Tiền Xích Bích Phú Tô Thức
tải về 1.72 Mb.
|
| Diễn Nôm
Bài của TchyA & Bất Tiếu Bảo Thu Nhâm Tuất ngày Rằm tháng bẩy Khách lắm người hội với Tô Công Thả thuyền một lá trên sông Cuối dòng Xích Bích bình bồng ngao du
Nhấc chén quỳnh chúc bạn mua vui Ngâm thơ Trăng Sáng mà chơi Lấy chương Yểu Điệu lựa lời xướng ca Non Đông bỗng gương Nga thấp thoáng Lững lờ treo trong khoảng Đẩu Ngưu Ngang sông sương trắng một mầu Lừng lừng nước sáng soi cao tiếp trời Thuyền một lá rong chơi đây đó Bơi một vùng non nước bao la Lồng lộng vui thú yên hà Tựa là cỡi gió biết mà dừng đâu Lâng lâng tựa bể sâu xa lánh Chơ vơ như mọc cánh lên tiên Thôi thì uống rượu liên miên Mạn thuyền ta gõ hát liền hò khoan Hát rằng : Lái quế (anh ơi) chèo lan
Khách du bỗng có một người Ống tiêu hòa lại theo lời xướng ca
Nhường quyến luyến van vỉ nhớ nhung Ngân dài không dứt tơ trùng Vẳng ra lại gợn, gợn xong lại rền Rồng nhảy múa trong miền hang tối Xụt sùi thương cùng nỗi góa chồng Thoát nghe Tô Tử trạnh lòng Ngồi ngay sửa áo khăn xong hỏi rằng Cớ sao bỗng tự dưng buồn thế Tình cảnh gì khá kể nghe xưa Khách rằng: Trăng sáng sao thưa Trời nam chim quạ ngẫn ngơ bay ào Há chẳng phải thơ Tào mạnh Đức Vũ Xương kia khu vực miền Tây Đông thì Hán Khẩu này đây Nước non tươi tốt cỏ cây xanh rì Phải chăng đó trước vì Công Cẩn Tào đã từng khốn quẩn đây không? Thuận giòng trẩy xuống phía Đông Phá Kinh Châu lại hạ vùng Giang Lăng Thuyền ngàn dậm tràn sang tấp tới Cờ ngất trời phất phới tung bay Qua sông uống rượu vui vầy Cất ngang một ngọn giáo dài ngâm thơ Một đời cũng đã là dũng sĩ Nay còn đâu dư khí anh hùng Bầy choa6 câu bắn trên sông Chơi cùng tôm cá bạn cùng hươu nai Thuyền lá nhỏ thả chơi không bến Rượu bầu còn chuốc chén khuyên mời Phù du gửi đất gửi trời Bể khơi dường hạt thóc thôi đó mà Cuộc ngắn ngủi đời ta có ngán Khen sông trôi vô hạn thì hên Cắp Tiên bay bổng lên trên Ôm ghì chị Nguyệt vẹn tuyền với trăng Được như thế biết rằng chẳng có Tiếng tiêu thừa gửi gió làm khuây Tô rằng: trăng nước vơi đầy Khách ôi có biết sự này từ xưa Trăng tròn khuyết khi mờ khi sáng Nước thấp cao khi giáng khi thăng Thấp cao mặt nước vẫn bằng Khuyết tròn trăng vẫn là trăng đó mà Từ chỗ Biến mà ta quan sát Trời đất cùng một chớp mắt thôi Xét vòng Không Biến mà coi Ta cùng trời đất cùng dài như nhau Cớ sao lại khen dâu bể nhỉ Ngẫm kỹ xem trên thế gian này Giữa gầm trời rộng đất dầy Vật nào mà chẳng có thầy chủ thương Nếu không phải của thường ta có Dẫu tơ hào tí xíu cũng không Chỉ duy gió mát trên sông Và trong khoảng núi trăng trong một vành Tai nghe tiếng mắt hình dung sắc Không ai cấm cứ lấy mà chơi Dùng thì chẳng hết được rồi Ấy kho vô tận của trời đất chung Tôi với bác đều cùng một lứa Cùng một lòng lấy đó làm vui Khách nghe hớn hở tươi cười Chén quỳnh rửa sạch lại mời chuốc nhau Các thức nhắm trước sau hết sạch Để mâm bàn chén tách ngổn ngang Gối đầu cùng ngủ trong khoang Li bì đâu biết sáng toang lúc nào. Bài của Trương Ngọc Thạch Thu Nhâm Tuất ngày rằm tháng bảy, Tô Tử đi cùng khách dưới thuyền, Núi Xích Bích cao vút bên trên, Gió hiu nhẹ không lên gợn sóng, Mời khách chén rượu nóng, ngâm liền Bài Minh Nguyệt thuộc thiên Yểu Điệu.
