Chương 1 ĐẠi cưƠng về thực vật dưỢc mục tiêU

1
Chương 1 
ĐẠI CƯƠNG VỀ THỰC VẬT DƯỢC 
 
MỤC TIÊU: 
1. Trình bày được vai trò của thực vật đối với thiên nhiên và ngành Dược 
2. Trình bày được các phần của thực vật dược và ý nghĩa. 
 
 
NỘI DUNG 
1. Vai trò của thực vật 
1.1 
Với thiên nhiên và đời sống con người 
Thực vật là một bộ phận của sinh giới bao gồm nhiều cơ thể sống khác nhau 
nhưng có một đặc tính chung cơ bản là khả năng tự dưỡng của chúng. Đặc điểm này làm 
cho thực vật khác với các loài sinh vật khác như động vật, nấm và đa số vi khuẩn. Cũng 
chính nhờ có khả năng tự dưỡng mà thực vật có vai trò rất quan trọng trong thiên nhiên 
và trong đời sống con người. 
Thực vật đóng vai trò quan trọng trong hệ thống sinh giới, chúng vô cùng phong 
phú và đa dạng. Ở các môi trường khác nhau thì có các loài thực vật khác nhau sinh 
sống. Sự sống của con người được duy trì là phần lớn phụ thuộc vào sự tồn tại của các 
loài thực vật. Thực vật có vai trò cung cấp oxy cho sự sống của con người và động vật, 
đồng thời chúng cũng hấp thụ carbonic như một máy lọc không khí, tạo môi trường 
không khí trong lành.
Mỗi năm, tất cả các cây xanh trên Trái Đất lấy của khí quyển một lượng khí 
carbonic rất lớn khoảng 1,3 x 10
10
tấn, chiếm 1/5 của toàn bộ lượng carbonic có trong 
khí quyển. Như vậy, nếu lượng khí carbonic không được bổ sung thì chỉ sau 50 năm khí 
quyển sẽ hết lượng khí cacbonic và quang hợp sẽ bị đình chỉ. Trong thiên nhiên, lượng 
khí carbonic luôn luôn được bổ sung bởi sự hô hấp, sự đốt cháy, sự lên men và sự phun 
trào của núi lửa. Nhưng nếu khí carbonic đó không bị tiêu thụ trong quang hợp thì chẳng 
bao lâu các sinh vật trên Trái Đất sẽ bị thiếu oxy và chết. Nhờ có quang hợp của cây 
xanh mà oxy được trả lại cho khí quyển. 
Quang hợp của cây xanh còn tạo ra nhiều hợp chất hữu cơ như glucit, lipit và 
protein, cung cấp thức ăn cho người, động vật và là nguyên liệu cho công nghiệp. Thực 
vật còn cung cấp một số sản phẩm như tinh bột, đường, dầu béo, vitamin, các loại thuốc 
chữa bệnh, các nguyên liệu dùng trong công nghiệp như: cao su, nhựa, tanin, sợi, gỗ, 
thuốc nhuộm và nhiều vật liệu xây dựng, trang trí... 
Ngoài ra, thực vật còn đóng vai trò là sinh vật sản xuất cung cấp thức ăn cho các 
loài động vật, là mắc xích quan trọng trong chuỗi và lưới thức ăn, tạo sự cân bằng trong 
hệ sinh thái. 
1.2 
Đối với ngành Dược
Từ xưa loài người đã biết sử dụng các cây cỏ hoang dại để làm thuốc chữa bệnh. 
Người Neanderthan cổ ở Irap từ 60.000 năm trước đã biết sử dụng một số cây cỏ để 
chữa bệnh như: Cỏ thi(Achillea millefolium), Cúc bạc…Người Ai Cập cách đây 3.600 
năm trước đã biết dùng trên 700 cây thuốc: Lô hội(Aloe vera), Gai dầu (Cannabis 
sativa)…Trong y học cổ truyền dân tộc ta dùng nhiều vị thuốc có nguồn gốc thực vật 
như: ngải cứu, ích mẫu, mã đề, tía tô, kinh giới… 
Hiện nay, y học cổ truyền đóng vai trò to lớn trong chăm sóc sức khỏe, phòng 
chữa bệnh, đặc biệt là các nước nghèo, đang phát triển và có truyền thống sử dụng cây 
cỏ làm thuốc. 

2
Thực vật học giúp ta xác định tên cây, nghiên cứu cấu tạo, kiểm tra chất lượng 
của các nguyên liệu làm thuốc có nguồn gốc từ thực vật. Từ đó có kế hoạch trồng trọt, 
di thực và khai thác các cây dùng làm thuốc chữa bệnh và xuất khẩu. 
Như vậy, thực vật đóng vai trò hết sức quan trọng đối với sự sống của mọi sinh 
vật và hoạt động kinh tế của loài người nên chúng ta phải có trách nhiệm tích cực bảo 
vệ thiên nhiên nói chung và cây xanh nói riêng để đảm bảo cân bằng sinh thái môi 
trường.