§iÒu kiÖn, ®Þa bµn ¸p dông
- Cã dÉn tinh viªn ®îc ®µo t¹o ®Çy ®ñ vÒ kü thuËt thô tinh nh©n t¹o (TTNT) cho bß.
- Cã c¸c dông cô thùc hiÖn kü thuËt TTNT (b×nh nit¬, sóng b¾n tinh, èng gen, g¨ng tay...),
- Cã hÖ thèng ph©n phèi tinh bß ®«ng l¹nh.
- ¸p dông trong toµn quèc.
- M«t sè ký hiÖu c¬ b¶n ®Ó nhËn biÕt tinh ®«ng l¹nh d¹ng cäng r¹ cña Vinalica
- Tinh bß thÞt chÊt lîng cao (vá mµu n©u):
- Tinh bß Zebu:
- Trung t©m Gièng gia sóc lín Trung ¬ng
34. TINH NGùA §¤NG L¹NH D¹NG CäNG R¹
-
Nguån gèc: §îc khai th¸c vµ s¶n xuÊt trùc tiÕp t¹i Trung t©m Nghiªn cøu vµ Ph¸t triÓn Ch¨n nu«i MiÒn nói.
-
T¸c gi¶ c«ng tr×nh, ®Þa chØ liªn hÖ: Trung t©m Nghiªn cøu vµ Ph¸t triÓn Ch¨n nu«i MiÒn nói
35. Cá BRACHIARIA RUZIZIENSIS
Cá Ruzi cã nguån gèc tõ Rwanda. Cá Ruzi ®îc trång nhiÒu ë c¸c níc ch©u Phi nhiÖt ®íi vµ cËn nhiÖt ®íi. Thu thËp vµ nghiªn cøu t¹i Trung t©m nghiªn cøu Bß vµ §ång cá Ba V× nh»m ph¸t triÓn bé gièng c©y thøc ¨n ch¨n nu«i chÊt lîng cao.
-
Mét sè chØ tiªu kinh kÕ kü thuËt chñ yÕu
- N¨ng suÊt chÊt xanh kh«ng cao, nhng chÊt lîng kh¸ tèt, gia sóc ¨n ngon miÖng. N¨ng suÊt cá dao ®éng 80 - 120 tÊn/ha. Tû lÖ VCK 19 - 21,5%; Protªin th« 8,8 - 9,2%.
- Lîng ph©n bãn sö dông: Ph©n chuång 20 tÊn/ha; Ph©n v« c¬: 200 N:80 P2O5: 80 K2O
- Thêi vô trång: trång vµo mïa ma. Gieo b»ng h¹t. N¨ng suÊt h¹t gièng tõ 200 - 400 kg/ha.
-
HiÖu qu¶ kinh tÕ khi øng dông
Lµ gièng cá dÔ trång, kh¶ n¨ng chÞu h¹n tèt, kh«ng kÐn ®Êt, chÞu ph©n, thÝch hîp trªn c¸c lo¹i ®Êt. Th©n vµ l¸ mÒm, chÊt lîng thøc ¨n cao gia sóc rÊt thÝch ¨n. Trång ®Ó thu c¾t ¨n t¬i, ph¬i kh« dù tr÷ hoÆc lµm nguyªn liÖu cho ñ xanh. Ph¶n øng víi ¸nh s¸ng ngµy ng¾n. Thu ho¹ch h¹t vµo th¸ng 11 hµng n¨m. ChÊt lîng h¹t gièng tèt, tû lÖ n¶y mÇm cao.
-
§Þa chØ liªn hÖ: Trung t©m Nghiªn cøu Bß vµ §ång cá Ba V× - ViÖn Ch¨n Nu«i
36. Cá STYLO (Stylosanthes guianensis CIAT 184)
Loµi cá Stylosanthes guianensis CV. cã tªn thêng gäi lµ cá Stylo ®îc ph©n bè réng r·i ë Nam Mü, thÝch øng víi ®iÒu kiÖn ®Êt nghÌo dinh dìng. §îc nhËp vµo níc ta nghiªn cøu t¹i Trung t©m nghiªn cøu Bß vµ §ång cá Ba V× nh»m ph¸t triÓn bé gièng c©y thøc ¨n ch¨n nu«i chÊt lîng cao.
-
Mét sè chØ tiªu kinh kÕ kü thuËt chñ yÕu
N¨ng suÊt biÕn ®éng tõ 65 - 85 tÊn/ha/n¨m, tû lÖ VCK 23 - 24,3%, Protªin th« 17,1 - 18,2%. Kh¶ n¨ng lu gi÷ th¶m cá tuú thuéc vµo tr×nh ®é qu¶n lý vµ ch¨m sãc, trung b×nh ®¹t ®îc tõ 3 - 4 n¨m míi ph¶i trång l¹i. Cá Stylo ph¶n øng víi ¸nh s¸ng ngµy ng¾n, ë §ång b»ng B¾c bé cá ra hoa vµo cuèi th¸ng 10 ®Õn th¸ng 2 n¨m sau.
- Lîng ph©n bãn sö dông: Ph©n bãn cho 1 ha:
+ Ph©n chuång: 20 - 30 tÊn
+ Ph©n l©n: 300 - 400 kg
+ Ph©n Kali: 100 - 150 kg
+ Ph©n ®¹m: 50 - 60 kg
+ V«i: 1000 kg
+ Thêi vô gieo trång: Trång vµo mïa ma nhng tèt nhÊt ®Çu mïa ma, gieo b»ng h¹t, xö lý níc s«i tríc khi gieo.
-
HiÖu qu¶ kinh tÕ khi øng dông
§îc lµm thøc ¨n cho bß s÷a, bß thÞt. Thu c¾t cho ¨n t¬i, lµm bét cá hoÆc lµm nguyªn liÖu ñ xanh. Bæ sung tõ 15 - 20% trong thøc ¨n xanh hµng ngµy.
-
§Þa chØ liªn hÖ: Trung t©m Nghiªn cøu Bß vµ §ång cá Ba V× - ViÖn Ch¨n Nu«i
37. Cá GHINE TD58 (Panicum maximum)
Cá Ghinª cã nguån gèc ë ch©u Phi vµ ®îc ph©n bè rÊt réng r·i ë c¸c níc nhiÖt ®íi, cËn nhiÖt ®íi. §îc nhËp vµo níc ta nghiªn cøu t¹i Trung t©m nghiªn cøu Bß vµ §ång cá Ba V× nh»m ph¸t triÓn bé gièng c©y thøc ¨n ch¨n nu«i chÊt lîng cao.
-
Mét sè chØ tiªu kinh kÕ kü thuËt chñ yÕu
N¨ng suÊt chÊt xanh cã thÓ ®¹t ®îc tõ 100 - 200 tÊn/ha/n¨m tïy theo møc ®Çu t, tû lÖ VCK 18 - 20,3%, Protªin th« 9,8 - 11,1%.
Cá sinh trëng m¹nh, n¨ng suÊt cao dÔ trång. Phï hîp víi nhiÒu lo¹i ®Êt, chÞu h¹n tèt, chÞu ®îc bãng nªn cã thÓ trång xen víi c¸c lo¹i c©y kh¸c nh»m tËn dông ®Êt.
- Lîng ph©n bãn sö dông cho 1 ha:
+ Ph©n chuång: 10 - 15 tÊn.
+ Ph©n l©n: 150 – 200 kg.
+ Ph©n ®¹m: 350 – 400 kg.
+ V«i: 500 kg (nÕu cÇn).
+ Thêi vô gieo trång: Trång vµo mïa ma nhng tèt nhÊt ®Çu mïa ma ®Ó ®¶m b¶o tû lÖ sèng cao.
-
HiÖu qu¶ kinh tÕ khi øng dông
§îc lµm thøc ¨n cho bß s÷a, bß thÞt. Thu c¾t cho ¨n t¬i hoÆc ñ xanh hoÆc ñ xanh. Thu ho¹ch 5 - 7 løa/n¨m, cã thÓ trång ®Ó ch¨n th¶.
- Trung t©m Nghiªn cøu Bß vµ §ång cá Ba V× - ViÖn Ch¨n Nu«i
- Trung t©m Nghiªn cøu vµ Ph¸t triÓn Ch¨n nu«i MiÒn nói - ViÖn Ch¨n Nu«i
38. Cá BRACHIARIA MYLATO1 Vµ BRACHIARIA MULATO2
KÕt qu¶ ®Ò tµi nghiªn cøu “Thu thËp vµ tuyÓn chän mét sè gièng c©y thøc ¨n xanh ph¸t triÓn trong vô ®«ng theo híng ®a môc ®Ých sö dông” thùc hiÖn t¹i Trung t©m Nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn Ch¨n nu«i MiÒn Nói.
- Gièng cá Bracharia Mulato 1 lµ s¶n phÈm lai t¹o gi÷a 2 gièng B. brizantha vµ B. ruziziensis.
- Gièng cá Bracharia Mulato 2 lµ s¶n phÈm lai t¹o gi÷a 3 gièng B. Brizantha, B. ruziziensis vµ B. decumben.
-
Mét sè chØ tiªu kinh kÕ kü thuËt chñ yÕu
- N¨ng suÊt chÊt xanh ®¹t: 113,5 - 126,5 tÊn/ha t¬ng ®¬ng 21,21 - 25,27 tÊn VCK/ha vµ 2,13 - 2,87 tÊn protein/ha. N¨ng suÊt trong vô ®«ng chiÕm 32,65% - 37,27% so víi n¨ng suÊt c¶ n¨m.
- Lîng ph©n bãn sö dông: Ph©n chuång 20 tÊn/ha; Ph©n v« c¬: 200 N:80 P2O5: 80 K2O.
- Thêi vô trång: trång vµo mïa ma.
-
HiÖu qu¶ kinh tÕ khi øng dông
Lµ 2 gièng cá míi cã nh÷ng ®iÓm u viÖt h¬n c¸c lo¹i cá voi, cá s¶ nh: thµnh phÇn dinh dìng cao (hµm lîng chÊt ®¹m vµ n¨ng lîng), n¨ng suÊt cao, chi phÝ trång mét kg cá thÊp, chÞu n¾ng h¹n, chÞu rÐt rÊt tèt, thÝch hîp cho viÖc gi¶i quyÕt thøc ¨n xanh cho gia sóc trong vô ®«ng ë khu vùc miÒn nói, vµ nhÊt lµ ngon miÖng... v× th©n vµ l¸ mÒm, tr©u bß rÊt thÝch ¨n. Trªn cïng mét hecta ®Êt trång cá, so víi cá voi th× cá Mulato cã n¨ng suÊt t¬i cao h¬n 40%, vËt chÊt kh« quy ®æi cao h¬n 50% vµ ®¹m th« quy ®æi cao h¬n 100%. NÕu mét hecta ®Êt nÕu trång cá voi nu«i ®îc 10 con bß s÷a th× trång cá Mulato cã thÓ nu«i ®îc 14 con bß.
Trung t©m Nghiªn cøu vµ Ph¸t triÓn Ch¨n nu«i miÒn nói - ViÖn Ch¨n Nu«i
(Kú sau ®¨ng tiÕp)
(Nguån: Vô KH-CN-MT)
GIèNG §ËU T¦¥NG CHÞU H¹N DT2008
PHï HîP C¸C TØNH TRUNG DU – MIÒN NóI PHÝA B¾C
PGS.TS. Mai Quang Vinh, PGS. TS. Lª Huy Hµm và CTV
ViÖn Di truyÒn N«ng nghiÖp ViÖt Nam
Gièng ®Ëu t¬ng DT2008 do ViÖn Di truyÒn N«ng nghiÖp chän t¹o, qua 5 n¨m thö nghiÖm t¹i 16 tØnh thµnh c¶ níc, t¹i c¸c tØnh Trung du – MiÒn nói phÝa B¾c, DT2008 ®· cho n¨ng suÊt cao, æn ®Þnh trong c¸c ®iÒu kiÖn bÊt lîi nh h¹n, óng, ®Êt nghÌo dinh dìng, chÞu nhiÖt (nãng, l¹nh), ®Ò kh¸ng tèt víi c¸c lo¹i bÖnh (gØ s¾t, s¬ng mai, phÊn tr¾ng, ®èm n©u vi khuÈn). DT2008 ®· ®îc ®¸nh gi¸ t¹i NhËt B¶n (n¨m 2012) cã ®Æc tÝnh chÞu h¹n vît gièng chuÈn quèc tÕ William82.
-
§Æc ®iÓm tiÕn bé kü thuËt cña DT2008
-
§Æc ®iÓm n«ng sinh häc
Hoa tÝm, l¸ h×nh tim nhän, mµu xanh s¸ng, l«ng n©u, cao tõ 50 - 60 cm, th©n cã 12 - 15 ®èt, ph©n cµnh võa ph¶i, qu¶ chÝn mµu vµng, sè qu¶ ch¾c trªn c©y 25 - 35 qu¶, cao trªn 200 qu¶. H¹t vµng, to, mÉu m· ®Ñp, rèn h¹t n©u ®en, h¹t kh¸ to - khèi lîng 1000 h¹t 200 - 260 g, tû lÖ Protein cao: 40,3%. Gièng thuéc nhãm cã kh¶ n¨ng chèng chÞu cao víi h¹n, ma óng, kh¸ng bÖnh, thÝch øng réng 3 vô/n¨m trªn nhiÒu vïng sinh th¸i. Trong c¸c ®iÒu kiÖn khã kh¨n, cho n¨ng suÊt cao h¬n c¸c gièng th«ng thêng tõ 1,5 - 2 lÇn:
-
Vô xu©n: h¹n, rÐt, bÖnh ®Çu vô, chÞu nãng, chÞu ma óng cuèi vô.
-
Vô hÌ thu ë miÒn nói: ma óng ®Çu vô, chÞu nãng, h¹n côc bé cuèi vô.
-
Vô ®«ng: ma óng ®Çu vô, rÐt, h¹n, bÖnh cuèi vô cña vô ®«ng trªn ®Êt ít sau lóa mïa.