Trăng lên dần lơ lửng tầng cao Nằm ngay giữa hai sao Ngưu Đẩu. Sương trắng tỏa ngang đầu nước sáng, Nước với trời liên mạng vào nhau, Thuyền lướt sóng nhẹ tựa cỏ lau, Qua vạn khoảnh rộng sâu sông nước. Mênh mông như trên không lướt gió, Không biết đang đây đó nơi nao, Nhẹ nhàng như sót lại ta nào, Hóa thành lông bay vào tiên cảnh.
Gõ mạn thuyền nổi hứng ca vang, Ca rằng: "Thuyền quế, chèo lan, Trên trời rực sáng dưới làn nước trong. Mang mác nhẹ lòng tơ tưởng nhớ, Ngóng mỹ nhân cách trở phương xa."
Tiếng tiêu nghe kịp đốt tâm can, Như ai oán, như khóc, như than. Âm mướt như tơ lan tuôn mãi, Thuồng luồng nghe quằn quại trong hang, Sụt sùi khóc, goá phụ trong khoang Thương phận mình lang thang chiếc bóng.
Hỏi khách rằng: "Chẳng hiểu cớ sao Tiêu âm bác thảm sầu quá đáng ?" Khách đáp rằng: "Trăng sáng sao thưa, Quạ về Nam, thơ Tào Mạnh Đức? Tây Hạ Khẩu, Vũ Xương đông bắc, Núi với sông uốn khúc vào nhau, Cỏ cây xanh rực rỡ tươi mầu, Chẳng phải đây khổ sầu Mạnh Đức Bởi Chu Lang vây bức hay sao? Trong khi đang đánh phá Kinh Châu, Chiếm Giang Lăng, tuyến đầu đông tiến, Thuyền ngàn dặm hiển hiện chặt sông, Cờ trước gió mênh mông rợp khắp, Rót chén rượu, tay cắp ngọn giáo, Trổi ngâm lên mấy đạo vần thơ. Anh hùng oanh liệt khi xưa Nay đâu còn nữa âu là phận ta !
Bạn cùng hươu, nai, cá với tôm, Ngồi lá thuyền sớm tối chiều hôm, Nâng bầu rượu mời nhau lưng chén, Gửi thân phận phù phiếm ở đời Như hạt thóc biển khơi bát ngát, Thương mảnh đời khoảnh khắc chóng qua, Mong được làm sông xa vô tận, Cặp tiên bay lên tận cõi trời, Ôm trăng sáng sống đời vạn kiếp. Biết không thể thốt nhiên có hết Mượn tiếng tiêu gửi đến gió sương."
"Bác cũng biết Nước cùng Trăng chứ ? Nước chảy miết không về chốn cũ, Ta đi mãi chưa đủ đến nơi. Tròn rồi khuyết, trăng thời vẫn thế, Lấy cái Biến để ta quan sát Trời đất này cũng như chớp mắt, Lấy Bất Biến phân tìm sự thật Ta thấy rõ sự vật vô biên, Tại sao lại li ên miên thèm khát ? Của trên đời ắt nhiên có chủ, Không của ta, thủ giữ làm chi ? Gió trên sông vi vu nghe tiếng, Trăng khe núi chiếu sáng ta xem, Tha hồ đem dùng hoài không hết. Cùa trời đất hệt kho vô tận, Là của chung, vận hưởng bác tôi.
Đồ nhắm cạn, bừa bãi chén mâm, Gối mạn thuyền, ngả lưng nằm xuống, Chẳng biết trời chuyển hướng rạng đông. Bài của Đào Nguyên Phổ Năm Nhâm Tuất qua rằm tháng bảy,
Kinh Châu vừa mới phá xong, Giang Lăng đạp đổ thuận sông xuôi thuyền. Sông nghìn dặm chật liền tàu chiến, Trời bốn phương che kín bóng cờ. Giữa vời lọc rượu nhởn nhơ, Quay ngang ngọn giáo ngâm thơ một bài. Anh hùng nhất trên đời lừng lẫy, Mà bây giờ nào thấy ở đâu, Huống ta vớt củi buông câu, Lứa đôi tôm cá, bạn bầu hươu nai. Thuyền một lá vui chơi chèo chống, Rượu lưng bầu êm giọng chuốc luôn. Xác vờ gởi mặc kiền khôn, Tẻo teo hạt thóc trong cồn bể xanh. Thoáng một chốc kiếp sinh là mấy, Khen con sông nước chảy khôn cùng. Cắp tiên chơi chốn non Bồng, Tay ôm chị nguyệt những mong trọn đời. Biết không thể vật nài thế được, Giọng buồn ngâm gởi trước gió bay.” Ông Tô rằng: “Khách có hay, Kìa kìa nước ấy trăng này đó không? Nước kia vẫn xuôi dòng chảy xiết, Mà chưa từng đi hết chút nao. Trăng kia có lúc đầy hao, Mà ta chưa thấy khi nào bớt thêm. Cứ lúc biến mà xem trời đất, Thì chẳng qua chớp mắt mà thôi. Cứ khi không biến mà coi, Thì ai ai cũng lâu dài như nhau. Vả thử ngẫm trong bầu vũ trụ, Có vật gì không chủ đâu mà. Vật gì chẳng phải của ta, Dẫu từ một mảy chớ hòa nhúng tay. Chỉ trên nước hây hây gió thổi, Với sườn non vòi vọi trăng treo, Tai nghe văng vẳng tiếng reo, Mắt trông thấp thoáng có nhiều vẻ tươi. Mặc sức lấy nào ai dám giữ, Tha hồ tiêu vẫn cứ chứa chan, Của trời kho đụn vô vàn, Mà đôi ta hãy chơi tràn là vui. Khách mừng rỡ miệng cười tay rót, Nhắm cạn rồi mâm bát ngổn ngang, Kề lưng dựa gối trong khoang, Quá say nào biết đã tang tảng ngày. Bài của Quân Công Thị (*) Năm Nhâm tuất mùa thu tháng bảy, Mới qua rằm trăng hãy còn hin. Ông Tô cùng khách dời thuyền. Chơi nơi Xích Bích gần miền Kinh Châu. Gió phảng phất dòng sâu sóng lặng, Cất chén mời khách hẳn vui ưa; Ngâm nga Nguyệt xuất thi xưa, Liền câu yểu điệu cảnh giờ khéo in. Phương đông thoắt trăng lên chóp núi, Trong Đẩu, Ngưu noi dõi dần dà; Sông trong, nước rạng bao la, Ngang giăng móc trắng, là đà trời xanh. Bồng một chiếc thích tình hứng cảnh, Nước mênh mang muôn khoảnh xông pha; Phới như cỡi gió bay qua, Nương không lóng biết đâu là đến đâu. Phơ phơ giống đời hầu có một, Bỏ phàm trần cởi lốt lên tiên; Chừng khi ấy dốc rượu liền, Vui chi xiết gõ mạn thuyền ca xoang. Trổi một khúc: "Thuyền lan, chèo quế, "Vỗ trong ngần ngược vẻ rạng trôi; Đăm đăm luống dạ ai hoài, Mỹ nhân trông tưởng cách trời một phương." Thổi tiêu sẵn có chàng đạo sĩ, Nương lời ca rủ rỉ họa theo; Cô cô loan phượng tiếng kêu, Dở hờn, dở khóc, dở chiều, dở than! Tiếng thừa thãi khoan khoan réo rắt, Rõ ràng nghe chẳng dứt như tơ; Đầm sâu giao lặn mưa kỳ Thuyền không gái góa sầu bi lỡ đường. Đông Pha lão nghe tường buồn bã, Sửu bào ngồi hỏi gã thấp cao; Hỏi rằng: "Do dĩ làm sao, Tiệc vui thổi khúc tiêu tao lấy gì? Khách dẫn thi: "Tinh hy nguyệt bạch, Mạnh Đức ngâm Xích Bích phải không? Xanh xanh đoái khắp tây đông, Vũ Xương, Hạ Khẩu non sông tí mù. Ấy chẳng phải đánh đua tài trí, Nên Tào Man khốn bị Chu Lang; Đương sơ Kinh địa phá tan, Giang Lăng cũng đã tro tàn dòng xuôi. Thuyền ngàn dặm nối đuôi giữa sóng, Cờ muôn cơn rợp bóng trên không; Rượu thi tới bến gác dòng, Hùng tài tót thế gẫm không ai bì. Đến giờ há còn chi đâu có? Huống nữa là ngư nọ tiều kia. Đòi ta bãi bạc, cồn le, Vui vầy tôm cá, bạn bè hươu nai. Lênh đênh vãi thuyền chài một lá, Hê ha khuyên rượu lã vài hồ; Dầm vàng gởi cái phù du, Dự chi hốt thóc xô bồ biển thương. Đời người gẫm thảm thương thấm thoắt, Sông giang khen dài dặc không cùng; Giày phi tiên cắp thung dung, Ôm châu minh nguyệt muốn cùng dài lâu. Liệu chẳng khá kíp cầu mà đặng, Đem tiếng thừa phải nhắn gió đông". Ông rằng: "Này khách biết không? Mặt trăng phải tỏ, lòng sông phải dò. Nước chảy mãi có mô trôi thẳng, Trăng khuyết tròn trọn chẳng tiêu hao. Hãy coi lẽ biến làm sao, Lại coi chẳng biến thế nào thời hay. Biến nháy mắt trời xoay đất trở, Chẳng biến thời như rứa đeo tai; Vật người chẳng hết còn hoài, Có gì mà lại dong dài khong khen. Vả lại xét trong nền Tạo hóa, Các vật đều có gã chủ trương; Dầu ta không có nõ màng Mảy lông chớ đúng, muôn vàn kể chi. Vui mặt nước những khi êm mát, Cùng đầu non mấy lượt thanh tao. Trăng thanh gió mát nghêu ngao, Trăng non, gió nước dồi dào hòa hai. Tiếng không hẹn lọt tai càng đớt Sắc tình cờ vào mắt mà nên; Mua vui nào phải tốn tiền Tai dùng không chán, mắt nhìn không no. Ấy tạo vật là kho vô tận Ta cùng ngươi chỗ sẵn chơi chung". Khách cười chi xiết mừng lòng, Vội vàng rửa chén, rắp mong nghiêng bầu. Cơm rượu thảy hồi lâu ráo xáo, Chén bát đà lộn lạo ngửa nghiêng; Cùng nhau chiếu gối trong thuyền, Không dè trời đã rạng liền hướng đông. (*) Quân công thị tức Hoằng Hóa Quận vương, Miên Triện, con thứ 66 của vua Minh Mạng. Minh Mạng Nguyễn Phúc Kiểu có 78 con trai, út là An Thành Vương Miên Lịch. Diễn qua Anh Ngữ Bài của Liu Shih Shun Bài diễn ra tiếng Anh dùng ghi âm Hán tự Wade-Giles (WG), không dùng hanyun pinyin (py), thông dụng nên gọi là phổ thông hỏa, pǔtōnghuà. Có rất nhiều cách ghi âm: tỷ như EFEO là cách ghi âm của Ecole francaise d’Extreme-Orient, do Seraphin Couvreur tạo ra khoảng 1902 dùng bởi cộng đồng nói Pháp ngữ (francophonie) cho tới giữa thế kỷ 20. Cộng đồng Anh ngữ thì dùng Wade-Giles, người Tàu gọi là 威妥瑪拼音, Uy Thỏa mã bính âm wei tuǒ mă pin yin. Cách ghi âm này dựa trên thổ ngữ Mandarin Bắc Kinh do Thomas Wade xướng khởi khoảng giữa thế kỷ19, chính thức hóa bằng quyển Tự điển Chinese-English của Herbert Giles năm 1892. Hầu như các sách tiếng Anh viết về Tàu, đ  ều dùng Wade-Giles suốt cả thế kỷ 20, bây giờ thì hầu hết thay thế bằng Bính âm, nhưng Đài loan vẫn còn dùng mã ghi âm WG này. Thí dụ năm Nhâm Tuất ở đây tác giả ghi thêm Emperor Shen-tsung of the Sung dynasty, 1068-1085, the fifth year of Yuan-feng (1078-1085) being 1082. Shen-tsung (WG), là Vua Thần Tông py sẽ viết là shénzong 神宗, đời (Bắc) Tống (WG: Sung; py: song; Tống triều 宋朝; pinyin: sòngcháo; Wade-Giles: Sung-Ch'ao), niên hiệu Nguyên Phong WG: Yuan-feng 元豐, py: Yuánfēng. Tôi không quen với WG, nên phần nhiều, khó nhận ra chữ. Đặc biệt Xích Bích, py: chìbì, WG viết Ch’ih-pi. Trên Võng, ít hay không thấy dùng WG nữa. Nay chép lại bài Diễn Anh ngữ này của Lưu Thế Thuận Líu Shì Shùn, tôi khá thích vì diễn sát với nguyên tác của Tô Tử dụng từ ngữ rất chính xác, nên nhân dịp tôi chua thêm những hán tự bằng Bính âm pinyin, bên cạnh các ghi âm Wade-Giles mà tác giả Liu Shih Shun8 dùng. Ở đây tác giả Tàu viết: Nhâm Tuất là năm thứ Năm niên hiệu Nguyên Phong triều Thần Tông, trong khi trong Cổ Văn Trung Quốc, Nguyễn Hiến Lê ghi: Nhâm Tuất tức là năm thứ tư niên hiệu Nguyên Phong, đời Tống Thần Tông (1082); năm đó Tô Thức 46 tuổi. Theo Âm Lịch thì rằm (ngày Giáp Ngọ) tháng Bẩy (Mậu Thân) năm Nhâm Tuất là ngày 11 tháng 08 năm 1082. Sử Sách cũng viết vua Thần Tông trị vì từ 1067 (không phải 1068) đến 1085, và niên hiệu Nguyên Phong khởi đầu năm 1078. Như vậy Nhâm Tuất 1082 là năm thứ Năm (5) của niên hiệu này. Tô Thức sinh năm 1037, năm 1082 ông 46 tuổi ta.
First Fù (1) on the Chìbì (Red Cliff) (2) qián chì bì fù - su shì (TR: LIU SHIH SHUN Líu Shì Shùn) On the sixteenth of the seventh month, in the fifth year of Yuánfēng (Yuan-feng) (3), I took a trip by boat with some friends to the Chìbì (Ch'ih-pi). The wind was blowing gently; there was not a ripple on the water. I raised my cup and toasted my friends. We recited the poem from the Books of Songs on the 'Bright Moonlight,' containing the line on the sedate lady. Shortly after, the moon rose over the eastern mountain and hovered between the Dipper and Aquila. The white dew lay all over the river, and the light reflected in the water reached up to the sky. We let our small boat drift along over the vast expanse ahead of us. Now we seemed to float away, and, freed from this world, to take wing and become immortal. In this mood, we drank happily and sang, beating out the rhythm with our fingers on the side of the boat: On a cassia boat, with orchid oars We struck the water, rowing up the river, As the moon shone over the waves. I long For the beauties on the other side of Heaven! (4) Among my friends there was one who played the flute and who accompanied my song. The sound of the music was melancholy. Now it seemed complaining and yearning; now it seemed weeping and pleading. Even when the song was finished, its reverberations seemed not to die away but lingered on like an unbroken thread. Dragons hiding in the dark ravines would have been roused to dance, and widows languishing in their solitary boats would have been moved to tears. Overcome by sadness, I adjusted my garment, sat up solemnly and asked my friends: Why is it that things are what they are? They replied as follows: The moon is bright and the stars are few. Crows and magpies fly southward. Was this not the poetry of cáo mèng dé (Ts'ao Meng-the) (5). Between xià kǒu (Hsiak'ou) (6) in the west and wŭ chang (Wuch'ang) (7) in the east interwined a host of gray mountains and rivers. Was this not the scene of his siege by Zhōu Yú (Chou Yü) (8)? When Cáo Cāo (Ts'ao Ts'ao) sailed down to jiang líng (Chiangling) (9) after overrunning jing zhou (Chingchou) (10) and followed the waters of the river eastward, his ships lined up the river for one thousand li (11), and his flags covered the sky. Looking out on the river, he drank copious draughts, and, as he grasped his spear, he composed poetry. He was a great hero in his time, but where is he now? Moreover, now that you and I are fishing and cutting wood on the brink of the river, fish and prawns are our companions, stags, and deer our friends. We row a flat leaf-like boat and drink with one another. We are like tiny insects in a vast world and mere specks in the deep, deep sea. We lament our ephemeral lives and admire the eternal Yangtze. To travel far and wide with roving immortals and embrace the moon till the end of times is something that cannot be achieved. In this certainty, we have left the reverberations of our music to mingle with the sobbing wind. My friend, said I, do you know about the water and the moon? The former goes on and on, but it never comes to an end. The latter waxes and wanes, but it never decreases or
My friends were gratified and smiled. We washed our cups and resumed our drinking. When all the food was consumed and the cups and dishes were scattered around, we lay in complete disorder till dawn came up the east and took us unawares. Notes (1) Rhymed or partly rhymed prose. (2) A mountain in Huangkang Hsien, Hupeh, intentionally or unintentionally confused with another of the same name, situated in Chiayu Hsien, where Ts'ao Ts'ao was disastously defeated by the combined forces of Shu and Wu during the Three Kingdoms period. (3) Reign of emperor Shen-tsung of the Sung dynasty, 1068-1085, the fifth year of Yuan-feng (1078-1085) being 1082. (4) The allusion was to high officials in the capital. (5) Courtesy name of Ts'ao Ts'ao, the emperor of Wei, another one of the Three Kingdoms, who was one of the most active political figures in his time. (6) Modern Hankow, a city in Hupeh Province. (7) Wuch'ang Hsien, Hupeh. (8) A famous general of the state of Wu. (9) Chiangling Hsien, Hupeh. (10) Prefecture in Hupeh. (11) Each equivalent to one-third of a mile. Vịnh tiền Xích Bích Nguyễn Công Trứ (**) Gió trăng chứa một thuyền đầy, Của kho vô tận biết ngày nào vơi? Ông Tô tử qua chơi Xích Bích Một con thuyền với một túi thơ. Gió hiu hiu mặt nước như tờ, Trăng chênh chếch đầu non mới ló. Thuyền một lá xông ngang ghềnh bạch lộ Buông chèo hoa len lỏi giữa sơn cương. Ca rằng: quế trạo hề lan tương, Kích không minh hề tố lưu quang, Diểu diểu hề dư hoài Vọng mỹ nhân hề thiên nhất phương Người ỷ ca réo rắt khúc cung thương, Tiếng tiêu lẫn tiếng ca vang mặt nước. Sực nhớ kẻ cầm ngang giáo vịnh câu thơ thuở trước. Nghĩ sự đời thêm cảm nỗi phù du Đành hay trời đất dành cho Hai kho phong nguyệt nghìn thu hãy còn. Còn trời còn nước còn non. (**) Bài Vịnh trên đây thật hay. Nhưng tôi nghĩ cái tự mãn của Nguyễn Công Trứ, khi công thành danh toại, vịnh chữ Nhàn hơi lố, dám ẩu tả (avoir le culot) trong bài hát nói Chữ Nhàn kể đến một thú thanh cao Tô Đông Pha, mà không kị cái uất ức của người bị biếm ở Hoàng Châu, gặp nhiều trở ngại trên đường công danh, khi viết Xích Bích Phú. Tôi ngạc nhiên là Cụ Trứ là người học rộng, sao không hiểu tâm sự của Tô Công. Sông Xích Bích buông thuyền năm Nhâm tuất Để ông Tô riêng một thú thanh cao Chữ nhàn là chữ làm sao? Xích Bích Hoài Cổ - Đỗ Mục 赤壁懷古 杜牧
chì bì huái gŭ - dù mù 赤壁懷古-杜牧
自將磨洗認前朝 東風不與周郎便 銅雀春深鎖二喬 Xích Bích Hoài Cổ - Đỗ Mục Chiết kích trầm sa thiết vị tiêu, Tự tương ma tẩy nhận tiền triều. Đông phong bất dữ Chu Lang tiện, Đồng Tước xuân thâm tỏa nhị Kiều. Diễn Nghĩa – Bất Tiếu Bảo Kích gãy chìm trong cát sắt chửa tiêu Bởi đem mài rửa nhận ngay triều đại trước Gió Đông không kịp thuận tiện cho Chu Lang Xuân thâm nghiêm đài Đồng Tước khóa hai Kiều chì bì huái gŭ - dù mù zhé jǐ chén shā tiĕ wèi xiao, zì jiang mó xĭ rèn qián cháo. dong feng bù yŭ zhou láng biàn, tóng què chun shen suǒ èr qiáo. Đỗ Mục (803-852) tự là Mục Chi , hiệu là Phàn Xuyên người huyện Vạn Niên , quận Kinh Triệu (tỉnh Thiểm tây). Năm 828 (đời Ðường Văn Tông), đã thi đậu tiến sĩ. Ðỗ Mục là tác giả bài A Phòng cung phú nổi tiếng. Có thanh danh ngang với Lý Thương Ẩn; người đương thời gọi hai ông là Lý Ðỗ; Ông còn được gọi là Tiểu Ðỗ để phân biệt với Ðỗ Phủ là Lão Ðỗ. Cũng như Bài Bạc Tần Hoài hay những bài thơ hay khác của Đỗ Mục, được nhiều người ưa chuộng, Xích Bích Hoài Cổ cũng được nhiều tác giả diễn Nôm, như Trần Trọng San, Trần Trọng Kim, Ngô Tất Tố... Bản diễn của Tương Như khiến tôi có đôi phần hợp ý, câu 4 Đồng Tước xuân thâm tỏa nhị Kiều lấy lại câu Một nền Đồng Tước khóa xuân hai Kiều đã được Nguyễn Du dùng, tuy chưa sát nghĩa lắm với nguyên tác. Xích Bích Hoài Cổ Cát vùi lưỡi kích còn trơ Rửa mài nhận dấu triều xưa rõ ràng Gió đông ví phụ Chu Lang Một nền Đồng Tước khóa xuân hai Kiều Nhị Kiều đây là Đại Kiều, vợ của Tôn Sách, và Tiểu Kiều, vợ của Chu Du. Khổng Minh khích Chu Du đánh Tào Tháo, có nói rằng: Tào Tháo thường nói xây đài Đồng Tước để khi chiếm được Đông Ngô, sẽ bắt Đại Kiều và Tiểu Kiều về ở đây để mua vui lúc tuổi già. Nền cũ đài Đồng Tước nay còn di tích ở huyện Lâm Chương, tỉnh Hà nam. Chú thích: C  ố cư của ba Đại văn hào Tô Tuân, Tô Thức, Tô Triệt ở tại thành phố Mi San tên cũ là Mi châu, cách kinh đô Thành Đô 成都 chéng dou khoảng 80km. Tại đây còn lại di tích lịch sử, nay là một trọng điểm văn vật bảo tàng, Tam Tô Từ 三苏祠, tỉnh Tứ Xuyên 四川 sì chuan. Thành đô cũng là quê quán của tiện nội, cách đây ít lâu lúc viếng thăm di tích, tôi được kể Cụ Tô là người sành ăn ngon, nấu nướng rất giỏi. Cụ thường phát minh và chế biến những món ăn mới lạ, hậu sinh có nói đến các món Đông Pha nhục 東坡肉 dong bo ròu và Đông Pha ngư 東坡鱼 dong bo yú. Lúc Cụ bị biếm, tại chức ở một quận lị nhỏ nhen như Quỳnh Châu trên đảo Hải Nam, Cụ tha hồ rảnh rỗi nghiên cứu và phát chế ra nhiều công thức đầy giá trị về nghệ thuật nấu nướng.
tải về 1.72 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|