1. 1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
tải về 0.86 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- 1.4.2. Ph¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin
- 1.4.3. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch sè liÖu
1.4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.1.4.1. Ph¬ng ph¸p chän ®iÓm nghiªn cøu.a/ PhÇn cung v¶i qu¶: tiÕn hµnh thu thËp trªn 2 tØnh lµ B¾c Giang vµ Th¸i Nguyªn ®¹i diÖn cho 2 møc ®é s¶n xuÊt th©m canh kh¸c nhau. Mçi tØnh sÏ chän 2 huyÖn s¶n xuÊt nhiÒu v¶i ®Ó ®iÒu tra vµ íc tÝnh lîng cung cho thÞ trêng. Mçi huyÖn sÏ tiÕn hµnh pháng vÊn 30 hé vµ c¬ së s¶n xuÊt v¶i. Tæng sè mÉu pháng vÊn ngêi s¶n xuÊt lµ 120 hé. C¸c hé vµ ®îc pháng vÊn sÏ ®îc chia theo quy m« s¶n xuÊt vµ tuæi c©y v¶i qu¶.- Hé nhá h¬n 0,5 ha - Hé tõ 0,5-1 ha - Hé lín h¬n 1 ha Lîng v¶i qu¶ tõ thÞ trêng kh¸c ®Õn còng ®îc íc tÝnh. Sè liÖu thèng kª vµ pháng vÊn nhanh c¸c c¸n bé, th¬ng l¸i, vµ c¸c nhµ kinh tÕ sÏ cho con sè íc ttÝnh lîng v¶i qu¶ tõ n¬i kh¸c vµo thÞ trêng ®iÒu tra. Th«ng tin vÒ cung v¶i qu¶ còng sÏ ®îc thu thËp th«ng qua th¶o luËn vµ héi th¶o cã sù tham gia cña c¸n bé ®Þa ph¬ng. b/ PhÇn cÇu v¶i qu¶: §Ò tµi chØ nghiªn cøu t×nh h×nh tiªu dïng v¶i trong níc th«ng qua viÖc pháng vÊn c¸c kh¸ch hµng tiªu dïng v¶i qu¶ trªn c¸c thÞ trêng Thµnh phè Hµ Néi, TP Hå ChÝ Minh, Long An vµ tØnh Hµ T©y. Tæng sè mÉu pháng vÊn ngêi tiªu dïng v¶i qu¶ t¬i vµ chÕ biÕn lµ 180 ngêi. - Thµnh phè Hµ Néi vµ TP Hå ChÝ Minh pháng vÊn 100 hé - TØnh Long An vµ tØnh Hµ T©y pháng vÊn 80 hé - Ngoµi ra mét sè nhµ chÕ biÕn, vµ kinh doanh v¶i còng sÏ ®îc pháng vÊn th«ng qua c¸c cuéc héi th¶o vµ pháng vÊn nhanh ®Ó thu thËp th«ng tin vÒ lîng v¶i qu¶ cho chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu. Nhu cÇu v¶i chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu sÏ ®îc thu thËp th«ng qua pháng vÊn kh«ng chÝnh thøc c¸c c¬ së chÕ biÕn, kinh doanh v¶i ë c¸c thÞ trêng chÝnh.
- Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhanh cã sù tham gia cña ngêi d©n, pháng vÊn nhãm, héi th¶o víi c¸c chuyªn gia vµ c¸n bé chñ chèt ë c¸c ban ngµnh vµ ®Þa ph¬ng. - Ph¬ng ph¸p pháng vÊn theo b¶ng hái: trªn c¬ së x©y dùng bé phiÕu c©u hái ®· chuÈn ho¸ ®Ó pháng vÊn trùc tiÕp c¸c hé, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt vµ tiªu thô v¶i.