Thêi gian tõ gieo ®Õn thu ho¹ch: Vô xu©n - hÌ : 95 - 110 ngµy; Vô ®«ng: 95 ngµy,
N¨ng suÊt: Vô xu©n, hÌ thu 25 - 40 t¹/ha (125 - 140 kg/sµo). Vô ®«ng: 20 – 28 t¹/ha (70 - 100 kg/sµo).
-
Quy tr×nh kÜ thuËt
-
Thêi vô gieo h¹t: Vô Xu©n: 20 - 30/1, HÌ Thu: 1/6 - 1/8, §«ng: tríc 25/9 d¬ng lÞch (vïng thÊp sau lóa mïa).
Lu ý: - Kh«ng nªn gieo sím hoÆc muén qu¸ thêi vô nªu trªn, n¨ng suÊt sÏ thÊp.
-
Ph©n bãn: Chän 1 trong 2 c¸ch bãn sau ®©y:
- Ph©n ®a yÕu tè V¨n §iÓn chuyªn dông ®Ëu t¬ng (4:12:7) : Bãn lãt 15 kg/sµo (450 kg/ha), bãn thóc khi vun ®ît II: 4 kg kali/sµo (112 kg/ha).
- Bãn theo ph©n rêi: Ph©n chuång 250 kg/sµo (7 tÊn/ha); ®¹m urª 4 kg/sµo (112 kg/ha, vô hÌ gi¶m ®i 1/2); L©n V¨n §iÓn 10 - 15 kg/sµo (300 kg/ha); kali 3 - 4 kg/sµo (90 kg/ha). V«i bét (nÕu ®Êt chua) 15 kg/sµo (450 kg/ha).
-
Lµm ®Êt: §Êt nªn cµy ¶i tõ vô tríc, bõa kü, lªn luèng réng tõ 0,8 - 1,5 m cao 20cm, r¹ch ngang, hµng c¸ch hµng 35 cm cho vô xu©n, 30 cm cho vô ®«ng vµ 40 cm cho vô hÌ.
-
C¸ch bãn ph©n: Toµn bé ph©n chuång trén v«i, l©n V¨n §iÓn vµ 1/3 lîng ®¹m, kali hoÆc NPK, §a yÕu tè bãn lãt vµo r¹ch, lÊp nhÑ ®Ó gieo h¹t bªn c¹nh. Sè ph©n cßn l¹i dïng ®Ó bãn thóc.
-
MËt ®é gieo:
-
Vô xu©n: Hµng c¸ch hµng 40 cm, hèc c¸ch hèc trong r¹ch 15 - 18 cm (mçi hèc gieo 2 - 3 h¹t). MËt ®é ®¹t 25 - 30 c©y/m2.
-
Vô hÌ: Hµng c¸ch hµng 45 cm, hèc c¸ch hèc trong r¹ch 25 - 30 cm, mçi hèc gieo 2 - 3 h¹t. MËt ®é 20 - 25 c©y/m2.
-
Vô ®«ng: Hµng c¸ch hµng 30 - 35 cm, hèc c¸ch hèc trong r¹ch 10 cm, mçi hèc gieo 2 - 3 h¹t. MËt ®é 30 - 35 c©y/m2.
-
Gieo h¹t: Tríc khi gieo nªn ph¬i h¹t mét n¾ng nhÑ ®Ó h¹t dÔ n¶y mÇm. Nªn gieo lóc cã ma, ®Êt Èm, nÕu ®Êt kh« nªn tíi níc vµo r¹ch tríc khi gieo. H¹t gieo xa ph©n bãn lãt 5 cm, nÕu ®Ó h¹t tiÕp xóc víi ph©n mÇm c©y sÏ bÞ chÕt. LÊp ®Êt bét dµy 1 - 2 cm, phñ kÝn h¹t vµ ph©n lãt. Vô ®«ng ¸p dông c¸ch gieo trªn ®Êt ít, lµm ®Êt tèi thiÓu hoÆc gieo vµo gèc r¹.
-
Lµm m¹ ®Ó dÆm: Sè h¹t gièng cßn thõa nªn gieo dµy ®Çu luèng, lÊp mét líp ®Êt s©u 1 cm. Sau 7 ngµy khi c©y b¾t ®Çu cã l¸ nhÆm, bøng ®em dÆm vµo n¬i mËt ®é khuyÕt, sau khi dÆm nªn tíi 2 lÇn cho c©y bÐn rÔ.
-
Ch¨m sãc: Khi c©y cã 1 - 2 l¸ thËt, cÇn xíi x¸o, bãn thóc lîng ph©n ®¹m vµ ph©n kali kÕt hîp vun gèc nhÑ lÇn 1. Khi c©y cã 5 - 6 l¸ thËt, kÕt hîp bãn nèt sè ph©n cßn l¹i vµ vun gèc lÇn hai.
-
Phßng trõ s©u bÖnh: DT2008 chèng bÖnh tèt, cÇn thêng xuyªn kiÓm tra ®ång ruéng, ph¸t hiÖn sím s©u h¹i c¸c lo¹i, cã thÓ kÕt hîp b¾t tay diÖt æ trøng hoÆc s©u non giai ®o¹n ®Çu, nÕu ë ngìng g©y h¹i, ®Ó ®¶m b¶o n¨ng suÊt, ph¶i tu©n thñ 5 lÇn phun thuèc b¾t buéc:
-
LÇn 1 (vô xu©n ngay sau khi gieo): diÖt s©u x¸m, cho 1 sµo B¾c Bé pha Ofatox hoÆc Peran nång ®é 2 phÇn ngh×n (0,2%) trén cïng 20 kg l¸ b¾p c¶i giµ r¶i ®Òu trªn mÆt luèng hoÆc sö dông Basudin h¹t (theo liÒu lîng trªn bao b×) r¾c vµo r¹ch tra h¹t tríc khi gieo.
-
LÇn 2 (c©y 4 – 5 l¸): trõ s©u ¨n l¸.
-
LÇn 3 (chím ra hoa): trõ s©u ¨n nô hoa. (b»ng Selecron, Ofatox, Padan, Lanate, Confidor 100SL …).
-
LÇn 4 (t¾t hoa): trõ s©u ®ôc qu¶ (b»ng Selecron hoÆc Bassa 0,1% trén Dipterex 0,2%).
-
LÇn 5 (khi qu¶ chÝn s¸p): trõ bä xÝt, s©u ®ôc qu¶ (b»ng Bassa 0,1% trén víi Dipterex 0,2%).
- Vô xu©n, vô hÌ thu: Khi cã sè qu¶ chuyÓn sang kh« vµng, c¾t bá gèc, l¸ t¹i ruéng lµm ph©n. PhÇn qu¶ thu ®îc: Ph¬i mét n¾ng nhÑ ®Ó r¸o níc, dùng ®óng chç r©m 2 ngµy, sang ngµy thø ba ®em ph¬i mét n¾ng nhÑ ®Ëp lÊy h¹t ®ît ®Çu lµm gièng, ñ ®èng tiÕp 2 ngµy sau ®ã ®em ph¬i, ®Ëp thu toµn bé h¹t ®ît cuèi lµm ®Ëu th¬ng phÈm. Ph¬i kh« h¹t tíi khi c¾n kh«ng dÝnh r¨ng, ®Ó nguéi råi míi ®em b¶o qu¶n.
- Vô ®«ng: thu ho¹ch khi qu¶ kh«, c¾t ph¬i buæi s¸ng, chiÒu dïng m¸y tuèt lóa ®Ó ra h¹t.
- Gièng ph¬i trªn nong nia, l¸ cãt cho tíi 10 – 13% ®é Èm, ®Ó nguéi, b¶o qu¶n trong tói ni l«ng 2 líp hoÆc trong chum, v¹i kÝn.
-
Trªn ®Êt n¬ng rÉy: Ng« xu©n + DT2008 hÌ thu (gieo tríc lËp thu).
-
Trªn ®Êt ruéng bá ho¸ (thiÕu níc cÊy) vô xu©n: ®Ëu t¬ng xu©n DT2008 (gieo 20-30/1) + lóa mïa (tõ 1/6) + c©y vô ®«ng.
-
Trªn ®Êt 2 vô lóa: lóa xu©n + lóa mïa + DT-2008 ®«ng (gieo tríc 25/9).
-
§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ øng dông DT2008
Trong thêi gian 5 n¨m, DT2008 ®· ®îc ®a vµo c¸c m« h×nh s¶n xuÊt t¹i 10 tØnh TD-MNPB, kÕt qu¶ thu ®îc:
- T¹i vô xu©n trªn ®Êt ruéng 1 vô: n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ cao h¬n gièng ®èi chøng tõ 1,5 – 2 lÇn;
- T¹i vô hÌ thu trªn ®Êt n¬ng rÉy, ®Êt b·i sau ng« xu©n: hiÖu qu¶ cao h¬n ®èi chøng tõ 1,3 – 2,0 lÇn.
N¨m
|
Vô
|
§Þa ®iÓm
|
Gièng
|
§iÒu kiÖn khÝ hËu
|
TGST (ngµy)
|
N¨ng suÊt thùc tÕ (t¹/ha)
|
% t¨ng so
víi §C
|
2008
|
HÌ thu
|
Qu¶ng Uyªn
Cao B»ng
|
DT2008
|
Ma ®Çu vô, h¹n 23 ngµy cuèi vô
|
94
|
19,1
|
137,3
|
DT84(§C)
|
|
13,9
|
100,0
|
Xu©n
|
Vâ Nhai -
Th¸i Nguyªn
|
DT2008
|
RÐt, h¹n ®Çu vô + 2 lÇn óng ngËp cuèi vô, cßn 90%
|
108
|
43,2
|
-
|
§P (§C)
|
ThÊt thu 90%
|
98
|
1,68
|
100,0
|
HÌ thu
|
Vâ Nhai-
Th¸i Nguyªn
|
DT2008
|
ThuËn lîi
|
100
|
36,0
|
144,0
|
§P (§C)
|
88
|
25,0
|
100,0
|
Xu©n
|
Yªn S¬n-
Tuyªn Quang
|
DT2008
|
RÐt h¹n ®Çu vô
|
110
|
35,0
|
166,0
|
DT84 (§C)
|
95
|
21,0
|
100,0
|
HÌ thu
|
Yªn L¹c-VÜnh Phóc
|
DT2001
|
H¹n gi÷a vô 20 ngµy
|
98
|
34,45
|
100,0
|
DT2008
|
105
|
37,55
|
101,0
|
|
Lôc Yªn – Yªn B¸i
|
DT2008
|
RÐt, h¹n, bÖnh ®Çu vô
|
110
|
35,7
|
166,0
|
DT84 (§C)
|
95
|
26,0
|
100,0
|
|
Trïng Kh¸nh – Cao B»ng
|
DT2008
|
H¹n cuèi vô
|
102
|
24,0
|
240
|
§P (§C)
|
85
|
10,0
|
100
|
§«ng
|
L©m Thao – Phó Thä
|
DT2008
|
§Êt ruéng lóa
|
95
|
32,1
|
256,8
|
DT84 (§C)
|
84
|
12,5
|
100,0
|
2010
|
Xu©n
|
L©m Thao,
H¹ Hßa,
Phó Thä
|
DT2008
|
§Êt ruéng cao h¹n
|
110
|
25,0
|
166,0
|
DT84 (§C)
|
90
|
15,0
|
100,0
|
XÝn MÇn,
Hµ Giang
|
DT2008
|
§Êt ruéng cao h¹n
|
115
|
25,0
|
250,0
|
DT84 (§C)
|
95
|
10,0
|
100,0
|
Vâ Nhai – Th¸i Nguyªn
|
DT2008
|
§Êt ruéng cao h¹n
|
110
|
28,0
|
188,6
|
DT84 (§C)
|
90
|
15,0
|
100,0
|
2012
|
Xu©n
|
Thanh ba (PT)
Phæ Yªn (Th¸i Nguyªn)
|
DT2008
|
§Êt ruéng cao h¹n
|
110
|
20,0
|
188,6
|
DT84 (§C)
|
95
|
15,0
|
|
Lôc Yªn (Yªn B¸i)
|
DT2008
|
§Êt ruéng cao h¹n
|
115
|
24-32
|
100,0
|
DT84 (§C)
|
95
|
18
|
150 - 180
|
HÌ Thu
|
Lôc Yªn (Yªn B¸i)
|
DT2008
|
§Êt ng« xu©n
|
110
|
25 - 28
|
1,4 – 1,6
|
DT84 (§C)
|
90
|
18
|
L¹ng S¬n
|
DT2008
|
§Êt ng« xu©n
|
105
|
29,0
|
1,4
|
DT84 (§C)
|
90
|
21,5
|
Tham kh¶o B¶ng 1:
HiÖu qu¶ kinh tÕ
Do cã kh¶ n¨ng chÞu ma óng gi÷a vô hÌ thu, chÞu h¹n, chÞu bÖnh cuèi vô, DT2008 ®· tá ra cã hiÖu qu¶ cao trong c¬ cÊu c©y trång vô II, thay thÕ c¸c gièng ®Ëu t¬ng kh¸c, c¬ cÊu ng« ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ tõ 1,5 – 2 lÇn.
HiÖu qu¶ t¨ng vô: Gièng cho n¨ng suÊt cao 25 – 35 t¹/ha trªn ®Êt lóa 1 vô (gieo th¸ng 11 – 12, thu ho¹ch th¸ng 2 – 3.
HiÖu qu¶ trång xen trong c©y c«ng nghiÖp: DT2008 ®· thu hiÖu qu¶ cao trong c¬ cÊu trång xen trong cao su, cµ phª, c©y ¨n qu¶ dµi ngµy trong thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n, che phñ c¶i t¹o ®Êt, gi¶m xãi mßn, t¨ng thu nhËp.
