tiÕp göi, kh«ng ®îc göi qua chñ cña l« gièng, ngêi ®Ò nghÞ kiÓm tra hoÆc nh÷ng ngêi kh«ng ®îc ñy quyÒn lÊy mÉu. NÕu h¹t gièng ®· ®îc xö lý hãa chÊt th× tªn cña hãa chÊt xö lý ph¶i ®îc th«ng b¸o cho phßng kiÓm nghiÖm biÕt.
1.7. C¸ch tiÕn hµnh ë phßng thÝ nghiÖm
1.7.1. Khèi lîng tèi thiÓu cña mÉu ph©n tÝch
Khèi lîng tèi thiÓu cña c¸c mÉu ph©n tÝch ®îc qui ®Þnh ë tõng phÐp thö.
1.7.2. LËp mÉu ph©n tÝch
T¹i phßng kiÓm nghiÖm h¹t gièng, mÉu göi sÏ ®îc chia vµ lµm gi¶m khèi lîng ®Ó cã mÉu ph©n tÝch phï hîp víi qui ®Þnh ®èi víi tõng phÐp thö.
MÉu göi tríc hÕt ®îc trén ®Òu. Sau ®ã, mÉu ph©n tÝch ®îc lËp b»ng c¸ch chia ®«i nhiÒu lÇn, hoÆc b»ng c¸ch lÊy ra c¸c phÇn nhá ngÉu nhiªn råi sau ®ã gép vµ trén l¹i. C¸c thiÕt bÞ vµ ph¬ng ph¸p ®îc m« t¶ ë Phô lôc Ch¬ng 2.
Ph¬ng ph¸p chia ®«i mÉu b»ng tay chØ ®îc phÐp ¸p dông ®èi víi mét sè loµi ®îc qui ®Þnh ë Phô lôc (1.7.3.A.4).
C¸c mÉu ph©n tÝch ®îc lÊy riªng, sau khi lÊy mÉu ph©n tÝch hoÆc nöa mÉu ph©n tÝch ®Çu tiªn th× phÇn cßn l¹i cña mÉu göi sÏ ®îc trén l¹i tríc khi mÉu thø hai hoÆc nöa mÉu thø hai ®îc lÊy.
Khi lºp m¹u phµn tÏch ph¨i tiÆn h¡nh chia m¹u theo ½îng mét trong cŸc phõçng phŸp qui ®Þnh ê 1.7.3 .
1.7.3. C¸c phõçng phŸp chia m¹u
1.7.3.1 Chia mÉu b»ng thiÕt bÞ
Phõçng phŸp n¡y thÏch hìp cho t¶t c¨ cŸc loi ht giâng, tr÷ cŸc dng ht quŸ nh v¡ rŸp kh«ng thÓ dïng c¸c thiÕt bÞ chia mÉu ®îc.
a) ThiÕt bÞ chia m¹u dng nãn (Boerner divider)
ThiÕt bÞ chia mÉu d¹ng nãn, thêng cã 2 lo¹i, lo¹i kÝch thíc nhá h¬n cho c¸c loµi cã h¹t gièng nhá vµ lo¹i kÝch thíc lín h¬n cho c¸c loµi cã h¹t gièng lín (lóa, ng« vµ ®Ëu ®ç, hoÆc lín h¬n). C¸c bé phËn chÝnh gåm phÔu chøa mÉu vµ thïng chia cã d¹ng nãn gåm c¸c v¸ch ng¨n híng h¹t vµo 2 khay høng.
C¸c híng dÉn chi tiÕt ®îc nªu ë Phô lôc Ch¬ng 1 (1.7.3.A.1(a))
b) ThiÕt bÞ chia m¹u dng hæp (Soil divider)
Lµ d¹ng thiÕt bÞ ®¬n gi¶n h¬n, ®îc thiÕt kÕ trªn cïng mét nguyªn t¾c nh thiÕt bÞ chia mÉu d¹ng nãn. C¸c khe dÉn ®îc bè trÝ thµnh mét hµng th¼ng thay cho viÖc bè trÝ thµnh vßng trßn nh ë thiÕt bÞ chia mÉu d¹ng nãn. ThiÕt bÞ nµy gåm mét hép chøa mÉu víi c¸c khe hoÆc m¸ng dÉn ®Ýnh vµo, mét c¸i khung ®Ó gi÷ hép ®ùng mÉu, hai c¸i khay ®ùng mÉu vµ mét c¸i xÎng xóc mÉu.
C¸c híng dÉn chi tiÕt nªu ë Phô lôc Ch¬ng 1 (1.7.3.A.1(b))
(c) ThiÕt bÞ chia mÉu ly t©m (Centrifugal divider)
ThiÕt bÞ chia mÉu ly t©m, dïng lùc ly t©m ®Ó trén vµ r¶i h¹t lªn kh¾p bÒ mÆt chia.
C¸c híng dÉn chi tiÕt nªu ë Phô lôc Ch¬ng 1 (1.7.3.A.1(c))
1.7.3.2. Chia mÉu b»ng dông cô c¶i tiÕn
Phõçng phŸp n¡y thÏch hìp cho hÇu hÕt cŸc loi ht giâng.
C¸c híng dÉn chi tiÕt nªu ë Phô lôc Ch¬ng 1 (1.7.3.A.2)
1.7.3.3. Chia mÉu b»ng th×a
Phõçng phŸp n¡y ch× ½õìc dïng ½âi vèi cŸc m¹u h¹t gièng cÜ kÝch thíc nhÞ hoÆc khi cÇn lÊy ra mét lîng mÉu rÊt nhá.
C¸c híng dÉn chi tiÕt nªu ë Phô lôc Ch¬ng 1 (1.7.3.A.3)
1.7.3.4. Chia m¹u b±ng tay
Ph¬ng ph¸p nµy chØ dïng ®èi víi mét sè loi ht cã vá r¸p nhõ lîa, h¹t cá...
C¸c híng dÉn chi tiÕt nªu ë Phô lôc Ch¬ng 1 (1.7.3.A.4)
1.7.4. B¶o qu¶n mÉu
1.7.4.1. Tríc khi kiÓm nghiÖm
CÇn ph¶i b¾t ®Çu kiÓm nghiÖm mÉu ngay trong ngµy tiÕp nhËn. NÕu ph¶i ®Ó chËm l¹i th× mÉu cÇn ®îc b¶o qu¶n trong nh÷ng ®iÒu kiÖn sao cho nh÷ng thay ®æi vÒ chÊt lîng cña h¹t gièng ®îc gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt.
1.7.4.2. Sau khi kiÓm nghiÖm
C¸c mÉu sau ph©n tÝch ®îc b¶o qu¶n tèi thiÓu 3 th¸ng kÓ tõ ngµy cÊp chøng chØ, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn phï hîp ®Ó gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt mäi sù thay ®æi vÒ chÊt lîng nh»m gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i cña ngêi göi mÉu vÒ c¸c kÕt qu¶ kiÓm nghiÖm.
Khi cÇn kiÓm nghiÖm l¹i th× mét phÇn mÉu sÏ ®îc lÊy ra tõ mÉu lu theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p qui ®Þnh ë 1.7.3. PhÇn cßn l¹i sÏ ®îc lu gi÷ ë trong kho b¶o qu¶n.
1.7.4.3. MÉu lu
MÉu lu tõ mÉu göi: §îc b¶o qu¶n tèi thiÓu sau mét vô trong nh÷ng ®iÒu kiÖn phï hîp ®Ó gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt mäi sù thay ®æi vÒ chÊt lîng nh»m gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ tÝnh ®óng gièng vµ ®é thuÇn cña l« gièng trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, phßng kiÓm nghiÖm sÏ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi mäi sù h háng x¶y ra do chÊt lîng ban ®Çu cña mÉu.
MÉu lu sau ph©n tÝch: Toµn bé mÉu sau ph©n tÝch sÏ ®îc b¶o qu¶n tèi thiÓu 3 th¸ng ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp liªn quan ®Õn kÕt qu¶ kiÓm nghiÖm.
1.7.5. Tr×nh tù ph©n tÝch mÉu trong phßng kiÓm nghiÖm
MÉu göi
X¸c ®Þnh
§é Èm
MÉu lu
B¶o qu¶n mÉu
sau ph©n tÝch
Ch¬ng 2. phµn tÏch ½æ sch
(Purity analysis)
2.1. Mòc ½Ïch
a) XŸc ½Ùnh tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng c¸c thµnh phÇn ë trong m¹u thö nghiÖm, t÷ ½Ü suy ra tû lÖ c¸c th¡nh ph·n ë trong lá ht giâng.
b) NhËn biÕt c¸c h¹t kh¸c loµi vµ c¸c d¹ng t¹p chÊt cã ë trong mÉu.
2.2. §ịnh nghÜa
2.2.1. H¹t s¹ch (pure seed)
Ht sch l¡ ht cða lo¡i cµy trãng m¡ ngõéi gøi m¹u yÅu c·u kiÓm tra ho´c chiÆm õu thÆ ë trong m¹u ph©n tÝch, bao gãm t¶t c¨ cŸc giâng cða lo¡i cµy trãng ½Ü.
Ht sch gåm c¸c thµnh phÇn sau ®©y:
1) CŸc h¹t gièng nguyªn vÑn (kÓ c¶ c¸c ht xanh non, b¾ nhÞ, teo qu°t, bÙ bÎnh ho´c ½¬ n¨y m·m nhõng vÉn cã néi nhò vµ ½õìc xŸc ½Ùnh ch°c ch°n l¡ cða lo¡i ½Ü nÆu chîng kháng bÙ chuyÌn th¡nh hch n¶m, còc n¶m ho´c nât tuyÆn trïng) vµ c¸c d¹ng ht giâng ½´c biÎt nhõ b«ng chÐt, qu¨ bÆ, qu¨ nÀ, qu¶ dÜnh... ½õìc qui ½Ùnh ½âi vèi t÷ng chi (genus) ho´c t÷ng lo¡i (species) ë phÇn ®Þnh nghÜa vÒ h¹t s¹ch trong Phô lôc Ch¬ng 2 (2.2.1.A.1. vµ 2.2.1.A.2.).
2) CŸc mÈu vì cña h¹t gièng cÜ kÏch thõèc lèn hçn mæt nøa kÏch thíc ban ®Çu cða chîng.
3) C¸c h¹t cã phÇn phô ®Ýnh cïng: C¸c h¹t cã phÇn phô ®Ýnh cïng ®îc qui ®Þnh vµ b¸o c¸o nh ë Phô lôc (2.2.1..A.5.).
2.2.2. H¹t kh¸c loµi (other seeds)
Ht khŸc lo¡i lµ ht cña c¸c loµi cµy trãng khŸc vèi lo¡i cða ht sch.
§èi víi nh÷ng loµi vµ chi kh«ng cã ®Þnh nghÜa h¹t s¹ch ë Phô lôc Ch¬ng 2 (2.2.1.A.1 vµ 2.2.1.A.2) th× ¸p dông c¸c ®Þnh nghÜa ë 2.2.1. C¸c d¹ng qu¶ ®Ëu sÏ ®îc bãc vµ t¸ch riªng h¹t gièng ra, c¸c phÇn nguyªn liÖu kh«ng ph¶i lµ h¹t gièng sÏ ®îc ®a vµo t¹p chÊt, trõ mét sè loµi hoÆc chi ®îc nªu ë phÇn §Þnh nghÜa H¹t s¹ch, Phô lôc Ch¬ng 2 (2.2.1.A.1 vµ 2.2.1.A.2.).
2.2.3. T¹p chÊt (inert matter)
Tp ch¶t bao gãm cŸc dng ht v¡ cŸc dng vËt ch¶t khŸc kháng ½õìc coi l¡ ht sch hoÆc h¹t kh¸c loµi, cò thÌ:
1) Dng qu¶ bÕ m¡ bªn trong râ rµng lµ kháng cÜ ht giâng.
2) MÈu vë ho´c g¹y cða ht giâng cÜ kÏch thõèc b±ng ho´c nhá h¬n mæt nøa kÏch thõèc ban ®Çu.
3) Bæ phºn khŸc ë h¹t gièng kháng ®a vµo phÇn ht sch (qui ½Ùnh ë Phô lôc Ch¬ng 2) thÖ ph¨i tŸch ra v¡ ½õa v¡o ph·n tp ch¶t.
4) Ht gièng hà §ºu (Fabaceae), hà C¶i (Brassicaceae) bÙ m¶t vÞ ho¡n to¡n.
5) H¹t gièng hä §Ëu (Fabaceae) bÞ t¸ch ®«i còng ®îc coi lµ t¹p chÊt, bÊt kÓ cã hoÆc kh«ng cã ph«i vµ/hoÆc cã thÓ cã h¬n mét nöa vá h¹t ®Ýnh cïng.
6) H¹t rång, vá trÊu, l«ng, cäng, l¸, vÈy, c¸nh, vá c©y, hoa, nèt tuyÕn trïng, c¸c thÓ nÊm nh cùa gµ, h¹ch nÊm vµ khèi bµo tö nÊm, ®Êt, c¸t, ®¸, sái vµ c¸c d¹ng vËt chÊt kh¸c.
2.3. NguyÅn t°c chung
M¹u phµn tÏch ½æ sch ½õìc tŸch ra 3 thµnh ph·n: ht sch, ht khŸc lo¡i v¡ tp ch¶t. Tý lÎ ph·n tr¯m cða måi thµnh ph·n ½õìc xŸc ½Ùnh theo khâi lõìng cña chóng ë trong mÉu. TÊt c¶ c¸c h¹t kh¸c loµi vµ c¸c d¹ng t¹p chÊt cã mÆt sÏ ®îc x¸c ®Þnh cµng kü cµng tèt vµ nÕu ®îc yªu cÇu b¸o c¸o th× ph¶i x¸c ®Þnh tû lÖ cña chóng theo khèi lîng.
2.4. ThiÆt bÙ v¡ dòng cò
- MŸy thäi ht hoÆc sµng, r©y thÝch hîp.
- C©n cã ®é chÝnh x¸c thÝch hîp.
- KÏnh lîp, ®Ìn chiÕu s¸ng, hæp petri, panh g¾p h¹t ...
2.5. CŸch tiÆn h¡nh
2.5.1. MÉu ph©n tÝch
MÉu ph©n tÝch ®é s¹ch ®îc lÊy ra tõ mÉu göi nh qui ®Þnh ë 1.7. MÉu ph©n tÝch ®é s¹ch cã thÓ lµ mét mÉu toµn bé cã khèi lîng tèi thiÓu nh qui ®Þnh ë b¶ng 1.A hoÆc cã thÓ lµ hai mÉu gi¶m, mçi mÉu cã khèi lîng Ýt nhÊt b»ng mét nöa khèi lîng qui ®Þnh vµ ®îc lÊy ®éc lËp.
MÉu ph©n tÝch toµn bé (hoÆc tõng mÉu gi¶m) ®îc c©n ë ®¬n vÞ gam (g), lÊy ®Õn sè lÎ tèi thiÓu cÇn thiÕt ®Ó tÝnh tû lÖ phÇn tr¨m c¸c thµnh phÇn cña nã ®Õn mét sè lÎ.
2.5.2. T¸ch c¸c thµnh phÇn trong mÉu
-
MÉu ph©n tÝch toµn bé (hoÆc mÉu gi¶m) sau khi c©n, sÏ ®îc kiÓm tra ®Ó t¸ch c¸c thµnh phÇn: h¹t s¹ch, h¹t kh¸c loµi vµ t¹p chÊt nh ®Þnh nghÜa ë 2.2. NÜi chung, cŸch l¡m l¡ quan sŸt b±ng m°t thõéng ho´c dïng kÏnh lîp vµ ¸nh s¸ng, kiÌm tra kþ t÷ng h¹t vµ c¸c th¡nh ph·n kh¸c cÜ ë trong m¹u. Trong mæt sâ trõéng hìp cÜ thÌ dïng s¡ng, rµy ho´c mŸy thäi ½Ì tŸch sç bæ cŸc th¡nh ph·n ra khÞi m¹u. ViÖc t¸ch c¸c h¹t s¹ch ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm bªn ngoµi cña h¹t gièng, khi cÇn thiÕt cã thÓ dïng c¸c biÖn ph¸p cç hàc nh Ên nhÑ tay lªn h¹t ®Ó kiÓm tra nhõng kháng ½õìc l¡m ¨nh hõêng ½Æn kh¨ n¯ng nÈy m·m cða ht giâng.
-
Khi t¸ch c¸c h¹t s¹ch ph¶i c¨n cø vµo ®Þnh nghÜa cô thÓ cña h¹t s¹ch ®èi víi tõng loµi ®îc chØ dÉn ë Phô lôc (2.2.1.A.1 vµ 2.2.1.A.2.).
-
Khi mÉu gÆp c¸c loµi kh«ng thÓ hoÆc khã ph©n biÖt víi loµi cña h¹t s¹ch, th× ¸p dông mét trong nh÷ng c¸ch ®îc m« t¶ ë Phô lôc (2.6.A.1.).
-
Khi mÉu gÆp c¸c d¹ng t¹p chÊt lín cã thÓ cã ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ ®é s¹ch, th× ¸p dông c¸ch ph©n tÝch vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ nh ë Phô lôc (2.6.A.2.).
5. Khi mÉu gÆp c¸c h¹t cá d¹i thuéc hä Hoµ th¶o (Gramineae) th× c¸ch lµm nh qui ®Þnh ë 2.5.3.
6. Khi mÉu gÆp c¸c d¹ng c«n trïng cßn sèng th× c¸ch lµm nh qui ®Þnh ë 2.5.4.
7. Sau khi tŸch xong, t÷ng th¡nh ph·n (ht sch, ht khŸc lo¡i v¡ tp ch¶t) sÁ ½õìc cµn khâi lõìng (g) ½Ì tÏnh tý lÎ ph·n tr¯m. Tuú theo khèi lîng cña mÉu ph©n tÝch, sè lÎ khi c©n ®îc qui ®Þnh nh sau:
Khèi lîng cña mÉu ph©n tÝch (g) Sè lÎ cÇn lÊy
1,000 4
1,000 - 9,999 3
10,00 - 99,99 2
100,0 - 999,9 1
1000 0
2.5.3. C¸ch tÝnh sè lîng h¹t cá d¹i
- Khi cÇn b¸o c¸o sè lîng h¹t cá d¹i th× c¸ch tÝnh ¸p dông nh qui ®Þnh ®èi víi sè lîng h¹t kh¸c loµi ë Ch¬ng 3 (xem 3.6.). KÕt qu¶ ®îc b¸o c¸o lµ sâ lõìng ht cÞ di t×m thÊy trong tæng sè h¹t kiÓm tra hoÆc trong 1kg m¹u phµn tÏch.
- NÆu ngõéi gøi m¹u yÅu c·u x¸c ®Þnh tªn loµi cá d¹i thÖ ph¨i ghi ®Çy ®ñ tªn vµ sâ lõìng h¹t cða cŸc lo¡i cÞ di ½õìc yÅu c·u kiÌm tra.
Lõu û: NÆu phŸt hiÎn trong mÉu cÜ ht cÞ di thuæc ½âi tõìng kiÌm dÙch thÖ ph¨i ngõng c«ng viÖc ph©n tÝch, ®Ò nghÞ niÅm phong lá ht giâng ½Ü v¡ tháng bŸo ngay cho cŸc cç quan kiÌm dÙch thùc vËt xø lû.
2.5.4. C¸ch tÝnh sè lîng s©u mät sèng
- Sµu màt sâng bao gãm tÊt c¶ cŸc dng cßn sèng cða cŸc loµi cán trïng g©y h¹i cÜ m´t trong m¹u.
- NguyÅn t°c chung cñng giâng nhõ ½âi vèi ht cÞ di, cŸc dng cán trïng cÝn sâng ½õìc tŸch ra t÷ ph·n m¹u phµn tÏch ½æ sch, dïng tay giÆt chÆt cán trïng råi ½õa v¡o ph·n tp ch¶t ½Ì tÏnh toŸn khâi lõìng cða tp ch¶t.
- Khi cÇn b¸o c¸o sè lîng s©u mät sèng th× ph¶i ®Õm sè lîng c¸c d¹ng c«n trïng cßn sèng t×m thÊy trong mÉu ph©n tÝch. KÕt qu¶ b¸o c¸o lµ sâ lõìng s©u mät sèng t×m thÊy trong khèi lîng h¹t kiÓm tra hoÆc trong 1kg m¹u phµn tÏch.
- NÆu ngõéi gøi m¹u yÅu c·u x¸c ®Þnh tªn loµi c«n trïng thÖ ph¨i ghi ®Çy ®ñ tªn vµ sâ lõìng cña nhùng lo¡i c«n trïng ®ã.
Lõu û: NÆu phŸt hiÎn trong mÉu cÜ sµu màt lµ ½âi tõìng kiÌm dÙch thÖ cñng ph¨i ngõng ngay c«ng viÖc ph©n tÝch, ®Ò nghÞ niÅm phong lá ht giâng v¡ tháng bŸo cho cŸc cç quan kiÌm dÙch thùc vËt xø lû.
2.6. TÏnh toŸn kÆt qu¨
2.6.1. Ph©n tÝch mét mÉu toµn bé
2.6.1.1. KiÓm tra khèi lîng mÉu t¨ng lªn hay mÊt ®i trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch
Céng khèi lîng cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn ®· t¸ch ra tõ mÉu ph©n tÝch. NÕu tæng sè chªnh lÖch qu¸ 5% so víi khèi lîng ban ®Çu cña mÉu ph©n tÝch th× ph¶i lµm l¹i phÐp thö. KÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm sau sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
2.6.1.2. TÝnh tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng cña c¸c thµnh phÇn
Tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng cña tõng thµnh phÇn sÏ ®îc tÝnh to¸n dùa trªn tæng khèi lîng thùc tÕ cña c¸c thµnh phÇn ®îc t¸ch ra, kh«ng dùa trªn khèi lîng ban ®Çu cña mÉu ph©n tÝch.
Tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng cña tõng d¹ng h¹t kh¸c loµi, hoÆc tõng d¹ng t¹p chÊt kh«ng cÇn ph¶i tÝnh to¸n, trõ khi ®îc yªu cÇu.
2.6.1.3. C¸ch lµm trßn sè
Céng c¸c kÕt qu¶ ®· tÝnh to¸n cña c¸c thµnh phÇn ë trong mÉu ph©n tÝch. NÕu tæng nµy kh«ng b»ng ®óng 100.0% (nghÜa lµ 99.9 hoÆc 100.1%), th× sau ®ã ph¶i céng thªm hoÆc bít ®i 0.1% ë phÇn cã gi¸ trÞ lín nhÊt (thêng lµ phÇn h¹t s¹ch).
Lõu û: NÕu tæng c¸c kÕt qu¶ ®· tÝnh to¸n mµ vît qu¸ 0.1% th× ph¶i kiÓm tra l¹i lçi do tÝnh to¸n.
2.6.2. Ph©n tÝch hai nöa mÉu
2.6.2.1. KiÓm tra khèi lîng mÉu t¨ng lªn hay mÊt ®i trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch
Céng khèi lîng cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn t¸ch ra tõ mÉu ph©n tÝch. NÕu tæng nµy chªnh lÖch qu¸ 5% so víi khèi lîng ban ®Çu cña mÉu ph©n tÝch th× ph¶i lµm l¹i phÐp thö. KÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm sau sÏ ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.
2.6.2.2. TÝnh to¸n tû lÖ c¸c thµnh phÇn
§èi víi tõng nöa mÉu ph©n tÝch, tÝnh tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng cña tõng thµnh phÇn ë trong mét mÉu ph©n tÝch, lÊy Ýt nhÊt ®Õn hai sè lÎ. Tû lÖ nµy ph¶i dùa trªn tæng khèi lîng cña c¸c thµnh phÇn ë tõng nöa mÉu, kh«ng dùa trªn khèi lîng ban ®Çu cña mÉu ph©n tÝch. Céng c¸c tû lÖ phÇn tr¨m t¬ng øng ë hai nöa mÉu vµ tÝnh tû lÖ trung b×nh cña tõng thµnh phÇn. (Tû lÖ nµy cã thÓ ®îc lµm trßn ®Õn hai sè lÎ, nhng kh«ng ®îc ®iÒu chØnh ®Ó thµnh 100,00%). KiÓm tra sai sè cho phÐp vµ lµm trßn nh qui ®Þnh ë 2.6.1.3.
Tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng cña tõng d¹ng h¹t kh¸c loµi, hoÆc tõng d¹ng t¹p chÊt kh«ng cÇn ph¶i tÝnh to¸n, trõ khi ®îc yªu cÇu.
§Ó x¸c ®Þnh tû lÖ phÇn tr¨m cuèi cïng trong b¸o c¸o th× ph¶i céng tÊt c¶ khèi lîng cña h¹t s¹ch, t¹p chÊt vµ h¹t kh¸c loµi ë tõng lÇn nh¾c vµ tÝnh to¸n l¹i c¸c tû lÖ nµy dùa trªn tæng khèi lîng cña tõng phÇn ë c¶ hai lÇn nh¾c.
2.6.2.3. KiÓm tra sù kh¸c nhau gi÷a hai nöa mÉu ph©n tÝch
Sù kh¸c nhau ë tõng thµnh phÇn cña hai nöa mÉu sÏ kh«ng ®îc vît qu¸ sai sè cho phÐp ë B¶ng 2.A.1. T×m gi¸ trÞ trung b×nh cña thµnh phÇn ®ã ë cét 1 hoÆc 2; cét 3 hoÆc 4 sÏ cho kho¶ng sai sè cho phÐp tèi ®a gi÷a hai gi¸ trÞ cña thµnh phÇn ®ã.
LÆp l¹i c¸ch lµm nµy ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn. NÕu tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn ®Òu n»m trong sai sè cho phÐp, th× tÝnh gi¸ trÞ trung b×nh cho tõng thµnh phÇn nh qui ®Þnh ë 2.6.2.2.
NÕu cã bÊt kú thµnh phÇn nµo vît qu¸ sai sè cho phÐp, th× lµm nh sau:
-
Ph©n tÝch tiÕp hai nöa mÉu kh¸c (nhng kh«ng qu¸ 4 lÇn) cho ®Õn khi cã mét cÆp nöa mÉu cã c¸c thµnh phÇn n»m trong kho¶ng sai sè cho phÐp.
-
Lo¹i bá c¸c cÆp nöa mÉu cã kÕt qu¶ chªnh lÖch vît qu¸ hai lÇn sai sè cho phÐp.
-
Tû lÖ cña mçi thµnh phÇn ®îc b¸o c¸o lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña tÊt c¶ c¸c cÆp nöa mÉu cßn l¹i.
2.6.2.4. C¸ch lµm trßn sè
NÕu tÊt c¶ c¸c lÇn nh¾c cña c¸c thµnh phÇn ®Òu n»m trong kho¶ng sai sè cho phÐp th× céng khèi lîng cña c¸c thµnh phÇn t¬ng øng l¹i víi nhau vµ tÝnh to¸n tû lÖ phÇn tr¨m råi lµm trßn sè, lÊy ®Õn mét sè lÎ. C¸ch lµm trßn sè nh qui ®Þnh ë 2.6.1.3.
2.6.3. Hai hoÆc nhiÒu mÉu ph©n tÝch toµn bé
Khi cÇn ph¶i kiÓm tra thªm mét mÉu ph©n tÝch toµn bé n÷a, th× ¸p dông c¸ch lµm sau:
2.6.3.1. C¸ch tiÕn hµnh
Thùc hiÖn phÐp thö nh qui ®Þnh ë 2.5.2. vµ tÝnh to¸n kÕt qu¶ nh qui ®Þnh ë 2.6.1.
2.6.3.2. KiÓm tra sù sai kh¸c gi÷a c¸c mÉu
Khi hai phÐp thö ®· ®îc thùc hiÖn xong, tiÕn hµnh kiÓm tra sè liÖu vµ tÝnh to¸n nh ®èi víi phÐp thö trªn hai nöa mÉu ph©n tÝch (2.6.2), nhng dïng cét 3 hoÆc 4 cña B¶ng 2.A.2. ®Ó x¸c ®Þnh sai sè cho phÐp tèi ®a gi÷a hai gi¸ trÞ cña tõng thµnh phÇn.
NÕu sù sai kh¸c gi÷a c¸c kÕt qu¶ cña tõng thµnh phÇn vît qu¸ sai sè cho phÐp th× ph¶i ph©n tÝch thªm mét mÉu n÷a. NÕu kÕt qu¶ cao nhÊt vµ thÊp nhÊt kh«ng vît qu¸ hai lÇn sai sè cho phÐp, th× b¸o c¸o tû lÖ trung b×nh cña c¶ 3 mÉu (qui ®Þnh ë 2.6.3.3), trõ khi cã mét hoÆc vµi kÕt qu¶ râ rµng lµ do sai sãt chø kh«ng ph¶i lµ sù sai kh¸c ngÉu nhiªn cña mÉu. Trong trêng hîp ®ã, ph¶i lo¹i bá phÐp thö cã sai sãt.
2.6.3.3. C¸ch tÝnh to¸n vµ lµm trßn sè
§èi víi nh÷ng mÉu ®îc ®a vµo ®Ó tÝnh kÕt qu¶, céng khèi lîng tõng thµnh phÇn cña tõng mÉu l¹i víi nhau vµ tiÕn hµnh tÝnh to¸n nh qui ®Þnh ë 2.6.1.2. vµ lµm trßn sè nh qui ®Þnh ë 2.6.1.3. TÝnh trung b×nh kÕt qu¶ cña c¸c mÉu vµ lµm trßn sè nh qui ®Þnh ë 2.6.1.3.
2.7. BŸo cŸo kÆt qu¨
KÕt qu¶ ph©n tÝch ®é s¹ch sÏ ®îc b¸o c¸o tíi 1 sè lÎ vµ tû lÖ phÇn tr¨m cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn ph¶i b»ng 100.00%. Thµnh phÇn nµo díi 0.05% sÏ ®îc ghi lµ “vÕt”.
Tû lÖ phÇn tr¨m cña h¹t s¹ch, h¹t kh¸c loµi vµ t¹p chÊt ®îc b¸o c¸o ë trªn phiÕu kÕt qu¶ ph©n tÝch. NÕu kÕt qu¶ mét thµnh phÇn nµo ®ã b»ng kh«ng, th× ph¶i ghi lµ “-0.0-“.
Khi cã d¹ng ®Æc biÖt cña t¹p chÊt, cña h¹t kh¸c loµi, hoÆc c¸c h¹t cã c¸c phÇn phô (r©u, c¸nh..) nh qui ®Þnh ë phÇn ®Þnh nghÜa h¹t s¹ch vµ qui ®Þnh ë 2.2.1.A.5 trong Phô lôc, ®îc tim thÊy vît qu¸ 1% vµ trong trêng hîp ngêi göi mÉu yªu cÇu, th× tû lÖ phÇn tr¨m cña tõng loµi, tõng d¹ng t¹p chÊt ph¶i ®îc b¸o c¸o ë trªn phiÕu kÕt qu¶ ph©n tÝch.
Khi khèi lîng cña mÉu ph©n tÝch ®é s¹ch kh¸c víi qui ®Þnh ë B¶ng 1.A, th× khèi lîng kiÓm tra thùc tÕ sÏ ®îc b¸o c¸o ë trªn phiÕu kÕt qu¶ ph©n tÝch.
Ch¬ng 3. X¸c ®Þnh sè lîng h¹t kh¸c loµi
(Determination of other seeds by number)
3.1. Môc ®Ých
X¸c ®Þnh sè lîng c¸c h¹t kh¸c loµi cã trong mÉu thö nghiÖm.
3.2. C¸c ®Þnh nghÜa
3.2.1. H¹t kh¸c loµi: Lµ nh÷ng h¹t cña loµi kh¸c víi loµi ®ang ®îc kiÓm tra nh ®Þnh nghÜa ë ®iÒu 2.2.2, Ch¬ng 2.
3.2.2. PhÐp thö trªn mÉu toµn bé: Lµ phÐp thö mµ trong ®ã mét mÉu ph©n tÝch toµn bé (xem 3.5.1(a)) sÏ ®îc ph©n tÝch vµ kiÓm tra sù cã mÆt cña tÊt c¶ c¸c h¹t kh¸c loµi.
3.2.3. PhÐp thö h¹n chÕ: Lµ phÐp thö mµ trong ®ã chØ kiÓm tra nh÷ng loµi ®îc yªu cÇu.
3.2.4. PhÐp thö trªn mÉu gi¶m: Lµ phÐp thö mµ trong ®ã chØ mét phÇn cña mÉu ph©n tÝch ®îc kiÓm tra (xem 3.5.1(b)).
3.2.5. PhÐp thö trªn mÉu gi¶m-h¹n chÕ: Lµ phÐp thö mµ trong ®ã mÉu ph©n tÝch cã khèi lîng Ýt h¬n qui ®Þnh vµ chØ kiÓm tra nh÷ng loµi ®îc yªu cÇu.
3.3. C¸c nguyªn t¾c chung
PhÐp thö ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ®Õm vµ thÓ hiÖn b»ng sè lîng h¹t kh¸c loµi ®îc t×m thÊy trong tæng sè h¹t hoÆc khèi lîng h¹t ®îc kiÓm tra. Khi c¸c h¹t ®îc t×m thÊy kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ch¾c ch¾n ®Õn møc ®é loµi th× cho phÐp chØ b¸o c¸o tªn chi (genus).
Khi x¸c ®Þnh sè lîng h¹t kh¸c loµi, nh÷ng ®Þnh nghÜa qui ®Þnh ë ®iÒu 2.2 sÏ ®îc ¸p dông. Ph¹m vi x¸c ®Þnh h¹t kh¸c loµi ®Ó b¸o c¸o sÏ lµ mét phÐp thö trªn mÉu toµn bé, phÐp thö trªn mÉu h¹n chÕ, phÐp thö trªn gi¶m hoÆc phÐp thö trªn mÉu gi¶m-h¹n chÕ.
3.4. ThiÕt bÞ
Sµng, m¸y thæi, kÝnh phãng ®¹i, ®Ìn vµ c¸c dông cô kh¸c cã thÓ sö dông ®Ó hç trî cho c¸n bé ph©n tÝch trong qu¸ tr×nh kiÓm tra mÉu vµ gi¶m bít nh÷ng c«ng viÖc liªn quan.
3.5. C¸ch tiÕn hµnh
3.5.1. MÉu ph©n tÝch
-
Khèi lîng cña mÉu ph©n tÝch hoÆc lµ mét mÉu cã khèi lîng ®îc íc tÝnh ®Ó cã Ýt nhÊt 25.000 h¹t, hoÆc kh«ng Ýt h¬n khèi lîng qui ®Þnh ë B¶ng 1.A.
-
NÕu c¸c loµi ®îc yªu cÇu kiÓm tra thuéc lo¹i khã ph©n biÖt th× chØ cÇn kiÓm tra Ýt nhÊt 1/5 khèi lîng mÉu ph©n tÝch ®îc qui ®Þnh ë B¶ng 1.A.
3.5.2. KiÓm tra
MÉu ph©n tÝch sÏ ®îc kiÓm tra ®Ó t×m tÊt c¶ c¸c h¹t kh¸c loµi, hoÆc chØ nh÷ng loµi mµ ngêi göi mÉu yªu cÇu kiÓm tra. Sè lîng h¹t kh¸c loµi t×m thÊy sÏ ®îc ®Õm.
NÕu chØ cÇn t×m mét sè loµi cô thÓ ®îc yªu cÇu, th× sù kiÓm tra cã thÓ dõng l¹i khi ®· t×m thÊy mét hoÆc vµi h¹t cña mét hoÆc tÊt c¶ nh÷ng loµi ®îc yªu cÇu (nghÜa lµ, phï hîp víi yªu cÇu cña ngêi göi mÉu).
3.6. TÝnh to¸n kÕt qu¶
TÝnh sè lîng h¹t cña tõng loµi yªu cÇu hoÆc tæng sè h¹t t×m thÊy trong tæng sè h¹t kiÓm tra. Ngoµi ra, còng cã thÓ tÝnh sè lîng h¹t trªn mét ®¬n vÞ khèi lîng (ch¼ng h¹n, trªn 1kg).
§Ó quyÕt ®Þnh xem sù sai kh¸c cña hai phÐp thö ®îc thùc hiÖn ë cïng mét phßng kiÓm nghiÖm hoÆc ë c¸c phßng kiÓm nghiÖm kh¸c nhau lµ cã ý nghÜa hay kh«ng th× dïng B¶ng 3.A.1 ë Phô lôc Ch¬ng 3. Hai mÉu so s¸nh ph¶i cã khèi lîng gÇn b»ng nhau.
NÕu phÐp thö thø hai hoÆc nhiÒu phÐp thö h¬n ®îc tiÕn hµnh trªn cïng mét mÉu th× sau ®ã kÕt qu¶ b¸o c¸o lµ tæng sè h¹t t×m thÊy trong tæng khèi lîng h¹t kiÓm tra.
3.7. B¸o c¸o kÕt qu¶
Khèi lîng h¹t thùc tÕ kiÓm tra, tªn khoa häc vµ sè lîng h¹t cña tõng loµi t×m thÊy trong khèi lîng nµy ®îc b¸o c¸o trªn phiÕu kÕt qu¶ ph©n tÝch, ngoµi ra kÕt qu¶ còng cã thÓ ®îc thÓ hiÖn lµ sè h¹t cña tõng loµi hoÆc tæng sè c¸c h¹t kh¸c loµi trªn 1kg.
Trªn phiÕu kÕt qu¶ ghi lµ phÐp thö toµn bé, phÐp thö h¹n chÕ, phÐp thö trªn mÉu gi¶m hoÆc phÐp thö trªn mÉu gi¶m-h¹n chÕ tïy theo tõng trêng hîp cô thÓ.
Ch¬ng 4. KiÓm tra h¹t kh¸c gièng
(Verification of other variety seeds)
4.1. Môc ®Ých
X¸c ®Þnh sè lîng h¹t kh¸c gièng ë trong mÉu ph©n tÝch ®Ó tÝnh møc ®é lÉn h¹t kh¸c gièng ë trong l« h¹t gièng.
4.2. §Þnh nghÜa
4.2.1. MÉu chuÈn (standard sample)
Lµ mÉu h¹t gièng cã c¸c ®Æc ®iÓm ®Æc trng vÒ h×nh th¸i vµ sinh lý phï hîp víi b¶n m« t¶ gièng, ®îc c¬ quan chuyªn m«n cã thÈm quyÒn c«ng nhËn.
4.2.2. H¹t kh¸c gièng (other variety seeds)
Lµ h¹t cña gièng kh¸c, cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc trng vÒ h×nh th¸i cã thÓ ph©n biÖt râ víi h¹t cña gièng mµ ngêi göi mÉu yªu cÇu thö nghiÖm, ®îc tÝnh b»ng tû lÖ phÇn tr¨m hoÆc sè h¹t trong mét ®¬n vÞ khèi lîng.
4.3. Nguyªn t¾c chung
- PhÐp thö h¹t kh¸c gièng ®îc tiÕn hµnh tõ phÇn h¹t s¹ch nh qui ®Þnh ë ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é s¹ch (®iÒu 2.2.1) .
- H¹t kh¸c gièng ®îc ®Õm vµ tÝnh tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t t×m thÊy trong tæng sè h¹t kiÓm tra hoÆc trong mét ®¬n vÞ khèi lîng h¹t kiÓm tra.
- Ph¬ng ph¸p kiÓm tra h¹t kh¸c gièng trong tiªu chuÈn nµy chñ yÕu lµ dùa vµo c¸c ®Æc ®iÓm bªn ngoµi cña h¹t gièng vµ quyÕt ®Þnh cña ngêi ph©n tÝch, do vËy ngêi lµm phÐp thö nµy ph¶i cã kinh nghiÖm trong viÖc nhËn biÕt c¸c gièng vµ ph¶i cã s½n c¸c b¶n m« t¶ gièng hoÆc mÉu chuÈn ®Ó so s¸nh.
4.4. ThiÕt bÞ vµ dông cô
- Bµn soi h¹t cã ®Ìn vµ kÝnh lóp.
- C©n cã ®é chÝnh x¸c thÝch hîp.
- C¸c thiÕt bÞ vµ dông cô kh¸c: ThiÕt bÞ quang häc, dao g¹t, panh, hép petri, khay...
4.5. C¸ch tiÕn hµnh
4.5.1. MÉu ph©n tÝch
4.5.1.1. Trêng hîp h¹t kh¸c gièng ®îc yªu cÇu b¸o c¸o lµ tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t
-
NÕu tû lÖ h¹t kh¸c gièng yªu cÇu b¸o c¸o kh«ng cã sè lÎ th× mÉu ph©n tÝch gåm 2 mÉu gi¶m, mçi mÉu 500 h¹t, ®îc lÊy ngÉu nhiªn tõ phÇn h¹t s¹ch.
-
NÕu tû lÖ h¹t kh¸c gièng yªu cÇu b¸o c¸o cã mét sè lÎ th× mÉu ph©n tÝch gåm 2 mÉu gi¶m, mçi mÉu 2000 h¹t, ®îc lÊy ngÉu nhiªn tõ phÇn h¹t s¹ch.
-
NÕu tû lÖ h¹t kh¸c gièng yªu cÇu b¸o c¸o cã hai sè lÎ th× mÉu ph©n tÝch gåm 2 mÉu gi¶m, mçi mÉu 5000 h¹t, ®îc lÊy ngÉu nhiªn tõ phÇn h¹t s¹ch.
MÉu ph©n tÝch ®îc lÊy ra tõ phÇn h¹t s¹ch b»ng c¸ch ®Õm sè h¹t hoÆc c¨n cø vµo khèi lîng 1000 h¹t ®Ó lÊy ra mét lîng mÉu cã khèi lîng t¬ng ®¬ng sè h¹t yªu cÇu ph©n tÝch.
4.5.1.2. Trêng hîp h¹t kh¸c gièng ®îc yªu cÇu b¸o c¸o lµ sè lîng h¹t trªn mét ®¬n vÞ khèi lîng
MÉu ph©n tÝch cã khèi lîng nh qui ®Þnh ë B¶ng 1A vµ ®îc lÊy tõ phÇn h¹t s¹ch.
4.5.2. KiÓm tra mÉu
- MÉu ph©n tÝch ®îc kiÓm tra kü tõng h¹t nh ph©n tÝch ®é s¹ch. Nãi chung, c¸ch lµm lµ quan s¸t b»ng m¾t thêng hoÆc dïng ®Ìn vµ kÝnh phãng ®¹i ®Ó nhÆt ra nh÷ng h¹t nghi ngê lµ kh¸c gièng.
- KiÓm tra l¹i c¸c h¹t nghi ngê b»ng c¸ch so s¸nh víi mÉu chuÈn cña gièng, hoÆc víi tµi liÖu, h×nh vÏ (nÕu cã), hoÆc tiÕn hµnh nh híng dÉn ë phÇn phô lôc (4.5.2.A).
4.6. TÝnh to¸n kÕt qu¶
KÕt qu¶ ph©n tÝch tÝnh to¸n b»ng tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t kh¸c gièng trong tæng sè h¹t kiÓm tra hoÆc sè h¹t kh¸c gièng trªn mét ®¬n vÞ khèi lîng h¹t kiÓm tra.
NÕu hai mÉu gi¶m tiÕn hµnh trªn cïng mét mÉu ph©n tÝch th× kÕt qu¶ b¸o c¸o lµ tæng sè h¹t t×m thÊy trªn tæng khèi lîng h¹t kiÓm tra, nÕu sè h¹t kh¸c gièng cña 2 mÉu gi¶m kh«ng chªnh lÖch qu¸ sai sè cho phÐp ë b¶ng 4.A.1. NÕu kÕt qu¶ cña 2 mÉu gi¶m chªnh lÖch qu¸ sai sè cho phÐp ë b¶ng 4.A.1 th× ph©n tÝch thªm hai mÉu gi¶m n÷a vµ kÕt qu¶ b¸o c¸o lµ tæng sè h¹t t×m thÊy trªn tæng sè h¹t kiÓm tra cña tÊt c¶ 4 mÉu gi¶m.
4.7. B¸o c¸o kÕt qu¶
KÕt qu¶ kiÓm tra h¹t kh¸c gièng b¸o c¸o lµ tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t kh¸c gièng trªn tæng sè h¹t kiÓm tra hoÆc sè h¹t kh¸c gièng trªn mét ®¬n vÞ khèi lîng ®îc qui ®Þnh trong tiªu chuÈn h¹t gièng cña loµi c©y trång ®ã.
Ch¬ng 5. thö nghiÖm nÈy mÇm
(Germination test)
5.1. Mòc ½Ïch
X¸c ®Þnh tû lÖ nÈy mÇm tèi ®a cña mÉu ph©n tÝch vµ cung cÊp kÕt qu¶ ®Ó so s¸nh chÊt lîng c¸c l« h¹t gièng kh¸c nhau hoÆc ®Ó tÝnh to¸n lîng h¹t gièng cÇn ®Ó gieo trång.
5.2. ‡Ùnh nghØa
5.2.1. Sù nÈy mÇm (germination)
Sù n¸y m·m cða ht giâng trong ½iËu kiÎn phÝng thÏ nghiÎm l¡ sú xu¶t hiÎn v¡ phŸt triÌn cða cµy m·m ê giai ½on m¡ cŸc bæ phºn chÏnh cða nÜ cÜ thÌ hoÆc kh«ng thÓ phŸt triÌn tiÆp th¡nh cµy bÖnh thõéng dï ®îc gieo trång trong cŸc ½iËu kiÎn thuºn lìi ê ngo¡i ½ãng ruæng.
5.2.2. Tû lÖ nÈy mÇm (percentage germination)
Tý lÎ n¸y m·m l¡ tý lÎ ph·n tr¯m sâ ht màc th¡nh cµy m·m bÖnh thõéng trong c¸c ½iËu kiÎn ½õìc qui ½Ùnh ë B¨ng 5A.
5.2.3. C¸c bé phËn chÝnh cña c©y mÇm (essential seedling structures)
CŸc bæ phºn chÏnh cða cµy m·m bao gãm: rÍ m·m, thµn m·m, lŸ m·m, chãi m·m hoÆc bao lŸ m·m (ë hä Hoµ th¶o-Gramineae).
5.2.4. C©y mÇm b×nh thêng (normal seedlings)
Cµy m·m bÖnh thõéng l¡ nh÷ng cµy m·m cÜ kh¨ n¯ng tiÆp tòc phŸt triÌn th¡nh cµy b×nh thêng khi ½õìc trãng trong ½iËu kiÎn thÏch hìp vË ®Êt, ½æ ¸m, nhiÎt ½æ vµ Ÿnh sŸng.
CŸc loi cµy m·m sau ½µy ½õìc coi l¡ cµy m·m bÖnh thõéng:
(1) Cµy m·m nguyÅn vÑn (intact seedlings): CŸc bæ phºn chÏnh cða cµy m·m phŸt triÌn tât, ½ầy ½ð, cµn ½âi v¡ khÞe mnh.
(2) Cµy m·m cÜ khuyÆt tºt nh (seedling with slight defects): Cµy m·m cÜ nhùng khuyÆt tºt nh ê cŸc bæ phºn chÏnh nhõng v¹n chöng tÞ kh¨ n¯ng phŸt triÌn bÖnh thõéng, cµn ½âi so vèi c¸c cµy m·m khoÎ m¹nh trong cïng mæt mÉu thö nghiÎm.
(3) Cµy m·m bÙ nhiÍm bÎnh thö c¶p (seedlings with secondary infection): CŸc cµy m·m nguyÅn vÑn, khoÎ m¹nh ho´c cã khuyÆt tºt nh nhõ qui ®Þnh ê (1) vµ (2) nhõng bÙ l©y bÖnh do n¶m ho´c vi khu¸n t÷ cŸc nguãn khŸc ê bÅn ngo¡i ht giâng xµm nhºp v¡o.
5.2.5. Cµy mÇm kháng bÖnh thõéng (abnormal seedlings)
Cµy m·m kháng bÖnh thõéng l¡ nh÷ng cµy m·m kháng cÜ kh¨ n¯ng phŸt triÌn th¡nh cµy bÖnh thõéng dï ½õìc trãng trong ½iËu kiÎn thuºn lìi vË đất ½æ ¸m, nhiÎt ½æ v¡ Ÿnh sŸng. CŸc cµy m·m sau ½µy sÏ ½õìc coi l¡ cµy m·m kháng bÖnh thõéng:
(1) C©y m·m bÙ hÞng (damaged seedlings): C©y mÇm cã bÊt kú mét bæ phºn chÏnh nµo ®ã bÙ m¶t, bÙ hÞng n´ng ho´c kháng thÌ phòc hãi ½Ì tiÕp tôc phŸt triÌn cµn ½âi
(2) C©y m·m bÙ biÆn dng ho´c m¶t cµn ½âi (deformed or unbalanced seedlings): Cµy m·m phŸt triÌn yÆu èt, bÞ râi lon vË sinh lû ho´c cŸc bæ phºn chÏnh bÙ biÆn dng, mÊt cµn ½âi vË kÏch thõèc.
(3) C©y m·m bÙ thâi (decayed seedlings): Cµy m·m cÜ mét bæ phºn chÏnh n¡o ®ã bÙ bÎnh ho´c bÙ thâi do nguån bÎnh sç c¶p (nguãn bÎnh cã tõ ht giâng) gµy c¨n trê ®Õn sù phŸt triÌn bÖnh thõéng cða c©y m·m.
5.2.6. Ht kháng nÈy m·m (ungerminated seeds)
(1) Ht cöng (hard seeds): L¡ ht v¹n cÝn cöng ë giai ®o¹n kÕt thóc xÐt nghiÖm n¸y m·m do kh«ng hît ®îc nõèc.
(2) Ht ngñ nghØ (fresh seeds): Lµ h¹t kh«ng n¨y m·m do ngñ nghØ sinh lý nhõng v¹n sch, ch°c v¡ cã kh¶ n¨ng sÏ ph¸t triÓn thµnh c©y mÇm b×nh thêng.
(3) Ht chÆt (dead seeds): Lµ c¸c h¹t kh«ng ph¶i lµ h¹t cöng, còng kháng ph¶i lµ h¹t ngñ nghØ v¡ kháng cÜ b¶t kü bæ phºn n¡o cða cµy m·m.
(4) C¸c lo¹i h¹t kh¸c (other categories): H¹t rçng, h¹t kh«ng cã ph«i, h¹t bÞ c«n trïng ph¸ háng.
5.3. NguyÅn t°c chung
- MÉu thö n¸y m·m ½õìc lÊy t÷ phÇn ht sch trong phÐp thö ph©n tÝch ½æ sch.
- Kháng xø lû ht giâng trõèc khi ½´t n¸y m·m, tr÷ nhùng trõéng hìp ½õìc qui ½Ùnh ë ®iÒu 5.6.3 (xö lý h¹t). Khi gÆp trêng hîp ph¶i xö lý th× kÕt qu¶ vµ biÖn ph¸p xö lý ph¶i ghi rß v¡o phiÆu kÕt qu¶ ph©n tÝch.
- PhÐp thö nÈy m·m ½õìc bâ trÏ 4 lÇn nh°c v¡ ®Æt nÈy mÇm trong nh÷ng ½iËu kiÎn qui ®Þnh cô thÓ ®èi víi tõng loµi nh ë B¶ng 5A .
- Sau thêi gian ñ mÇm qui ®Þnh th× tiÕn hµnh kiÌm tra cŸc lÇn nh¾c v¡ ½Æm sè lîng cµy m·m bÖnh thõéng, cµy m·m kháng bÖnh thõéng v¡ cŸc ht kh«ng nÈy mÇm ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶.
5.4. ThiÆt bÙ v¡ dòng cò
- ThiÕt bÞ ®Õm h¹t: bµn ®Õm h¹t, m¸y ®Õm h¹t ch©n kh«ng hoÆc m¸y ®Õm h¹t ®iÖn tö...
- ThiÕt bÞ ®Æt nÈy mÇm: tñ Êm, tñ nÈy mÇm, phßng nÈy mÇm...
- C¸c thiÕt bÞ vµ dông cô kh¸c: dao g¹t, panh g¾p, khay, hép petri...
5.5. Gi¸ thÓ nÈy mÇm
C¸c lo¹i vËt liÖu dïng lµm gi¸ thÓ nÈy mÇm cã thÓ lµ: giÊy, c¸t, ®Êt, níc... ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu nh qui ®Þnh ë Phô lôc 5.5.A.1.
5.6. CŸch tiÆn h¡nh
5.6.1. M¹u phµn tÏch
- Dïng ph¬ng ph¸p lÊy mÉu b»ng th×a, lÊy ngÉu nhiªn mét lîng h¹t ®ñ ®Ó lËp mÉu ph©n tÝch cho 4 lÇn nh¾c.
- §Õm 400 ht cho 4 l·n nh°c, måi l·n 100 ht. CŸc l·n nh°c cÜ thÌ ½õìc chia nhÞ th¡nh 50 hoÆc 25 ht tïy theo kÏch thõèc cña ht, gi¸ thÓ v¡ kho¨ng cŸch c·n thiÆt giùa cŸc ht vèi nhau.
5.6.2. §Æt nÈy mÇm
Phõçng phŸp vµ ®iÒu kiÖn ®Æt nÈy mÇm ®èi víi t÷ng loµi cµy trãng ®îc qui ®Þnh cô thÓ ë B¶ng 5.A. trong Phô lôc.
M«i trêng ®Æt nÈy mÇm ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm sinh lý cña loµi c©y trång nh híng dÉn ë Phô lôc 5.5.A.2.
C¸c ph¬ng ph¸p ®Æt nÈy mÇm ®îc híng dÉn ë Phô lôc 5.6.2.A.
ViÎc lúa chàn phõçng phŸp vµ ®iÒu kiÖn nÈy mÇm lµ tïy thuæc v¡o phõçng tiÎn v¡ kinh nghiÎm cða phÝng kiÌm nghiÎm v¡ xu¶t xö cða m¹u. NÕu phõçng phŸp ®· chän cha thËt thÏch hìp víi mÉu thö thÖ cÜ thÌ l¡m li phÐp thö b±ng phõçng phŸp khŸc còng ®îc qui ®Þnh ë B¶ng 5.A.
5.6.3. Xø lû h¹t
Khi kÕt thóc thö nghiÖm nÕu thÊy cã nhiÒu h¹t cøng, h¹t t¬i, hoÆc nghi ngê h¹t ®ang ë thêi kú ngñ nghØ th× ph¶i tiÕn hµnh xö lý b»ng mét trong c¸c biÖn ph¸p ®îc qui ®Þnh cô thÓ ®èi víi tõng loµi c©y trång ë cét 7, B¶ng 5A.
C¸c kü thuËt xö lý ®Ó kÝch thÝch h¹t nÈy mÇm ®îc híng dÉn ë Phô lôc 5.6.3.A.1 vµ 5.6.3.A.2.
Trong trêng hîp biÕt ch¾c h¹t ®ang ngñ nghØ th× cã thÓ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p xö lý tríc khi ®Æt nÈy mÇm mµ kh«ng cÇn ph¶i ®îi kÕt qu¶ thö nghiÖm nh qui ®Þnh ë trªn.
5.6.4. Théi gian ð m·m
Théi gian ð m·m cho t÷ng loµi cµy trãng ph¶i ®¶m b¶o nh qui ½Ùnh ë B¨ng 5A. Trong trêng hîp cÇn thiÕt th× cã thÓ kÐo dµi thêi gian ñ mÇm nh qui ®Þnh ë phÇn híng dÉn kiÓm tra c©y mÇm ë Phô lôc 5.6.5.A.2.
5.6.5. KiÓm tra cµy m·m
Sau khi ð m·m ½ð théi gian qui ½Ùnh th× tiÕn hµnh kiÓm tra kü t÷ng cµy m·m vµ c¸c h¹t kh«ng nÈy mÇm dùa vµo híng dÉn cô thÓ ë Phô lôc 5.6.5.A. T¹i lÇn ®Õm thø nhÊt hay c¸c lÇn ®Õm trung gian, nh÷ng cµy m·m ½¬ ®îc ½Ÿnh giŸ lµ b×nh thêng ho´c bÙ thâi thÖ ph¶i loi ra khái mÉu thö nghiÖm. CŸc cµy m·m kháng bÖnh thõéng vµ c¸c h¹t kh«ng nÈy mÇm thÖ ½Ì li ½Æn l·n ½Æm cuâi cïng. CÜ thÌ kÆt thîc thö nghiÎm trõèc théi gian qui ®Þnh (sau l·n ½Æm thö nh¶t hoÆc c¸c lÇn ®Õm trung gian) khi toµn bé mÉu thö ®· ®îc ½Ÿnh giŸ mæt cŸch chÏnh xŸc.
Trong trêng hîp mÉu ®Æt nÈy mÇm trong giÊy mµ thÊy khã ®¸nh gi¸ th× ph¶i lµm l¹i phÐp thö b»ng c¸ch ®Æt trong c¸t hoÆc trong ®Êt còng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nh khi ®Æt trong giÊy.
5.6.6. Thö nghiÎm li
PhÐp thö nÈy mÇm sÏ ph¶i lµm l¹i trong nh÷ng trêng hîp sau:
(a) Nghi ngê ht ½ang ë tr¹ng th¸i ngð ngh× (c¸c h¹t ngñ nghØ).
(b) KÆt qu¨ cña phÐp thö kháng ½Ÿng tin cºy do bÞ nhiÔm ½æc hoÆc bÞ nhiÔm n¶m vµ vi khu¸n.
(c) Cã mét sè c©y mÇm khÜ ½Ÿnh giŸ.
(d) Cã sai sÜt trong ®iÒu kiÖn ®Æt nÈy mÇm, trong gi¸m ®Þnh hoÆc ½Æm c©y m·m.
(e) KÕt qu¶ cña 4 lÇn nh¾c (mçi lÇn 100 h¹t) vît qu¸ sai sè cho phÐp ë B¶ng 5.A.1.
C¸ch tiÕn hµnh vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ cña c¸c lÇn thö nghiÖm l¹i ®îc qui ®Þnh ë Phô lôc 5.6.6.A.
5.7. TÏnh toŸn kÆt qu¨
KÆt qu¨ cña thö nghiÎm nÈy m·m l¡ tû lÖ ph·n tr¯m trung bÖnh c©y mÇm b×nh thêng, c©y mÇm kh«ng b×nh thêng, h¹t cøng, h¹t ngñ nghØ vµ h¹t chÕt cña 4 lÇn nh¾c (mçi lÇn 100 h¹t), ®îc lÊy trßn ®Õn sè nguyªn. Trong trêng hîp c¸c lÇn nh¾c lµ 50 h¹t hoÆc 25 h¹t th× gép l¹i thµnh c¸c lÇn nh¾c 100 h¹t ®Ó tÝnh to¸n.
C¸ch tÝnh to¸n vµ lµm trßn sè theo qui ®Þnh ë Phô lôc 5.7.A.
5.8. B¸o c¸o kÕt qu¶
BŸo c¸o kÆt qu¨ nÈy m·m ph¨i ghi ½·y ½ð cŸc tháng tin sau ½µy:
- Sè ngµy ®Æt nÈy mÇm.
- Tý lÎ phÇn tr¨m cµy m·m bÖnh thõéng, c©y m·m kháng bÖnh thõéng, ht cöng, ht sèng v¡ ht chÆt. NÕu mét trong c¸c sè liÖu nµy lµ 0 th× ghi lµ "-0-" .
Nªn b¸o c¸o thªm c¸c th«ng tin nh:
- Ph¬ng ph¸p vµ nhiÖt ®é ®Æt nÈy mÇm.
- CŸc biÎn phŸp xø lû ®Ó kÏch thÏch n¸y m·m (nÕu cã).
- KÆt qu¨ n¸y m·m khi thêi gian thö nghiÖm ph¶i kÐo dµi thªm.
- KÆt qu¨ cña lÇn thö nghiÖm thø 2 khi ph¶i tiÕn hµnh thö nghiÎm li.
NÕu ngêi göi mÉu cã yªu cÇu th× b¸o c¸o thªm c¸c th«ng tin sau ®©y:
- KÆt qu¨ thö nghiÎm bä sung (nÕu cã).
- Kh¨ n¯ng sèng cða c¸c h¹t kh«ng n¸y m·m v¡ phõçng phŸp x¸c ®Þnh.
- CŸc ht kháng n¸y m·m kh¸c nh qui ®Þnh ë ®iÒu 5.2.6.(4).
Ch¬ng 6. xŸc ½Ùnh khâi lõìng 1000 ht
(1000 seed weight determination)
6.1. Mòc ½Ïch
XŸc ½Ùnh khâi lõìng trung bÖnh 1.000 ht cða m¹u gøi.
6.2. NguyÅn t°c
M¹u phµn tÏch ½Ì xŸc ½Ùnh khâi lõìng 1.000 ht ®îc l¶y ra t÷ ph·n ht sch, ½Æm v¡ cµn ½Ì tÏnh khâi lõìng cða 1.000 ht.
6.3. ThiÆt bÙ v¡ dòng cò
- MŸy ½Æm ht ho´c dòng cò ½Æm ht thÏch hìp.
- Cµn phµn tÏch cÜ ½æ chÏnh xŸc thÝch hîp.
- Dao gt m¹u.
- Hæp ½úng m¹u: hæp petri, hæp nhúa ...
6.4. CŸch tiÆn h¡nh
6.4.1. MÉu ph©n tÝch
MÉu ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng 1.000 h¹t lµ toµn bé phÇn h¹t s¹ch cña phÐp thö ph©n tÝch ®é s¹ch.
6.4.2. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch
6.4.2.1. §Õm toµn bé mÉu
§Õm toµn bé sè h¹t ë trong mÉu ph©n tÝch. Sau khi ®Õm, tiÕn hµnh c©n toµn bé mÉu (g), lÊy sè lÎ khi c©n nh qui ®Þnh ë ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é s¹ch (2.5.2).
6.4.2.2 §Õm c¸c lÇn nh¾c
- Tõ mÉu ph©n tÝch lÊy ra mét lîng mÉu gi¶m b»ng ph¬ng ph¸p dïng thia.
- Tõ mÉu gi¶m nµy l¶y ra ng¹u nhiÅn 8 m¹u, måi m¹u 100 ht (b±ng tay ho´c b±ng mŸy ½Æm ht).
- Cµn t÷ng m¹u (g), l¶y sâ lÀ nh qui ½Ùnh ë ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é s¹ch (®iÒu 2.5.2).
- KiÓm tra sè liÖu :
TÝnh ®é lÖch chuÈn cña 8 lÇn nh¾c theo c«ng thøc :
N (X2) - (X)2
s = --------------------
N (N - 1)
Trong ®ã :
X - lµ khèi lîng (g) cña tõng lÇn nh¾c.
N - lµ tæng sè lÇn nh¾c.
TÏnh hÎ sâ biÆn thiÅn:
s
V = ------- x 100
X
Trong ®ã : _
X - lµ khèi lîng trung b×nh (g) cña 100 h¹t tõ 8 lÇn nh¾c.
s - lµ ®é lÖch chuÈn cña c¸c lÇn nh¾c.
NÆu hÎ sâ biÆn thiÅn V < 6 ½âi vèi cŸc loi ht cá cÜ vá r¸p v¡ V < 4 ½âi vèi cŸc loi ht khŸc thÖ kÆt qu¨ sÁ ½õìc dïng ®Ó tÝnh to¸n.
NÆu hÎ sâ biÆn thiÅn V võìt ra ngo¡i gièi hn n¡y kháng nhiËu thÖ ph¨i l¡m tiÆp 8 m¹u khŸc v¡ tÏnh ½æ lÎch chu¸n cho c¨ 16 m¹u. Loi bÞ nhùng m¹u cÜ khâi lõìng võìt ra ngo¡i X 2s. CŸc m¹u cÝn li sÁ ½õìc dïng ½Ì tÏnh toŸn kÆt qu¨.
6.5. TÝnh to¸n kÕt qu¶
- NÆu ½Æm c¨ m¹u phµn tÏch thÖ khèi lîng cða 1000 ht sÏ ®îc tÝnh to¸n t÷ khâi lõìng (g) cða toµn bé m¹u.
- NÆu ½Æm cŸc lÇn nh°c thÖ khèi lîng trung b×nh cða 1000 ht sÁ ½õìc tÏnh to¸n tõ khèi lîng trung b×nh cña c¸c lÇn nh¾c 100 h¹t (nghÜa lµ, 10.x)
6.6. B¸o c¸o kÕt qu¶
KÕt qu¶ khèi lîng 1.000 h¹t sÏ ®îc b¸o c¸o nh tÝnh to¸n ë 6.5.
Ch¬ng 7. xŸc ½Ùnh ½æ ¸m
(Determination of moisture content)
7.1. X¸c ®Þnh ®é Èm b»ng ph¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é æn ®Þnh
7.1.1. Mòc ½Ïch
XŸc ½Ùnh ½æ ¸m cða ht b±ng c¸c phõçng phŸp sÊy theo qui ®Þnh.
7.1.2. ‡Ùnh nghØa
‡æ ¸m cða m¹u ph©n tÝch l¡ tý lÎ ph·n tr¯m khâi lõìng m¹u mÊt ®i so vèi khâi lõìng ban ½·u cða m¹u khi ½õìc s¶y khá theo phõçng phŸp qui ½Ùnh.
7.1.3. NguyÅn t°c
C¸c ph¬ng ph¸p xŸc ½Ùnh ½æ ¸m ph¨i hn chÆ tèi möc th¶p nh¶t sú á xy hÜa, sù phµn hðy ho´c m¶t mŸt cŸc ch¶t dÍ bay hçi trong quŸ trÖnh thúc hiÎn, nhng ph¶i ®¶m b¶o t¸ch ®îc cµng nhiÒu níc trong mÉu sÊy cµng tèt.
7.1.4. ThiÆt bÙ v¡ dòng cò
- M¸y xay m¹u thÏch hìp, cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc ®é mÞn cña nguyªn liÖu xay.
- Tð s¶y nhiÎt ½æ än ½Ùnh.
- Cµn phµn tÏch cÜ ½æ chÏnh xŸc 0,001g.
- Rµy hoÆc s¡ng cÜ lå nhÞ 0,5mm ; 1,0mm v¡ 4,0mm.
- Hæp sÊy m¹u b±ng nhám ho´c thðy tinh (cÜ n°p ½ºy).
- BÖnh hît ¸m.
- KÑp g°p hæp sÊy m¹u.
- Dông cô c¾t mÉu.
- C¸c thiÕt bÞ vµ dông cô cÇn thiÕt kh¸c.
7.1.5. CŸch tiÆn h¡nh
7.1.5.1. Lu ý tríc khi tiÕn hµnh
M¹u gøi sÏ ½õìc tiÆp nhºn ½Ì xŸc ½Ùnh ½æ Èm nÕu mÉu cÝn nguyÅn vÂn vµ ®îc ®ùng trong tói hoÆc bao chèng Èm, cµng Ýt kh«ng khÝ cµng tèt. ViÖc x¸c ®Þnh ½æ ¸m cÇn tiÕn hµnh ngay sau khi nhºn m¹u. Trong quŸ trÖnh chu¸n bÙ m¹u ph©n tÝch ph¨i hn chÆ tèi möc thÊp nhÊt théi gian ½Ì hê m¹u ra ngo¡i kháng khÏ v¡ ½âi vèi nhùng lo¡i kháng ph¨i xay m¹u thÖ théi gian n¡y kháng quŸ 2 phît kÌ t÷ khi m¹u ½õìc l¶y ra khÞi bao chöa cho ®Õn khi mÉu ph©n tÝch ®îc ®Ëy kÝn ë trong hép sÊy.
7.1.5.2. C©n mÉu
ViÖc c©n mÉu ®îc thùc hiÖn trªn c©n ph©n tÝch, tÝnh b»ng gam (g), lÊy ®Õn 3 sè lÎ.
7.1.5.3. MÉu ph©n tÝch
PhÐp thö ®îc tiÕn hµnh víi 2 mÉu ph©n tÝch lÊy riªng, mçi mÉu cã khèi lîng tïy thuéc vµo ®êng kÝnh cña hép sÊy mÉu qui ®Þnh nh sau:
§êng kÝnhhép sÊy mÉu Khèi lîng mÉu ph©n tÝch
8cm 4-5g
8cm 10g
Tríc khi lÊy mÉu ph©n tÝch, mÉu göi sÏ ®îc trén ®Òu b»ng mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
(a) §¶o mÉu ë trong bao chøa b»ng mét c¸i th×a,
HoÆc (b) §Æt ®Çu hë cña bao chøa mÉu ®èi diÖn víi ®Çu hë cña mét bao chøa kh¸c t¬ng tù vµ ®æ h¹t qua l¹i gi÷a hai bao chøa.
Mçi mÉu ph©n tÝch ®îc lÊy nh qui ®Þnh ë 1.7.2 sao cho mÉu kh«ng ®îc hë ra ngoµi kh«ng khÝ qu¸ 30 gi©y.
7.1.5.4. Xay mÉu
CŸc loi ht lèn ph¨i xay nhÞ trõèc khi s¶y, tr÷ nhùng loi ht cÜ h¡m lõìng d·u quŸ cao, khÜ xay ho´c dÔ bÙ á xy hÜa vµ cÜ thÌ sÏ lµm t¯ng khâi lõìng khi xay.
ViÖc xay mÉu ®îc lµm trªn mÉu gi¶m tríc khi lÊy mÉu ph©n tÝch. Møc ®é xay nhá ®îc nªu ë Phô lôc (7.1.5.4.A.).
Ht cða nhùng lo¡i b°t buæc ph¨i xay hoÆc ph¶i nghiÒn ®îc qui ®Þnh ë Phô lôc (7.1.5.4.A.1).
Sau khi xay xong, tiÆn h¡nh lËp m¹u phµn tÏch cã khèi lîng nhõ qui ½Ùnh ê 7.1.5.3.
7.1.5.5. C¾t mÉu
C¸c h¹t lín (díi 5000 h¹t/kg) vµ c¸c h¹t cã vá rÊt cøng, ch¼ng h¹n c¸c loµi ®Ëu ®ç, cã thÓ c¾t h¹t thµnh nh÷ng mÈu nhá thay cho xay. ViÖc c¾t mÉu sÏ ®îc lµm ë trªn mÉu gi¶m tríc khi lÊy mÉu ph©n tÝch (xem 7.1.5.5.A).
7.1.5.6. SÊy mÉu
7.1.5.6.1. SÊy s¬ bé
NÕu lµ loµi cÇn ph¶i xay mÉu vµ cã ®é Èm ban ®Çu cao h¬n 17% (hoÆc 10% ®èi víi ®Ëu t¬ng vµ 13% ®èi víi lóa), th× b¾t buéc ph¶i sÊy s¬ bé.
C¸ch lµm nh sau:
Hai mÉu gi¶m, mçi mÉu cã khèi lîng 25 ± 1g, ®îc ®Æt ë trong hép sÊy ®· ®îc c©n khèi lîng. Sau ®ã, hai mÉu gi¶m nµy sÏ ®îc sÊy ®Ó gi¶m bít lîng Èm xuèng díi 17% (hoÆc díi 10% ®èi víi ®Ëu t¬ng vµ díi 13% ®èi víi lóa). C¸c ph¬ng ph¸p sÊy s¬ bé ®îc nªu ë phÇn Phô lôc (7.1.5.6.1.A.).
Sau khi sÊy s¬ bé, c¸c mÉu gi¶m sÏ ®îc c©n l¹i cïng víi c¶ hép sÊy ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng mÉu ®· gi¶m ®i. Ngay sau ®ã, hai mÉu gi¶m nµy sÏ ®îc xay riªng vµ nguyªn liÖu xay sÏ ®îc tiÕp tôc tiÕn hµnh nh qui ®Þnh ë 7.1.5.7 hoÆc 7.1.5.8 tïy theo tõng trêng hîp cô thÓ.
7.1.5.6.2. C¸c ph¬ng ph¸p sÊy chÝnh thøc
1. Ph¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é thÊp æn ®Þnh nh qui ®Þnh ë 7.1.5.7 sÏ ®îc dïng cho h¹t gièng cña nh÷ng loµi ®îc nªu ë Phô lôc 7.1.5.7.A.
2. Ph¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é cao æn ®Þnh nh qui ®Þnh ë 7.1.5.8. sÏ ®îc dïng cho h¹t gièng cña nh÷ng loµi ®îc nªu ë Phô lôc 7.1.5.8.A.
7.1.5.7. Ph¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é thÊp æn ®Þnh
MÉu ph©n tÝch ®îc lÊy nh qui ®Þnh ë 7.1.5.3, ph¶i ®îc ph©n bè ®Òu trong hép chøa mÉu. C©n hép vµ n¾p tríc vµ sau khi cho mÉu vµo. Sau khi c©n, ®Æt nhanh hép ®· cã mÉu lªn n¾p cña nã, ®a vµo tñ sÊy ®· ®îc duy tr× ë nhiÖt ®é 103 2oC vµ sÊy trong 171 giê. Thêi gian sÊy b¾t ®Çu tÝnh tõ khi tñ sÊy ®¹t tíi nhiÖt ®é yªu cÇu. Khi kÕt thóc thêi gian sÊy qui ®Þnh th× ®Ëy n¾p hép l¹i vµ ®Æt vµo b×nh hót Èm ®Ó lµm nguéi trong 30-45 phót.
Sau khi lµm nguéi, c©n hép cïng víi c¶ n¾p vµ mÉu. Yªu cÇu ®é Èm kh«ng khÝ ë trong phßng thÝ nghiÖm ph¶i thÊp h¬n 70% khi tiÕn hµnh phÐp thö.
7.1.5.8. Ph¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é cao æn ®Þnh
C¸ch tiÕn hµnh còng gièng nh qui ®Þnh ë 7.1.5.7, tñ sÊy ®îc duy tr× ë nhiÖt ®é 130-133oC, mÉu ®îc sÊy trong thêi gian 4 giê ®èi víi ng« (Zea mays), 2 giê ®èi víi c¸c loµi ngò cèc kh¸c vµ 1 giê ®èi víi c¸c loµi kh¸c, vµ kh«ng cã yªu cÇu ®Æc biÖt ®èi víi ®é Èm kh«ng khÝ trong phßng thÝ nghiÖm trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn phÐp thö.
7.1.6. TÝnh to¸n kÕt qu¶
7.1.6.1. C¸c ph¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é æn ®Þnh
§é Èm lµ tû lÖ phÇn tr¨m khèi lîng ®îc tÝnh to¸n ®Õn mét sè lÎ theo c«ng thøc sau:
100
S = (M2 - M3) x ------------
(M2 - M1)
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |