Trần Văn Thể, Đặng Thị Thu Hiền, Đỗ Thị Hồng Dung, Mai Văn Trịnh, Nguyễn Đức Hiếu
Biến đổi khí hậu (BĐKH) đã và đang gây tác động tiêu cực đến sản xuất trồng trọt và sinh kế nông dân. Bộ Nông nghiệp và PTNT đã xây dựng và thực hiện nhiều chính sách, chương trình và dự án để ứng phó với BĐKH ngành trồng trọt nhưng còn gặp nhiều khó khăn về nguồn kinh phí và cách thức tổ chức thực hiện. Bài báo này đã sử dụng phương pháp tiếp cận khác nhau (tiếp cận hệ thống, có sự tham gia, đa ngành, tích hợp) và kế thừa các kết quả nghiên cứu hiện có, kết hợp với phỏng vấn trực tiếp, làm việc nhóm để đánh giá hiện trạng triển khai các hoạt động ứng phó với BĐKH và đề xuất giải pháp tích hợp thích ứng và giảm nhẹ phát thải KNK trong ứng phó với BĐKH đối với lĩnh vực trồng trọt. Kết quả nghiên cứu cho thấy mặc dù Bộ Nông nghiệp & PTNT và các địa phương đã có nhiều nỗ lực và ưu tiên cho ứng phó với BĐKH giai đoạn 2011 - 2015 nhưng kết quả đạt được còn hạn chế và chưa đáp ứng được mục tiêu đề ra và cần phải tiếp tục tăng cường cho giai đoạn 2016 – 2020 và những năm tiếp theo. Kết quả nghiên cứu đã đề xuất nhiều giải pháp lồng ghép thích ứng và giảm nhẹ, trong đó tập trung vào sử dụng tối ưu hệ thống canh tác lúa, tăng cường các mô hình canh tác tổng hợp, liên kết trồng trọt với các lĩnh vực khác để nâng cao hiệu quả kinh tế và giảm ô nhiễm môi trường, phát triển các giống cây trồng mới có khả năng thích ứng cao với các hiện tượng thời tiết cực đoan, đa dạng hệ thống cây trồng, cải thiên quy trình kỹ thuật canh tác đối với các vùng dễ bị tổn thương, sản xuất cây trồng phát thải thấp và tăng cường các hoạt động xử lý và tái sử dụng phụ phẩm trồng trọt.
Hội thảo quốc gia về khoa học cây trồng lần thứ 2.Cần Thơ, ngày 11-12 tháng 8 năm 2016. Nxb. Nông nghiệp, tr.1185-1190
5
1.5
Urea-Agrotain và phát thải khí nhà kính
Nguyễn Văn Bộ, Mai Văn Trịnh, Bùi Thị Phương Loan, Lê Quốc Thanh, Phạm Anh Cường, Nguyễn Lê Trang
Việt Nam năm 2015 gieo trồng 7.835 ngàn ha lúa, chiếm 52,86% tổng diện tích gieo trồng lúa cả nước. Để đảm bảo năng suất, nông dân đã sử dụng trên 10 triệu tấn phân bón các loại, trong đó có 2,2 triệu tấn phân urea, chưa kể lượng phân đạm lớn chứa trong DAP và NPK các loại. Do hiệu quả sử dụng phân đạm thấp, xung quanh 45-50% nên một phần không nhỏ phân đạm bị mất dưới dạng NH3 và các oxyt nitơ, trong đó có N20 một loại khí nhà kính nguy hiểm, có hệ số ấm lên toàn cầu gấp 298 lần so với C02.
Các thí nghiệm sử dụng urea 46A+ (Golden –N® hoặc Đạm vàng,c ó thể tiết kiệm được ít nhất 30% phân đạm với hầu hết các loại cây trồng. Dựa trên giả thuyết là Agrotain có thể làm giảm quá trình thủy phân urea, qua đó cũng có thể giảm phát thải N20, Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam đã tiến hành nghiên cứu ảnh hưởng của urea 46A+ đến phát thải trên ruộng lúa tại tỉnh Nam Định trong vụ mùa 2014 và vụ xuân 2015. Kết quả cho thấy, sử dụng urea hóa học Agrotain có thể giảm được 1,4-31,4% CH4 và 6,2-42,7% lượng phát thải N20 trong phạm vi thí nghiệm.
Hội thảo quốc gia về khoa học cây trồng lần thứ 2.Cần Thơ, ngày 11-12 tháng 8 năm 2016. Nxb. Nông nghiệp, tr. 80-87
Sổ tay hướng dẫn đo phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa
Mai Văn Trịnh (chủ biên), Bùi Thị Phương Loan, Vũ Dương Quỳnh, Cao Văn Phụng,Trần Kim Tính, Phạm Quang Hà, Nguyễn Hồng Sơn, Trần Văn Thể, Bjoern Ole Sander , Trần Tú Anh, Trần Thu Hà, Hoàng Trọng Nghĩa và Võ Thị Bạch Thương
Theo kết quả kiểm kê khí nhà kính (KNK) năm 2014 của Việt Nam cho thấy lượng KNK trong sản xuất nông nghiệp năm 2010 là 88,3 triệu tấn CO2 tương đương, chiếm tỷ lệ 33,2% trong tổng lượng phát thải KNK Quốc Gia, trong đó canh tác lúa nước phát thải 44,8 triệu tấn CO2 tương đương/năm, chiếm 51% tổng lượng phát thải của ngành nông nghiệp (MONRE, 2014). Do vậy, tính toán phát thải KNK từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp có vai trò quan trọng trong việc xác định cơ cấu phát thải và đề xuất các biện pháp giảm phát thải KNK.
Hiện nay, hầu hết các hoạt động đo đạc, kiểm kê KNK ngành nông nghiệp vẫn còn dựa chủ yếu vào hướng dẫn từ các tài liệu tham khảo nước ngoài, chưa có hướng dẫn chính thức của cơ quan quản lý ngành về phương pháp đo đạc và tính toán. Điều này khiến cho các nhà nghiên cứu cũng như cán bộ thực hiện công tác đo đạc KNK gặp nhiều khó khăn khi thực hiện.
Do đó cuốn Sổ tay này sẽ trình bày kết quả chuẩn hóa phương pháp lấy mẫu, dụng cụ lấy mẫu, phân tích, tính toán phát thải KNK, là tài liệu tham khảo kỹ thuật cho các cơ sở đào tạo, cán bộ kỹ thuật, cán bộ nghiên cứu, và nhà quản lý liên quan đến hoạt động đo đạc, tính toán và kiểm kê phát thải KNK trong canh tác lúa. Từ đó góp phần hoàn thiện hệ thống Đo đạc, Báo cáo và Thẩm định (MRV), hỗ trợ thực hiện kiểm kê quốc gia và xây dựng các hoạt động giảm nhẹ phù hợp với điều kiện quốc gia (NAMA) của Việt Nam.