QUY TR×NH Kü THUËT CANH T¸C
Vµ QU¶N Lý DÞCH H¹I TæNG HîP C¢Y §ËU §á
NguyÔn ThÞ Hoa, Ph¹m ThÞ Vîng, NguyÔn TiÕn Qu©n vµ CTV
ViÖn B¶o vÖ Thùc vËt
I. Th«ng tin chung vÒ TBKT
Quy tr×nh kü thuËt ®îc x©y dùng trªn kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ øng dông trong s¶n xuÊt cña ®Ò tµi “Nghiªn cøu vµ øng dông c¸c biÖn ph¸p th©m canh vµ phßng chèng s©u bÖnh h¹i tæng hîp, ph¸t triÓn c©y ®Ëu ®á cho tØnh Thõa Thiªn HuÕ”.
II. §Æc ®iÓm TiÕn bé kü thuËt
2.1. BiÖn ph¸p canh t¸c
2.1.1. Thêi vô
Vô xu©n: Tõ ngµy 1/2 ®Õn ngµy 20/2.
Vô HÌ: Tõ ngµy 1/6 ®Õn ngµy 15/6.
2.1.2. Kü thuËt lµm ®Êt: §Êt ph¶i t¬i xèp, v× vËy, cÇn cµy bõa kü, lµm cá, do c©y kh«ng chÞu ngËp óng nªn chó ý vÊn ®Ò r·nh tho¸t níc. MÆt luèng réng 1,2 - 1,5 m, ®Êt vïng b·i cã thÓ trång thµnh b¨ng réng 2 – 3 m, r·nh réng 30 cm, r·nh kÝch thíc kho¶ng 30 – 40 cm, s©u 25 - 30 cm ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ®i l¹i ch¨m sãc vµ thu ho¹ch dÔ dµng.
2.1.3. MËt ®é gieo trång: mËt ®é c©y hîp lý lµ hµng c¸ch hµng 40 cm, hèc c¸ch hèc 25 cm, mçi hèc gieo 2 h¹t.
2.1.4. BiÖn ph¸p ng¾t ngän: ng¾t ngän khi ngän ph¸t triÓn v¬n dµi (t¬ng ®¬ng kho¶ng 25 - 30 ngµy sau trång vô xu©n vµ 35 - 40 ngµy vô hÌ), sau ®ã ng¾t ®Þnh kú kho¶ng 7 - 10 ngµy/ lÇn cho ®Õn khi thu ho¹ch.
2.1.5. BiÖn ph¸p lµm cá: kÕt hîp lµm cá víi c¸c lÇn bãn thóc ph©n lÇn 1 khi c©y 2 l¸ thËt (7 - 10 ngµy) vµ ®Þnh kú tiÕp theo 10 - 20 ngµy, kÕt hîp víi vun gèc.
2.1.6. BiÖn ph¸p tíi níc: ph¶i tíi ®¶m b¶o ®é Èm khi gieo h¹t vµ khi c©y chuÈn bÞ ra hoa.
2.1.7. BiÖn ph¸p bãn ph©n
- Bãn ph©n hîp lý, gi¶m ph©n v« c¬, t¨ng cêng ph©n h÷u c¬ vµ vi sinh
+ Ph©n h÷u c¬: Bãn ph©n chuång hoai môc víi khèi lîng 5 - 8 tÊn/ha bãn lãt tríc khi trång hoÆc lÊy th©n c©y ®Ëu ñ lµm ph©n h÷u c¬ ®Ó bãn.
+ V«i: 360 kg/ha.
+ Ph©n Urª: 70 kg/ha.
+ Ph©n super l©n: 360 kg/ha.
+ Kali ®á (KCl): 100kg/ha. C¸c lo¹i ph©n nµy ®îc chia cho c¸c lÇn bãn nh sau:
- C¸ch bãn:
+ Bãn lãt: Tríc khi tiÕn hµnh gieo ®Ëu, bãn toµn bé ph©n chuång (ph©n h÷u c¬ hoai môc, hoÆc ph©n vi sinh), v«i, l©n + 1/3 lîng urª.
+ Bãn thóc lÇn 1 khi c©y cã 2 l¸ thËt: 1/3 lîng Urª + ½ lîng kali.
+ Bãn thóc lÇn 2 khi c©y chuÈn bÞ ra hoa: 1/3 lîng Urª + ½ lîng kali cßn l¹i.
2.1.8. BiÖn ph¸p lu©n canh: Lu©n canh víi c¸c c©y trång kh«ng ph¶i lµ kÝ chñ cña s©u bÖnh h¹i ®Ëu ®á lµ c¸c c©y trång kh«ng ph¶i lµ c©y hä ®Ëu, lu©n canh mét vô ®Ëu mét vô lóa lµ tèt nhÊt.
2.2. BiÖn ph¸p vÒ phßng trõ s©u bÖnh h¹i
2.2.1. BiÖn ph¸p thñ c«ng
- VÖ sinh ®ång ruéng, dän s¹ch tµn d c©y trång vô tríc lµm ph©n bãn hoÆc tiªu hñy.
- Th¨m ®ång thêng xuyªn (tuÇn mét lÇn sau gieo) ph¸t hiÖn thÊy c¸c æ trøng cña s©u, hoÆc æ s©u non võa në th× ng¾t tiªu hñy, ph¸t hiÖn thÊy bÖnh chÕt c©y con, bÖnh mèc tr¾ng th©n gèc míi ph¸t sinh th× nhæ bá ®Ó tr¸nh l©y lan cho c¸c c©y kh¸c.
2.2.2. BiÖn ph¸p sinh häc vµ bÉy b¶
- B¶o vÖ c¸c loµi thiªn ®Þch quan träng
- H¹n chÕ tèi ®a viÖc sö dông thuèc hãa häc ®Ó b¶o vÖ c¸c loµi thiªn ®Þch: bä rïa ®á, bä rïa s¸u chÊm, c¸ch cøng c¸nh ng¾n, ong ký sinh s©u khoang, ong ký sinh s©u khoang, ong ký sinh s©u ®ôc qu¶, ong ký sinh s©u ®ôc qu¶, nÊm tr¾ng (Beauveria bassiana), nÊm xanh (Metarhizium sp).
- BÉy b¶: Thu b¾t trëng thµnh s©u khoang, s©u xanh b»ng bÉy dÉn dô giíi tÝnh, bÉy dÝnh vµng ®èi víi ruåi ®ôc l¸ trëng thµnh, rÖp ®Ëu, rÇy xanh.
- ¸p dông c¸c biÖn ph¸p canh t¸c hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c©y ®Ëu ®á sinh trëng ph¸t triÓn, lµm t¨ng kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u bÖnh cña c©y, gãp phÇn gi¶m c¬ héi ph¶i sö dông thuèc ho¸ häc chØ khi cÇn thiÕt, dïng thuèc ®Æc hiÖu hoÆc cã phæ t¸c ®éng hÑp, chØ phun vµo n¬i cã mËt ®é s©u vµ møc ®é bÖnh cao h¬n ngìng g©y h¹i kinh tÕ.
- Sö dông mét sè lo¹i thuèc sinh häc nh BitadinWP ®Ó phßng trõ s©u ®ôc qu¶ ®Ëu, chÕ phÈm sinh häc nÊm ®èi kh¸ng Trichodecma xö lý ®Êt trõ bÖnh chÕt c©y con bªnh mèc tr¾ng th©n gèc (liÒu lîng theo khuyÕn c¸o) vµ thuèc cã nguån gèc sinh häc ph©n hñy nhanh chøa c¸c ho¹t chÊt Ebamectin nh Dylan 2,5EC phßng trõ s©u ®ôc qu¶, nhãm thuèc Avermectin thuèc Vertimex 1,8EC, Binhtox 1,8 EC phßng trõ ruåi ®ôc l¸ (liÒu lîng theo khuyÕn c¸o).
2.2.3. BiÖn ph¸p sö dông thuèc hãa häc
Thuèc ho¸ häc ph¶i ®îc sö dông theo nguyªn t¾c 4 ®óng: (đóng lóc; ®óng thuèc; ®óng liÒu lîng, nång ®é vµ ®óng ph¬ng ph¸p).
+ S©u ®ôc qu¶ ®Ëu ®á: S©u ®ôc qu¶ ®Ëu xuÊt hiÖn ë giai ®o¹n c©y b¾t ®Çu cã nô hoa. sö dông c¸c thuèc thuéc nhãm Pyrethroide, nhãm Cyper nh Secsaigon 10EC, Sumicidin, Shepa 25EC, Vifast 5ND (liÒu lîng theo khuyÕn c¸o). Phun thuèc lÇn 1 vµo giai ®o¹n ®Ëu ra hoa ré, phun 3 lÇn mçi lÇn c¸ch nhau 7 - 10 ngµy th× míi ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Phun vµo lóc chiÒu m¸t.
+ Nhãm s©u h¹i l¸ (S©u cuèn l¸, s©u khoang, s©u xanh, s©u xanh da l¸ng)
- TËp ®oµn s©u ¨n l¸ trªn c©y ®Ëu ®á rÊt nhiÒu nh s©u cuèn l¸, s©u khoang, s©u xanh da l¸ng, s©u xanh… Chóng ph¸t sinh g©y h¹i tõ giai ®o¹n c©y cßn nhá vµ h¹i nÆng khi c©y ra hoa vµ ®Ëu qu¶ non. Sö dông c¸c thuèc: Bitadin WP, Sokupi 3,6 SC, Regent 800WG, Karate 2,5EC, Baythroit; Sagolex 30EC (liÒu lîng theo khuyÕn c¸o).
+ Nhãm s©u chÝch hót (rÖp muéi, rÇy xanh, bä trÜ, bä phÊn): RÖp ph¸t sinh ngay tõ c©y cßn nhá, g©y h¹i suèt c¶ qu¸ tr×nh sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y ®Ëu ®á. Sö dông nhãm thuèc Thiamethoxam, Pyrethroide nh Actara 25EC, Cofidor 100SL, Shepa 25 EC, Polytrin 440EC (liÒu lîng theo khuyÕn c¸o).
+ BÖnh chÕt c©y con: BÖnh thêng ph¸t sinh g©y h¹i nÆng ë giai ®o¹n c©y míi mäc. Xö lý h¹t gièng tríc khi trång b»ng c¸c thuèc: Thuèc Ridomil 72MZ liÒu lîng 50g/1kg h¹t, thuèc Rovral liÒu lîng 3g/1 kg h¹t. Dïng thuèc ®Ó phun nh Vanicide 3SL, Vicarben 50HP Tilsuper 300EC (liÒu lîng theo khuyÕn c¸o) phun sím khi bÖnh chím xuÊt hiÖn, phun 2 lÇn c¸ch nhau 5 -7 ngµy, phun s¸t gèc ®Æc biÖt n¬i æ dÞch ph¶i phun kü vµ nhiÒu h¬n.
+ BÖnh mèc tr¾ng th©n gèc: BÖnh g©y h¹i nÆng ë giai ®o¹n ra hoa vµ qu¶ non, sö dông c¸c thuèc nhãm cacbendazim nh Vanicide 3SL, Vicarben 50HP, Kasumin 2L; Topsin M-70WP (liÒu lîng theo khuyÕn c¸o) phun sím khi bÖnh chím xuÊt hiÖn, phun 2 lÇn c¸ch nhau 5 -7 ngµy, phun s¸t gèc ®Æc biÖt n¬i æ dÞch ph¶i phun kü vµ nhiÒu h¬n.
2.3. BiÖn ph¸p thu ho¹ch
- Thu ho¹ch : Khi qu¶ ®· chÝn mµu vµng x¸m th× b¾t ®Çu thu ho¹ch, thu qu¶ vÒ ph¬i kh« ®Ëp lÊy h¹t. Nªn thu vµo lóc n¾ng r¸o, ph¬i kh«, ®Ëp ngay. Ph¬i h¹t tíi khi kh« gißn (c¾n gißn kh«ng dÝnh r¨ng). Nh÷ng c©y lµm gièng. CÇn chän vµ thu c©y ®Ñp, sai qu¶ vµ qu¶ ®Ñp, kh«ng s©u bÖnh, qu¶ chÝn ®Òu. Kh«ng ph¬i trùc tiÕp xuèng s©n g¹ch mµ ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng h¹t gièng.
§iÒu kiÖn ¸p dông: Vïng trång ®Ëu ®á Thõa Thiªn HuÕ
III. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng
3.1. HiÖu qu¶ kinh tÕ
- §· ®iÒu tra vµ thu thËp ®îc 16 lo¹i s©u bÖnh h¹i ®Ëu ®á, bao gåm 10 loµi s©u vµ 6 loµi bÖnh h¹i trong ®ã mét sè loµi g©y ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn n¨ng suÊt vµ phÈm chÊt ®Ëu nh c¸c loµi s©u h¹i l¸ nh s©u cuèn l¸ Lamprosema indicata, s©u xanh Helicoverpa armigera, rÇy xanh, rÖp h¹i Aphis craccivora, gißi ®ôc l¸, s©u ®ôc qu¶ Maruca vitrata, bÖnh lë cæ rÔ thêng g©y mÊt mËt ®é c©y con lµm gi¶m n¨ng suÊt ®Ëu.
- C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ph©n bãn, vÒ qu¶n lý dinh dìng ®· ®îc tiÕn hµnh tõ ®Çu th¸ng 6. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu nµy nh»m gióp cho ngêi d©n trång ®Ëu ®á cã ®îc ph¬ng ph¸p bãn ph©n hîp lý ®Ó tr¸nh l·ng phÝ vµ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ.
- §· thö nghiÖm hiÖu qu¶ cña mét sè hãa häc trong phßng trõ s©u bÖnh h¹i ®Ëu ®á, kÕt qu¶ cho thÊy: Thuèc Binhtox 1.8 EC vµ Brightin 1.8 EC cã hiÖu qu¶ kh¸ tèt ®èi víi gißi ®ôc l¸ lµm gi¶m ®¸ng kÓ tû lÖ l¸ bÞ h¹i vµ chØ sè h¹i so víi ®èi chøng. Vµo thêi ®iÓm 5 ngµy sau khi phun thuèc tû lÖ bÞ h¹i t¬ng øng lµ 12,84 vµ 11,49% so víi ®èi chøng lµ 21,83%, chØ sè h¹i t¬ng øng lµ 3,38 vµ 2,21% so víi ®èi chøng lµ 16,29%.
- Mét sè thuèc sinh häc cã hiÖu qu¶ phßng trõ s©u ®ôc qu¶ nh: Antaphos 25EC, BitadinWP, tû lÖ h¹t bÞ h¹i chØ tõ 7,4 ®Õn 9,63%, trong khi ®ã ë c«ng thøc phun theo n«ng d©n lµ 27,70%, vµ ®èi chøng lµ 41,46%.
- §· tiÕn hµnh thö nghiÖm mét sè thuèc sinh, thuèc cã nguån gèc sinh häc ®èi víi s©u cuèn l¸ nh Abatimec 3,6EC, Bitadin WP vµ Sokupi 3,6SC ®Òu cho hiÖu qu¶ cao tõ 70 - 91 %.
3.2. HiÖu qu¶ m«i trêng
Vïng s¶n xuÊt ®Ëu ®á cña tØnh Thõa Thiªn HuÕ nh (Qu¶ng §iÒn, H¬ng Trµ, Phó Vang) cã nhiÒu vïng ®Êt c¸t, ®Êt nghÌo dinh dìng, theo dù b¸o cña Liªn Hîp Quèc ViÖt Nam còng lµ mét trong nh÷ng quèc gia cã tèc ®é sa m¹c hãa nhanh. V× vËy, viÖc ph¸t triÓn c©y ®Ëu ®á ë ®©y lµm cho viÖc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã hiÖu qu¶ võa cã t¸c dông c¶i t¹o ®Êt, ph¸t triÓn bÒn v÷ng còng lµ mét trong nh÷ng môc tiªu cña ®Ò tµi nh¾m tíi.
C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ph©n bãn vµ qu¶n lý sinh trëng sinh dìng nh»m gióp cho ngêi d©n trång ®Ëu ®á cã ®îc ph¬ng ph¸p bãn ph©n hîp lý ®Ó tr¸nh l·ng phÝ vµ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ. Sö dông c¸c lo¹i ph©n h÷u c¬, vi sinh ®Ó t¨ng cêng ®é ph× cho ®Êt vµ b¶o vÖ m«i trêng.
§Ëu ®á lµ c©y trång cã c¸c ®èi tîng s©u bÖnh h¹i v« cïng phong phó vµ cã søc tµn ph¸ ghª gím. Ngêi d©n vïng trång ®Ëu ®á phun thuèc tõ 7 - 10 lÇn mçi vô ®Ó trõ dÞch h¹i. C¸c nghiªn cøu cña ®Ò tµi còng nh»m t¹o ra mét bé thuèc cã hiÖu qu¶ phßng chèng s©u bÖnh h¹i ®Ëu ®á cã hiÖu qu¶ cao Ýt ®éc víi m«i trêng, gi¶m sè lÇn phun thuèc. §Æc biÖt lµ t¨ng cêng viÖc sö dông c¸c chÕ phÈm sinh häc vµ c¸c thuèc cã nguån gèc sinh häc.
Nghiªn cøu vÒ bÖnh b¹c l¸ do nÊm Fusarium trªn c©y trång
Gi¸o s vÒ bÖnh häc thùc vËt, «ng Pierri Spolti (Brazil), ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p øng phã víi bÖnh b¹c l¸ do nÊm. Míi ®©y, «ng vµ c¸c ®ång nghiÖp ®· ph¸t hiÖn ra mét chñng nÊm g©y bÖnh kh«ng cßn chÞu t¸c dông tõ mét lo¹i thuèc diÖt nÊm quan träng. Ph¸t hiÖn cña hä ®a ra c¶nh b¸o cho n«ng d©n vµ khuyÕn c¸o ngêi n«ng d©n cã thÓ øng phã víi bÖnh th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p thùc hµnh qu¶n lý dÞch h¹i.
BÖnh b¹c l¸ do nÊm Fusarium g©y h¹i trªn c©y lóa m× vµ lóa m¹ch ph¸ hñy c©y vµ lµm h¹t bÞ nhiÔm mét ®éc tè nÊm ®îc gäi lµ vomitoxin. C¨n bÖnh nµy ®· g©y thiÖt h¹i nÆng nÒ cho ngµnh n«ng nghiÖp Mü trong vµi thËp kû qua. Sau mét ®ît bïng ph¸t dÞch bÖnh kho¶ng 14 n¨m tríc ®©y, n«ng d©n trång lóa m× vµ lóa m¹ch t¹i Mü ®· bÞ thiÖt h¹i 2,7 tû USD.
Gi¸o s Pierri Spolti vµ c¸c ®ång nghiÖp ®· kiÓm tra ®é nh¹y cña nÊm bÖnh víi thuèc diÖt nÊm tebuconazole hiÖn ®ang ®îc sö dông réng r·i. Hä nhËn thÊy nÊm Fusarium graminearum ®· mang ®Æc tÝnh c« lËp tebuconazole. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn ®Æc tÝnh nµy trªn nÊm bÖnh ®îc ghi nhËn ë khu vùc B¾c vµ Nam Mü.
Bergstrom gi¶i thÝch r»ng, viÖc sö dông thuèc diÖt nÊm dßng triazoles bao gåm thuèc tebuconazole khi c©y trång træ b«ng sÏ tiÕp tôc lµ mét chiÕn lîc qu¶n lý c©y trång thµnh c«ng. Tuy nhiªn, «ng c¶nh b¸o r»ng viÖc sö dông cïng mét lo¹i thuèc diÖt nÊm ë c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña c©y trång trªn diÖn réng g©y ra rñi ro lµ quÇn thÓ nÊm cã thÓ h×nh thµnh søc ®Ò kh¸ng víi thuèc.
TÊt c¶ nh÷ng ngêi n«ng d©n trång c¸c lo¹i c©y ngò cèc ë B¾c Mü nªn nhËn ra r»ng hiÖu qu¶ cña thuèc diÖt nÊm trong viÖc kiÓm so¸t bÖnh ®Çu b¹c l¸ cã thÓ gi¶m nÕu thuèc kh«ng ®îc sö dông mét c¸ch cÈn träng. C¸c nhµ khoa häc hy väng nh÷ng ph¸t hiÖn nµy sÏ thóc ®Èy viÖc nghiªn cøu sµng läc quÇn thÓ nÊm Fusarium víi c¸c chiÕn lîc qu¶n lý ®Æc tÝnh kh¸ng thuèc nh»m ng¨n chÆn t×nh tr¹ng mÊt mïa do bÖnh b¹c l¸ trong t¬ng lai.
Nghiªn cøu vÒ ®Æc tÝnh nh¹y c¶m víi triazole vµ c« lËp Tebuconazole ë nÊm Fusarium graminearum cßn cã sù tham gia cña nhµ nghiªn cøu Emerson Del Ponte, §¹i häc Liªn bang Vicosa, Brazil; Yanghong Dong, §¹i häc Minnesota vµ Jaime Cummings.
N.N (Nguån: phys.org)
Ph¸t hiÖn gien cã thÓ ng¨n chÆn bÖnh thèi rÔ ë c©y ít
Trong h¬n mét thÕ kû, ngµnh trång ít toµn cÇu ph¶i ®èi mÆt víi mét t¸c nh©n g©y bÖnh ®îc gäi lµ Phytophthora capsici g©y nªn bÖnh thèi rÔ lµm gi¶m nghiªm träng s¶n lîng c©y trång. MÆc dï ngêi trång ít ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch nghi cao vµ sö dông c¸c gièng ít hoang d· ph¸t triÓn søc ®Ò kh¸ng, c¸c t¸c nh©n g©y bÖnh tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh. C¸c nhµ khoa häc t¹i §¹i häc California ®· x¸c ®Þnh ®îc mét gien cã kh¶ n¨ng kh¸ng P. capsici. Nghiªn cøu ®îc c«ng bè trong th¸ng nµy trªn t¹p chÝ The Plant Genome.
Díi sù híng dÉn cña nhµ thùc vËt häc Allen Van Deynze, gi¸m ®èc nghiªn cøu t¹i Trung t©m C«ng nghÖ sinh häc H¹t gièng, Zeb Rehrig ®· b¾t ®Çu dù ¸n nghiªn cøu b»ng c¸ch sµng läc 31.000 gien trong quÇn thÓ c©y ít, con sè nµy vît xa tiªu chuÈn sµng läc 1.000 gen ®èi víi thö nghiÖm lo¹i nµy. §iÒu nµy cho phÐp c¸c nhµ nghiªn cøu x©y dùng mét b¶n ®å di truyÒn víi mËt ®é cao tíi 3.600 gien.
Sau ®ã, hä tiÕn hµnh ®a mÇm bÖnh P. capsici vµo c¸c mÉu ít thu thËp tõ kh¾p Mexico, New Mexico, New Jersey, California, Michigan vµ Tennessee. KÕt hîp víi c¸c ph©n tÝch bé gien cña c©y ít tõ mét nghiªn cøu còng do Van Deynze lµ ®ång t¸c gi¶, hä ®· t×m ra nhiÔm s¾c thÓ P5 vµ gien liªn quan ®Õn søc ®Ò kh¸ng bÖnh lµ gien CaDMR1.
KÕt qu¶ cña nghiªn cøu sÏ më ®êng cho c¸c nhµ lai t¹o gièng c©y trång trong viÖc lai t¹o cã chän läc nh¾m vµo gien chÝnh x¸c vµ kÝch ho¹t c¬ chÕ ®Ò kh¸ng bÖnh, t¹o ra cho ngµnh trång ít toµn cÇu trÞ gi¸ 29,1 tû USD mét c«ng cô míi rÊt cÇn thiÕt trong cuéc chiÕn chèng l¹i bÖnh thèi rÔ. Nghiªn cøu nhËn ®îc tµi trî cña Khoa Khoa häc thùc vËt, trêng §¹i häc California vµ C¬ quan Gièng c©y trång n«ng nghiÖp.
N.N (Nguån: phys.org)
Nhiªn liÖu sinh häc tõ t¶o cã thÓ gióp ®¸p øng nhu cÇu n¨ng lîng thÕ giíi
Theo c¸c nhµ nghiªn cøu §¹i häc bang Utah (Mỹ), nhiªn liÖu sinh häc tõ vi t¶o cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu n¨ng lîng kh¸ lín cña thÕ giíi do vi t¶o s¶n xuÊt ra lîng sinh khèi nhiªn liÖu cao h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c nguyªn liÖu truyÒn thèng kh¸c dïng ®Ó s¶n xuÊt nhiªn liÖu vµ vi t¶o kh«ng cã sù c¹nh tranh víi c¸c c©y l¬ng thùc. Moody c«ng bè c¸c ph¸t hiÖn tõ viÖc ®¸nh gi¸ n¨ng suÊt vi t¶o trªn toµn thÕ giíi trªn Kû yÕu trùc tuyÕn cña ViÖn hµn l©m khoa häc ph¸t hµnh ngµy 26/5/2014.
Tríc ®ã, c¸c nhµ khoa häc ®· ®Æt c©u hái liÖu vi t¶o cã thÓ lµ mét gi¶i ph¸p u viÖt lµm gi¶m bít sù phô thuéc cña con ngêi vµo nhiªn liÖu hãa th¹ch hay kh«ng. Môc tiªu cña nghiªn cøu lµ ®a ra mét ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ thùc tÕ vÒ s¶n lîng sinh khèi toµn cÇu hiÖn nay cña vi t¶o vµ chÊt bÐo.
Víi m« h×nh t¨ng trëng cña vi t¶o ngoµi trêi vµ d÷ liÖu khÝ tîng tõ 4.388 ®Þa ®iÓm trªn toµn cÇu, nhãm nghiªn cøu ®· tiÕn hµnh x¸c ®Þnh tiÒm n¨ng n¨ng suÊt toµn cÇu hiÖn nay cña vi t¶o. KÕt qu¶ lµ nh÷ng con sè Ên tîng. T¶o t¹o ra møc s¶n lîng kho¶ng 2.500 ga-l«ng nhiªn liÖu sinh häc cho mçi mÉu Anh mçi n¨m. Ngîc l¹i, ®Ëu t¬ng cho n¨ng suÊt kho¶ng 48 ga-l«ng; ng« kho¶ng 18 ga-l«ng. (ga-l«ng: ®¬n vÞ (®o lêng) chÊt láng b»ng 4, 54 lÝt ë Anh, 3, 78 lÝt ë Mü).
Ngoµi ra, ®Ëu t¬ng vµ ng« ®ßi hái nhiÒu ®Êt canh t¸c vµ viÖc sö dông ®Ëu t¬ng vµ ng« s¶n xuÊt nhiªn liÖu sinh häc lµm gi¶m s¶n lîng l¬ng thùc. Trong khi ®ã, vi t¶o cã thÓ ®îc trång t¹i khu phi canh t¸c kh«ng phï hîp víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
C¸c nhµ nghiªn cøu íc tÝnh ®Êt kh«ng thÓ sö dông vµo môc ®Ých trång trät ë Brazil, Canada, Trung Quèc vµ Mü cã thÓ ®îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt nhiªn liÖu sinh häc tõ t¶o ®ñ ®Ó ®¸p øng h¬n 30% nhu cÇu tiªu thô nhiªn liÖu cña c¸c níc nµy. §©y lµ mét tû lÖ phÇn tr¨m Ên tîng tõ n¨ng lîng t¸i t¹o. Nh÷ng ph¸t hiÖn nµy sÏ thóc ®Èy ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ c¬ së h¹ tÇng cho ngµnh s¶n xuÊt nhiªn liÖu sinh häc tõ t¶o.
N.N (Nguån: phys.org)
Chia sẻ với bạn bè của bạn: