Trần thị Vĩnh-Tường Con Đuờng Tơ Lụa
Từ Uyghur đến Hui đến Hồi
tải về 451.69 Kb.
|
- Điều hướng trang này:
- Địa bàn vùng Turkestan
Từ Uyghur đến Hui đến HồiTrong suốt hàng chục ngàn năm, những sắc dân du mục di chuyển, tan rã, kết hợp…Bị xô đẩy vào hết bộ lạc này đến đế quốc khác, địa danh nào ở Turkestan cũng có nhiều tên: tên tự xưng, tên thời bộ lạc, tên thời đế quốc, tên Ba Tư, tên Ả Rập, tên Latin, tên Trung Hoa…Tên nào cũng có ý nghĩa trong một giai đoạn lịch sử nhất định, ví dụ: East Turkestan cho thời độc lập, và Xinjiang khi đã bị sát nhập vào Trung Quốc. Chạnh nhớ nếu giờ này dùng tên bản địa Chàm/Thượng cho Hoàng Sa/Trường Sa, như Cù lao Chàm ngoài khơi Đà Nẵng, đừng ham mấy tên Hán Việt mỹ miều, thì nội cái tên đã nói lên sự thật. Có ai còn nhớ tên có có nguồn gốc Chămpa: Ea Trang là Nha Trang, Pankik là Phan Rí, Plei Ku là làng tôi? Cư dân ở East Turkestan có tên tự xưng là Oguz, người Anh và người Liên Sô bào chế nên có nhiều dạng: Uighur, Uighuir, Uygur, Uyghur, Uigur, Uiguir, Urguys. Người Uyghur dùng chữ viết Arabic/Ả rập từ thế kỷ 11. Tuy không đọc được tiếng Ả Rập, người viết vẫn để trong bài vì tôn trọng dân tộc này; vì nét chữ đẹp như một bức tranh thêu tay. Trong bài dùng Uyghur để thống nhất với truyền thông quốc tế Người Uyghur : حُوِ ذَو Sắc tộc Uyghur : ئۇيغۇر Tôn giáo Islam: الإسلام Muslim: tín đồ Islam : مسلم Thời nhà Nguyên, học giả Trung Hoa phiên âm Uyghur thành Wéiwú'ěr, viết 回回,đọc Huihui, Hủi Hử, rút ngắn là Hui hay Hủi. Chữ này có nguồn từ chữ HuiE 回纥 hay 回鶻, đọc Hủi I, có nghĩa chim ưng, khi người Uyghur tự ví nhanh như chim ưng vồ mồi. “Sắc tộc Uyghur”, Quan Thoại víết 回族, đọc Huê Chù hay Hủi Yù; Quảng Đông đọc Wùi Truc. “Tôn giáo của người Uyghur”, Quan Thoại viết 回教, đọc Huê Cháo hay Huỉ Chào; Quảng Đông đọc Wùi Cao. Hiện nay người Trung Hoa không dùng Huê Cháo/Huỉ Chào nữa, mà dùng Yīsīlán jiào: tôn giáo Islam. Cũng xin nói thêm, những phát âm Hui/Hủi Hử/Hủi I - Huê Chù/Hủi Yù/Wùi Truc - Huê Cháo/Hủi Chào/Wùi Cao hoàn toàn do một người bạn Trung Hoa cung cấp. Theo chị, ngay phát âm Trung Hoa cũng thay đổi tuỳ miền. Khi người viết ghi lại bằng tiếng Việt, cũng không thể hiện trung thực 100% những âm tiếng Việt không có. Hồi nào tới giờ người Việt nhìn thế giới qua lăng kính Trung Hoa. Người Hoa gọi thế nào, người mình gọi theo thế ấy. Tiếng Hoa phiên âm Uyghur thành Wéiwú'ěr, có lẽ từ đó người Việt đọc thành Duy Ngô Nhĩ. Đại Việt Sử Ký Toàn Thư ghi Hồi Ngột, có lẽ từ chữ Huihui. Truyền thông Việt vẫn đang dùng một chữ rất ngộ nghĩnh: Hồi Hột. Cũng theo người bạn Trung Hoa, chữ Huihui ban đầu mô tả vương quốc và người Uyghur ở Tân Cương. Từ thời nhà Đường (618-907) đến thời nhà Nguyên (1271-1368), chỉ các thương nhân Islam đến từ Trung Đông. Ngày nay người Hoa không còn dùng Huihui nữa. Như vậy, bản tin tiếng Việt, ví dụ “chính phủ Hồi giáo ở Islamabad”, hiểu “đúng” sẽ lùi đến … bẩy thế kỷ: thính giả/độc giả đang ở vào thời nhà Nguyên, người Hui ở nội địa Trung Hoa đang lãnh đạo chính phủ Pakistan. Điều hơi kẹt: Pakistan mới đuợc thành lập năm 1947; chỉ là một trong số quốc gia nhận Islam làm quốc giáo: Afghanistan, Iran, Mauritania, Saudi Arabia và Yemen. Bài này, vì vậy sẽ dùng Islam và Muslim thay vì “Hồi giáo, người Hồi, Hồi Hột”, vì ba lý do: (a) ngay cả người Hoa không còn dùng Huihui, Huỉ Chào, (b) nằm ngoài ý muốn của cộng đồng người Việt-Chămpa Muslim, (c) không giúp truy cập thông tin trên internet.
Không phải chỉ Uighur/Uygur/Uigur và Huihu/Huihe/Hồi, những tên có chữ “Turk” cũng có ý nghĩa riêng tuỳ khu vực địa lý. Turkic là ý niệm về toàn thể khối 165 triệu người Turks, không phân biệt quốc tịch. Turkish là tên của 74 triệu công dân mang quốc tịch của nước Cộng Hoà Turkey, nhưng không phải tất cả công dân của Turkey đều là người Turk. Dễ hiểu hơn, có thể nói dân tộc Turkish là một phần tử nhỏ nằm trong lòng sắc tộc Turkic lớn. Tương tự, một phần tử dân Việt thuộc Bai Yue/Bách Vịêt, nhưng không chứa toàn thể Bách Việt có tới hàng ngàn bộ lạc. Vì phủ một vùng quá rộng lớn, khối Turkic hiện nay chỉ có nghĩa cùng tôn giáo/ngôn ngữ hơn là quốc tịch/văn hoá. Chính vì vậy, biến cố ở thủ phủ Urumchi tháng bẩy 2009, Trung Quốc đàn áp ngừời Uyghur, khối Muslim Ả Rập làm thinh, cho rằng không cùng sắc tộc. Liên bang Nga và Trung Quốc đang ủng hộ Iran chống lại sự cấm vận của Hoa Kỳ, nên Iran cũng song ca bản làm thinh. Chính trường có vẻ ít tàn nhẫn hơn chiến trường nhờ tấm màn che phủ sự thật. Nhưng có khi đựơc vén lên thì định mệnh của cả một dân tộc đã tiêu tùng, và những nhân vật được tô tuợng hay tặng giải Nobel hoà bình, không chừng là sát nhân giết người hàng loạt. Theo Orkhon Inscription -chữ víết cổ nhất của người Turkic- hàng ngàn sắc tộc Turkic bắt nguồn từ rặng Altay di chuyển dần về phía Tây theo nguồn nước và cỏ, tuy nhiên không rõ thời điểm nào họ rời Altay. Hai nhóm Turk lớn nhất, niềm hãnh diện của người Turk: đế quốc Göktürk/Kokturk và đế quốc Uyghur, mặc dù trong quá khứ, hai đế quốc có lúc đoàn kết hay kình chống nhau kịch liệt, lúc theo Hung Nô lúc theo Trung Hoa. Cổ thư đầu tiên nhắc đến tên Turk là lá thư của hoàng đế Trung Hoa, năm 585 SCN, xưng tụng Đại Khả Hãn Göktürks là Ishbara. Đế quốc Göktürks khởi đầu ở vùng phía Tây Nam dãy Altai. Göktürks, tiếng Việt là Đột Quyết (突厥), hãn quốc đầu tiên có tên “Turks”. Gök: màu xanh, thưọng đế hay thiên đàng. Göktürks: bầu trời của người Turk, thượng đế của người Turk, thiên đàng cuả người T  urk.
Xứ Perse chọn màu xanh của đá Turquoise làm mầu quốc gia. Loại đá quí này rất hiếm, cân carat như kim cương nên, trong quá khứ chỉ được dùng cho nữ trang hoàng gia, như vương miện trên của Napoléon. Những mosque của Muslim đa số dùng màu này tượng trưng bầu trời thiêng liêng của người Turk. Năm 162 TCN, khi bị Hung Nô lấn đất, người Yuezhi bỏ vùng East Turkestan, vượt rặng Thiên San di cư qua West Turkestan. Số người ở lại hợp vớí người Hung Nô làm thành một nhóm sắc tộc rất đa dạng tự xưng Oguz. Năm 745, người Oguz thành lập đế quốc Uyghur Empire ở thung lũng Orkhon Valle, cách thủ đô Ulaanbaatar 360 kilometers. Đế quốc này sụp đổ năm 840. Người Uyghur chạy đến vùng Lòng Chảo Tarim, hoà huyết với người bản địa làm thành nhóm Uyghur hiện nay. Каталог: yahoo site admin -> assets -> docs docs -> Hai Chiến Dịch TruyềnThông Của Đế Quốc Đại Hán docs -> Con Tem 44 xu “Brothers Always” docs -> Cách đó không xa, viên sĩ quan phụ tá của tướng Grant, thống lãnh quân đội miển Bắc, bước vào phòng riêng của tướng Grant để đánh thức ông dậy. Người sĩ quan hầu cận vội mang đến tướng Grant một tách cà phê nóng hổi docs -> Hồi tưởng của một sinh viên trường Luật Sài gòn khóa 1958 ls đoàn Thanh Liêm docs -> Xây dựng Xã hội từng mảnh một Bài 3 – George Soros và công cuộc Xây dựng Xã hội Mở Toàn cầu docs -> Nữ danh ca Joan Baez và Những người đã ủng hộ csvn đã thức tỉnh & không còn là bạn của csvn docs -> Duong Nhu Nguyen Thay lời tựa: “Tôi yêu lắm cái linh hồn docs -> Tham khảo tại các Thư Viện ở Mỹ docs -> Trong tương lai nó còn quý hơn cả vàng docs -> S: Smile (Cười) T: Talk (Nói) R: Raise (Đưa (tay) lên) tải về 451.69 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|