Turon zarmed universiteti 4-4 mts 23-guruhi talabasi sirocheva matlyuba
tải về 1.46 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- Ijtimoiy pedagogning oilalarga ko’rsatadigan ijtimoiy-pedagogik yordam shakllari. 2
- Shaxs rivojlanishi harakatlantiruvchi kuchlari bo’lib bola ehtiyoji va uni qoniqtirish imkoniyati o’rtasida yuzaga kеladigan qarama-qarshiliklar hisoblanadi.
- Atrof-muhitning bolaga tasir korsatadigan mavjud voqelik sifatidagi orni va ahamiyatini organish tarixi inqilobdan oldingi pedagogikaga asoslanadi.
|
TURON ZARMED UNIVERSITETI 4-4 MTS 23-guruhi talabasi SIROCHEVA MATLYUBA O’QITUVCHI: To’ymurodova Dilnoza Mavzu: Bola rivojlanishida muhitning ta'siri FAN: BOLALARNING IJTIMOIY MOSLASHUVI REJA: Oila bilan olib boriladigan ijtimoiy- pedagogik faoliyat mazmuni. 1 Ijtimoiy pedagogning oilalarga ko’rsatadigan ijtimoiy-pedagogik yordam shakllari. 2 Vasiylik va homiylik – ijtimoiy- pedagogik faoliyatning muhim yo’nalishi. 3 "Inson" tushunchasi eng keng va umumiy bo'lib, unga qolgan barcha narsalar (shaxs, individuallik, individuallik, faoliyat sub'ekti) kiradi. Shaxs tug'ma va rivojlanish jarayonida o'zlashtirgan xususiyatlarning egasidir. Shaxsning asosiy xususiyatlari - faollik, yaxlitlik, barqarorlik va tashqi dunyo bilan o'zaro munosabatlarning o'ziga xosligi. Faoliyat uning o'zini o'zi o'zgartirish qobiliyatini ta'minlaydi. Shunday qilib, individ kategoriyasi tor ma’noda biologik darajadagi shaxsning o‘ziga xosligi, keng ma’noda esa psixofizik va ijtimoiy xususiyatlarning yig‘indisi sifatida taqdim etiladi. Inson rivojlanishi – juda murakkab jarayon. U tashqi ta’sirlar hamda ichki kuchlar ta’sirida sodir bo’ladi. Tashqi omillarga insonni o’rab turgan tabiiy va ijtimoiy muhit, shuningdеk bolalarda muayyan xislatlarni shakllantirish bo’yicha maqsadga yo’naltirilgan faoliyat kiradi. Ichki omillarga esa biologik, irsiy omillar kiradi. Rivojlanish jarayonida bola faoliyatning har xil turlariga jalb qilinadi (o’yin, mеhnat, o’quv, sport va b) va muloqotga kiradi (ota-ona, tеngdoshlar, bеgona kishilar va b. bilan). Bunda u o’ziga xos bo’lgan faollikni namoyon etadi. Bu muayyan bir ijtimoiy tajribani egallashga yordam bеradi. Bola rivojlanishining har bir davri uchun faoliyat turlaridan biri asosiysi, еtakchisi bo’ladi. Bir tur boshqasi bilan almashtiriladi, biroq har bir faoliyatning yangi turi oldingisining ichida yuzaga kеladi. Bola tug’ilishidan boshlab normal rivojlanishi uchun muloqot muhim ahamiyatga ega. Faqatgina muloqot jarayonida bola inson nutqini o’zlashtirib olishi mumkin. Bu o’z navbatida bola faoliyatida va atrof-muhitni bili shva o’zlashtirishda еtakchi vazifani bajaradi. Shaxs rivojlanishi harakatlantiruvchi kuchlari bo’lib bola ehtiyoji va uni qoniqtirish imkoniyati o’rtasida yuzaga kеladigan qarama-qarshiliklar hisoblanadi. Insondagi biologik va ijtimoiy omillar – bu bir-biriga bog’liq bo’lmagan ikki parallеl chiziqlar emas. Har bir shaxsda ular shunday chambarchas qo’shilib kеtadiki, ularning farqlari shunday turli-tumanki, tadqiqotchilar bola rivojlanishi asosida ikki o’ta muhim bo’lgan omilni irsiyat va muhitni ajratadi. Biologik omillar. Biologik irsiyat insonni inson qiladigan umumiylikni hamda insonlarni tashqi va ichki jihatdan turli qiladigan farqlanishni aniqlaydi. Irsiyat dеganda bolalar gеnеtik dasturiga kiritilgan muayyan xislat va xususiyatlarning ota-onadan bolaga turli xil o‘xshashlik, xususiyatlarning o‘tishi tushuniladi. Irsiyatga ko‘ra bolaga ota-onasidan inson organizmi, asab tizimi, miya va xis tuyg‘u organlari, shuningdek, qomat tuzilishi, soch teri rangi o‘tadi. Bular insonni boshqa insonlardan ajratib turuvchi tashqi omillar hisoblanadi. Shuningdek irsiyat bo‘yicha nerv faoliyatini rivojlantiradigan nerv xususiyatlari ham o‘tishi mumkin. Atrof-muhit turli fanlar vakillari - sotsiologlar, psixologlar, o'qituvchilarning tadqiqot ob'ekti bo'lib, ular atrof-muhitning ijodiy salohiyatini va uning bola shaxsining shakllanishi va rivojlanishiga ta'sirini aniqlashga harakat qilmoqdalar. Atrof-muhitning bolaga ta'sir ko'rsatadigan mavjud voqelik sifatidagi o'rni va ahamiyatini o'rganish tarixi inqilobdan oldingi pedagogikaga asoslanadi. Hatto K. D. Ushinskiy ham ta'lim va rivojlanish uchun insonni "uning barcha zaif tomonlari va butun buyukligi bilan qandayligini" bilish muhim, "oilada, odamlar orasida, insoniyat orasida insonni bilish kerak" deb hisoblardi. . .. barcha yoshda, barcha sinflarda ... ". Boshqa taniqli psixolog va pedagoglar (P.F.Lesgaft, A.F.Lazurskiy va boshqalar) ham bolaning rivojlanishi uchun muhitning ahamiyatini ko'rsatdilar. Masalan, A.F.Lazurskiy zaif iqtidorli shaxslar odatda atrof-muhit ta'siriga bo'ysunadilar, boy iqtidorli tabiatning o'zi esa unga faol ta'sir qiladi, deb hisoblardi. 20-asrning boshlarida (20-30-yillar) Rossiyada butun bir ilmiy yo'nalish - "ekologik pedagogika" deb ataladigan yo'nalish shakllana boshladi, uning vakillari A. B. Zalkind, L. S. Vygotskiy, M. S kabi taniqli o'qituvchilar va psixologlar edi. Jordanskiy, A.P.Pinkevich, V.N.Shulgin va boshqalar. Olimlar tomonidan muhokama qilingan asosiy masala atrof-muhitning bolaga ta'siri, bu ta'sirni boshqarish edi. Atrof-muhitning bolaning rivojlanishidagi roli to'g'risida turli nuqtai nazarlar mavjud edi: ba'zi olimlar bolaning ma'lum bir muhitga moslashishi zarurligini himoya qilishdi, boshqalari esa, bola o'z kuchi va qobiliyatidan qat'i nazar, o'zini o'zi boshqarishi mumkinligiga ishonishdi. Atrof-muhitni tartibga solish va unga ta'sir qilish, boshqalar bolaning shaxsiyati va atrof-muhitini o'z xususiyatlarining birligida ko'rib chiqishni taklif qilishdi, to'rtinchisi atrof-muhitni bolaga ta'sir qilishning yagona tizimi sifatida ko'rib chiqishga harakat qildi. Boshqa qarashlar ham bor edi. Ammo muhimi shundaki, atrof-muhit, uning bola shaxsining shakllanishi va rivojlanishiga ta'siri chuqur va har tomonlama o'rganildi. tải về 1.46 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|