Trần thị Vĩnh-Tường Con Đuờng Tơ Lụa
Chữ viết của người Turkic : Orhon inscriptions
tải về 451.69 Kb.
|
Chữ viết của người Turkic : Orhon inscriptionsN  ăm 735, người Göktürks chế ra chữ viết Orhon inscriptions gồm 38 chữ cái. Chữ viết này về sau được cả người Hung Nô và Mãn Châu dùng. Những cột đá có khắc chữ cổ Orhon, vẫn còn tìm thấy ở Mông Cổ, gần bờ sông Orhun. Văn tự Orhon viết từ phải qua trái, được nhà ngôn ngữ học Đan Mạch Vilhelm Thomsen giải mã năm 1893. Bản văn này được coi như văn tự đầu tiên của ngôn ngữ Altaic. Không hiểu hơn 1200 năm truớc, người Göktürks dùng dụng cụ nào để khắc chữ lên đá. Năm 126 TCN, Zhang Qian/張騫/Trương Khiên ghi nhận dân cư từ vùng Fergana (thủ đô Uzbekistan) tới Parthia (Bắc Iran) tuy gồm nhiều sắc tộc, bộ lạc khác nhau, nói nhiều thứ tiếng khác nhau, nhưng họ vẫn hiểu nhau. Ghi chú quan trọng này khiến Trương Khiên xứng đáng là nhà lữ hành vĩ đại, trước cả Marco Polo. Văn học Việt Nam xuất hiện khá muộn loại ghi chép này, mãi tận Lê Quí Đôn và Trương Vĩnh Ký. Người Uyghur dùng chữ Orhon trong suốt 800 năm. Họ in sách hàng trăm năm truớc khi Gutenberg sáng chế máy in năm 1450. Chỉ đến thế kỷ 11, người Uyghur mới chấp nhận mẫu tự Arabic sau khi cải sang Islam.
Tất cả chữ có –istan, -estan, -stan, có nghĩa “đất của”, ví dụ Uyghurstan “đất của người Uyghur”. K  hối Turkic chia làm 3 vùng địa lý:
- Vùng Uyghurstan hay East Turkestan, “đất của người Turk miền Đông”. Hai vùng East và West Turkestan có biên giới thiên nhiên là rặng Tiansan/Thiên Sơn. Sắc tộc da trắng/da vàng đan chen nhau, chung tình trạng du mục. Tên hiện nay là Xinjiang/Tân Cương, hoàn toàn ngoài ý muốn của người Uyghur. - Vùng West Turkestan, “đất của người Turk miền Tây” -tên Hy Lạp là Sogdiana- thuộc Liên Sô cũ. Sau khi Liên Sô tan rã, các quốc gia Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turmenistan, Uzbekistan tuyên bố độc lập. Thế giới của họ khép kín với nhiều nền văn minh, chỉ riêng khoản cổ vật nữ trang không thôi, là một xa hoa và tài hoa không bao giờ có nữa. - Với 74 triệu công dân Turkish, Cộng Hoà Turkey là quốc gia non trẻ nhất và xa nhất về phía Tây của khối người Turkic. Năm 1299 người Turkic lập lên đế quốc Ottoman lẫy lừng suốt 600 năm. Sau Thế Chiến I, đế quốc này thua trận. Nhờ nỗ lực kinh hồn của người hùng Mustafa Kemal Atatürk, đế quốc phục hồi dưới tên Cộng Hòa Turkey, (trong tên ông có chữ Turk). Bài hát Mustafa nghe ở Saigon những năm 1960, ca tụng người hùng này. Tiếng Việt gọi Turkey là Thổ Nhĩ Kỳ, có thể do các sư phụ Hán-Việt phiên âm từ chữ Tokharian/Tocharian, tiếng Hy Lạp cổ để chỉ người Yuezhi, tổ tiên của người Uyghur. Turkey là quốc gia Muslim đầu tiên tổng thống Obama thăm viếng hồi tháng 4/2009, cho thấy vai trò quan trọng cuả quốc gia thế quyền này trong chính sách mới của Mỹ Каталог: yahoo site admin -> assets -> docs docs -> Hai Chiến Dịch TruyềnThông Của Đế Quốc Đại Hán docs -> Con Tem 44 xu “Brothers Always” docs -> Cách đó không xa, viên sĩ quan phụ tá của tướng Grant, thống lãnh quân đội miển Bắc, bước vào phòng riêng của tướng Grant để đánh thức ông dậy. Người sĩ quan hầu cận vội mang đến tướng Grant một tách cà phê nóng hổi docs -> Hồi tưởng của một sinh viên trường Luật Sài gòn khóa 1958 ls đoàn Thanh Liêm docs -> Xây dựng Xã hội từng mảnh một Bài 3 – George Soros và công cuộc Xây dựng Xã hội Mở Toàn cầu docs -> Nữ danh ca Joan Baez và Những người đã ủng hộ csvn đã thức tỉnh & không còn là bạn của csvn docs -> Duong Nhu Nguyen Thay lời tựa: “Tôi yêu lắm cái linh hồn docs -> Tham khảo tại các Thư Viện ở Mỹ docs -> Trong tương lai nó còn quý hơn cả vàng docs -> S: Smile (Cười) T: Talk (Nói) R: Raise (Đưa (tay) lên) tải về 451.69 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|