C¸c yÕu tè s¶n xuÊt gåm 3 nhãm chÝnh: ®Êt ®ai, lao ®éng, vèn . §èi víi n«ng hé, vèn thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ m¸y mãc, nhµ xëng, c«ng cô s¶n xuÊt, gièng, ph©n bãn.. C¸c yÕu tè ®Çu vµo cã thÓ ®îc ph©n ra thµnh c¸c yÕu tè kh¶ biÕn vµ yÕu tè cè ®Þnh phô thuéc vµo thêi gian ®Ó thay ®æi yÕu t« ®ã vµ thêi gian ¶nh h¬ng cña yÕu tè ®ã ®ªn kÕt qu¶ s¶n xuÊt (mét n¨m ). c/ Ph©n tÝch cÇu, c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn cÇu . CÇu cña thÞ trêng lµ lîng hµng ho¸ mµ ngêi tiªu dïng s½n sµng mua trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Lîng cÇu bÞ ¶nh hëng bëi 4 yÕu tè chÝnh: 1. ThÞ hiÕu vµ së thÝch cña ngêi tiªu dïng 2. Gi¸ s¶n phÈm tiªu dïng 3. Gi¸ c¸c mÆt hµng thay thÕ kh¸c 4. Thu nhËp cña ngêi tiªu dïng §Ò tµi chØ tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn cÇu th«ng qua sè liÖu ®iÒu tra tiªu dïng t¹i mét thêi ®iÓm: Nh yÕu tè gi¸ c¶, thu nhËp cña ngêi tiªu dïng, lîng tiªu dïng, ... ®Ó cã thÓ ®a ra sè liÖu íc tÝnh vÒ lîng tiªu dïng chung hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai trªn c¸c vïng nghiªn cøu. d/ Ph©n tÝch rñi ro thÞ trêng vµ ¶nh hëng cña nã ®Õn thu nhËp vµ sù biÕn ®éng thu nhËp, còng nh qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cña c¸c hé n«ng d©n. N«ng d©n thêng gÆp 2 lo¹i rñi ro: rñi ro s¶n xuÊt vµ rñi ro gi¸ c¶. Rñi ro s¶n xuÊt thêng do yÕu tè thêi tiÕt khÝ hËu (ma, b·o) vµ s©u bÖnh g©y ra. Rñi ro vÒ gi¸ (thÞ trêng ¶nh hëng ®Õn gi¸ b¸n s¶n phÈm hoÆc gi¸ vËt t ®Çu vµo n«ng d©n ph¶i mua). Trong nghiªn cøu nµy chØ tËp trung nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña gi¸ b¸n s¶n phÈm ®Õn thu nhËp vµ qóa tr×nh ra quyÕt ®Þnh cña ngêi n«ng d©n. C¸c sè liÖu chÝnh ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n ph©n tÝch bao gåm: - Lîng s¶n phÈm (v¶i qu¶ t¬i) s¶n xuÊt ra cña n«ng hé trång v¶i. - Chi phÝ s¶n xuÊt, (gi¸ thµnh s¶n xuÊt) dÒ tµi sÏ ®i s©u ph©n tÝch c¬ cÊu gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt. - Gi¸ tiªu thô s¶n phÈm cña n«ng hé - Thu nhËp vµ lîi nhuËn: Thu nhËp vµ lîi nhuËn sÏ ®îc tÝnh trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch vµ cho mét hé §Ò tµi sÏ ®i s©u ph©n tÝch t¸c ®éng cña rñi ro gi¸ c¶ ®Õn møc ®é vµ sù thay ®æi thu nhËp tõ s¶n xuÊt v¶i qu¶ cña ngêi s¶n xuÊt. Nh÷ng øng sö cña ngêi s¶n xuÊt ®èi víi sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶. PhÇn II Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ theo híng bÒn v÷ng 2.1.Kh¸i niÖm vÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp bÒn v÷ng 2.1.1 Kh¸i qu¸t c¸c nÒn n«ng nghiÖp trong lÞch sö Qu¶ tr×nh ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· tr¶i qua nhiÒu lo¹i h×nh s¶n xuÊt kh¸c nhau, nã phï hîp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ ®iÒu kiÖn thay ®æi cña x· héi: n«ng nghiÖp nguyªn thuû, n«ng nghiÖp h÷u c¬ cæ truyÒn, n«ng nghiÖp h÷u c¬ c¶i tiÕn, n«ng nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ cao ®é, n«ng nghiÖp sinh th¸i, n«ng nghiÖp bÒn v÷ng. M« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nguyªn thuû. §©y lµ m« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Çu tiªn cña loµi ngêi, nã ®îc ra ®êi c¸ch ®©y hµng chôc v¹n n¨m, song ®Õn nay nã vÉn tån t¹i ë mét sè vïng nói ë c¸c níc chËm ph¸t triÓn. Trong m« h×nh s¶n xuÊt nguyªn thuû, ®éng lùc cña s¶n xuÊt lµ søc ngêi, hÇu nh kh«ng dïng ®éng lùc sóc vËt, kh«ng dïng ph©n bãn, kh«ng dïng thuèc trõ s©u bÖnh. §Þa bµn tiÕn hµnh s¶n xuÊt lµ trªn c¸c sên ®åi, nói cao nªn n¨ng suÊt c©y trång rÊt thÊp vµ gi¶m sót nhanh chãng do ®Êt bÞ sãi mßn. V× vËy ®i ®«i víi ph¬ng thøc canh t¸c nµy lµ n¹n du canh, du c dÓ khai th¸c c¸c vïng ®Êt míi. H×nh thøc s¶n xuÊt nµy ®· tµn ph¸ m«i trêng sinh th¸i vÒ nhiÒu mÆt. M« h×nh s¶n xuÊt nguyªn thuû kh«ng thÓ tho¶ m·n nhu cÇu vÒ n«ng s¶n ngµy cµng t¨ng cao, ®ång thêi c¸c yÕu tè m«i trêng còng kh«ng thÓ phôc håi kÞp. V× vËy cÇn cã sù thay ®æi trong ph¬ng thøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. M« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp h÷u c¬ cæ truyÒn tõ ®ã ra ®êi. M« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp h÷u c¬ cæ truyÒn M« h×nh nµy cßn tån t¹i ë nhiÒu vïng cña c¸c níc chËm vµ ®ang ph¸t triÓn. §Æc trng cña m« h×nh nµy lµ dïng ®éng lùc gia sóc, c«ng cô s¶n xuÊt thñ c«ng, sö dông ph©n h÷u c¬, kh«ng dïng ph©n ho¸ häc, sö dông c¸c gièng c©y, con ®îc chän läc theo kinh nghiÖm. KÕt qu¶ cña m« h×nh nµy lµ gi¶m ®îc sù thiÕu hôt trÇm träng vÒ n«ng s¶n, M«i trêng tù nhiªn Ýt bÞ tµn ph¸ h¬n, song m«i trêng vÖ sinh cña chÝnh ngêi s¶n xuÊt l¹i kh«ng ®îc ®¶m b¶o. MÆt kh¸c do n¨ng suÊt c©y trång, n¨ng suÊt vËt nu«i, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp nªn con ngêi vÉn ph¶i khai hoang më réng diÖn tÝch s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. V× vËy tµi nguyªn rõng, tµi nguyªn sinh häc ngµy cµng bÞ gi¶m sót. Trong nhiÒu trêng hîp viÖc bè trÝ s¶n xuÊt kh«ng phï hîp so víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn còng lµm suy gi¶m c¸c tµi nguyªn tù nhiªn cña n«ng nghiÖp . §©y lµ nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù xuÊt hiÖn m« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp h÷u c¬ c¶i tiÕn. M « h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp h÷u c¬ c¶i tiÕn. §©y lµ m« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë nh÷ng vïng ®· ®Þnh c víi c¸ch thøc s¶n xuÊt gÇn gièng m« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp h÷u c¬ cæ truyÒn, nhng ®· sö dông ngµy cµng nhiÒu ®éng lùc c¬ giíi, c«ng cô s¶n xuÊt hiÖn ®¹i , ph©n ho¸ häc vµ c¸c chÕ phÈm, ho¸ chÊt phßng trõ dÞch bÖnh ngµy cµng ®îc sö dông nhiÒu, mét sè gièng c©y trång vµ vËt nu«i ®îc lai t¹o theo ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn...KÕt qu¶ cña m« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nµy lµ vÒ c¬ b¶n ®· s¶n xuÊt ®ñ cho nhu cÇu con ngêi vÒ l¬ng thùc, thùc phÈm , nhê t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vµ vËt nu«i. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã m« h×nh nµy cßn béc lé nh÷ng h¹n chÕ c¨n b¶n: m«i trêng ®Êt vµ níc ngµy cµng bÞ suy tho¸i do sö dông qu¸ nhiÒu ph©n bãn vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt, ngêi s¶n xuÊt vµ c¶ ngêi tiªu dïng còng bÞ ¶nh hëng do sö dông vµ do tån d c¸c chÊt ®éc trong thùc phÈm, ®a d¹ng sinh häc vÉn tiÕp tôc bÞ gi¶m sót. M« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ cao ®é. §©y lµ m« h×nh s¶n xuÊt t¬ng ®èi phæ biÕn ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn: trong n«ng nghiÖp, c¸c c«ng cô, c¸c nguyªn vËt liÖu cã nguån gèc tõ c«ng nghiÖp ®îc sö dông ë møc rÊt cao, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mang s¾c th¸i cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. C¸c thµnh tùu cña c«ng nghÖ sinh häc ®· ®îc sö dông nhiÒu trong n«ng nghiÖp . KÕt qña cña m« h×nh nµy lµ n¨ng suÊt ruéng ®Êt, n¨ng suÊt c©y trång vËt nu«i, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng vät . tuy nhiªn, ë chÝnh nÒn n«ng nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ cao ®é ®· béc lé mét c¸ch gay g¾t m©u thuÉn gi÷a sù tho¶ m·n nhu cÇu thùc phÈm cña thÕ hÖ hiÖn nay víi kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu cÇu cho thÕ hÖ t¬ng lai. C¸c yÕu tè nh ®Êt ®ai nguån níc, ®a d¹ng sinh häc suy gi¶m nghiªm träng. Còng chÝnh tõ nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ cao ®é, nhu cÇu ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng ®· xuÊt hiÖn. M« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo híng n«ng nghiÖp bÒn v÷ng Chóng ta cã thÓ xem ®©y lµ m« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hoµn chØnh. Nã võa ph¸t triÓn æn ®Þnh , Ýt bÞ rñi ro, võa phôc vô ®îc tiªu dïng cho x· héi , võa ®¶m b¶o n©ng cao thu nhËp cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt, m«i trêng sinh th¸i vµ m«i trêng x· héi ®îc c¶i thiÖn. 2.1.2. Kh¸i niÖm vÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp bÒn v÷ng Cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ n«ng nghiÖp bÒn v÷ng, ng©n hµng thÕ giíi ®· ®a ra 27 ®Þnh nghÜa, trong ®ã mçi ®Þnh nghÜa ®Ò cËp ®Õn mét gãc ®é kh¸c nhau, theo nh÷ng môc ®Ých vµ c¸ch thøc tiÕp cËn kh¸c nhau. Tæ chøc FAO ®· x¸ ®Þnh" Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ sù qu¶n lý vµ b¶o vÖ c¸c nguån lîi tù nhiªn. C¸c thay ®æi kinh tÕ vµ thÓ chÕ ®Ó ®¹t tíi vµ tho¶ m·n ®îc nhu cÇu cña con ngêi c¶ ë hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. Ph¸t triÓn bÒn v÷ng kh«ng lµm tho¸i ho¸ m«i trêng mµ b¶o vÖ ®îc tµi nguyªn ®Êt, níc, c¸c nguån lîi di truyÒn ®éng, thùc vËt, ®ång thêi ph¶i thÝch øng vÒ kü thuËt, cã søc sèng vÒ kinh tÕ vµ ®îc chÊp nhËn vÒ x· héi" Richard R. Harwood cho r»ng: " N«ng nghiÖp bÒn v÷ng lµ mét nÒn n«ng nghiÖp trong ®ã c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ tõ viÖc lËp kÕ ho¹ch, thùc hiÖn vµ qu¶n lý c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh n«ng nghiÖp ®Òu híng ®Õn b¶o vÖ vµ ph¸t huy lîi Ých cña con ngêi vµ x· héi trªn c¬ së duy tr× vµ ph¸t triÓn nguån lùc, tèi thiÓu ho¸ l·ng phÝ ®Ó s¶n xuÊt mét c¸ch hiÖu qu¶ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ h¹n chÕ t¸c h¹i m«i trêng, trong khi duy tr× vµ kh«ng ngõng n©ng cao thu nhËp cho d©n c n«ng nghiÖp" Nh vËy, n«ng nghiÖp bÒn v÷ng ®Ò cËp mét c¸ch toµn diÖn vµ tæng hîp ®Õn c¶ khÝa c¹nh tù nhiªn, khÝa c¹nh kinh tÕ vµ khÝa c¹nh x· héi cña ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. Trªn khÝa c¹nh tù nhiªn nã lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng hîp lý cña con ngêi ®èi víi yÕu tè tù nhiªn ( ®Êt ®ai, nguån níc, ph©n bãn, n¨ng lîng tù nhiªn...) nh»m gi¶m thiÓu t¸c h¹i m«i trêng, b¶o vÖ hÖ sinh th¸i tù nhiªn. Trªn khÝa c¹nh kinh tÕ nã lµ qu¸ tr×nh gi¶m chi phÝ ®Çu vµo, n©ng cao thu nhËp cho c¸c tæ chøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn c¬ së tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu x· héi vÒ n«ng s¶n phÈm . Trªn khÝa c¹nh x· héi nã lµ qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ x· héi nh vÊn ®Ò viÖc lµm, vÊn ®Ò xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, vÊn ®Ò søc khoÎ, v¨n ho¸ tinh thÇn cña con ngêi. 2.1.3 Néi dung cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo híng bÒn v÷ng Tõ nh÷ng kh¸i niÖm trªn chóng ta cã thÓ hiÓu néi dung cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ bÒn v÷ng vÒ mÆt kinh tÕ, bÒn v÷ng vÒ mÆt m«i trêng vµ bÒn v÷ng vÒ x· héi. Muèn s¶n suÊt n«ng nghiÖp theo híng bÒn v÷ng chóng ta ph¶i tu©n thñ c¸c n«i dung sau: - S¶n xuÊt n«ng nghiÖp bÒn v÷ng lµ s¶n xuÊt c©y trång vËt nu«i phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i cña tõng vïng, tõng ®Þa ph¬ng, tõng khu vùc. - S¶n xuÊt theo quy tr×nh s¶n xuÊt hîp lý ®¶m b¶o cho c©y trång vËt nu«i cho n¨ng suÊt vµ chÊt lîng æn ®Þnh. - S¶n xuÊt mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, æn ®Þnh vµ n©ng cao thu nhËp cho ngêi s¶n xuÊt, ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña thÞ trêng. - S¶n xuÊt n«ng nghiÖp bÒn v÷ng ph¶i ®ãng gãp vµo viÖc gi÷ g×n vµ n©ng cao ®é ph× cña ®Êt, kh«ng lµm c¹n kiÖt nguån níc, b¶o vÖ vµ c¶i t¹o m«i trêng sinh th¸i. - §ãng gãp vµo gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, nh gi¶i quyÕt viÖc lµm, xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi kh¸c. Ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ bÒn v÷ng ®îc x¸c ®Þnh trªn c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau nh bÒn v÷ng vÒ quy m« s¶n xuÊt, bÒn v÷ng vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ, bÒn v÷ng vÒ mÆt x· héi vµ m«i trêng. Nghiªn cøu nµy chØ tËp trung nghiªn cøu tÝnh bÒn v÷ng cña hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c m« h×nh s¶n xuÊt v¶i qu¶ díi nh÷ng biÕn ®éng vµ rñi ro vÒ mÆt gi¸ c¶ thÞ trêng. ChÝnh v× vËy nghiªn cøu chØ tËp trung ®i s©u vµo c¸c khia c¹nh díi ®©y: - Mét lµ, kh¶ n¨ng bÒn v÷ng cña s¶n xuÊt v¶i ë vïng miÒn nói vµ trung du phÝa B¾c ViÖt Nam (quy m«, hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt, c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt ). - Hai lµ mèi quan hÖ gi÷a ngêi s¶n xuÊt, ngêi chÕ biÕn, ngêi tiªu thô vµ ngêi tiªu dïng ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu cao nhÊt cña ngêi tiªu dïng. 2.2. §Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt c©y v¶i vµ ý nghÜa cña s¶n xuÊt bÒn v÷ng ®èi víi c©y v¶i ë trung du miÒn nói phÝa B¾c níc ta. 2.2.1 §Æc ®iÓm, yªu cÇu sinh th¸i cña c©y v¶i C©y v¶i lµ mét c©y ¨n qu¶ l©u n¨m ®îc trång phæ biÕn ë c¸c níc Ch©u ¸. ë níc ta, c¸c vïng tõ vÜ ®é 18-19 trë ra phÝa B¾c (tõ Hµ tÜnh trë ra) ®Òu cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn thÝch hîp cho c©y v¶i sinh trëng vµ ph¸t triÓn vµ tèt. Qu¶ v¶i ngoµi dïng ®Ó ¨n t¬i cßn cã thÓ chÕ biÕn thµnh: v¶i sÊy kh«, v¶i hép, níc v¶i, rîu v¶i... Trång v¶i kh«ng nh÷ng ®em l¹i nguån thu nhËp ®¸ng kÓ so víi c¸c c©y ¨n qu¶ kh¸c nh cam, chuèi, mÝt mµ cßn cã t¸c dông b¶o vÖ m«i trêng do tÇng rÔ dµy, t¸n c©y to t¹o bãng m¸t vµ ch¾n giã.
C©y v¶i ®îc trång chñ yÕu b»ng cµnh triÕt nªn rÔ ¨n n«ng tËp trung ë ®é s©u tõ 0 - 60 cm. Nh÷ng c©y trång b»ng h¹t hoÆc ghÐp, trång n¬i ®Êt tèt, tÇng dµy, rÔ cäc ¨n s©u ®Õn 1,6 m, rÔ t¬ rÊt ph¸t triÓn. Bé rÔ thêng ¨n réng h¬n so víi t¸n gÊp 1,5 - 2 lÇn, rÔ t¬ ph©n bæ ë tÇng s©u trªn 40 cm. C©y v¶i trëng thµnh cao tõ 10 ®Õn 15 m, t¸n c©y h×nh m©m s«i, ®êng kinh t¸n 8-10 m. Trªn c©y ®· cho qu¶ mçi n¨m thêng ra 2-3 ®ît léc non: Léc mïa xu©n vµo kho¶ng th¸ng 2 vµ ®Çu th¸ng 3; ®ît léc thø 2 thêng ra sau khi thu ho¹ch (th¸ng 7), ®ît léc thø 3 ra vµo kho¶ng th¸ng 9 th¸ng 10. C©y giµ tõ 15 n¨m trë lªn, mét n¨m cã 2 ®ît léc: ®ît léc xu©n vµo th¸ng 3 ®ång thêi còng lµ lóc c©y ra hoa, cßn ®ît léc thu vµo th¸ng 9, th¸ng 10. rÊt quan träng lµ ®ît léc quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt qu¶ cña n¨m sau.
V¶i lµ lo¹i c©y cã hoa lìng tÝnh, trªn c©y cã c¶ hoa ®ùc vµ hoa c¸i, viÖc thô phÊn cho hoa chñ yÕu lµ nhê c«n trïng (ong bím, ruåi), kh¶ n¨ng tù thô phÊn vµ nhê giã theo c¸c nhµ chuyªm m«n chØ ®¹t hiÖu qu¶ 5-10% +.Yªu cÇu ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh cña c©y v¶i §Ó c©y v¶i cã thÓ sinh trëng m¹nh, ra hoa kÕt qu¶ tèt cho chÊt lîng ngon nã yªu cÇu ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh nhÊt ®Þnh: - NhiÖt ®é: nhiÖt ®é cÇn thiÕt cho c©y v¶i sinh trëng tõ 16oC ®Õn 300C, thÝch hîp nhÊt tõ 24 oC ®Õn 290C. Tuy nhiªn, trong mét n¨m cÇn cã mét thêi gian nhÊt ®Þnh cÇn nhiÖt ®é thÊp ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c©y ph©n ho¸ mÇm hoa. NÕu n¨m nµo mïa ®«ng Ýt l¹nh th× c©y v¶i ra hoa kÐm, NhiÖt ®é thÝch hîp vµo thêi kú ra hoa, thô phÊn lµ 18-240C. - Yªu cÇu vÒ níc: Lîng ma tèi thiÓu cÇn thiÕt cho c©y v¶i sinh trëng vµ ph¸t triÓn hµng n¨m lµ 1250 mm. C©y v¶i chÞu ®îc ®é Èm cao tõ 80-90%, cã kh¶ n¨ng chÞu h¹n, nhng kÐm chÞu óng, ngËp. - Yªu cÇu vÒ n¾ng vµ ¸nh s¸ng: c©y v¶i lµ c©y a n¾ng, nÕu n¾ng cµng nhiÒu th× cµng thuËn lîi cho viÖc h×nh thµnh hoa, vµo th¸ng 3 cã n¾ng th× kh¶ n¨ng ®Ëu qu¶ rÊt cao. - Yªu cÇu vÒ ®Êt: §Êt thÝch hîp víi c©y v¶i nhÊt lµ ®Êt phï sa, cã tÇng dµy, cã ®é chua nhÑ, ®é PH tõ 6-6,5. C©y v¶i còng cã thÓ ph¸t triÓn tèt trªn ®Êt ®åi thuéc lo¹i phï sa cæ, sa th¹ch vµ phiÕn th¹ch. ChÝnh nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy mµ trung du miÒn nói phÝa B¾c lµ ®Þa bµn thÝch hîp cho c©y v¶i ph¸t triÓn. 2.2.2 §Æc ®iÓm s¶n xuÊt. - V¶i lµ c©y ¨n qu¶ l©u n¨m trång mét lÇn cho thu ho¹ch nhiÒu n¨m, chu kú kinh doanh cña c©y v¶i rÊt dµi (kho¶ng trªn 20 n¨m), cho nªn sù bÒn v÷ng cña c©y v¶i còng ph¶i ®¶m b¶o æ ®Þnh tèi thiÓu cho mét chu kú s¶n xuÊt. - V¶i lµ mÆt hµng t¬i sèng, mang tÝnh thêi vô rÊt cao, thêi gian chÝn tËp trung chØ trong vßng 20-30 ngµy, s¶n phÈm nÕu kh«ng tiªu thô kÞp rÊt khã b¶o qu¶n, nhanh xuèng cÊp. - DiÖn tÝch vµ s¶n lîng v¶i ngµy cµng t¨ng, nhng c«ng nghiÖp chÕ biÕn kh«ng ph¸t huy ®îc, v¶i sÊy kh« kh«ng cã thÞ trêng æn ®Þnh, ®iÒu nµy lµm thiÖt h¹i cho ngêi s¶n xuÊt - Mèi quan hÖ gi÷a ngêi s¶n xuÊt, ngêi chÕ biÕn, ngêi tiªu thô vµ ngêi tiªu dïng bÞ c¾t ®o¹n, kh«ng h×nh thµnh mèi liªn kÕt chÆt chÏ ®Ó hç trî nhau.
- V¶i võa lµ c©y kinh tÕ võa lµ c©y t¹o m«i trêng c©y xanh, cã ®é che phñ cao, cã vai trß phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc mét c¸ch tù gi¸c. - Thùc hiÖn ®óng quy tr×nh trång vµ ch¨m sãc v¶i sÏ lµm cho m«i trêng ®Êt mÇu mì thªm lªn, t¹o m«i trêng sinh th¸i tèt.
- V¶i lµ c©y kinh tÕ, gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng d©n vµ hç trî cho viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. - C©y v¶i gãp phÇn hç trî cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n miÒn nói tõ c¸c nguån thu tõ s¶n phÈm v¶i. - Gãp phÇn chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n - C©y v¶i t¹o tiÒn ®Ò cho s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ héi nhËp cña vïng.
- Sù æn ®Þnh vÒ diÖn tÝch - Sù æn ®Þnh vÒ n¨ng suÊt, s¶n lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm.
- Thu nhËp, lîi nhuËn cña ngêi s¶n xuÊt - Gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¸ b¸n Thu nhËp 1 ha, 1 hé cña ngêi s¶n xuÊt - HÖ sè thu håi vèn - HiÖu qu¶ cña chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm 2. 3.3 HiÖu qu¶ m«i trêng - §é che phñ rõng - Khai th¸c ®Êt trèng ®åi nói träc - B¶o vÖ nguån níc... 2.3.4 HiÖu qu¶ x· héi - Gi¶i quyÕt viÖc lµm - T¹o thu nhËp vµ xo¸ ®èi gi¶m nghÌo - §ãng gãp vµo x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ë vïng. 2.4. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c©y v¶i ë trung du miÒn nói phÝa B¾c §Ó cã thÓ ph©n tÝch C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c©y v¶i ë trung du miÒn nói phÝa B¾c, chóng t«i chia thµnh c¸c nhãm nh©n tè sau: a) Nhãm nh©n tè tù nhiªn: §ã lµ ®iÒu kiÖn khÝ hËu thêi tiÕt, vÞ trÝ ®Þa lý, ®Þa h×nh ®Êt ®ai, m«i trêng sinh th¸i, nh÷ng nh©n tè nµy ¶nh hëng ®Õn n¨ng xuÊt chÊt lîng cña c©y v¶i qu¶, ®ång thêi nã lµ nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n ®Ó dÉn ®Õn quyÕt ®Þnh ®a ra ®Þnh híng s¶n xuÊt, híng ®Çu t th©m canh, lÞch tr×nh ch¨m sãc vµ thu ho¹ch... b) Nhãm nh©n tè vÒ biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c: Nh chän gièng, kü thuËt ch¨m sãc, phßng trõ s©u bÖnh, ph¬ng thøc trång, thêi vô.... Trªn c¬ së ®Æc tÝnh sinh vËt häc vµ quy luËt ph¸t triÓn cña c©y v¶i ®Ó lùa chän c¸c t¸c ®éng kü thuËt, lùa chän mét c¸ch hîp lý gi÷a c¸c biÖn ph¸p nh»m ®¹t môc tiªu kinh tÕ. Song viÖc ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt trong canh t¸c phô thuéc rÊt lín vµo møc ®é ®Çu t c¸c c¬ së kinh tÕ - h¹ tÇng trong n«ng nghiÖp, ®ã còng lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Çu tiªn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh c©y v¶i qu¶. c) Nhãm nh©n tè vÒ tæ chøc s¶n xuÊt: nhãm nh©n tè nµy gåm nhiÒu vÊn ®Ò nhng cã thÓ chia ra nh sau: - Tr×nh ®é, n¨ng lùc cña ngêi s¶n xuÊt kinh doanh: Nã cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. N¨ng lùc cña ngêi s¶n xuÊt ®îc thÓ hiÖn qua: tr×nh ®é khoa häc kü thuËt vµ tæ chøc qu¶n lý; kh¶ n¨ng øng xö tríc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ trêng; kh¶ n¨ng vèn vµ tr×nh ®é trang bÞ c¬ së vËt chÊt. - Quy m« s¶n xuÊt: Quy m« cµng hîp lý th× s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶, mäi c«ng viÖc nh tæ chøc ch¨m sãc, thu ho¹ch, chi phÝ ...còng ®îc tiÕt kiÖm, cßn nÕu quy m« s¶n xuÊt kh«ng hîp lý th× s¶n xuÊt sÏ kÐm hiªu qu¶. - Tæ chøc c«ng ®o¹n sau thu ho¹ch : nh tæ chøc c«ng t¸c chÕ biÕn, tæ chøc c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm, ®©y lµ vÊn ®Ò cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh bªn v÷ng cña s¶n xuÊt v¶i qu¶ hµng ho¸ - X¸c lËp ®îc mèi quan hÖ gi÷a ngêi s¶n xuÊt víi ngêi chÕ biÕn, ngêi tiªu thô vµ ngêi tiªu dïng
§ã lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ vÒ sè lîng, chÊt lîng s¶n phÈm, gi¸ thµnh, gi¸ b¸n, thu nhËp cña ngêi s¶n xuÊt. Trong nhãm nh©n tè kinh tÕ cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò gi¸ c¶ thÞ trêng: ThÞ trêng ë ®©y bao gåm c¶ thÞ trêng ®Çu vµo vµ thÞ trêng ®Çu ra ®Òu ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh còng nh tÝnh bÒn v÷ng cña s¶n xuÊt. Gi¸ c¶ thÞ trêng ®Çu vµo, ®Çu ra phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè: Nh quan hÖ cung cÇu, gi¸ c¶ thÞ trêng thÕ giíi, thãi quen tiªu dïng, thu nhËp cña ngêi tiªu dïng...ë ®Ò tµi nµy chóng t«i chØ ®i s©u nghiªn cøu nh÷ng øng xö cña ngêi trång v¶i khi gi¸ tiªu thô v¶i gi¶m xuèng vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng c©y v¶i ë trung du miÒn nói phÝa B¾c.
Thãi quen tiªu dïng: §ã lµ sù h×nh thµnh tËp qu¸n cña ngêi tiªu dïng, nã phô thuéc ®Æc ®iÓm cña quèc gia, cña vïng còng nh tr×nh ®é d©n trÝ cña vïng vµ quèc gia. Thu nhËp: NÕu thu nhËp thÊp th× søc mua gi¶m, cßn nÕu thu nhËp cao th× ngîc l¹i. Mïa vô: C¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp nã chung vµ s¶n phÈm v¶i qu¶ nãi riªng cã tÝnh mïa vô cao, nh v¶i th× chØ cã sím nhÊt vµo cuèi th¸ng 5 ®Õn muén nhÊt vµo ®Çu th¸ng 7, thêi gian thu ho¹ch ré chØ diÔn ra trong vßng tõ 15 - 20 ngµy Tãm l¹i, nhãm c¸c nh©n tè tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi nªu trªn cã liªn quan mËt thiÕt vµ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau, lµm biÕn ®æi lÉn nhau vµ cïng ¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña c©y v¶i. Do vËy viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®óng sù t¸c ®éng cña nã ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt-kinh doanh c©y v¶i qu¶ lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ph¸t triÓn bÒn v÷ng c©y v¶i qu¶ hµng ho¸ ë trung du miÒn nói phÝa B¾c.
3.1.1 LÞch sö ph¸t triÓn. C©y v¶i (Litchi chinensis Sonn) thuéc hä bå hßn ®îc biÕt ®Õn c¸ch ®©y 3500 n¨m víi nguån gèc ph¸t sinh tõ 23 - 27o vÜ tuyÕn B¾c vïng ¸ nhiÖt ®íi phÝa Nam Trung Quèc. C©y v¶i lµ c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n cã gi¸ trÞ dinh dìng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Trªn thÕ giíi cã nhiÒu níc trång v¶i : Trung Quèc: diÖn tÝch 39700 ha, s¶n lîng 61.820 tÊn; Th¸i Lan 13.550 ha- 8.401 tÊn; Ên §é:11.410 ha- 91.860 tÊn; Austraiia : 1000ha 250 tÊn;. Mét sè níc trång v¶i víi diÖn tÝch nhá h¬n: Nam Phi, Madagascar, Hång K«ng (nguån: The protential of litchi in Australia- 1986) Trªn thÞ trêng thÕ giíi qu¶ v¶i ®îc xÕp sau døa, chuèi, cam quýt, xoµi, §Æc biÖt vÒ mÆt chÊt lîng v¶i lµ mét trong nh÷ng qu¶ ¸ nhiÖt ®íi ®îc ®¸nh gi¸ cao nhÊt. Theo c¸c tµi liÖu th tÞch cò ë ViÖt Nam, c©y v¶i ®· ®îc trång c¸ch ®©y 2000 n¨m. Vïng trång v¶i chñ yÕu cña ViÖt Nam lµ vïng §ång b»ng s«ng Hång, sau nµy c©y v¶i míi ®îc ph¸t triÓn ë Trung du miÒn nói phÝa B¾c vµ mét phÇn khu bèn cò. Nh÷ng vïng v¶i nh Thanh Hµ (H¶i D¬ng), Lôc Ng¹n (B¾c Giang)... ®· trë thµnh nh÷ng vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ v¶i qu¶ lín cña c¶ níc. DiÖn tÝch v¶i níc ta hiÖn nay íc trªn 85.316 ha, tËp trung ë c¸c tØnh phÝa B¾c, trong ®ã diÖn tÝch thu ho¹ch xÊp xØ 60.000 ha, cho s¶n lîng kho¶ng trªn 235000 tÊn (Sè liÖu thèng kª n¨m 2004) . DiÖn tÝch trång v¶i tËp trung ë 2 vïng chÝnh lµ B¾c Giang (30.746 ha) vµ H¶i D¬ng (13.970 ha)
Каталог: news -> detai khoahoc -> Khoa%20hoc -> Baocao,%20sanphamtrunggian detai2005 news -> Tuyển tập 95 câu hỏi trắc nghiệm hay và khó Hoá học 9 Câu 1 news -> BỘ lao đỘng thưƠng binh và XÃ HỘI news -> Ban chấp hành trung ưƠng số 45-QĐ/tw đẢng cộng sản việt nam news -> Độc lập Tự do Hạnh phúc Baocao,%20sanphamtrunggian detai2005 -> Danh sách nhóm nghiên cứU III danh sách các từ viết tắT IV Baocao,%20sanphamtrunggian detai2005 -> Ket q-thu. N Baocao,%20sanphamtrunggian detai2005 -> 1. Khái niệm về dự báo Thuật ngữ “dự báo” hoặc thuật ngữ tương đương dự đoán tải về 0.86 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|