P.T. Huyền, Đ.Đ. Long / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Y Dược, Tập 33, Số 1 (2017) 32-39
38
Hình 3. Chỉ thị RAPD-PCR của một số mẫu đảng sâm Việt Nam với mồi OPC3 (
hình trái)
và OPA15 (
hình phải). Hình ảnh phản ánh hiệu quả (tỉ lệ) tạo các băng đồng hình và đa hình khác nhau của các
mồi RAPD. Cj1 - Cj15: kí hiệu các mẫu đảng sâm Việt Nam; M: marker ADN 1kb (Fermentas).
4. Kết luận
1. Đã thiết lập được thành phần và điều kiện
phản ứng PCR phù hợp cho phân tích chỉ thị
RAPD-PCR cho phân tích di truyền ở loài đảng
sâm Việt Nam. Theo đó, mỗi 25µL thể tích
phản ứng gồm 25 ng ADN khuôn (mẫu thực
vật), 1,75mM MgCl
2
, 0,2mM dNTPs, 1µM mồi
RAPD và 1 đơn vị (u)
enzym Taq DNA
polymerase; với 35 chu trình ở nhiệt độ bắt cặp
mồi 37
o
C.
2. Kỹ thuật RAPD-PCR đã được dùng để
đánh giá mức đa dạng di truyền của 15 mẫu
quần thể đảng sâm thu thập ở Việt Nam. Sự
tương đồng di truyền được tìm thấy tương đồng
với khoảng cách địa lý. Các mẫu thu ở khu vực
Tây Bắc (Hà Giang, Lào Cai, Sơn La) có hệ số
tương đồng di truyền dao động từ 0,71 đến
0,90. Các mẫu thu ở khu vực Tây nguyên (Lâm
Đồng, Kon Tum) mức tương đồng di truyền
trong khoảng 0,68 - 0,95. Sự khác biệt di
truyền rõ nhất được tìm thấy giữa các cặp mẫu
được thu thập từ 2 vùng, điển hình nhất là mẫu
thu tại Thuận Châu (Sơn La) với các mẫu thu ở
Lạc Dương (Lâm Đồng) với hệ số khác biệt di
truyền được xác định là 0,32.
Cây quan hệ di truyền phân tách 15 mẫu
thành 2 nhánh rõ rệt phân bố ở miền Bắc và
miền Nam. Một số chỉ thị RAPD - PCR đồng
hình cho tất cả các mẫu của loài đảng sâm Việt
Nam, trong khi một số khác có tính đặc trưng
giúp phân biệt 2 nhóm nguồn gen. Chẳng hạn,
các chỉ thị OPA1
600bp,
OPA19
850bp
, OPA17
1100bp,
v.v. có tính đồng hình ở tất cả các mẫu Đảng
sâm. Trong khi OPA1
1100bp
đặc trưng cho nhóm
mẫu thu ở Tây Bắc, hay OPA19
1000bp
chỉ tìm
thấy ở nhóm mẫu thu ở Tây Nguyên.
5. Kiến nghị
Cần tiếp tục mở rông nghiên cứu vốn gen
cây Đảng sâm nói riêng và các loài cây dược
liệu ở Việt Nam nói chung bằng các kỹ thuật
phân tích ADN, gen và hệ gen, trong đó có kỹ
thuật
RAPD-PCR, phục vụ định hướng cho
công tác bảo tồn, chọn, tạo giống và tiêu chuẩn
hóa nguồn dược liệu làm thuốc.
Lời cảm ơn
Bài báo là kết quả thực hiện nhiệm vụ quĩ
gen cấp Nhà nước “Khai thác và phát triển
nguồn gen Hà thủ ô đỏ và Đảng sâm Việt
Nam làm nguyên liệu sản xuất thuốc” giai
đoạn 2011 - 2015.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: