Nguån: PRA
3.4.2 Tiªu dïng v¶i trong níc, c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn tiªu dïng
Nghiªn cøu tiªu dïng trong níc §Ò tµi tiÕn hµnh pháng vÊn c¸c kh¸ch hµng tiªu dïng v¶i trªn c¸c thÞ trêng chÝnh ë thµnh thÞ (Hµ Néi vµ TP Hå ChÝ Minh) vµ N«ng th«n (tØnh Hµ T©y vµ TØnh Long An ). Tæng sè phiÕu pháng vÊn ngêi tiªu dïng vµi qu¶ t¬i vµ chÕ biÕn lµ 184 ngêi.
* T×nh h×nh c¬ b¶n chung cña hé kh¶o s¸t
- Tuæi trung b×nh cña ngêi pháng vÊn lµ 40,2 tuæi
- B×nh qu©n sè khÈu cña hé lµ 4,4 ngêi. Sè lao ®éng ®ang lµm viÖc cña hé lµ 2,67 lao ®éng.
- B×nh qu©n thu nhËp lµ 806,84 ngµn ®ång 1 kh©u 1 th¸ng , thµnh phè Hå ChÝ Minh cã møc thu nhËp cao nhÊt lµ 1005,39 ngµn ®ång, thÊp nhÊt lµ
tØnh Long An thu nhËp b×nh qu©n ®¹t 397,25 ngµn ®ång 1 khÈu 1 th¸ng.
(biÓu 10)
BiÓu 10 Mét sè chØ tiªu vÒ hé tiªu dïng v¶i
ChØ tiªu
|
§.vÞ
|
BQchung
|
Hµ Néi
|
Hµ T©y
|
Long An
|
HCM
|
Tuæi BQ chñ hé
|
Tuæi
|
40,2
|
43,5
|
40,3
|
43,3
|
36,5
|
Sè khÈu trong hé
|
Ngêi
|
4,40
|
3,92
|
4,83
|
5,21
|
4,23
|
Lao ®éng cña hé
|
Ngêi
|
2,67
|
2,40
|
2,49
|
3,08
|
2,86
|
TNBQ/ khÈu/ th¸ng
|
1000 ®
|
806,94
|
776,19
|
526,32
|
464,25
|
1005,39
|
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2005
+Tiªu dïng v¶i t¬i
VÒ lîng v¶i tiªu dïng:
Theo sè liÖu ®iÒu tra, lîng v¶i tiªu dïng b×nh qu©n 1 hé lµ 13,8 kg, cao nhÊt ë Hµ Néi lµ 15,38 kg , thÊp nhÊt ë thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ 12,15 kg, lîng tiªu dïng chñ yÕu vµo gi÷a vô, chiÕm 60,94%. Lóc ®Çu vô lµ 21,10% vµ vµo lóc cuèi vô lµ 18,7%., c¸c tØnh phÝa B¾c chñ yÕu tiªu thô lóc gi÷a vô , cßn ë thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Long An lîng tiªu thô gi÷a vô thÊp h¬n, 47,13% ®èi víi Long An vµ 40,91% ®èi víi thµnh phè Hå ChÝ Minh.
Lîng tiªu dïng b×nh qu©n 1 khÈu lµ 3,13 kg/ khÈu, Hµ Néi cao nhÊt 3,93 kg/ khÈu, Hµ T©y 2,89 kg/khÈu , thµnh phè Hå ChÝ Minh 2,87 kg/khÈu vµ Long An 2,57 kg/ khÈu. Nh vËy vÒ lîng tiªu dïng cho thÊy c¸c ®Þa ph¬ng cµng xa ®Þa bµn s¶n xuÊt thÞ lîng tiªu thô cµng thÊp. ( BiÓu 11 )
BiÓu 11: C¬ cÊu lîng v¶i tiªu dïng BQ khÈu theo thêi ®iÓm
§¬n vÞ: kg/ khÈu; %
ChØ tiªu
|
BQ chung
|
Hµ Néi
|
Hµ T©y
|
Long An
|
HCM
|
Lîng v¶i tiªu thô BQ 1 khÈu
|
3.16
|
3,93
|
2,89
|
2,57
|
2,87
|
- §Çu vô
|
0,66
|
0,57
|
0,46
|
0,74
|
0,77
|
- Gi÷a vô
|
1,91
|
2,85
|
2,23
|
1,19
|
1,17
|
- Cuèi vô
|
0,59
|
0,51
|
0,2
|
0,64
|
0,93
|
C¬ cÊu (%)
|
100,00
|
100,00
|
100,00
|
100,00
|
100,00
|
- §Çu vô
|
20,89
|
14,50
|
15,92
|
28,79
|
26,83
|
- Gi÷a vô
|
60,44
|
72,52
|
77,16
|
46,31
|
40,77
|
- Cuèi vô
|
18,67
|
12,98
|
6,92
|
24,90
|
32,40
|
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2005
VÒ gi¸ tiªu dïng:
Gi¸ tiªu dïng b×nh qu©n chung cña c¸c hé ®iÒu tra lµ 8927,13 ®ång/ kg, gi¸ thÊp nhÊt lµ tØnh Hµ t©y 5621,29 ®ång/ kg, sau ®ã ®Õn Hµ Néi 8728,19 ®ång/kg, thµnh phè Hå ChÝ Minh 10748,67 ®ång/kg, cao nhÊt lµ Long An lµ 11863,47 ®ång/kg. Nh vËy cµng xa ®Þa bµn s¶n xuÊt th× gi¸ tiªu dïng cµng cao. Gi¸ ë c¸c thêi ®iÓm tiªu dïng: gi¸ gi÷a vô b»ng 61,74% gi¸ ®Çu vô, vµ b»ng 76,92% gi¸ cuèi vô ( ®Çu vô ®îc tÝnh tõ ngµy 1/6-10/6, gi÷a vô ®îc tÝnh tõ ngµy 11/6-25/6 ®©y lµ thêi kú thu ho¹ch ré v¶i chÝnh vô, Cuèi vô tÝnh tõ 25/6 - 5/7 , vô v¶i 2005 ®Õn ngµy 15/7 ë thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi vÉn cßn v¶i)
BiÓu 12: Gi¸ tiªu dïng v¶i cña c¸c hé ®iÒu tra theo khu vùc
