Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i qu¶ ë Trung du miÒn nói phÝa B¾c

C©y v¶i ®­îc trång ë c¸c tØnh trung du miÒn nói phÝa B¾c tõ n¨m 1960. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c©y v¶i ë trung du miÒn nói phÝa B¾c ViÖt Nam cã thÓ chia ra 3 giai ®o¹n chÝnh, ®ã lµ:

Nh÷ng n¨m tr­íc 1990 c©y v¶i ®· ®­îc c¸c hé trång r¶i r¸c ë mét sè tØnh ë trung du miÒn nói phÝa B¾c ViÖt Nam (lóc ®Çu do mét sè hé gia ®×nh tõ H¶i D­¬ng, H­ng Yªn lªn lËp nghiÖp trång thö trªn ®Êt v­ên cña gia ®×nh). Trong qu¸ tr×nh trång thö, ng­êi ta nhËn thÊy c©y v¶i cã thÓ ph¸t triÓn tèt trªn ®Êt trung du miÒn nói phÝa B¾c. N¨ng suÊt, chÊt l­îng cña c©y v¶i thiÒu ë ®©y kh«ng thua kÐm v¶i Thanh Hµ, T'õ ®ã c©y v¶i ®­îc ph¸t triÓn sang nhiÒu hé kh¸c. Thêi kú nµy, c©y v¶i ph¸t triÓn chËm, b×nh qu©n tèc ®é t¨ng chØ ®¹t 2-3% n¨m, chñ yÕu do ng­êi d©n tù ph¸t trång trong ®Êt v­ên cña gia ®×nh, víi quy m« nhá lÎ, §Õn n¨m 1990 diÖn tÝch v¶i ë c¸c tØnh trung du miÒn nói phÝa B¾c míi ®¹t sÊp sØ 1000 ha víi s¶n l­îng h¬n 500 tÊn. HuyÖn Lôc Ng¹n tØnh B¾c Giang lµ ®Þa ph­¬ng ph¸t triÓn m¹nh nhÊt ®Õn n¨m 1982 míi trång ®­îc 42 ha v¶i víi s¶n l­îng 100 tÊn.

Giai ®o¹n nµy viÖc ph¸t triÓn c©y v¶i ®· trë thµnh mét phong trµo réng kh¾p trong c¶ n­íc, ®Æc biÖt lµ c¸c tØnh trung du, miÒn nói phÝa B¾c. C©y ¨n qu¶ nãi chung vµ c©y v¶i thiÒu nãi riªng ®· ®­îc ®­a vµo ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, ch­¬ng tr×nh phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc ë c¸c tØnh trung du miÒn nói phÝa B¾c. Giai ®o¹n nµy chñ tr­¬ng giao ®Êt giao rõng ®­îc thùc hiÖn. C¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nh­: ch­¬ng tr×nh 327, ch­¬ng tr×nh ®Þnh canh ®Þnh c­, ch­¬ng tr×nh 120, dù ¸n PAM, dù ¸n trång rõng ViÖt §øc...®· ®­a c©y v¶i vµo c¬ cÊu c©y trång trªn ®Êt gß ®åi, nªn diÖn tÝch trång v¶i tËp trung ph¸t triÓn rÊt nhanh trªn ®Êt ®åi rõng ë B¾c Giang, Th¸i Nguyªn, Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n. Mét sè diÖn tÝch trång c¸c c©y mµu gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp còng ®­îc c¸c hé chuyÓn dÇn sang trång v¶i. DiÖn tÝch trång v¶i n¨m 2000 c¶ n­íc ®· ®¹t tíi 60.090 ha, trong ®ã trung du miÒn nói phÝa B¾c 46705 ha chiÕm 70,35% diÖn tÝch v¶i c¶ n­íc

§©y lµ giai ®äan thùc hiÖn thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn rau qu¶ vµ hoa c©y c¶nh thêi kú 1999-2010 theo quyÕt ®Þnh sè 182/1999 Q§- TTg ngµy 3/9/1999 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. Thêi kú nµy c©y v¶i vÉn ph¸t triÓn víi tèc ®é kh¸, mÆc dï trong nh÷ng n¨m võa qua gi¸ tiªu thô v¶i cña n«ng d©n liªn tôc gi¶m. DiÖn tÝch v¶i ë trung du miÒn nói phÝa B¾c n¨m 2004 ®¹t 61396 ha so víi n¨m 2000 diÖn tÝch t¨ng 14691 ha, b×nh qu©n t¨ng 5,90% n¨m. S¶n l­îng n¨m 2000 ®¹t 76956 tÊn, n¨m 2004 ®¹t 169597 tÊn, t¨ng 2,2 lÇn, t¨ng b×nh qu©n 17,4%/ n¨m. §iÒu nµy chøng tá c©y ¨n qu¶ ®· tõng b­íc thÓ hiÖn ®­îc gi¸ trÞ cña nã trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc

Cã kh¸ nhiÒu gièng v¶i ®­îc trång ë trung du miÒn nói phÝa B¾c, §Õn nay, tæng kÕt l¹i ®· cã tíi h¬n 20 gièng v¶i ®· ®­îc biÕt tíi ë trung du miÒn nói phÝa B¾c ViÖt Nam. Tuy nhiªn, chØ cã mét sè gièng ®­îc trång phæ biÕn ®ã lµ:

BiÓu 1 C¬ cÊu gièng v¶i ë B¾c Giang, Th¸i Nguyªn

BiÓu 2 DiÖn tÝch vµ c¬ cÊu diÖn tÝch v¶i mét sè n¨m

S¶n l­¬ng v¶i trong thêi gian qua ë n­íc ta liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m cô thÓ n¨m 1996 s¶n l­îng v¶i míi chØ ®¹t 48092 tÊn ®Õn n¨m 2000 lªn 105601 tÊn (gÊp 4,67 lÇn) , n¨m 2004 s¶n l­îng ®· ®¹t 235671 tÊn. Trung du miÒn nói phia B¾c lµ ®Þa bµn cã s¶n l­îng lín nhÊt c¶ n­íc n¨m 2004 ®¹t 184985 tÊn tÊn chiÕm 75,19% s¶n l­îng v¶i c¶ n­íc. Riªng tØnh B¾c Giang n¨m 2004 s¶n l­îng t¨ng ®ét biÕn ®¹t tíi 158774 tÊn chiÕm tíi 67,34% s¶n l­îng v¶i toµn quèc (biÓu 3)

§¬n vÞ: tÊn, %

	2000	2001	2002	2003	2004	¦íc2005
S¶n l­îng
C¶ n­íc	105601	136200	145133	138026	235670	120500
1.Trung du, miÒn nói	76956	98025	106621	100226	184985	90600
B¾c Giang	29.027	33.810	59.810	57296	158774	75000
Th¸i Nguyªn	3915	5539	7446	7287	11079	3420
C¬ cÊu
C¶ n­íc	100,00	100,00	100,00	100,00	100,00	100,00
1.Trung du, miÒn nói	72,87	71,97	73,46	72,61	78,49	75,19
B¾c Giang	27,49	24,82	41,21	41,51	67,37	62,24
Th¸i Nguyªn	3,71	4,07	5,13	5,28	4,70	2,84

VÒ n¨ng suÊt, theo sè liÖu thèng kª, n¨ng suÊt v¶i qua c¸c n¨m th­êng kh«ng æn ®Þnh gi÷a c¸c vïng, c¸c ®Þa ph­¬ng vµ dao ®éng ë møc tõ 17-32 t¹/ha. N¨m 2004 lµ n¨m n¨ng suÊt ®¹t cao nhÊt, n¨ng suÊt b×nh qu©n chung toµn quèc ®¹t 45,46 t¹/ha, tØnh H¶i D­¬ng ®¹t 46,5t¹/ha, tØnh B¾c Giang ®¹t 51,64 t¹/ha. Nh­ vËy th«ng qua diÔn biÕn vÒ n¨ng suÊt th× v¶i lµ c©y trång cã n¨ng suÊt kh«ng æn ®Þnh, n¨m ®­îc, n¨m mÊt phô thuéc vµo diÔn biÕn thêi tiÕt tõng n¨m. n¨ng suÊt gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng còng kh¸c nhau, ë vïng trung du miÒn nói th× tØnh B¾c Giang cã n¨ng suÊt cao nhÊt, c¸c vïng kh¸c th× tØnh H¶i D­¬ng lµ tØnh cã n¨ng suÊt cao nhÊt, d©y lµ hai v
ïng v¶i lín nhÊt vµ cã tr×nh ®é th©m canh cao nhÊt. ( BiÓu 4)

§¬n vÞ: T¹/ha

3.3.1. ChÕ biÕn

ChÕ biÕn cña v¶i qu¶ ®­îc thùc hiÖn theo 2 d¹ng ®ã lµ chÕ biÕn thñ c«ng vµ chÕ biÕn c«ng nghiÖp. ChÕ biÕn thñ c«ng lµ c«ng nghÖ truyÒn thèng l©u ®êi cña ng­êi trång v¶i, quy tr×nh chÕ biÕn t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n, v¶i qu¶ qu¶ t­¬i sau khi thu ho¹ch ®­îc sÊy ®Õn kh«, sau ®ã ®ãng bao b¶o qu¶n vµ xuÊt b¸n. ChÕ biÕn c«ng nghiÖp tiÕn hµnh trong c¸c doanh nghiÖp, c¬ së chÕ biÕn, HTX, s¶n phÈm cña chÕ biÕn c«ng nghiÖp lµ c¸c s¶n phÈm tinh chÕ tõ v¶i nh­: V¶i hép, n­íc v¶i vµ r­îu v¶i.

* ChÕ biÕn c«ng nghiÖp: S¶n phÈm chÕ biÕn c«ng nghiÖp gåm: V¶i hép, n­íc v¶i, r­îu v¶i.... HiÖn nay cã 5 nhµ m¸y cã chÕ biÕn v¶i víi tæng c«ng suÊt 28.500 tÊn s¶n phÈm/n¨m. Tuy nhiªn, thÞ tr­êng tiªu thô c¸c s¶n phÈm nµy cßn h¹n chÕ nªn hÇu hÕt c¸c nhµ m¸y ®Òu ch­a ph¸t huy hÕt c«ng suÊt, nÕu chØ tÝnh riªng cho chÕ biÕn v¶i th× c«ng suÊt chÕ biÕn cña c¸c nhµ m¸y míi ®¹t kho¶ng d­íi 10% c«ng xuÊt. (Nhµ m¸y chÕ biÕn rau qu¶ xuÊt khÈu B¾c Giang n¨m 2004 chÕ biÕn ®­îc 2000 tÊn, n¨m 2005 ®­îc 800 tÊn v¶i t­¬i, HTX Kim Biªn hµng n¨m chÓ biÕn ®­îc 30-50 tÊn s¶n phÈm)

* ChÕ biÕn thñ c«ng: S¶n phÈm cña chÕ biÕn thñ c«ng lµ v¶i sÊy kh«.ChÕ biÕn thñ c«ng lµ c«ng nghÖ truyÒn thèng l©u ®êi cña ng­êi trång v¶i qu¶, quy tr×nh chÕ biÕn ®¬n gi¶n, v¶i qu¶ qu¶ t­¬i sau khi thu ho¹ch ®­îc sÊy ®Õn kh«, sau ®ã ®ãng bao, b¶o qu¶n vµ xuÊt b¸n. Ho¹t ®éng chÕ biÕn nµy hÇu hÕt ®­îc thùc hiªn ë quy m« hé. HiÖn nay, sÊy vÉn lµ biÖn ph¸p chÕ biÕn b¶o qu¶n v¶i chñ yÕu (khèi l­îng v¶i t­¬i ®­a vµo sÊy chiÕm ®Õn 30-40% s¶n l­îng).

V¶i sÊy kh« kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm thuÇn tuý kinh doanh, mµ sÊy kh« cßn lµ lµ mét biÖn ph¸p chèng rñi ro cña ng­êi s¶n xuÊt, khi gi¸ c¶ s¶n phÈm xuèng thÊp vµ khã tiªu thô. Do ®ã khèi l­îng v¶i t­¬i ®­a vµo chÕ biÕn theo ph­¬ng ph¸p sÊy kh« cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c n¨m, tû lÖ nghÞch víi gi¸ b¸n v¶i t­¬i. Nh÷ng n¨m s¶n l­îng v¶i thÊp, gi¸ b¸n v¶i t­¬i cao th× c¸c hé n«ng d©n sÏ tiªu thô v¶i t­¬i nhiÒu h¬n chÕ biÕn. (ë HuyÖn Lôc Ng¹n n¨m 2004 gi¸ v¶i thÊp s¶n l­¬ng v¶i t­¬i ®­a vµo sÊy chiÕm tíi 35100 tÊn, chiÕm 47, 53% s¶n l­îng, n¨m 2005 do v¶i t­¬i tiªu thô dÔ dµng nªn chØ sÊy 6000 tÊn chiÕm 17,5% s¶n l­îng). T×nh h×nh chÕ biÕn v¶i sÊy kh« cña huyÖn Lôc Ng¹n cho chóng ta thÊy râ ®iÒu ®ã.

Kho¶n môc	Hé chuyªn CB		CB ë hé trång v¶i
	Gi¸ trÞ (1000®)	C¬ cÊu (%)	Gi¸ trÞ (1000®)	C¬ cÊu (%)
I. Nguyªn liÖu(v¶i qu¶ t­¬i)	16842,90	92,38	14388,08	91,09
II Chi phÝ chÕ biÕn	1389,33	7,62	1408,08	8,91
1. Nguyªn liÖu phô:
2. Nhiªn liÖu:	556,03	3,05	555,30	3,52
3. Dông cô nhá	24,07	0,13	29,29	0,19
4. KhÊu hao TSC§	68,92	0,38	212,12	1,34
5 Bao b× ®ãng gãi	156,08	0,86	93,18	0,59
5. Chi phÝ kh¸c	175,75	0,96	23,23	0,15
6. Chi phÝ lao ®éng	408,48	2,24	494,95	3,13
7. C¸c kho¶n ph¶i nép
Tæng céng	18232,23	100,00	15796,16	100,00
Gi¸ b¸n	19420,00		16350,20
Thu nhËp	1596,25		1048,99
Lîi nhuËn	1187.77		554.04

Nh­ vËy ë c¸c hé ®iÒu tra ngoµi nguyªn liÖu ®­a vµo chÕ biÕn, riªng chi phÝ ®Ó chÕ biÕn 1 kg v¶i qu¶ sÊy kh« ë c¸c hé chuyªn chÕ biÕn lµ 18232,23 ®ång, ë c¸c hé võa s¶n xuÊt võa chÕ biÕn lµ 15796,16 ®ång

Do v¶i lµ mÆt hµng t­¬i sèng, thêi gian thu ho¹ch l¹i ng¾n nªn kh©u b¶o qu¶n gi÷ ý nghÜa v« cïng quan träng. Môc ®Ých cña b¶o qu¶n v¶i nh»m kÐo dµi thêi gian thu ho¹ch, hoÆc thêi gian sö dông cña v¶i sau khi ®· thu ho¹ch. HiÖn nay cã 2 c¸ch b¶o qu¶n:

VÒ bao b× b¶o qu¶n: HiÖn nay vÉn ch­a cã bao b× chuyªn dïng ®Ó b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn v¶i, ng­êi s¶n xuÊt vÉn dïng c¸c lo¹i th«ng th­êng nh­ thïng xèp, sät tre ®Ó chøa ®ùng vµ chuyªn chë qu¶ t­¬i. Lo¹i bao b× nµy tuy cã rÎ nh­ng kh¶ n¨ng b¶o qu¶n thÊp.

Trong nh÷ng n¨m võa qua viÖc tiªu thô v¶i cña n«ng d©n hoµn toµn tù ph¸t, ng­êi n«ng d©n ph¶i tù lo tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh. KÕt qu¶ ®iÒu tra t×nh h×nh tiªu thô s¶n phÈm cña hé trång v¶i ë 2 tØnh Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang, ng­êi n«ng d©n tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh theo c¸ h×nh thøc sau:

- Cã 28, 26% ®­îc b¸n t¹i v­ên, Th¸i Nguyªn 32,03%, B¾c Giang 22,16%;

- Cã 24,98% s¶n l­îng ®­îc b¸n cho c¸c ®¹i lý tiªu thô, Th¸i Nguyªn 13,42%, B¾c Giang 35,96%;

- Cã 29,03 % s¶n l­îng ®­îc b¸n t¹i chî, Th¸i Nguyªn 43,99%, B¾c Giang 13,43%;

- Cã 12,60% s¶n l­îng ®­îc b¸n cho c¸c c¬ së chÕ biÕn ( hÇu hÕt lµ c¬ së chÕ biÕn t­ nh©n), Th¸i Nguyªn chØ cã 10,57%, B¾c Giang cã 20,25%.

- MÊy n¨m gÇn ®©y ®· xuÊt hiÖn h×nh thøc tiªu thô theo hîp ®ång ë B¾c Giang, nh­ng l­îng s¶n phÈm tiªu thô theo h×nh thøc nµy ch­a nhiÒu, vµ míi chØ xuÊt hiÖn ë mét sè x· cã hé chuyªn chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm, x¾p tíi cÇn cã gi¶i ph¸p ®Ó nh©n réng h×nh thøc nµy. (BiÓu 6)

BiÓu 6 C¬ cÊu c¸c h×nh thøc tiªu thô cña n«ng d©n

§¬n vÞ:%

		BQ chung	Th¸i Nguyªn	B¾c Giang
	B¸n t¹i v­ên	28,26	32,03	22,16
	B¸n cho ®¹i lý	24,98	13,42	35,96
B¸n t¹i chî		29,03	43,99	13,43
B¸n cho c¬ së chÕ biÕn		12,60	10,37	20,25
H×nh thøc kh¸c		5,12	0,19	8,20
		100,00	100,00	100,00

b) C¸c t¸c nh©n tham gia tiªu thô

ViÖc ph©n phèi tiªu thô s¶n phÈm qu¶ ë trung du miÒn nói phÝa B¾c nãi chung vµ ë B¾c Giang nãi riªng cã nhiÒu thµnh phÇn tham gia, nh­ng ch­a cã mét tæ chøc nµo ®ñ m¹nh ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Thµnh phÇn tham gia l­u th«ng tiªu thô chñ yÕu lµ t­ nh©n, th­¬ng nh©n, nh÷ng ng­êi kinh doanh nhá. Mét sè ®¬n vÞ kinh doanh thuéc Nhµ N­íc cã tham gia tiªu thô vµ chÕ biÕn nh­ng khèi l­îng cßn h¹n chÕ (3-5% s¶n l­îng).

+ C¸c th­¬ng nh©n (c¸c th­¬ng l¸i, t­ th­¬ng, ng­êi b¸n bu«n, c¸c ®Çu nËu t¹i ®Þa ph­¬ng) lµ t¸c nh©n chÝnh trong tiªu thô v¶i ë ®Þa ph­¬ng, c¸c ®èi t­îng nµy lµ ng­êi ®Þa ph­¬ng, ng­êi ë c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c nh­ Hµ Néi, B¾c Ninh, H¶i D­¬ng, Thµnh phè Hå ChÝ Minh ... vµ cã c¶ th­¬ng nh©n ng­êi Trung Quèc còng ®Õn tham gia trùc tiÕp tiªu thô v¶i cho n«ng d©n. C¸c ®èi t­îng nµy mét phÇn mua trùc tiÕp cña n«ng d©n, mét phÇn th«ng qua ng­êi thu gom, ng­êi bu«n b¸n nhá.

+ C¸c ®¹i lý, c¸c t­ th­¬ng bu«n b¸n nhá t¹i ®Þa ph­¬ng lµ ng­êi trùc tiÕp thu gom, ch¹y hµng trùc tiÕp tõ c¸c v­ên c©y vµ tõ ng­êi s¶n xuÊt v¶i tù mang hµng ®i b¸n. H×nh thøc thu mua nµy rÊt linh ho¹t, nh­ng ng­êi s¶n xuÊt th­êng bÞ thua thiÖt do bÞ Ðp gi¸.

+ C¸c ®¬n vÞ kinh doanh thuéc khu vùc Nhµ N­íc vµ mét sè doanh nghiÖp cã thu mua ®Ó chÕ biÕn hoÆc xuÊt khÈu s¶n phÈm t­¬i, còng th«ng qua c¸c ®¹i lý thu gom lµ chÝnh, gÇn ®©y ®· cã ký hîp ®ång víi c¸c hé trång v¶i song vÉn ch­a trë thµnh dßng vËn ®éng chñ yÕu. Do l­îng tiªu thô cña c¸c ®èi t­îng nµy rÊt Ýt, chØ chiÕm kho¶ng trªn d­íi 5% thÞ phÇn tiªu thô.

Chóng ta cã thÓ kh¸i qu¸t kªnh tiªu thô v¶i qu¶ ë thÞ tr­êng trung du miÒn nói phÝa B¾c nh­ sau:

S¬ ®å: 1. Kªnh tiªu thô v¶i trªn ®Þa bµn trung du miÒn nói phÝa B¾c




Ng­êi s¶n xuÊt

( Hé s¶n xuÊt)

C¸c c¬ së chÕ biÕn C¸c ®¹i lý

Trong s¬ ®å tiªu thô nµy th× ng­êi s¶n xuÊt cã thÓ trùc tiÕp b¸n hµng cho tÊt c¶ c¸c t¸c nh©n tiªu thô, ng­êi tiªu dïng còng cã thÓ mua ®­îc s¶n phÈm cña tÊt c¶ c¸c t¸c nh©n trªn, ®Ó con ®­êng ®i tù ng­êi s¶n xuÊt ®Õn ng­êi tiªu dïng ng¾n nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt lµ vÊn ®Ò chóng ta cÇn quan t©m nghiªn cøu.

Tuy vËy, trªn thùc tÕ cã sù ho¹t ®éng ®an xen, gi÷a c¸c kªnh tiªu thô, nh­ng sù g¾n bã hÕt søc láng lÎo. Mçi khi cã thÞ tr­êng sù c¹nh tranh mua vµ b¸n còng diÔn ra kh¸ phøc t¹p lµm ¶nh h­ëng ®Õn an ninh, trËt tù trªn ®Þa bµn vµ ng­êi s¶n xuÊt th­êng bÞ Ðp gi¸.

c) Gi¸ v¶i t­¬i t¹i n¬i s¶n xuÊt

Gi¸ tiªu thô s¶n phÈm trung b×nh hµng n¨m cña n«ng d©n. Qua kÕt qu¶ ®iÒu tra gi¸ tiªu thô s¶n phÈm cña n«ng d©n tõ n¨m 2000 ®Ðn nay cã xu h­íng gi¶m dÇn tõ 6,82 ®ång/kg gi¶m xuèng cßn 2,12 ®ång/kg vµo n¨m 2004 gi¶m 3,22 lÇn, ®©y lµ xu h­íng kh«ng cã lîi cho ng­êi s¶n xuÊt, ®· cã hé s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ ë Th¸i Nguyªn kh«ng thiÕt tha víi c©y v¶i. Tuy nhiªn n¨m 2005 gi¸ l¹i t¨ng trë l¹i nh­ng vô v¶i n¨m 2005 l¹i l¹i mÊt mïa, tuy gi¸ cã t¨ng nh­ng n¨ng xuÊtt l¹i gi¶m ®¸ng kÓ, n¨ng suÊt chung ë B¾c Giang chØ b»ng 46,5% vµ ë Th¸i Nguyªn chØ cßn b»ng 20% n¨ng suÊt n¨m 2004. (BiÓu 7)

BiÎu 7 Gi¸ b¸n v¶i cña n«ng d©n qua c¸c n¨m

§¬n vÞ: §ång/kg

N¨m	BQ chung			B¾c Giang			Th¸i Nguyªn
	Trung b×nh	Cao nhÊt	ThÊp nhÊt	Trung b×nh	Cao nhÊt	ThÊp nhÊt	Trung b×nh	Cao nhÊt	ThÊp nhÊt
2000	6,82	7,93	5,51	6,90	8,10	5,57	6,23	6,67	5,10
2001	5,24	6,46	4,00	5,16	7,46	4,02	5,02	6,47	3,95
2002	3,82	4,77	3,13	4,44	6,68	3,57	3,40	4,14	2,83
2003	3,73	4,63	2,97	3,85	5,83	3,04	3,56	4,05	2,87
2004	2,12	3,14	1,58	2,20	3,84	1,77	1,98	2,75	1,59
2005	4,02	5,45	3,66	4,19	5,85	3,71	3,90	4,68	3,55

G
i¸ t¹i thÞ tr­êng B¾c Giang c¸c n¨m ®Òu cao h¬n ë tØnh Th¸i Nguyªn vµ mét sè ®Þa ph­¬ng kh¸c ë trung du miÒn nói phÝa B¾c, ®iÒu nµy x¶y ra ®· dÉn tíi t×nh tr¹ng v¶i ë c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c ®· ®em tíi B¾c Giang (huyÖn Lôc Ng¹n) ®Ó tiªu thô, ®· lµm cho thÞ tr­êng v¶i ë ë Lôc Ng¹n ®· c¨ng th¼ng l¹i cµng thªm c¨ng th¼ng. B×nh qu©n ë thÞ tr­êng Lôc Ng¹n n¨m 2004 mçi ngµy tiªu thô h¬n 2500 tÊn v¶i, n¨m 2005 lµ 1200 tÊn ch­a kÓ v¶i ë c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c ®Õn tiªu thô ë Lôc Ng¹n. Tõ thùc tÕ nµy chóng ta cÇn cã gi¶i ph¸p ®Ó ph©n bæ thÞ tr­êng hîp lý ®Ó võa gi¶m bít sù qu¸ t¶i cña thÞ tr­êng Lôc Ng¹n võa n©ng cao ®­îc gi¸ v¶i cho c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c. Dù b¸o trong nh÷ng n¨m tíi gi¸ cã thÓ sÏ æn ®Þnh vµ kh«ng gi¶m m¹nh nh­ nh÷ng n¨m võa qua.

Trong thêi gian võa qua gi¸ tiªu thô v¶i cña n«ng d©n liªn tôc gi¶m, n¨m 2004 so víi n¨m 2000 gi¸ d· gi¶m 3,21 lÇn. N¨m 2005 gi¸ l¹i cã xu h­íng t¨ng trë l¹i, ®Êy lµ dÊu hiÖu ®¸ng mõng cho ng­êi s¶n xuÊt, song s¶n l­îng n¨m 2005 l¹i gi¶m m¹nh do mÊt mïa.(s¶n l­îng n¨m 2005 chØ b»ng 49% s¶n l­îng cña n¨m 2004).

BiÓu 8 : Gi¸ v¶i t­¬i theo thêi ®iÓm tiªu thô mét sè n¨m

L­îng s¶n phÈm tiªu thô vµo gi÷a vô chiÕm tõ 75-80% s¶n l­îng, l¹i chØ diÔn ra trong vßng 15 ngµy. §©y lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt còng nh­ ®èi víi ng­êi tiªu thô, chÝnh sù qu¸ t¶i nµy ®· lµm cho gi¸ v¶i gi÷a vô chØ b»ng 45-50% gi¸ ®Çu vô vµ cuèi vô, ®· lµm cho nhiÒu hé, nhÊt lµ nh÷ng hé cã v¶i chÊt l­îng kÐm vµ nh÷ng hé ë xa trung t©m tiªu thô gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong tiªu thô, nhiÒu hé kh«ng tiªu thô ®­îc ph¶i sÊy. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p r¶i vô, b»ng c¸ch thay ®æi c¬ cÊu gièng, b»ng c¸c biÖn ph¸p b¶o qu¶n ®Ó kÐo dµi thêi gian thu ho¹ch.

Qua thùc tÕ ®Þa ph­¬ng tiªu thô trong nh÷ng n¨m qua, cã thÓ thÊy viÖc ph©n lo¹i v¶i dùa vµo chÊt l­îng qu¶ v¶i còng lµ mét nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n v¶i qu¶. V¶i qu¶ ®­îc ph©n lµm 3 lo¹i nh­ sau:

Theo ®¸nh gi¸ cña cña c¸c nhµ chuyªn m«n, ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi kinh doanh v¶i th× chÊt l­îng v¶i ë B¾c Giang qua c¸c n¨m nh­ sau: V¶i lo¹i 1 ®¹t tõ 20-35%; V¶i lo¹i 2 ®¹t tõ 40-60%, v¶i lo¹i 3 d¹t tõ 17-25%. N¨m 2004 v¶i lo¹i 1 ®¹t 35%, v¶i lo¹i 2 ®¹t 45% vµ v¶i lo¹i 3 ®¹t 20%. ChÊt l­îng v¶i ë Th¸i Nguyªn kÐm h¬n chót Ýt, v¶i läai 1 chØ chiÕm 30%, lo¹i 2 lµ 40% vµ lo¹i 3 lµ 30%.

Qua ®iÒu tra kh¶o c¸c hé trång v¶i ë B¾c Giang, cho thÊy sù chªnh lÖch gi¸ b¸n gi÷a c¸c lo¹i v¶i cô thÓ: n¨m 2002 gi¸ v¶i lo¹i 1 lµ 5500 ®ång/kg, lo¹i 2 lµ 4500 ®ång/kg, lo¹i 3 lµ 3500 ®ång/kg; n¨m 2004 gi¸ v¶i lo¹i 1 lµ 3500 ®ång, lo¹i 2 lµ 2200 ®ång, lo¹i 3 lµ 1800 ®ång. Tõ nh÷ng thùc tÕ nµy cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. (biÓu 9 )

BiÓu 9: Gi¸ b¸n ph©n chÊt l­îng v¶i t­¬i mét sè n¨m