Tạp chí Khoa học Đhqghn: Khoa học y dược, Tập 3, Số (2017) 32-39
tải về 346.07 Kb. Chế độ xem pdf
|
| 3. Kết quả nghiên cứu
Sử dụng 12 mồi ngẫu nhiên (RAPD) để phân tích đa hình di truyền của 15 mẫu đảng sâm Việt Nam đã thu được tổng cộng 106 băng, trung bình là 8,8 băng/mồi. Trong đó, số băng đa hình là 88, (chiếm 83 % tổng số băng). Số băng đồng hình là 18 (chiếm 17%). 3.1. Sự đa dạng di truyền của các mẫu quần thể Đảng sâm Việt Nam Bằng phần mềm NTSYSpc 2.1, chúng tôi xác định được hệ số tương đồng di truyền (bảng 5) giữa 15 mẫu Đảng sâm. Kết quả cho thấy, các mẫu Đảng sâm thu ở khu vực Tây Bắc (Hà Giang, Lào Cai, Sơn La) và các mẫu thu ở Tây Nguyên (Lâm Đồng, Kon Tum) tách biệt thành 2 nhóm (nhánh) rõ rệt. Sự khác biệt di truyền lớn nhất được tìm thấy giữa mẫu Cj5 (thu ở Thuận Châu, Sơn La) với các mẫu Cj6 và Cj7 (mọc tự nhiên ở Lạc Dương, Lâm Đồng) với hệ số khác biệt di truyền là 0,38. Hai mẫu được xác định có mức độ tương đồng di truyền lớn nhất là Cj8 và Cj9 với hệ số tương đồng di truyền là 0,95. Đây cũng chính là hai mẫu được thu từ vườn trồng của người dân tại Lạc Dương, Lâm Đồng; có lẽ chúng có nguồn gốc gần gũi và là kết quả của người dân nhân giống tự phát. Khi so sánh giữa các cặp mẫu phân bố trong cùng địa giới hành chính (cùng Tỉnh), thì xu hướng đồng hình (tương đồng di truyền) cao hơn rõ rệt khi so với các cặp mẫu ngoài nhóm. Sự đồng hình cao hơn trong phạm vi mỗi quần thể phản ánh nhiều khả năng chúng có nguồn gốc chung và xuất phát từ những quần thể tự nhiên có kích thước tương đối nhỏ. Điều này cần lưu ý cho công tác bảo tồn, bởi nếu những quần thể như vậy được khai thác liên tục dễ dẫn đến sự mất đi hoàn toàn của một số vốn gen. Khi so sánh giữa 5 mẫu thu ở khu vực phía Bắc (Cj1 - Cj5), có vẻ như có sự tương quan giữa mức độ khác biệt di truyền với khoảng cách địa lý. Trong đó, hai mẫu thu ở thị trấn Sa P.T. Huyền, Đ.Đ. Long / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Khoa học Y Dược, Tập 33, Số 1 (2017) 32-39 36 Pa và ở Bản Khoang (Cj1 và Cj3) có mức độ tương đồng di truyền là 90% (SD = 0,9). Sự khác biệt di truyền giữa 2 mẫu này có xu hướng tăng lên khi đối sách với mẫu Cj2 (thu ở Tả Phìn, Lào Cai; SD = 0,81 - 0,82) và Cj4 (thu ở Phó Bảng, Hà Giang; SD = 0,83) và Cj5 (thu ở Thuận Châu, Sơn La; SD = 0,71 - 0,74). Mức độ khác biệt di truyền chung dao động trong khoảng từ 10% (cặp mẫu Cj1 và Cj3) đến 29% (cặp mẫu Cj5 thu ở Thuận Châu, Sơn La với Cj2 thu ở Tả Phìn, Lào Cai). Đối với 10 mẫu thu ở khu vực phía Nam, sự khác biệt di truyền dao động trong khoảng từ 5% (cặp mẫu Cj8 và Cj9, đều là mẫu trồng thu ở Lạc Dương, Lâm Đồng) đến 32% (cặp mẫu Cj11 thu ở Hòa Bình, Kon Tum và Cj14 thu ở Tu Mơ Rông, Kon Tum). Kết quả bước đầu cho thấy, mức độ khác biệt di truyền giữa các cặp mẫu trong cùng nhóm thu ở khu vực miền Bắc hoặc miền Nam là tương đương nhau (dao động trong khoảng từ 5% đến trên dưới 30%). Sự khác biệt này tăng lên rõ rệt khi so sánh giữa hai cặp mẫu bất kỳ thu ở hai miền, với mức độ khác biệt di truyền giữa các cặp mẫu dao động từ 22% (mẫu Cj3 thu ở Bản Khoang, Lào Cai và Cj8 thu ở Lạc Dương, Lâm Đồng) tới 38% (mẫu Cj5 thu ở Thuận Châu, Sơn La với Cj6/Cj7 thu ở Lạc Dương, Lâm Đồng). 3.2. Xây dựng cây quan hệ di truyền Mỗi mẫu trong nghiên cứu đại diện cho quần thể ở khu vực chúng phân bố, cây quan hệ di truyền giữa 15 mẫu quần thể này được phân tích nhờ chỉ thị RAPD-PCR trong nghiên cứu này (hình 1) phản ánh chúng tách thành 2 cụm (nhánh) tương quan rõ rệt tương ứng với phân bố địa lý. Mặc dù xét tổng thể các mẫu thu thập từ 2 miền, sự đa dạng di truyền của loài Đảng sâm ở nước ta được tìm thấy, song trong phạm vi mỗi vùng phân bố, hệ số đa dạng (khác biệt) di truyền giữa các mẫu giảm rõ rệt. Yếu tố địa lý có tương quan đến sự khác biệt di truyền. Theo đó, xu hướng phổ biến là các mẫu có vị trí phân bố địa lí càng hình gần, mức tương đồng di truyền có xu hướng càng cao và ngược lại. Bảng 5. Hệ số tương đồng di truyền giữa 15 mẫu Đảng sâm được thu thập trong nghiên cứu tải về 346.07 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|