vµ theo thêi ®iÓm tiªu dïng
§¬n vÞ: §ång/ kg
ChØ tiªu
|
BQ chung
|
Hµ Néi
|
Hµ T©y
|
Long An
|
HCM
|
Gi¸ mua BQ
|
8957,13
|
8728,19
|
5621,29
|
11863,47
|
10748,67
|
Gi¸ ®Çu vô
|
10523,33
|
11097,56
|
7575,5
|
12590,91
|
12384,62
|
Gi¸ gi÷a vô
|
8016,76
|
7828,75
|
5191,89
|
8863,16
|
9205,88
|
Gi¸ cuèi vô
|
10420,77
|
11076,92
|
7642,86
|
12350,00
|
11333,33
|
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2005
+ Tiªu dïng v¶i chÕ biÕn
V¶i chÕ biÕn bao gåm v¶i sÊy kh«, v¶i hép, rîu v¶i vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c cña v¶i. Nh×n chung viÖc tiªu dïng c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ v¶i ë khu vùc trong níc cßn rÊt h¹n chÕ, do d©n cha cã tËp qu¸n tiªu dïng, c¸c hé cã nhu cÇu th× t×m mua ®îc s¶n phÈm còng rÊt khã kh¨n; T×nh h×nh tiªu dïng v¶i chÕ biÕn cña hé nh sau:
- V¶i sÊy kh« cã 26 sè hé tiªu dïng, chiÕm 14,13% sè hé ®iÒu tra.
- V¶i hép chØ cã 10 hé cã tiªu dïng, chiÕm 5,43 % sè hé ®iÒu tra.
- B×nh qu©n ë c¸c hé cã tiªu dïng th× v¶i kh« 0,6 kg/ khÈu, v¶i hép 0,86 kg/khÈu. Lîng tiªu dïng v¶i chÕ biÕn ë thÞ trêng trong níc cßn rÊt thÊp, tÝnh b×nh qu©n v¶i sÊy kh« chØ ®¹t 0,03 kg/khÈu, v¶i hép chØ ®¹t 0,015 kg/ khÈu. Do s¶n phÈm v¶i chÕ biÕn cña ta cha phï hîp víi thÞ hiÕu vµ së thÝch cña ngêi tiªu dïng. (BiÓu 13)
BiÓu 13: T×nh h×nh tiªu dïng v¶i chÕ biÕn
|
Sè hé tiªu dïng
(hé)
|
Tû lÖ / hé ®iÒu tra (%)
|
Lîng tiªu dïng tæng sè (Kg)
|
L¬ng tiªu dïng BQ/ khÈu (kg)
|
Gi¸ mua b×nh qu©n (®/kg)
|
V¶i kh«
|
26
|
14.13
|
78
|
0,68
|
19281,30
|
V¶i hép
|
10
|
5.43
|
38
|
0,86
|
11000,00
|
Rîu v¶i
|
2
|
1.09
|
2
|
0,23
|
10000,00
|
Kh¸c
|
1
|
0.54
|
10
|
2,27
|
8000,00
|
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2005
+ Tiªu dïng c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c
C¸c lo¹i qu¶ kh¸c mµ ngêi tiªu dïng tiªu thô thay thÕ cho v¶i lµ: nh·n, ch«m ch«m vµ mét sè qu¶ kh¸c nh cam quýt, xoµi ...
Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra: Cã 98,28% Sè hé cã tiªu dïng qu¶ kh¸c ngoµi v¶i:
Trong ®ã: - Cã 66.30% sè hé cã tiªu dïng nh·n; Cã 64.67 % sè hé cã tiªu dïng ch«m ch«m; Cã 64.67% hé cã tiªu dïng c¸c lo¹i qu¶ kh¸c
(BiÓu 14)
BiÓu 14: Tû lÖ sè hé tiªu dïng qu¶ kh¸c vµo mïa v¶i
-
|
Sè hé ( hé)
|
Tû lÖ (%)
|
Sè hé cã ¨n qu¶ kh¸c vµo nïa v¶i
|
179
|
98,28
|
- Nh·n
|
122
|
66,30
|
- Ch«m ch«m
|
119
|
64,67
|
- Qu¶ kh¸c
|
119
|
64,67
|
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2005
a) Lý do tiªu dïng qu¶ kh¸c: ý kiÕn cña ngêi tiªu dïng nh sau:
- Cã 21,00% sè ý kiÕn cho r»ng v× gi¸ v¶i ®Çu vô vµ cuèi vô ®¾t
- Cã 9,78% sè ý kiÕn cho r»ng kh«ng cã v¶i chÊt lîng ngon
- Cã 8,15% sè ý kiÕn cho r»ng kh«ng t×m mua ®îc v¶i
- ChØ cã 2,77.% sè ý kiÕn tr¶ lêi lµ kh«ng thÝch ¨n v¶i
- ChØ cã 1,09% sè ý kiÕn do c¸c lý do kh¸c
* VÒ lîng tiªu dïng c¸c lo¹i qu¶ kh¸c:
Lîng tiªu dïng ®îc tÝnh b×nh qu©n trªn mét khÈu tiªu dïng, kÕt qu¶ nh sau:
- Nh·n: lµ lo¹i qu¶ cã tÝnh chÊt t¬ng tù nh v¶i, ®îc trång trªn ph¹m vi c¶ níc, thêi gian thu häach, vµo thêi ®iÓm thu ho¹ch v¶i ë phia Nam vµ muén h¬n chót Ýt ë phÝa B¾c, cã 66,3 % sè hé ®iÒu tra cã tiªu dïng, lîng tiªu dïng b×nh qu©n 1,33 kg/ khÈu, lo¹i qu¶ nµy c¸c ®Þa ph¬ng phÝa B¾c tiªu thô nhiÒu h¬n, Hµ Néi 2,06 kg/ khÈu, Hµ T©y 0,8 kg/khÈu, c¸c ®Þa ph¬ng phia Nam tiªu dïng Ýt h¬n thµnh phè Hå ChÝ Minh, Long An 0,9 - 1,36 kg/khÈu.
- Ch«m ch«m: lµ c©y ¨n qu¶ cã tÝnh chÊt nh v¶i, chØ ®îc trång ë c¸c tØnh phia Nam, lo¹i qu¶ nµy cã 64,67% sè hé ®iÒu tra cã tiªu dïng, b×nh qu©n 1 khÈu tiªu dïng tiªu thô 1,50 kg. Qña nµy c¸c tØnh phÝa Nam tiªu thu nhiÒu h¬n phÝa B¾c. C¸c tØnh phia nam l¬ng tiªu thô b×nh qu©n khÈu h¬n 1,77-2,50kg, phÝa B¾c 0,8-1,50kg.
- C¸c lo¹i qu¶ kh¸c (Cam, quýt, xoµi...) c¸c lo¹i qu¶ nµy ®îc trång ë tÊt c¶ c¸c vïng trong c¶ níc, møc tiªu thô c¸c lo¹i qu¶ nµy kh¸ lín b×nh qu©m trªn 1,91 kg/khÈu. ( BiÓu 15)
BiÓu 15: Lîng tiªu dïng qu¶ b×nh qu©n khÈu theo khu vùc
§¬n vÞ: kg
Lo¹i qu¶
|
Bqchung
|
Hµ Néi
|
Hµ T©y
|
Long An
|
HCM
|
V¶I
|
3,16
|
3,93
|
2,89
|
2,57
|
2,87
|
Nh·n
|
1,33
|
2,06
|
0,8
|
1,36
|
0,89
|
Ch«m ch«m
|
1,50
|
0,88
|
0,38
|
2,51
|
1,77
|
Qu¶ kh¸c
|
1,91
|
3,02
|
1,34
|
1,9
|
1,09
|
Céng
|
7,90
|
9,89
|
5,41
|
8,34
|
6,62
|
VÒ gÝa tiªu dïng c¸c lo¹i qu¶ kh¸c.
Gi¸ c¸c lo¹i qu¶ kh¸c so víi gi¸ v¶i chªnh lÖch nhau kh«ng lín, b×nh qu©n chung gi¸ nh·n b»ng 86,5% gi¸ v¶i
Gi¸ c¸c lo¹i qu¶ kh¸c cao h¬n v¶i b»ng 104,5% gi¸ v¶i, riªng ch«m ch«m gi¸ chØ b»ng 52,70% gi¸ v¶i. Gi¸ c¶ cßn phô thuéc vµo ®Þa bµn tiªu thô, gi¸ nh·n vµ qu¶ kh¸c ë c¸c ®Þa bµn tiªu thô chªnh lÖch nhau kh«ng lín do ®Þa bµn tiªu thô gÇn n¬i s¶n xuÊt, riªng ch«m ch«m ë phÝa B¾c gi¸ cao h¬n do phia B¾c kh«ng s¶n xuÊt ph¶i vËn chuyÓn tõ phÝa Nam ra.
( BiÓu 16)
BiÓu 16: Gi¸ tiªu dïng mét sè lo¹i qu¶ kh¸c theo ®Þa ph¬ng
§¬n vÞ: ®/kg
|
BQchung
|
Hµ Néi
|
Hµ T©y
|
Long An
|
HCM
|
V¶i
|
8927,13
|
8728,19
|
5621,29
|
11863,47
|
10748,67
|
Nh·n
|
7764,46
|
8707,32
|
6857,14
|
6666,67
|
6731,48
|
Ch«m ch«m
|
4705,88
|
6250,00
|
5857,14
|
3750,00
|
3571,43
|
Qu¶ kh¸c
|
9297,52
|
9354,17
|
6791,67
|
10375,00
|
10512,82
|
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2005
+ C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn tiªu dïng v¶i
* Thêi gian tiªu dïng
Lîng tiªu dïng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo thêi gian tiªu dïng, thêi gian tiªu dïng ng¾n th× lîng tiªu dïng Ýt, ngîc l¹i thêi gian tiªu dïng dµi th× lîng tiªu dïng sÏ nhiÒu h¬n,
V¶i lµ mét trong c¸c lo¹i c©y trång mang tÝnh thêi vô rÊt cao, s¶n phÈm chØ cã trong vßng thêi gian 1 th¸ng, song l¹i tËp trung chñ yÕu trong vßng 15 ngµy (tõ 10/6 ®Õn 25/6 hµng n¨m) cho nªn ngêi tiªu dïng còng chØ ®îc ¨n v¶i trong vßng 1 th¸ng vµ còng kh«ng thÓ ¨n nhiÒu trong mét thêi gian ng¾n. V× vËy ®Ó t¨ng lîng tiªu dïng cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p r¶i vô ®Ó kÐo dµi thêi gian tiªu dïng.
* Thu nhËp cña ngêi tiªu dïng
Thu nhËp cña ngêi tiªu dïng ¶nh hëng rÊt râ ®Õn lîng tiªu dïng, thêng møc thu nhËp tû lÒ thuËn víi lîng tiªu dïng, theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t th× l¬ng qu¶ tiªu dïng cña nh÷ng ngêi cã thu nhËp cao thêng cao h¬n lîng tiªu dïng cña c¸ ®èi tîng cã møc thu nhËp thÊp, gÊp h¬n 2 lÇn ngêi cã thu nhËp thÊp. Nh vËy nÕu møc thu nhËp t¨ng th× lîng tiªu dïng sÏ nhiÒu h¬n. ¦íc tÝnh ®é co d·n gi÷a thu nhËp vµ lîng v¶i tiªu dïng lµ 0,80. ( BiÓu 17 )
BiÓu 17 Lîng v¶i tiªu dïng theo møc thu nhËp
Møc thu nhËp
|
Sè khÈu
(KhÈu/ hé)
|
Thu nhËp b×nh qu©n 1000®/k/th¸ng
|
Lîng v¶i tiªu thu
Kg/ khÈu
|
B×nh qu©n chung
|
4.4
|
806,94
|
3,13
|
- Hé cã thu nhËp díi 500000 ®/ khÈu/th¸ng
|
4,7
|
391,95
|
2,41
|
- Tõ 500001-1000000 ® khÈu/th¸ng
|
4,3
|
799,77
|
3,36
|
- Tõ 1000001-2000000 ® khÈu/th¸ng
|
4,2
|
1401,23
|
3,66
|
- Hé cã thu nhËp trªn 2000001 ®/ khÈu/th¸ng
|
3,2
|
2388,89
|
4,83
|
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2005
* Gi¸ tiªu dïng
Gi¸ c¶ tiªu dïng còng ¶nh hëng ®Õn møc tiªu dïng, kÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy nÕu gi¸ v¶i t¨ng lªn th× ngêi tiªu dïng sÏ tù ®iÒu chØnh lîng tiªu dïng, cã 59,24% sè ngêi sÏ gi¶m lîng tiªu dïng, cßn nÕu gi¸ tiªu dïng gi¶m xuèng th× cã 77,7% sè ngêi sÏ t¨ng lîng tiªu dïng. Tuy nhiªn mét bé phËn ngêi tiªu dïng kh«ng quan t©m ®Õn sù thay ®æi cña gi¸ khi tiªu dïng v¶i ( kho¶ng 35-40% sè ngêi) v× hä cho r»ng lîng tiªu dïng v¶i chiÕm tû träng thÊp (chØ chiÕm kho¶ng 7-8%) lîng qu¶ tiªu dïng cña hä, mÆt kh¸c c¬ h«i ®Ó tiªu dïng v¶i trong n¨m chØ cã trong 1 th¸ng, v× thÕ gi¸ cã cao ®«i chót còng chÊp nhËn ®îc vµ gi¸ cã rÎ ®i ch¨ng n÷a còng kh«ng cã c¬ héi tiªu dïng thªm.
§iÒu nµy chøng tá gi¸ tiªu dïng cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sù quyÕt ®Þnh tiªu dïng cña ngêi tiªu dïng. Gi¸ ®¾t th× h¹n chÕ lîng tiªu dïng (cã 64,13 % sè ngêi sÏ h¹n chÕ tiªu dïng khi gi¸ v¶i lªn cao). NÕu gi¸ rÎ th× t¨ng lîng tiªu dïng (Cã 77,17% sè ngêi sÏ tiªu dïng nhiÒu h¬n khi gi¸ tiªu dïng v¶i gi¶m xuèng) ( BiÓu 18 )
BiÓu 18: Dù kiÕn lîng tiªu dïng khi thay ®æi gi¸
|
Ý kiÕn tr¶ lêi
|
Tû lÖ (%)
|
NÕu gi¸ v¶i t¨ng lªn
|
|
|
- Lîng tiªu dïng gi¶m xuèng
|
109
|
59,24
|
- Lîng tiªu dïng t¨ng lªn
|
7
|
3,80
|
- Lîng tiªu dïng gi÷ nguyªn
|
67
|
36,41
|
- Kh«ng tiªu dïng
|
1
|
0,54
|
NÕu gi¸ gi¶m xuèng
|
|
|
- Lîng tiªu dïng gi¶m xuèng
|
0
|
0.00
|
- Lîng tiªu dïng t¨ng lªn
|
142
|
77,17
|
- Lîng tiªu dïng gi÷ nguyªn
|
42
|
22,83
|
- Kh«ng tiªu dïng
|
|
|
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2005
* C¸c s¶n phÈm thay thÕ
C¸c s¶n phÈm thay thÕ còng lµ mét trong còng lµ mét trong c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn tiªu dïng. Víi u thÕ vÒ khÝ hËu thêi tiÕt cña níc ta mµ c¸c chñng lo¹i c©y ¨n qu¶ rÊt phong phó, cïng mét thêi ®iÓm tiªu dïng ngêi tiªu dïng cã thÓ lùa chän lo¹i qu¶ thÝch hîp víi së thÝch tiªu dïng cña m×nh, vµo mïa v¶i còng lµ mïa cña nhiÒu qu¶ kh¸c, cho nªn nÕu chÊt lîng v¶i còng nh gi¸ v¶i kh«ng ®îc c¶i thiÖn th× lîng tiªu dïng sÏ gi¶m, ngîc l¹i th× lîng tiªu dïng sÏ cao h¬n.
* Thi hiÕu ngêi tiªu dïng
VÒ chñng lo¹i v¶i: Qua nghiªn cøu kh¶o s¸t ngêi tiªu dïng kÕt qu¶ nh sau: cã 64.67 % sè ngêi ®îc hái thÝch ¨n gièng v¶i Thanh Hµ, 60.87 % sè ngêi thÝch gièng v¶i Lôc Ng¹n. 90.22 sè ngêi thÝch qu¶ trßn, 94.57% sè ngêi thÝch ¨n qu¶ v¶i hét nhá, 55.98% sè ngêi thÝch qu¶ v¶i mÇu ®Ëm, 94.57 % ngêi thÝch qu¶ ngät. TËp hîp nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ngêi tiªu dïng ®Òu thÝch tiªu dïng gièng v¶i Thanh Hµ chÝnh vô .(BiÓu 19)
BiÓu 19 : Thi hiÕu ngêi tiªu dïng v¶i
-
ThÞ hiÕu tiªu dïng
|
Sã ý kiÕn
|
Tû LÖ %
|
Thanh hµ
|
119
|
64,67
|
Lôc Ng¹n
|
112
|
60,87
|
Lo¹i kh¸c
|
34
|
18,48
|
Qu¶ trßn
|
166
|
90,22
|
Qu¶ dµi
|
14
|
7,61
|
Hét nhá
|
174
|
94,57
|
Hét to
|
8
|
4,35
|
Mµu nh¹t
|
82
|
44,57
|
Mµu ®Ëm
|
103
|
55,98
|
VÞ ngät
|
174
|
94,57
|
VÞ chua
|
5
|
2,72
|
Qu¶ to
|
107
|
58,15
|
Qu¶ nhá
|
75
|
40,76
|
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2005
Tiªu dïng trong t¬ng lai: VÒ xu híng tiªu dïng v¶i trong t¬ng lai sè ý kiÕn tr¶ lêi nh sau:
- Cã 97,83% sã ý kiÕn cho r»ng trong t¬ng lai cã nhu cÇu tiªu dïng v¶i, chñ yÕu lµ tiªu dïng v¶i t¬i, chØ cã 11,41 % sã ngêi cã nhu cÇu tiªu dïng v¶i sÊy kh«, vµ chØ cã 8,18 % sè ngêi ®îc hái cã nhu cÇu tiªu dïng v¶i hép níc v¶i. Nh vËy lµ trong t¬ng lai thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng trong níc vÉn lµ tiªu dïng v¶i t¬i lµ chÝnh, nhu cÇu tiªu dïng c¸c lo¹i v¶i chÕ biÕn cßn ë møc ®é rÊt thÊp, hÇu hÕt lµ d©n cha quen vµ cha cã nhu cÇu tiªu dïng c¸c lo¹i s¶n phÈm chÕ biÕn tõ v¶i. (BiÓu 20)
BiÓu 20: ý kiÕn tr¶ lêi vÒ tiªu dïng v¶i trong t¬ng lai
|
ý kiÕn tr¶ lêi
|
Tû lÖ (%)
|
Tæng sè ý kiÕn
|
184
|
100,00
|
Cã nhu cÇu tiªu dïng v¶i
|
180
|
97,83
|
Tiªu dïng v¶i t¬I
|
180
|
97,83
|
V¶i sÊy kh«
|
21
|
11,41
|
V¶i hép níc v¶i...
|
15
|
8,15
|
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 2005
Qua nghiªn cøu t×nh h×nh tiªu dïng trong níc chóng t«i thÊy thùc tÕ ë ®Þa bµn ®iÒu tra lîng tiªu dïng v¶i b×nh qu©n cho 1 khÈu t¬ng ®èi lín, b×nh qu©n 3,16 kg/ khÈu. §©y lµ nh÷ng ®Þa bµn ®«ng d©n c ®îc c¸c nhµ kinh doanh quan t©m . Tuy nhiªn ®©y lµ nh÷ng thÞ trêng thuËn lîi, chóng ta cßn bá ngá nhiÒu thÞ trêng trong níc, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng n«ng th«n c¸c tØnh miÒn trung vµ miÒn nam, híng tíi ngêi kinh doanh cÇn v¬n tíi tÊt c¶ c¸c thÞ trêng trong c¶ níc, thø n÷a lµ thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng ViÖt Nam kh«ng thÝch tiªu dïng v¶i chÕ biÕn.
3.4.3 ThÞ trêng trong níc:
ThÞ trêng trong níc chóng ta cã thÓ chia lµm 2 khu vùc:
- Khu vùc c¸c tØnh phݸ B¾c: bao gåm thÞ trêng Hµ Néi vµ c¸c tØnh phÝa B¾c, thÞ trêng nµy t¬ng ®åi thuËn lîi v× ë gÇn ®Þa bµn s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô còng nh chi phÝ vËn chuyÓn thÊp, khu vùc nµy cã thÓ tiªu thô ®¬c 45-55% tæng s¶n lîng v¶i t¬i trong níc, song ë phݸ B¾c gÇn nh tØnh nµo còng cã v¶i nªn s¶n lîng tiªu thô v¶i cña trung du miÒn nói chØ chiÕm kho¶ng 20% tËp trung chñ yÕu ë thµnh phè Hµ Néi vµ c¸c tØnh khu 4 cò.
- Khu vùc c¸c tØnh miÒn Trung vµ c¸c tØnh phݸ Nam: khu vùc nµy hiÖn nay tiªu thô kho¶ng 15-20% s¶n lîng v¶i cña trung du miÒn nói phÝa B¾c. ®©y lµ thÞ trêng cã nhu cÇu tiªu thô cao, s¶n lîng yªu cÇu lín nhng cha ®¸p øng. §Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña thÞ trêng nµy cÇn ph¶i tæ chøc tèt hÖ thèng tiªu thô ®Ó tÊt c¶ c¸c vïng trong c¶ níc ngêi tiªu dïng ®Òu cã c¬ héi tiªu dïng v¶i, ®ång thêi ph¶i cã c«ng nghÖ b¶o qu¶n, bao b×, ®ãng gãi, vËn chuyÓn thÝch hîp.
3.4.4 ThÞ trêng xuÊt khÈu
ThÞ trêng xuÊt khÈu chia lµm 2 khu vùc:
- ThÞ trêng Trung Quèc: XuÊt khÈu sang thÞ trêng nµy chñ yÕu b»ng con ®êng (mËu dÞch biªn giíi). Theo ®¸nh gi¸ cña mét sè chuyªn gia ë vïng v¶i th× ®©y lµ thÞ trêng cã tiÒm n¨ng lín, thi trêng nµy tiªu thô 95% s¶n lîng v¶i sÊy kh« cña c¶ níc vµ mét lîng lín v¶i t¬i, ®Æc biÖt mÊy n¨m gÇn ®©y lîng v¶i t¬i tiªu thô ë thÞ trêng nµy còng kh¸ lín h¬n 30000 tÊn n¨m.( n¨m 2004 ®¹t 31.000 tÊn, n¨m 2005 ®¹t 31.000 tÊn). Nh vËy thÞ trêng Trung Quèc trong 2 n¨m võa qua tiªu thô mét lîng kh¸ lín v¶i cña níc ta, n¨m 2004 tiªu thô tíi 58% lîng v¶i cña níc ta, íc n¨m 2005 thÞ trêng nµy còng tiªu thô tíi 43.00% lîng v¶i quy t¬i t¬ng ®¬ng 51000 tÊn.
- ThÞ trêng xuÊt khÈu sang c¸c níc kh¸c: ThÞ trêng nµy vÉn cßn rÊt khiªm tèn chØ chiÕm kho¶ng 5-7% s¶n lîng v¶i toµn quèc, c¸c níc nhËp khÈu v¶i cña ViÖt Nam gåm: NhËt B¶n, Hµn Quèc, Ph¸p, Mü, Nga, Thuþ sü... thÞ trêng nµy chñ yÕu do tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam ®¶m nhiÖm, mét sè ®¬n vÞ kh¸c còng tham gia xuÊt khÈu nhng s¶n lîng kh«ng ®¸ng kÓ vµ kh«ng thêng xuyªn. Riªng tæng c«ng ty rau qu¶ hµng n¨m còng chØ xuÊt khÈu ®îc h¬n 300 tÊn v¶i chÕ biÕn, kim ng¹ch ®¹t 370.000 - 400.000 USD, n¨m 2000 xuÊt khÈu ®îc 318,4 tÊn v¶i hép, kim ng¹ch 367.690 USD; n¨m 2001 327,8 tÊn, kim ng¹ch ®¹t 380.217 USD . (BiÓu 21 )
BiÓu 21: T×nh h×nh xuÊt khÈu v¶i cña Tæng c«ng ty
v¶i qu¶ ViÖt Nam
|
2000
|
2001
|
|
Lîng (TÊn)
|
GÝa trÞ (USD)
|
Lîng (TÊn)
|
GÝa trÞ (USD)
|
V¶i hép
|
318,4
|
367639
|
327,8
|
380217
|
- NhËt B¶n
|
231,5
|
263624
|
205,1
|
254627
|
- Ph¸p
|
|
|
122,7
|
125590
|
- Thuþ Sü
|
68,9
|
84915
|
|
|
- Hµn Quèc
|
18
|
19100
|
|
|
V¶i sÊy
|
6,5
|
24910
|
|
|
- Hµ Lan
|
4
|
16160
|
|
|
- Trung quèc
|
2,5
|
8750
|
|
|
Tæng sè
|
324,9
|
392549
|
327,8
|
380217
|
Nguån:Tæng c«ng ty v¶i qu¶ ViÖt Nam
3.4.5 C¬ cÊu thÞ trêng
DiÔn biÕn vÒ c¬ cÊu thÞ trêng tiªu thô v¶i t¬i nh sau: §èi víi thi trêng c¶ níc n¨m 2004 ¨n t¬i trong níc 39,25%, chÕ biÕn 47,60%, trong ®ã sÊy kh« 46,80% chÕ biÕn c«ng nghiÖp chØ chiÕm 0,85%, §èi víi thi trêng trung du miÒn nói phia b¾c, ¨n t¬i trong níc chiÕm 35,41%, chÕ biÕn 47,83%, XuÊt khÈu t¬i 16,76%.
N¨m 2005: ¨n t¬i trong níc ®èi víi thÞ trêng c¶ níc chiÕm 51,50%, riÒng thÞ trêng trung du miÒn nói phÝa B¾c chiÕm 46,88% ; chÕ biÕn thÞ trêng c¶ níc chiÕm 17,82 %, riªng thÞ trêng trung du miÒn nói phÝa B¾c chiÕm 18,90%; XuÊt khÈu t¬i chung thÞ trêng c¶ níc chiÕm 30,68%, riªng trung du miÒn nói phÝa B¾c chiÕm 34,22% (BiÓu 22)
BiÓu 22 C¬ cÊu thÞ trêng tiªu thô qu¶ t¬i n¨m 2004, 2005
§¬n vÞ:%
|
C¶ níc
|
Trung du, miÒn nói
|
2004
|
2005
|
2004
|
2005
|
¨n t¬i trong níc
|
39,25
|
51,5
|
35,41
|
46,88
|
ChÕ biÕn
|
47,60
|
17,82
|
47,83
|
18,90
|
Sêy kh«
|
46,80
|
16,47
|
46,75
|
17,24
|
CB C«ng nghiÖp
|
0,80
|
1,35
|
1,08
|
1,66
|
XuÊt khÈu
|
13,15
|
30,68
|
16,76
|
34,22
|
|
100,00
|
100,00
|
100,00
|
100,00
|
Qua tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c nhµ qu¶n lý vµ c¸c hé kinh doanh ë Lôc Ng¹n, B¾c Giang th× thÞ trêng Trung quèc lµ thÞ trêng cã hiÖu qu¶ nhÊt, v× khèi lîng tiªu thô lín, l¹i kh«ng ®ßi hái chÊt lîng kh¾t khe, h¬n n÷a cù ly gÇn, chi phÝ vËn chuyÓn thÊp, thêi gian lu kho ng¾n. Tuy nhiªn tham gia vµo thÞ trêng nµy l¹i hoµn toµn do c¸c th¬ng nh©n cña 2 níc trùc tiÕp mua b¸n th«ng qua con ®êng mËu dÞch biªn giíi. §Ó æn ®Þnh ®îc thÞ trêng nµy cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó khuyÕn khÝch c¸c th¬ng nh©n cña c¶ 2 níc tham gia tiªu thô s¶n phÈm cho n«ng d©n, bªn c¹nh dã chóng ta còng cÇn cã ch¬ng tr×nh nghiªn cøu s©u vÒ thÞ trêng nµy.
3. 4.6 HiÖu qu¶ kh©u tiªu thô s¶n phÈm:
§Ó tÝnh hiÖu qu¶ cña kh©u tiªu thu s¶n phÈm, ®èi víi c¸c c¬ së kinh doanh v¶i chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu chi phÝ s¶n xuÊt tíi c¸c thÞ trêng tiªu thô, Hµ Néi , thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Lµo Cai. Riªng ®èi víi Lµo Cai lµ thÞ trêng tiÓu ng¹ch xuÊt khÈu sang Trung Quèc nhng h×nh thøc xuÊt khÈu lµ sù mua b¸n trao tay gi÷a th¬ng nh©n ViÖt Nam vµ th¬ng nh©n Trung Quèc t¹i cöa khÈu phÝa ViÖt Nam hoÆc phÝa Trung Quèc.
. Theo tÝnh to¸n cña mét sè nhµ kinh doanh trªn ®Þa bµn th× chi phÝ tiªu thô 1 tÊn s¶n phÈm sang thÞ trêng Trung Quèc cöa khÈu Lµo Cai chØ hÕt 1679,17 ngµn ®ång, cßn chi phÝ tiªu thô 1 tÊn s¶n phÈm ®Õn thÞ trêng thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ 2230,38 ngµn ®ång, chi phÝ tiªu thô 1 tÊn s¶n phÈm ®Õn thÞ trêng Hµ Néi còng hÕt 597,50 ngµn ®ång. Lîi nhuËn cho 1 tÊn s¶m phÈm ë thi trêng Hµ néi lµ 1402,5 ngµn ®ång, thi trêng Thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ 1659,17 ngµn ®ång, thÞ trêng Lµo Cai lµ 1720,83 ngµn ®ång. ( biÓu: 23 )
BiÓu 23 Chi phÝ tiªu thô 1 tÊn v¶i t¬i ë mét sè thÞ trêng
§¬n vÞ: 1000 ®ång
Kho¶n môc
|
Hµ néi
|
Thµnh phè HCM
|
Lao cai
|
1.TiÒn mua v¶I
|
5200,00
|
5250,00
|
5600,00
|
2. Chi phÝ tiªu thô
|
597,50
|
2230,83
|
1679,17
|
- Chi phÝ thu mua
|
210,00
|
210,00
|
210,00
|
- Bao b× ®ãng gãi
|
75,00
|
450,00
|
450,00
|
- Chi phÝ b¶o qu¶n
|
|
127,50
|
127,50
|
- Chi phÝ vËn chuyÓn
|
137,50
|
1250,00
|
714,29
|
- Chi phÝ b¸n hµng
|
100,00
|
80,00
|
100,00
|
- Chi kh¸c
|
75,00
|
103,33
|
77,38
|
- C¸c kho¶n ph¶i nép
|
|
|
|
3 Tæng chi phÝ
|
5597.50
|
7440,83
|
7279,17
|
4. Gi¸ b¸n
|
7200,00
|
9100,00
|
9000,00
|
5. Doanh thu b¸n hµng
|
7200,00
|
9100,00
|
9000,00
|
6. Lç l·I
|
1402,50
|
1619,17
|
1720,83
|
Nguån: Sè liÖu kh¶o s¸t n¨m 2005
3..5 Ph©n tÝch c¸c yÕu tè rñi ro trong s¶n xuÊt c©y v¶i cña ngêi trång v¶i
§Ó ph©n tÝch c¸c yÕu tè rñi ro trong ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña ngêi trång v¶i chóng t«i chia c¸c yÕu tè rñi ro thµnh 2 lo¹i: §ã lµ rñi ro trong s¶n xuÊt vµ rñi ro trong tiªu thô.
* Rñi ro s¶n xuÊt
Nhãm rñi ro nµy chÞu ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè sau
- §iÒu kiÖn tù nhiªn: khÝ hËu thêi tiÕt, vÞ trÝ ®Þa lý, ®Þa h×nh ®Êt ®ai, m«i trêng sinh th¸i, nh÷ng nh©n tè nµy ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt, chÊt lîng s¶n phÈm, ®©y lµ nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n ®Ó quyÕt ®Þnh ®a ra ®Þnh híng ph¸t triÓn s¶n xuÊt...
- BiÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c: BiÖn ph¸p canh t¸c lµ sù t¸c ®éng cña con ngêi vµo c©y trång (nh chän gièng, kü thuËt ch¨m sãc, phßng trõ s©u bÖnh...) BiÖn ph¸p kü thuËt lµ yÕu tè chñ yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trªn c¬ së ®Æc tÝnh sinh häc vµ quy luËt ph¸t triÓn cña c©y v¶i ®Ó lùa chän c¸c biÖn ph¸p kü thuËt, lùa chän hîp lý c¸c biÖn ph¸p kü thuËt sÏ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
* Rñi ro thÞ trêng
Rñi ro thÞ trêng bao gåm bao gåm c¸c yÕu tè sau:
Rñi ro vÒ tiªu thô: Lµ kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm trªn thÞ trêng, s¶n phÈm tiªu thô ë thÞ trêng nµo, lîng s¶n phÈm tiªu thô lµ bao nhiªu, ngêi s¶n xuÊt cã tiªu thô ®¬c hÕt s¶n phÈm m×nh s¶n xuÊt ra kh«ng, Th«ng thêng khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, ngêi s¶n xuÊt ph¶i biÕt s¶n phÈm hä s¶n xuÊt ra cã tiªu thô ®îc kh«ng vµ tiªu thô ë thÞ trêng nµo. Rñi ro nµy sÊy ra khi cung vît xa cÇu, s¶n phÈm ngêi s¶n xuÊt lµm ra kh«ng tiªu thô ®îc, ph¶i huû bá, trêng hîp ph¶i huû bá trong thêi gian qua cha s¶y ra ®èi víi c©y v¶i , nhng mét sè s¶n phÈm nh mËn, m¬ ®É cã n¨m ngêi s¶n xuÊt kh«ng tiªu thô ®îc ph¶i ®æ ®i, ®ã lµ mét thiÖt thßi lín cho ngêi s¶n xuÊt.
Rñi ro vÒ gi¸: Lµ møc ®é thiÖt h¹i vÇ nÆt kinh tÕ khi gi¸ tiªu thô s¶n phÈm xuèng thÊp. Rñi ro vÒ gi¸ ®îc xem xÐt c¶ gi¸ ®Çu vµo vµ gi¸ ®Çu ra cña s¶n xuÊt.. Gi¸ ®Çu vµo, ®Çu ra ®Æc biÖt lµ gi¸ tiªu thô s¶n phÈm lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh cña ®¬n vÞ s¶n xuÊt.
Rñi ro vÒ gi¸ x¶y ra khi gi¸ tiªu thô s¶n phÈm xuèng thÇp lµm gi¶m thu mhËp cña ngêi s¶n xuÊt.
Th«ng thêng khi ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro vÒ gi¸ ®èi víi ngêi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngêi ta thêng xem xÐt trªn 2 chØ tiªu chÝnh sau:
Mét lµ: Møc ®é t¨ng gi¶m thu nhËp, hoÆc l·i cña s¶n phÈm
Hai lµ: møc ®é t¨ng gi¶m tæng thu nhËp cña hé, th«ng thêng mét s¶n phÈm bÞ rñi ro sÏ kÐo theo thu nhËp chung cña hé gi¶m xuèng
3.5.1 KÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt t¹i c¸c hé ®iÒu tra
Nghiªn cøut t×nh h×nh s¶n xuÊt cña hé: ®Ò tµi tiÕn hµnh kh¶o s¸t t×nh h×nh s¶n xu¸t v¶i cña 120 hé. ë B¾c Giang 60 hé ë 2 x· Trï Hùu vµ HuyÒn s¬n thuéc 2 huyÖn Lôc Ng¹n vµ Lôc Nam, ë Th¸i Nguyªn 60 hé ë 2 x· Ho¸ Trung , thÞ trÊn B¾c S¬n thuéc 2 huyÖn §ång Hû vµ Phæ Yªn
a) Mét sè ®Æc ®iÓm cña hé trång v¶i
- Tuæi b×nh qu©n cña chñ hé 45,2 tuæi
- Sè khÈu b×nh qu©n 1 hé 4,6 khÈu
- lao ®éng b×nh qu©n 1 hé 2.3 lao ®éng
- DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp b×nh qu©n 1 hé 12181 m2
- DiÖn tÝch v¶i b×nh qu©n 1 hé: 7923m2
- Thu nhËp b×nh qu©n 1 hé 25506 ngµn ®ång
- Riªng thu nhËp tõ c©y v¶i 12171 ngµn ®ång
(BiÓu 24)
BiÓu 24: Mét sè chØ tiªu c¬ b¶n cña hé kh¶o s¸t
ChØ tiªu
|
§¬n vÞ
|
BQ chung
|
Th¸i Nguyªn
|
B¾c
Giang
|
Sè hé kh¶o s¸t
|
Hé
|
120
|
60
|
60
|
Tuæi BQ chñ hé
|
Tuæi
|
45,2
|
45
|
45.3
|
KhÈu
|
Ngêi
|
4,6
|
4,8
|
4,4
|
Lao ®éng
|
Ngêi
|
2,3
|
2.3
|
2.3
|
DT ®Êt NN BQ 1 hé
|
M2
|
12181
|
11940
|
12372
|
DiÖn tÝch v¶i BQ hé
|
M2
|
7923
|
6683
|
8187
|
Thu nhËp b×nh qu©n hé
|
1000®
|
25506
|
19856
|
29413
|
Trong ®ã: Thu tõ c©y v¶i
|
1000®
|
12171
|
4968
|
14412
|
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |