1. 1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

Nh­ vËy xÐt trªn ph¹m vi tØnh th× tØnh B¾c Giang s¶n xuÊt cã l·i, cßn tØnh Th¸i Nguyªn th× bÞ lç, nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do n¨m 2005 bÞ mÊt mïa v¶i, theo thèng kª vô v¶i 2005 ®o thêi tiÕt bÊt lîi cho nªn n¨ng suÊt v¶i v¶i c¶ n­íc gi¶m m¹nh, n¨ng suÊt b×nh qu©n chung c¶ n­íc chØ b»ng 38,4% n¨ng suÊt cña n¨m 2004, vµ b»ng 88% n¨ng suÊt cña n¨m 2003, s¶n l­îng v¶i n¨m 2005 chØ b¨ng 51% s¶n l­îng n¨m 2004 vµ chØ b»ng 87% s¶n l­îng n¨m 2003, tØnh Th¸i Nguyªn n¨ng suÊt cßn gi¶m m¹nh h¬n, cã nhiÒu hé bÞ thÊt thu hoµn toµn. tuy nhiªn gi¸ v¶i n¨m 2005 l¹i cã xu h­íng t¨ng m¹nh nªn mét sè hé còng ®· cøu v·n ®­îc. Cßn ë B¾c Giang th× ng­îc l¹i tuy lµ mÊt mïa chung nh­ng cã mét sè hé ch¨m sãc tèt nªn vÉn ®¶m b¶o n¨ng suÊt, ®Æc biÖt lµ mét sè ®Þa ph­¬ng ë huyÖn Lôc Ng¹n,vÉn ®¶m b¶o n¨ng suÊt trªn 50 ta/ ha.

Nh×n chung doanh thu 1 ha v¶i kinh doanh cã xu h­íng thÊp dÇn theo chiÒu t¨ng qui m« diÖn tÝch, ®¹t cao nhÊt ë c¸c hé cã qui m« diÖn tÝch d­íi 0,5 ha ( ®¹t 19.759,19 ngµn ®ång, thÊp nhÊt nhãm hé cã qui m« diÖn tÝch 0.5- 1 ha ( ®¹t 14.199,9 ngµn ®ång). L·i thu ®­îc cña c¸c hé còng t­¬ng tù nh­ doanh thu cña hé, cao nhÊt ë c¸c hé cã qui m« diÖn tÝch d­íi 0,5 ha lµ 16,23 triÖu ®ång, thÊp nhÊt nhãm hé cã qui m« diÖn tÝch trªn 2 ha lµ 7,73 triÖu ®ång (biÓu 31)

Tãm l¹i, HiÖu qu¶ kinh tÕ trong s¶n xuÊt v¶i qu¶ t­¬i phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè, song hai yÕu tè quan träng nhÊt lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ b¸n v¶i cña n«ng d©n. trong kinh tÕ ®©y lµ yÕu tè cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®¶m b¶o cho c©y v¶i ph¸t triÓn bÒn v÷ng. VËy lµm thÕ nµo ®Ó gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ n©ng ®­îc gi¸ tiªu thô cho ng­êi s¶n xuÊt, §©y lµ bµi to¸n khã kh«ng ph¶i ngµy mét, ngµy hai mµ chóng ta cã thÓ gi¶i quyÕt ngay ®­îc Mµ ®ßi hái chóng ta ph¶i cã chiÕn l­îc l©u dµi, ph¶i tæ chøc l¹i tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm.

S¶n xuÊt v¶i qu¶ ë trung du miÒm nói phÝa B¾c chñ yÕu tËp trung ë khu vùc kinh tÕ hé. Thu nhËp cña c¸c hé n«ng d©n vïng v¶i ®Òu cã sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ tõ c©y v¶i. Thùc tÕ kh¶o s¸t t×nh h×nh thu nhËp cña c¸c hé cho thÊy, c¸c hé cã nhiÒu diÖn tÝch v¶i th­êng cã thu nhËp cao h¬n c¸c hé cã Ýt diÖn tÝch v¶i kinh doanh. NhiÒu hé ë B¾c Giang v¶i ®· trë thµnh nguån thu chÝnh, HiÖn nay ë vïng trång v¶i thu nhËp cña c©y v¶i ®ãng gãp tõ 25 % ®Õn 50% thu nhËp cña hé. (biÓu 32)

Khi ph©n tÝch rñi ro cho ng­êi trång v¶i chóng ta ph¶i chó ý ®Õn ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt v¶i vµ ®Æc ®iÓm cña ng­êi trång v¶i.

Nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cña c©y v¶i chóng ta cÇn l­u ý khi xem xÐt rñi ro ®ã lµ:

- V¶i lµ mét c©y trång l©u n¨m, trång 1 lÇn nh­ng cho thu ho¹ch nhiÒu n¨m

- S¶n phÈm v¶i t­¬i lµ s¶n phÈm tiªu dïng trùc tiÕp võa cã thÓ chÕ biÕn ®­îc ®Ó t¹o thµnh s¶n phÈm tiªu dïng kh¸c cã gi¸ trÞ cao h¬n.

- V¶i qu¶ t­¬i thuéc mÆt hµng t­¬i sèng, nÕu kh«ng tiªu thô ngay thÝ sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm, thêi gian thu ho¹ch s¶n phÈm l¹i rÊt ng¾n chØ kho¶ng 30 ngµy trong 1 vô thu ho¹ch.

- N¨ng suÊt v¶i th­êng kh«ng æn ®Þnh, phô thuéc nhiÒu vµo thêi tiÕt, n¨m ®­îc n¨m mÊt, nªn kh«ng thÓ lÊy t×nh h×nh cña mét hai n¨m ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®­îc mµ ph¶i cã thêi gian theo râi c¶ chu kú s¶n xuÊt hay Ýt nhÊt còng ph¶i trong vßng 10 n¨m. §©y lµ vÊn ®Ò khã kh¨n cho ®Ò tµi khi xem xÐt hiÖu qu¶ kinh doanh còng nh­ ph©n tÝch rñi ro.

C¸c sè liÖu chÝnh ®­îc dïng ®Ó tÝnh to¸n ph©n tÝch bao gåm:

- L­îng s¶n phÈm (v¶i qu¶ t­¬i) s¶n xuÊt ra cña n«ng hé trång v¶i. Th«ng th­êng ®­îc tÝnh rªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch

- Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¸c yÕu tè cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm: C¸c chi phÝ vËt chÊt: ph©n bãn c¸c lo¹i. thuèc ho¸ chÊt. x¨ng dÇu. vËt rÎ tiÒn mau háng. Chi phÝ lao ®éng (bao gåm c¶ c«ng cña gia ®×nh vµ c«ng thuª) bao gåm c«ng ch¨m sãc, thu h¸i, vËn chuyÓn vµ b¸n v¶i qu¶ t­¬i. §Ò tµi sÏ ®i s©u ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é thiÖt h¹i ®èi tõng vïng s¶n xu¸t tõng ®èi t­îng s¶n xuÊt, c¸c ®ãi t­îng s¶n xuÊt lµ c¸c hé trång v¶i ë 2 vïng s¶n xuÊt lµ tØnh Th¸i Nguyªn vµ tØnh B¾c Giang. C¸c øng xö cña ng­êi s¶n xu¸t ®Ó gi¶m rñi ro.

- Gi¸ tiªu thô s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt. §Ò tµi chØ ®i s©u vµ ph©n tÝch gi¸ tiªu thô thùc tÕ cña ng­êi trång v¶i, tøc lµ ®Ò tµi chØ xem xÐt vÒ mÆt rñi ro vÒ gi¸ tiªu thô s¶n phÈm cña ng­êi s¶n xuÊt.

- Thu nhËp cña ng­êi trång v¶i: chØ tiªu xem xÐt lµ møc thu nhËp cña ng­êi trång v¶i, ®­îc tÝnh trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch, tøc lµ xem xÐt gi÷a møc ®é t¨ng gi¶m gi¸ b¸n vµ møc ®é t¨ng gi¶m s¶n l­îng trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch.

- Tû lÖ thu nhËp vµ lîi nhuËn trªn chi phÝ s¶n xuÊt, tû lÖ nµy cµng cao th× s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cµng cao, tû lÖ nµy b»ng 0 th× ng­êi s¶n xuÊt hoµ vèn, nÕu tû lÖ nµy nhá h¬n 0 th× ng­êi s¶n xuÊt bÞ lç.

Tõ nh÷ng néi dung ph©n tÝch trªn, ®iÓm hoµ vèn cña ng­êi trång v¶i ®­îc x¸c ®Þnh b»ng chi phÝ s¶n xuÊt cña ng­êi trång v¶i. Chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tÝnh b×nh qu©n trªn vïng s¶n xuÊt, nh÷ng hé s¶n xuÊt cã møc chi phÝ s¶n xuÊt cao h¬n møc chi phÝ s¶n xuÊt b×nh qu©n mµ chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c vïng kh¸c nhau, c¸c ph­¬ng thøc trång v¶i còng kh¸c nhau (Phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn cña tõng vïng tõng ph­¬ng thøc vµ tËp qu¸n cña tõng vïng s¶n xuÊt) cho nªn rñi ro cña ng­êi s¶n xuÊt sÏ ®­îc xem xÐt trªn c¸c ®èi t­îng s¶n xuÊt, hay vïng s¶n xuÊt cô thÓ.

C¸c chØ tiªu ph©n tÝch

- Møc ®é t¨ng, gi¶m thu nhËp (lîi nhuËn) cña ng­êi s¶n xuÊt tÝnh trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch (1ha)

Nh­ phÇn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt ®· ph©n tÝch, thu nhËp cña ng­êi trång v¶i phô thuéc rÊt vµo gi¸ thµnh vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm. Qua sè liÖu ®iÒu tra ph©n tÝch ë 2 tØnh Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang th× ng­êi trång v¶i ë Th¸i Nguyªn chÞu rñi ro lín h¬n: Do gi¸ thµnh s¶n xuÊt cao, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cao do nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã cã nguyªn nh©n do gi¸ vËt t­ ®Çu vµo cao ( vÝ dô nh­ gi¸ ph©n ho¸ häc (urª) t¨ng gµn 2 lÇn so víi n¨m 1993, nÕu chØ tÝnh rñi ro do gi¸ ph©n ho¸ häc lªn cao thi ng­êi s¶n xuÊt n¨m 2005 ®· bÞ thiÖt h¹i 368.000 ®ång, s¶n xuÊt 1 ha thiÖt h¹i 591.000 ®ång). Do gi¸ tiªu thô s¶n phÈm thÊp nÕu so víi B¾c Giang ng­êi s¶n xuÊt ë Th¸i Nguyªn ®· bÞ thiÖt 300 ®ång trªn 1 tÊn s¶n phÈm, vµ bÞ thiÖt h¹i 861.000 ®ång trªn 1 ha vµ b×nh qu©n 1 hé s¶n xuÊt bÞ thiÖt h¹i 558.000 ®ång.

§Ó tÝnh ®­îc møc ®é thiÖt h¹i cña ng­êi s¶n xuÊt chóng ta ph¶i tÝnh ®­îc ®iÓm hoµ vèn cña ng­êi s¶n xuÊt, §iÓm hoµ vèn cña ng­êi s¶n xuÊt lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm thu ®­îc ®¶m b¶o bï ®¾p ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt (kÓ c¶ chi phÝ c«ng lao ®éng) ®iÓm hoµ vèn cña ng­êi trång v¶i ®­îc x¸c ®Þnh b»ng chi phÝ s¶n xuÊt b×nh qu©n cña ng­êi trång v¶i, tøc lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt. NÕu ®iÓm hoµ vèn lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt th× ng­êi s¶n xuÊt ë Th¸i Nguyªn bÞ thiÖt h¹i trªn 1 ha s¶n xuÊt lµ 2166,70 ngµn ®ång vµ trªn 1 hé lµ 1362,05 ngµn ®ång. Tuy nhiªn hä vÉn ®­îc bï ®¾p ®­îc mét phÇn hoÆc toµn bé c«ng søc lao ®éng mµ m×nh ®· bá ra

BiÓu 33- Tû lÖ thu nhËp, lîi nhuËn tÝnh trªn gi¸ thµnh s¶n xuÊt

ChØ tiªu	Gi¸ trÞ (1000®)		Tû lÖ (%)
	Th¸i Nguyªn	B¾c Giang	Th¸i Nguyªn	B¾c Giang
. Thu nhËp 1hé	1197,95	7765,83	14,42	69,64
. Lîi nhuËn 1hé	-1362,05	4972,95	-16,31	44,13
. Thu nhËp 1ha	1915,60	10726,20	14,42	69,64
. Lîi nhuËn 1ha	-2166,70	6797,60	-16,31	44,13
Tû lÖ l·i trªn vèn (%)	-27,30	83,90

3.6 Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi viÖc ph¸t triÓn bÒn v÷ng c©y v¶i ë trung du miÒn nói phÝa B¾c

a
) N¨ng suÊt v¶i qua c¸c n¨m kh«ng æn ®Þnh, n¨m ®­îc mïa, n¨m mÊt mïa, do ¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn, n¨m nµo thêi tiÕt thuËn lîi th× n¨ng suÊt cao. BiÓu ®ß cho ta thÊy n¨ng suÊt v¶i qua c¸c n¨m kh«ng æn ®Þnh, n¨m cao n¨m thÊp, do ¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn. ®Ó cho c©y v¶i bÒn v÷ng chóng ta cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p ®Ó æn ®Þnh vµ n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång trong thêi gian tíi,

BiÓu 34: GÝa trÞ s¶n xuÊt 1 ha v¶i 1 sè n¨m

d) ChÊt l­îng v¶i ch­a cao, theo ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ chuyªn m«n, cña ng­êi s¶n xuÊt vµ cña thÞ tr­êng th× chÊt l­îng v¶i lo¹i 1 míi ®¹t tõ 20-35%, v¶i lo¹i 2 ®¹t tõ 40-60%, v¶i lo¹i 3 cßn tõ 20-25%, nªn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng, chÝnh chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng cao ®· lµm cho gi¸ tiªu thu gi¶m m¹nh, gi¸ cña s¶n phÈm tèt nhÊt so víi gi¸ cña s¶n phÈm kÐm chªnh lÖch nhau tõ 1,7 tíi 2 lÇn. Nguyªn nh©n lµ do më réng diÖn tÝch trµn lan, c¶ mét sè vïng kh«ng thuËn lîi còng ®­îc ®­a vµo trång v¶i, c«ng t¸c gièng vµ kü thuËt ch­a theo kÞp viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

BiÓu 35: So s¸nh gi¸ b¸n v¶i cña ng­êi s¶n xuÊt víi ng­êi tiªu dïng n¨m 2005

BiÓu 35: C¬ cÊu doanh thu, lîi nhuËn cña kh©u s¶n xuÊt, tiªu thô trong n­íc n¨m 2005

Tiªu dïng trong n­íc mÆc dï cã nhu cÇu lín nh­ng chóng ta cßn bá ngá cöa tiªu dïng, kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi v¶i qu¶ cña nhiÒu ng­êi cßn h¹n chÕ, nhÊt lµ ®ãi víi vïng n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long, vïng T©y Nguyªn vµ c¸c tØnh miÒn Trung. Thi tr­êng xuÊt khÈu chØ tËp tr­êng vµo mét thÞ tr­êng Trung Quèc, ®©y lµ thÞ tr­êng mang tÝnh rñi ro cao.

PhÇn 4

Nh­ chóng ta ®· biÕt, c©y v¶i cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë trung du miÒn miÒn nói phÝa B¾c. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh më réng diÖn tÝch trång v¶i ë trung du miÒn nói phÝa B¾c võa qua diÔn ra qu¸ å ¹t ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hÕt søc khã kh¨n trong kh©u tiªu thô ®· lµm gi¶m dÇn hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c©y v¶i. Xu h­íng gi¶m gÇn nh­ tû lÖ nghÞch víi qui m« diÖn tÝch trång v¶i cña vïng. HiÖn nay diÖn tÝch trång v¶i toµn quèc ®· ®¹t tíi 85.300 ha, s¶n l­îng ®· ®¹t trªn 235.600 tÊn vµ gi¸ b¸n v¶i qu¶ b×nh qu©n ®· gi¶m xuèng chØ cßn h¬n 2000 ®ång/kg vµo n¨m 2004. Gi¸ b¸n thÊp nhÊt lµ thêi kú v¶i chÝn ré chØ cã 1.800 ®Õn 2.000 ®ång/kg, cã n¬i chØ cßn 1600-1.800 ®/kg. §iÒu nµy, ®· khiÕn cho mét sè hé n«ng d©n nhËy bÐn víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng më réng diÖn tÝch trång míi, thËm chÝ cßn h¹n chÕ c¶ møc ®Çu t­ th©m canh.

§Ó h¹n chÕ bít nh÷ng m©u thuÉn n¶y sinh lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ, tr­íc tiªn c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn ph¶i rµ so¸t l¹i diÖn tÝch trång v¶i, trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh l¹i diÖn tÝch trång v¶i hîp lý, ®èi víi diÖn tÝch ë c¸c vïng kh«ng phï hîp, kh«ng c¶i thiÖn ®­îc chÊt l­îng còng nh­ n¨ng suÊt v¶i (®Êt dèc, kh«ng cã kh¶ n¨ng t­íi, n¨ng xuÊt qu¸ thÊp) th× chuyÓn sang trång c¸c lo¹i c©y trång kh¸c cã hiÖu qu¶ h¬n.

Trong nh÷ng n¨m tíi do ch­a cã kh¶ n¨ng r¶i vô vµ ch­a c¶i thiÖn ®­îc chÊt l­îng v¶i : Do vËy, trong nh÷ng n¨m tíi nªn h¹n chÕ më réng diÖn tÝch, cÇn tËp trung th©m canh ®Ó n©ng cao n¨ng xuÊt vµ chÊt l­îng qu¶ v¶i.

HiÖn nay gièng v¶i ®­îc trång phæ biÕn lµ gièng V¶i Thanh Hµ chÝnh vô (chiÕm h¬n 90% diÖn tÝch), ®©y còng lµ gièng cho n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng tèt nhÊt, nh­ng thêi ®iÓm thu ho¹ch qu¸ tËp trung, biÖn ph¸p gi¶i vô tèt nhÊt lµ bæ sung c¸c gièng v¶i chÝn sím, chÝn muén trong c¬ cÊu gièng v¶i. §©y lµ gi¶i ph¸p gi¶i vô ®Ó kÐo dµi thêi gian thu ho¹ch vµ tiªu thô s¶n phÈm. C¬ cÊu c¸c gièng v¶i ®­îc chän ®Ó trång t¨ng c­êng cho viÖc kÐo dµi mïa vô gåm:

- C¸c gièng v¶i chÝn sím cã thÓ ®­îc chän ®Ó trång lµ: Gièng Phóc Hoµ, B×nh Khª vµ gièng U Hång. Thêi gian cho thu ho¹ch cña c¸c gièng nµy tõ ngµy 5 th¸ng 5 ®Õn 25 th¸ng 5. C¸c gièng nµy qu¶ vµ h¹t to kho¶ng 30-35 qu¶/kg. N¨ng suÊt thÊp chØ b»ng 2/3 n¨ng suÊt v¶i chÝnh vô. Song ­u ®iÓm cña gièng nµy lµ chÝn sím nªn cã kh¶ n¨ng r¶i vô rÊt tèt.

- Gièng v¶i chÝn muén: hiÖn nay ch­a cã gièng v¶i chÝn muén. C¸c c¬ quan nghiªn cøu cÇn nghiªn cøu, lai t¹o ®Ó t¹o ra ®­îc gièng chÝn muén ®Ó bboor xung vµo c¬ cÊu gièng.

§©y lµ gi¶i ph¸p ®­îc xem nh­ hiÖu qu¶ ®èi víi ng­êi trång v¶i. Gi¶i ph¸p nµy ®· ®­îc ¸p dông ®èi víi mét sè hé ë huyÖn Lôc Ng¹n, thêi gian thu ho¹ch ®· ®­îc kÐo dµi h¬n tõ 25-30 ngµy so víi thêi gian thu ho¹ch cña v¶i chÝnh vô. Kü thuËt nµy, ®· gióp cho hä t¨ng sè l·i thu ®­îc trªn 1 ha v¶i kinh doanh lªn gÊp 1,5 ®Õn 2 lÇn so víi v¶i chÝnh vô. Tuy nhiªn, biÖn ph¸p kü thuËt nµy míi chØ ®­îc ¸p dông trong diÖn hÑp ë mét sè Ýt hé.

§Ó lµm ®­îc c«ng t¸c gi¶i vô, c¸c c¬ quan nghiªn cøu vµ tæ chøc khuyÕn n«ng cÇn ®Çu t­ nghiªn cøu, lai t¹o ®Ó t¹o ra c¸c gièng v¶i chÊt l­îng tèt, ®Æc biÖt quan t©m lµ gièng v¶i chÝn muén vµ tiÕn hµnh nh©n gièng ®Ó cung cÊp gièng cho c¸c hé n«ng d©n ®ang cßn diÖn tÝch cã kh¶ n¨ng trång v¶i vµ thay thÕ cho gièng v¶i cò. Nghiªn cøu, t×m hiÓu vµ cã kÕt luËn chÝnh x¸c vÒ ®é an toµn, vÖ sinh thùc phÈm ®èi víi chÕ phÈm mµ mét sè hé n«ng d©n Lôc Ng¹n ®· sö dông ®Ó nh©n ra diÖn réng.

Tæ chøc tèt c«ng t¸c khuyÕn n«ng, chuyÓn giao kü thuËt ch¨m sãc v¶i ®Õn tÊt c¶ c¸c hé trång v¶i ®Ó ®¶m b¶o ®é ®ång ®Òu vÒ n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm

HiÖn nay trªn ®Þa bµn c¶ n­íc cã h¬n 150.000 hé n«ng d©n cã s¶n xuÊt v¶i (quy m« tõ 1000m² ®Õn 5 ha). HÇu hÕt c¸c hé nµy ®­îc giao ®Êt æn ®Þnh l©u dµi. HiÖn nay tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng th©m canh s¶n xuÊt cña c¸c hé kh«ng ®ång ®Òu. Mét bé phËn n«ng d©n cã ®iÒu kiÖn cã vèn, cã tr×nh ®é chuyªn m«n hä s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ cao. Ng­îc l¹i ®¹i bé phËn sè hé thiÕu vèn, thiÕu tr×nh ®é s¶n xuÊt cho nªn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kh«ng cao.

§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, n©ng ®é ®ång ®Òu vÒ s¶n xuÊt trong c¸c hé, gi¶i ph¸p ®Çu tiªn ®èi víi kinh tÕ hé lµ gióp ®ì c¸c hé nµy n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt b»ng c¸ch:
- §Çu t­, hç trî vèn vµ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt.
- H­íng dÉn kü thuËt s¶n xuÊt vµ th©m canh tíi tõng hé s¶n xuÊt.
§èi víi c¸c hé s¶n xuÊt tèt, cã vèn, cã tr×nh ®é th©m canh, khuyÕn khÝch c¸c hé nµy ®Çu t­ th©m canh vµ lµm dÞch vô chuyÓn giao kü thuËt tíi c¸c hé kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¸ hé s¶n xuÊt ë vïng s©u, vïng xa, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng­êi....

Gi¶i ph¸p chÕ biÕn

§èi víi chÕ biÕn c«ng nghiÖp: Tr­íc m¾t c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn hiÖn cã cÇn t×m ®Çu ra ®Ó ph¸t huy hÕt c«ng xuÊt hiÖn cã, ®ång thêi ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng cho xuÊt khÈu vµ tiªu dïng trong n­íc.

§èi víi chÕ biÕn trong c¸c hé trång v¶i qu¶

§©y lµ ph­¬ng thøc chÕ biÕn truyÒn thèng, ®­îc ¸p dông l©u ®êi víi ng­êi trång v¶i, s¶n phÈm cña lo¹i h×nh chÕ biÕn nµy lµ v¶i sÊy kh«, hiÖn nay tû träng s¶n phÈm v¶i chÕ biÕn trong khu vùc hé rÊt lín (chiÕm trªn 80% s¶n l­îng v¶i ®­îc chÕ biÕn). Quy tr×nh chÕ biÕn ë c¸c hé trång v¶i qu¶ rÊt ®¬n gi¶n; qu¶ v¶i qu¶ sau khi thu ho¹ch ®­îc sÊy ®Õn kh«, sau ®ã ®ãng bao b¶o qu¶n vµ xuÊt b¸n.

Ph­¬ng thøc chÕ biÕn ë hé gia ®×nh cã nh÷ng ­u ®iÓm sau:

- ChÕ biÕn ®­îc ¸p dông ë quy m« gia ®×nh, hé chÕ biÕn ®ång thêi còng lµ hé s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cho nªn chñ ®éng ®­îc nguån nguyªn liÖu.

- S¶n phÈm ®­îc chÕ biÕn t¹i gia ®×nh, nªn sö dông ®­îc lao ®éng phô, lao ®éng nhµn rçi trong gia ®×nh.

Tuy nhiªn chÕ biÕn ë hé cßn cã nh÷ng nh­îc ®iÓm sau.

- Do nhiÒu hé tham gia chÕ biÕn, mµ tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña c¸c hé kh¸c nhau, nªn chÊt l­îng s¶n phÈm chÕ biÕn kh«ng ®ång ®Òu.

- Do quy m« chÕ biÕn nhá, quy tr×nh chÕ biÕn ®¬n gi¶n, l¹i kh«ng cã ®ñ ph­¬ng tiÖn b¶o qu¶n s¶n phÈm nªn chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng cao vµ nhanh xuèng cÊp.

§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ chung cho lo¹i h×nh chÕ biÕn nµy, gi¶i ph¸p ®Ó gióp ®ì c¸c hé nµy n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt b»ng c¸ch:

- Nghiªn cøu vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ chÕ biÕn tíi tõng hé ®Ó n©ng cao ®é ®ång ®Òu vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm, chó ý tíi c«ng nghÖ b¶o qu¶n thµnh phÈm ë quy m« gia ®×nh.

- Hç trî vèn vµ c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ hç trî vÒ vèn vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ chÕ biÕn míi ®Ó c¸c hé ®Çu t­ lß sÊy vµ ph­¬ng tiÖn b¶o qu¶n s¶n phÈm.

- TiÕp tôc nghiªn cøu, c¶i tiÕn quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn t¹i hé gia ®×nh, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ sÊy vµ c«ng nghÖ b¶o qu¶n v¶i qu¶ thµnh phÈm ®Ó n©ng cao chÊt l­îng chÕ biÕn vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

Bªn c¹nh ®ã cÇn khuyÕn khÝch c¸c hé cã ®iÒu kiÖn, më réng s¶n xuÊt, ®Çu t­ c¸c d©y chuyÒn chÕ biÕn, ®Çu t­ c«ng nghÖ sÊy vµ c¸c thiÕt bÞ chÕ biÕn hiÖn ®¹i ®Ó lµm dÞch vô cho c¸c hé kh¸c. Nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®ã lµ: ChÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch ­u tiªn mÆt b»ng, chÝnh s¸ch thuª m­ín hîp ®ång lao ®éng, chÝnh s¸ch ­u tiªn tµi chÝnh....§Æc biÖt lµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm tinh chÕ tõ v¶i.

§èi víi chÕ biÕn v¶i qu¶ kh« ë gia ®×nh, Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Þa ph­¬ng vµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn hç trî cho c¸c hé s¶n xuÊt vay vèn ®Ó ®Çu t­ m¸y sÊy vµ ph­¬ng tiÖn b¶o qu¶n s¶n phÈm.

ThÞ tr­êng tiªu thô n«ng s¶n lµ môc tiªu, ®ång thêi còng lµ gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò thÞ tr­êng lµ kh©u hÕt søc quan träng trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt-kinh doanh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt.

Thi tr­êng trong n­íc lµ thi tr­êng quan träng cña c©y v¶i. ThÞ tr­êng trong n­íc hiÖn nay chñ yÕu tiªu thô v¶i t­¬i (chiÕm h¬n 50% s¶n l­îng), míi chØ tiªu thô tõ 3-4% s¶n l­îng v¶i chÕ biÕn, chñ yÕu lµ v¶i sÊy kh«. Tuy nhiªn chóng ta còng cÇn ®Ó t©m tíi t­¬ng lai, víi kho¶ng 90 triÖu d©n vµo sau n¨m 2010 viÖc tiªu thô c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ v¶i nh­: r­îu v¶i, c¸c lo¹i n­íc uèng tõ v¶i ë n­íc ta sÏ nhiÒu h¬n, ®©y lµ mét thÞ tr­êng chñ yÕu mµ c¸c nhµ s¶n xuÊt, chÕ biÕn v¶i cÇn quan t©m.

§Ó më réng ®­îc thÞ tr­êng chóng ta cÇn:

- Tæ chøc (thµnh lËp hiÖp héi, HTX, c«ng ty, doanh nghiÖp) cña c¸c nhµ kinh doanh, tæ chøc nµy cã nhiÖm vô: ký hîp ®ång víi ng­êi s¶n xuÊt víi c¸c c¬ së chÕ biÕn, t×m hiÓu, quan hÖ víi c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc ®Ó t×m ®èi t¸c kinh doanh vµ tæ chøc c«ng t¸c tiªu thô ë nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã nhu cÇu, tæ chøc c«ng t¸c qu¶ng c¸o tiÕp thÞ, ®Ó n©ng uy tÝn chÊt l­îng v¶i qu¶ ViÖt nam trªn thÞ tr­êng trong n­íc. Tham gia c¸c héi chî ë c¸c ®Þa ph­¬ng ®Ó giíi thiÖu vµ qu¶ng c¸o s¶n phÈm. Cö ®¹i diÖn tham gia chµo b¸n v¶i qu¶ (C¶ v¶i qu¶ t­¬i vµ c¸c lo¹i s¶n phÈm chÕ biÕn tõ v¶i) ë tÊt c¶ c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc.

- KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp c¸c th­¬ng nh©n ë c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc trùc tiÕp ®Õn tiªu thô s¶n phÈm ë vïng s¶n xuÊt.

- Më réng liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc cã vèn ®Çu t­ c«ng nghÖ chÕ biÕn ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ chÕ biÕn v¶i qu¶ thµnh phÈm.

- X©y dùng vµ ph¸t triÓn mét sè trung t©m th­¬ng m¹i, trung t©m th«ng tin ë vïng cã s¶n l­îng hµng ho¸ lín vµ c¸c trung t©m tiªu thô lín ë Lôc Ng¹n, Hµ Néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh... cña c¸c nhµ tiªu thô nh»m gi¶i to¶ nhanh l­îng v¶i t­¬i vµo thêi vô thu ho¹ch vµ ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña ng­êi tiªu dïng. C¸c trung t©m nµy ph¶i cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ c¬ së h¹ tÇng nh­ cã chi nh¸nh ng©n hµng, cã c¬ quan kiÓm tra chÊt l­îng, kho chøa (kÓ c¶ kho m¸t vµ kho l¹nh) th«ng tin liªn l¹c vµ c¸c dÞch vô kh¸c.

ThÞ tr­êng xuÊt khÈu:

ThÞ tr­êng cung cÇu v¶i qu¶ thÕ giíi, c¸c n­íc tiªu thô lín ngµy cµng béc lé râ, t¹o c¬ së cho chóng ta dù ®o¸n kh¶ n¨ng th©m nhËp cña v¶i qu¶ ViÖt nam vµo c¸c thÞ tr­êng cã triÓn väng vµ æn ®Þnh h¬n. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cÇn quan t©m b¸m s¸t th«ng tin thÞ tr­êng, ph©n tÝch th«ng tin, dù ®o¸n gi¸ c¶ thÞ tr­êng ®Ó chän ph­¬ng thøc, thêi ®iÓm b¸n hµng cã lîi nhÊt.

Tæ chøc tèt thÞ tr­êng tiªu thô, khai th¸c tèt thÞ tr­êng Trung Quèc t¨ng c­êng xuÊt khÈu qua thÞ tr­êng NhËt B¶n, Hµn quèc, EU n¬i ®ang cã nhu cÇu tiªu thô t¨ng.

§èi víi thÞ tr­êng Trung Quèc

MÆt hµng v¶i qu¶ cña n­íc ta chñ yÕu xuÊt sang thÞ tr­êng Trung Quèc, (chiÕm h¬n 95% s¶n l­îng xuÊt khÈu) nh­ng viÖc xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy chñ yÕu b»ng bu«n chuyÕn qua ®­êng tiÓu ng¹ch, l¹i ph¶i qua trung gian, thanh to¸n chñ yÕu b»ng h×nh thøc ®æi hµng. §iÒu nµy dÉn tíi chñ hµng ViÖt Nam lu«n bÞ Ðp 2 chiÒu. Thªm vµo ®ã xuÊt khÈu mang tÝnh tù ph¸t, kh«ng hîp ®ång kinh tÕ, tån t¹i nhiÒu hiÖn t­îng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, t¹o ra mét thÞ tr­êng phøc t¹p thiÕu tÝnh tæ chøc vµ ®Çy rñi ro. MÆt kh¸c cïng víi sù t¨ng tr­ëng nhanh cña nÒn kinh tÕ th× ®êi sèng cña ng­êi d©n Trung Quèc ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn. Trung Quèc sÏ kh«ng cßn lµ thÞ tr­êng dÔ tÝnh. Trong khi viÖc xuÊt khÈu cña ta kh«ng kÞp thay ®æi ®Ó phï hîp víi thÞ tr­êng nµy.

§Ó khai th¸c vµ gi÷ v÷ng ®­îc thÞ tr­êng nµy, bªn c¹nh viÖc ®Çu t­ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p, chÝnh s¸ch phï hîp ®ã lµ:

- Tæ chøc (thµnh lËp hiÖp héi) c¸c nhµ xuÊt khÈu ®Ó liªn kÕt nh÷ng ng­êi xuÊt khÈu v¶i ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Trung Quèc, tæ chøc nµy cã nhiÖm vô t×m hiÓu, quan hÖ víi c¸c th­¬ng nh©n Trung Quèc ®Ó t×m ®èi t¸c kinh doanh vµ tæ chøc c«ng t¸c xuÊt khÈu.

- T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ®èi t¸c ViÖt Nam th©m nhËp s©u vµo thÞ tr­êng nµy.

- Më cöa vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp phÝa Trung Quèc trùc tiÕp sang tiªu thô s¶n phÈm cho n«ng d©n, hoÆc liªn doanh liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Çu t­ vµo kh©u s¶n xuÊt, chÕ biÕn cã bao tiªu s¶n phÈm.

§©y lµ nh÷ng thÞ tr­êng ®ßi hái chÊt l­îng cao, ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng nµy, mét mÆt chóng ta ph¶i ®Çu t­ c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm t­¬i, còng nh­ s¶n phÈm chÕ biÕn, x©y dùng th­¬ng hiÖu cho s¶n phÈm, mÆt kh¸c chóng t¨ng c­êng sóc tiÕn th­¬ng m¹i, tiÕp cËn thÞ tr­êng, qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm v¶i qu¶ ViÖt Nam trªn c¸c thÞ tr­êng nµy.

§Ó më réng ®­îc thÞ tr­êng chóng ta cÇn:

- T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶ng c¸o tiÕp thÞ, ®Ó n©ng uy tÝn chÊt l­îng v¶i qu¶ ViÖt nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ thÞ tr­êng trong n­íc. Tham gia c¸c héi chî trong vµ ngoµi n­íc ®Ó giíi thiÖu vµ qu¶ng c¸o v¶i qu¶ ViÖt nam. Cö ®¹i diÖn tham gia chµo b¸n v¶i qu¶ (C¶ v¶i qu¶ t­¬i vµ c¸c lo¹i s¶n phÈm v¶i chÕ biÕn) t¹i c¸c thÞ tr­êng thÕ giíi.

- Më réng liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc cã vèn ®Çu t­ c«ng nghÖ chÕ biÕn ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ chÕ biÕn v¶i qu¶ thµnh phÈm, cã bao tiªu s¶n phÈm.

- Ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ thÞ tr­êng tiªu thô, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn, tiªu thô cã ®iÒu kiÖn tèt h¬n trong viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng xuÊt khÈu v¶i qu¶ t­¬i vµ c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ v¶i.

b) §Çu t­ n©ng cÊp c¸c c«ng tr×nh thñy lîi ë c¸c vïng s¶n xuÊt tËp trung ®Ó cung cÊp n­íc t­íi cho v¶i. H­íng gi¶i quyÕt thuû lîi cho diÖn tÝch trång v¶i ë c¸c ®Þa ph­¬ng cã thÓ gi¶i quyÕt b»ng 2 c¸ch:

- N¬i xa nguån n­íc, khai th¸c n­íc ngÇm b»ng c¸c giÕng ®µo hoÆc giÕng khoan.

§Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng c©y v¶i qu¶ ngoµi nh÷ng nç lùc cè g¾ng cña ng­êi trßng v¶i, cña c¸c c¬ së chÕ biÕn, cña c¸c c¬ së tiªu thô, Nhµ n­íc cÇn hoµn thiÖn vµ bæ xung c¸c chÝnh s¸ch sau:

Nghiªn cøu vµ lai t¹o c¸c gièng v¶i chÝn sím vµ chÝn muén.

Nghiªn cøu c¶i tiÕn c¸c d©y chuyÒn thiÕt bÞ chÕ biÕn v¶i qu¶ nh­: ThiÕt bÞ sÊy; thiÕt bÞ t¸i chÕ v¶i qu¶ xuÊt khÈu, c«ng nghÖ thiÕt bÞ b¶o qu¶n s¶n phÈm sau chÕ biÕn.

Nghiªn cøu c¸c c«ng nghÖ chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm míi phôc vô tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu.

Gi¶i quyÕt thµnh c«ng kh©u tiªu thô v¶i víi môc tiªu ®¶m b¶o gi¸ b¸n cã lîi cho ng­êi s¶n xuÊt lµ ®¶m b¶o cho c©y v¶i qu¶ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Tuy nhiªn, chóng ta còng cÇn x¸c ®Þnh râ r»ng, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¶i tu©n thñ qui luËt c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn vµ kh«ng thÓ tr¸nh hÕt ®­îc c¸c rñi ro.

Ng­êi sa¶n xuÊt trªn c¬ së tiÕp cËn c¸c thÞ tr­êng ®Ó cã thÓ bè trÝ c¬ cÊu c¸c gièng v¶i còng nh­ sö dông c¸c kü thuËt ®Ó ®iÒu tiÕt qu¸ tr×nh cung cÊp s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ tr­êng sao cho b¸n ®­îc hµng víi gi¸ cao (Thay ®æi c¬ cÊu gièng, sö dông c¸c chÊt ®iÒu hoµ sinh tr­ëng ®Ó kÐo dµi thêi gian thu ho¹ch, sö dông c¸c c«ng nghÖ b¶o qu¶n v¶i t­¬i t¹i gia ®×nh)

Ng­êi n«ng d©n cã thÓ bè trÝ chÕ biÕn v¶i do m×nh s¶n xuÊt ra mét c¸ch chñ ®éng b»ng c¸c c«ng nghÖ míi ®Ó gi¶m søc Ðp vÒ tiªu thô v¶i t­¬i vµo thêi ®iÓm thu hoach ré.

Trong mïa vô thu ho¹ch, ng­êi n«ng d©n cÇn theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶ v¶i t­¬i hµng ngµy trªn c¸c thÞ tr­êng lín nh­ thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, thÞ tr­êng Trung Quèc vµ gi¸ mua t¹i c¸c ®iÓm ®¹i lý thu gom, c¸c kªnh tiªu thô t¹i ®Þa ph­¬ng, ®Ó cã thÓ chñ ®éng ®em hµng ®Õn b¸n ë nh÷ng n¬i cã gi¸ c¶ cao.

Tõ thùc tÕ nh÷ng tån t¹i trong kh©u tiªu thô v¶i qu¶ ë B¾c Giang, Th¸i Nguyªn vµ mét sè tØnh kh¸c ë trung du, miÒn nói phÝa B¾c, ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu gi¶i ph¸p kh¾c phôc tõ phÝa Nhµ n­íc, ng­êi s¶n xuÊt, doanh nghiÖp, céng ®ång vµ c¸c tæ chøc kh¸c, song cã thÓ kh¸i qu¸t mét sè gi¶i ph¸p tr­íc m¾t vµ l©u dµi nh­ sau:

+ Xóc tiÕn b¸n hµng nh­: tæ chøc m¹ng l­íi b¸n hµng, ®Æt c¸c ®iÓm ®¹i diÖn b¸n hµng ë c¸c thÞ tr­êng lín (Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh) ®Ó giíi thiÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm v¶i qu¶.

+ Cè g¾ng duy tr× vµ më réng s¶n l­îng v¶i xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Trung Quèc.

+ Më réng thÞ tr­êng tiªu thô v¶i qu¶ t­¬i trong n­íc nhÊt lµ thÞ tr­êng phÝa Nam (tõ thµnh phè Hå ChÝ Minh, §ång Nai, B×nh D­¬ng, Bµ RÞa Vòng Tµu vµ c¸c tØnh vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long) theo h­íng ®a d¹ng c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn v¶i nh­: xe l¹nh, tµu ho¶, tÇu biÓn vµ m¸y bay.

+ ChÝnh quyÒn c¸c cÊp ë ®Þa ph­¬ng cÇn tuyªn truyÒn phæ biÕn néi dung cña QuyÕt ®Þnh 80/TTg, ®Ó ng­êi d©n t×m kiÕm, liªn hÖ ký kÕt hîp ®ång tiªu thô tr­íc víi c¸c c¬ së chÕ biÕn, c¬ së tiªu thô ®Ó gi¶i phãng bít l­îng v¶i b¸n giao (tho¶ thuËn hµng ngµy) ë c¸c ®iÓm thu gom nh»m h¹n chÕ t×nh tr¹ng ®ång lo¹t Ðp cÊp, Ðp gi¸ cña c¸c t­ th­¬ng, ®Çu nËu vÉn th­êng xÈy ra hµng n¨m khi vµo mïa vô v¶i chÝn ré.

+ T¨ng c­êng c«ng t¸c cung cÊp vµ dù b¸o th«ng tin gi¸ c¶ mua vµ b¸n v¶i trªn c¸c thÞ tr­êng ë c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng tõ ë ®Þa ph­¬ng ®Õn Trung ­¬ng. §iÒu nµy, gióp cho ng­êi b¸n kh«ng bÞ Ðp gi¸ vµ ng­êi tiªu dïng t¨ng c­êng tiªu dïng khi thÊy gi¸ c¶ hîp lý.

+ Phæ biÕn vµ hç trî ng­êi s¶n xuÊt ¸p dông c¸c c«ng nghÖ b¶o qu¶n v¶i t­¬i ®ang ®­îc c¸c c¬ quan nghiªn cøu triÓn khai trªn ®Þa bµn: h­íng dÉn c¸ch b¶o qu¶n vµ hç trî mét phÇn kinh phÝ b¶o qu¶n.

+ T¨ng c­êng ho¹t ®éng tÝn dông cho vay vèn ®Ó më réng qui m« chÕ biÕn cña c¸c doanh nghiÖp nhá, c¸c hé t­ nh©n trong nh÷ng ngµy v¶i chÝn ré.

+ Qui ho¹ch chi tiÕt l¹i vïng s¶n xuÊt v¶i qu¶ cho c¶ n­íc, ®Æc biÖt quan t©m ®Õn nh÷ng n¬i cã diÖn tÝch lín (B¾c Giang, Th¸i Nguyªn, Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n). Trªn c¬ së dù b¸o nhu cÇu thÞ tr­êng mµ x¸c ®Þnh diÖn tÝch vïng v¶i, c¬ cÊu gièng v¶i (chÝn sím, chÝnh vô, chÝn muén, chÊt l­îng cao, trung b×nh, vv..) ®Ó tr¸nh rñi do, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ cho ng­êi s¶n xuÊt vµ ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng c©y v¶i.

+ C¬ quan khuyÕn n«ng, c¸c c¬ quan nghiªn cøu cÇn phèi hîp ®Ó phæ cËp kiÕn thøc khoa häc kü thuËt cho ng­êi s¶n xuÊt v¶i ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm.

+ Cã ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ng­êi n«ng d©n vÒ kiÕn thøc qu¶n lý kinh doanh hµng ho¸, tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ c¸c hÖ thèng cung cÊp dÞch vô ®Ó lu«n chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh, nh»m h¹n chÕ rñi ro t¨ng thu nhËp cho hä.

+ C¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn cÇn ®Çu t­ c¶i tiÕn c«ng nghÖ chÕ biÕn, ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn ®Ó ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu h¬n lµ d¹ng qu¶ sÊy kh« thñ c«ng nh­ hiÖn nay.

Tãm l¹i: §Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng c©y v¶i qu¶ hµng ho¸ ë trung du, miÒn nói phÝa B¾c ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c kh©u s¶n xuÊt, chÕ biÕn b¶o qu¶n vµ tiªu thô s¶n phÈm. Trong ®ã, tiªu thô s¶n phÈm lµ kh©u hÕt søc quan träng. Nh­ng nã còng kh«ng thÓ tù quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c©y v¶i nÕu nh­ kh«ng quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, tøc lµ viÖc ®æi míi khoa häc c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn (gièng, qui tr×nh s¶n xuÊt, c«ng nghÖ chÕ biÕn b¶o qu¶n...) nh»m môc tiªu n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm; còng nh­ c¶i tiÕn c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt, chÕ biÕn b¶o qu¶n vµ tiªu thô s¶n phÈm hîp lý (qui ho¹ch bè trÝ qui m« s¶n xuÊt, qu¶n lý ®Çu t­, hîp t¸c t×m kiÕm thÞ tr­êng, ph­¬ng thøc b¸n hµng...) nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

PhÇn thø n¨m

kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

C©y v¶i lµ c©y trång cã hiÖu qu¶ cao ë n­íc ta. ThÞ tr­êng v¶i ®· ®­îc h×nh thµnh vµ ngµy cµng më réng. §Æc biÖt mÊy n¨m gÇn ®©y c©y v¶i ph¸t triÓn kh¸ m¹nh c¶ vÒ diÖn tÝch vµ s¶n l­îng.

V¶i lµ c©y trång khã tÝnh vµ t­¬ng ®èi kh¾t khe víi ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh, song l¹i lµ lo¹i c©y trång cã kh¶ n¨ng th©m canh rÊt cao, nÕu m«i tr­êng s¶n xuÊt thuËn lîi, thÝch hîp vµ th©m canh tèt th× n¨ng suÊt cã thÓ ®¹t 5-6 tÊn/ha.

V¶i còng lµ c©y trång chÞu nhiÒu rñi ro trong s¶n xuÊt ( nh­: vÊn ®Ò b·o giã, dÞch bÖnh) còng nh­ trong tiªu thô (Gi¸ c¶ biÕn ®éng lín, l­îng v¶i dïng kh«ng nhiÒu)

Trong thêi gian võa qua ë n­íc ta do ch­a thùc hiÖn ®­îc c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt ®ång bé ®èi víi s¶n xuÊt, c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ tæ chøc vµ qu¶n lý tõ kh©u s¶n xuÊt, chÕ biÕn ®Õn tiªu thô s¶n phÈm nªn ®· h¹n chÕ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c©y v¶i.

§Ó kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c©y v¶i ë trung du, miÒn nói phÝa B¾c ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng chóng ta ph¶i tiÕn hµnh hµng lo¹t c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé tõ s¶n xuÊt, chÕ biÕn ®Õn tiªu thô s¶n phÈm. Cô thÓ tr­íc m¾t cÇn gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò chÝnh sau:

- Ba lµ: Tæ chøc hîp lý mµng l­íi tiªu thô s¶n phÈm, ®Çu t­ më réng thÞ tr­êng c¶ trong n­íc vµ xuÊt khÈu, nhÊt lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu sang Trung Quèc.

Gi¶i quyÕt ®­îc c¸c néi dung trªn, nh­ mét sè gi¶i ph¸p ®· nªu ë phÇn trªn ch¾c ch¾n sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ lín, ®¶m b¶o c©y v¶i ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ®­a c©y v¶i xøng ®¸ng víi vÞ trÝ mµ chóng ta ®· ®Æt cho nã trong ngµnh n«ng nghiÖp vµ trong nÒn kinh tÕ chung cña ®Êt n­íc.

5.2. KiÕn nghÞ

§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c©y v¶i, ®¶m b¶o cho c©y v¶i ph¸t triÓn bÒn v÷ng, chóng t«i cã mét sè kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc vµ Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n mét sè vÊn ®Ò sau:

§Ò nghÞ Nhµ n­íc vµ ngµnh n«ng nghiÖp cÇn quy ho¹ch l¹i vïng s¶n xuÊt v¶i thÝch hîp cho tõng vïng, viÖc trång míi v¶i cÇn ph¶i xem xÐt kü nhiÒu mÆt, tõ s¶n xuÊt ®Õn thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, theo quan ®iÓm cña chóng t«i quy m« diÖn tÝch v¶i toµn quèc chØ nªn dõng ë møc 85.000 - 90.000 ha: V× v¶i lµ c©y trång ®ßi hái ®Çu t­ cao th× míi cã hiÖu qu¶, song v¶i l¹i lµ c©y trång chÞu nhiÒu rñi ro trong kh©u tiªu thô, nhÊt lµ sù biÕn ®éng vÒ gi¸ tiªu thô mÊy n¨m võa qua chóng ta ch­a cã gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó kh¾c phôc.

TËp trung søc ®Çu t­ th©m canh diÖn tÝch v¶i hiÖn cã b»ng c¸ch hç trî vèn cho ng­êi s¶n xuÊt, ®Ó ®¶m b¶o n¨ng suÊt b×nh qu©n 40-45 t¹/ha.

VÒ c«ng t¸c chÕ biÕn

Nghiªn cøu c¸c lo¹i s¶n phÈm v¶i chÕ biÕn ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm tiªu dïng, l­u t©m ®Õn viÖc tiªu dïng v¶i chÕ biÕn trong n­íc.

Tæ chøc l¹i mµng l­íi tiªu thô, c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu, ph­¬ng thøc thu gom s¶n phÈm xuÊt khÈu, ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc tèi thiÓu viÖc tranh mua, tranh b¸n, viÖc Ðp gÝa n«ng d©n, vµ viÖc s¶n phÈm v¶i cña ta bÞ n­íc ngoµi Ðp gi¸.

§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng biÕn ®éng gÝa v¶i qua c¸c n¨m vµ gi÷a c¸c th¸ng trong n¨m, hç trî ng­êi s¶n xuÊt vµ ®¬n vÞ xuÊt khÈu khi bÞ rñi ro. §Ò nghÞ Nhµ n­íc vµ ngµnh n«ng nghiÖp sím nghiªn cøu vµ x©y dùng quü b¶o hiÓm s¶n xuÊt vµ b¶o hiÓm xuÊt khÈu ®èi víi c©ywn qu¶ nãi chung vµ ®èi víi c©y v¶i nãi riªng.

Tãm l¹i ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c©y v¶i hµng hãa cña ViÖt nam theo h­íng bÒn v÷ng trong giai ®o¹n tíi chóng ta cÇn ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc s¶n xuÊt vµ chiÕn l­îc tiªu thô v¶i.

Trong chiÕn l­îc s¶n xuÊt cÇn coi träng vÊn ®Ò tæ chøc s¶n xuÊt ®Çu t­ chiÒu s©u vµo c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ h­íng tíi lµ c«ng nghÖ chÕ biÕn v¶i thµnh phÈm. Trong chiÕn l­îc tiªu thô träng t©m lµ tæ chøc l¹i c«ng t¸c tiªu thô, tæ chøc thÞ tr­êng , x©y dùng quü b¶o hiÓm s¶n xuÊt vµ quü dù tr÷ l­u th«ng.

Lµm ®­îc nh­ vËy c©y v¶i ViÖt nam sÏ trë thµnh mét trong nh÷ng c©y trång xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ cña ViÖt nam.
===o0o===

Hµ Néi, th¸ng 12 n¨m 2005