CHƯƠNG VIII. CON LẮC CUỘC ĐỜI

CHƯƠNG VIII. CON LẮC CUỘC ĐỜI

Lâu đài cổ đang nghỉ ngơi sau một ngày nỗ lực. Nó chẳng còn nhiều thời gian để sống qua những buổi trưa ấm áp. Lâu đài đang bị xuống cấp bởi những lần tàn phá, thuế má trong khi nhu cầu và chi phí khôi phục quá đắt đỏ. Nó không hạnh phúc bởi đám đông du khách dốt nát đến ngày một nhiều, xô qua các hành lang, xộc vào những căn phòng như thể một đàn cừu điên. Lâu đài cổ cảm thấy sàn của nó rên rỉ và những tấm võng gỗ bị quá tải lên tiếng sau nhiều năm yên lặng.

Nhưng gia chủ thì vẫn phải tồn tại và vẫn phải tăng thu nhập bằng cách nào đó, vì vậy sau nhiều cuộc vật lộn tinh thần và xung đột nội bộ, các bên đã đồng ý dùng nó làm lâu đài lịch sử để tham quan. Hàng trăm năm trước, nó đã được xây dựng như một trang viên cho một người đàn ông tầng lớp trên, một người đàn ông đã từng phục vụ tốt đẹp và cao thượng cho vị vua của mình, và đã được phong vào giai cấp quý tộc vì sự cống hiến của mình. Lâu đài đã được xây chắc chắn và đáng yêu bởi những người thợ mạnh mẽ sống bằng bia, pho mát và những khúc bánh mì, những người thực hiện nghiêm túc công việc của mình bởi niềm tự hào với nghề nghiệp.

Vì vậy, toà lâu đài vẫn sống sót, sống sót qua cái nóng cháy bỏng của những mùa hè và những luồng gió lạnh mùa đông khiến những tấm gỗ co lại vì băng giá. Đến giờ, khu vườn vẫn được giữ gìn tốt, phần chính của ngôi nhà vẫn đảm bảo, nhưng một vài mảng sàn bắt đầu lung lay, đôi chỗ hành lang vòng cung đã bắt đầu võng xuống vì tuổi tác, và giờ đây sau một ngày bị chà đạp và xả rác bởi lũ trẻ bất cẩn, toà lâu đài lại trở về với sự tĩnh mịch của nó.

Lâu đài cổ vẫn cũ kỹ như không thể cũ hơn. Phía sau lớp ván dưới chân tường có tiếng chuột con the thé, chạy thoăn thoắt qua lại trong chỗ vui chơi của chúng. Đâu đó trên cao, một con cú kêu lên phản đối mặt trăng. Bên ngoài gió đêm lạnh sột soạt trong mái hiên, đôi khi quất những cành cây lớn vào cửa sổ. Nhưng không ai sống trong phía đó. ‘Gia chủ’ giờ đây sống ở một căn nhà nhỏ dưới tầng trệt, nơi mà trong thời kỳ thịnh vượng xưa kia người quản gia và vợ ông ta cai quản.

Sàn nhà bóng lộn dưới ánh trăng phản chiếu những bức tường ốp. Chúng giống như những con mắt mờ ảo nhìn xuống suốt nhiều thế kỷ.

Phía cuối đại sảnh, ông đồng hồ quả lắc già nghiêm trang đánh chuông báo hiệu mười hai giờ kém mười lăm. Đâu đó phía những tấm kính ngân lên tiếng kêu leng keng nhẹ nhàng như lời thì thầm đáp lại. Từ một căn phòng khác không xa là đến tông cao hơn của cô cháu gái đồng hồ lặp lại chuông báo mười hai giờ mười lăm.

Tất cả đều đồng thanh báo hiệu một thời khắc, rồi ông đồng hồ cất tiếng, ‘Cháu gái đồng hồ, cháu có đó không, có nghe tiếng ông không?’ Một tiếng tích tắc và vo vo như tiếng bánh răng trượt, và tiếp đó là giọng cao trong trẻo của cô cháu gái đồng hồ: ‘Có, ông ạ, tất nhiên là cháu nghe thấy. Ông muốn kể cho cháu nghe chuyện gì đêm nay?’

Ông đồng hồ trầm ngâm giây lát trong tiếng ‘tích tắc, tích tắc, tích tắc’, rồi ông cất giọng kể, ‘Cháu gái à, ta ra đời vào cuối thế kỷ mười bẩy, cái chân giá của ta được đánh bóng đầu tiên năm 1675, và kể từ khi con lắc của ta bắt đầu đong đưa, là ta đã bắt đầu suy nghĩ về mầu nhiệm của cuộc sống, càng sống lâu bao nhiêu, ta càng suy nghĩ nhiều bấy nhiêu. Những con người quanh chúng ta chỉ có một khoảng sống ngắn ngủi, họ không có thời gian để suy nghĩ một cách thực sự về tất cả, rằng có một sự biết về cuộc sống. Cháu có quan tâm không đến điều ta nói không, cháu gái?’ Cô đồng hồ cháu gái ngồi trong khu phòng nghỉ của các quý bà, rung nhẹ đầu bởi một chiếc đầu máy nặng vừa đi qua đường mòn kéo theo những toa tiếp vận chở đầy hàng hoá của nó. Rồi cô nhẹ nhàng đáp, "Tất nhiên ông ạ, tất nhiên là cháu đang rất chăm chú lắng nghe những điều mà ông đã suy nghĩ suốt hàng thế kỷ rồi. Ông hãy kể đi, cháu vẫn đang nghe đây, cháu sẽ không làm gián đoạn câu chuyện của ông trừ khi cháu phải đánh chuông báo giờ. Hãy tiếp tục đi ông, và luôn biết rằng cháu vẫn đang nghe.’

Ông đồng hồ lầm bầm trong cổ họng, cái chân giá hào nhoáng cao hơn bẩy feet của ông đổ bóng dài trên sàn nhà bóng loáng trong đêm tối lờ mờ. Không một vệt hoen ố nào trên cái chân giá của ông bởi một người hầu có nhiệm vụ giữ gìn những cổ vật tuyệt vời này để nó luôn chạy tốt, sạch sẽ, và tiếng chuông ngân vang. Ông đồng hồ già quay mặt về phía ánh trăng. Qua cửa sổ bên cạnh mình, ông có thể trải tầm nhìn suốt công viên rộng lớn với những hàng cây cổ thụ đứng cách đều tăm tắp như hàng lính đang diễu hành. Xung quanh chúng là những bãi cỏ được xén tỉa, đây đó là những bụi đỗ quyên và nhiều loại cây khác được mang về từ những vùng đất xa xôi.

Vượt ra ngoài bụi cây, mặc dù ông đồng hồ chưa từng nhìn thấy bao giờ, là những đồng cỏ dịu êm, nơi mà đám cỏ ngọt ngào được cắt cho lũ bò và ngựa của lâu đài, cũng giống như lâu đài cổ, chúng mơ ước về cuộc sống xa xôi của mình.

Gần hơn hơn một chút nhưng vẫn ngoài tầm nhìn của ông đồng hồ, ông được bảo rằng có một cái hồ êm ả rộng khoảng ba mươi feet, đó là do cậu đồng hồ du lịch nói lại. Mặt hồ đầy những khóm hoa huệ trắng, mà trên đó vào thời điểm nhất định trong năm, lũ ếch béo ị ngồi chễm chệ và cất giọng khàn khàn. Ông đồng hồ thực sự đã nghe thấy tiếng kêu ộp oạp của chúng và nghĩ rằng máy móc của chúng có lẽ cần phải được bôi dầu, nhưng cậu đồng hồ du lịch giải thích cho ông hiểu, đồng thời kể về cả lũ cá trong hồ. Phía xa cuối hồ là một cái chuồng chim lớn, dài cỡ ba mươi feet, cao khoảng mười feet, trong đó có những con chim sặc sỡ sinh sống.

Ông đồng hồ cổ đã ngẫm nghĩ về tất cả điều đó. Ông nhìn lại suốt chiều dài hàng thế kỷ những vị lãnh chúa và những quý bà đến trước mặt ông trong những trang phục tuyệt đẹp, khác xa so với những bộ đồ jean xám xịt na ná giống nhau mà đám người trong những ngày tàn tạ này khoác lên mình. Ông chìm vào trong suy tư cho đến khi bị đánh thức khỏi ảo tưởng của mình bởi tiếng gọi, ‘Ông ơi, ông ơi, ông ổn chứ? Cháu vẫn đang chờ nghe ông kể chuyện đây, ông đồng hồ, ông đang định kể cho cháu nghe bao nhiêu chuyện, từ quá khứ đến hiện tại và tương lai, về cuộc sống và ý nghĩa của nó mà’.

Ông đồng hồ hắng giọng và con lắc của ông gõ nhịp ‘tích tắc, tích tắc, tích tắc’, rồi ông kể: ‘Cháu gái đồng hồ,’ ông nói, ‘con người không nhận ra rằng sự đung đưa của con lắc là câu trả lời cho bí ẩn của Thượng Đế. Ta là một lão đồng hồ già và ta đã đứng đây hàng nhiều năm đến nỗi cái chân giá của ta đang trở nên biến dạng và các khớp xương của ta đang lung lay vì sự biến đổi của khí hậu, nhưng ta muốn nói điều này với cháu, rằng chúng ta, những chiếc đồng hồ Anh cổ, biết về sự bí ẩn của Thượng Đế, về Bí mật của Sự sống và Bí Mật Tối Thượng’.

Câu chuyện mà ông nói với cô cháu gái là một câu chuyện tuy mới nhưng nó đã vốn có từ nhiều thế kỷ rồi, một câu chuyện bắt nguồn từ xưa lắm, xa xưa hơn cả khi người ta nhớ được về sự sống. Ông kể rằng ông phải pha trộn công nghệ hiện đại với khoa học cổ xưa vì công nghệ hiện đại còn chưa biết đến nền khoa học cổ xưa.

‘Những cái cây kể cho ta nghe rằng,’ ông nói, ‘nhiều, nhiều ngàn năm trước đây có một nền khoa học khác, một nền văn minh khác, và tất cả những gì mà ngày nay được coi là hiện đại hay phát minh hiện đại, hay sự phát triển đều thậm chí quá lỗi thời so với thời đó.’ Dừng một chút, ông nói tiếp, ‘ Ồ, ông phải đánh chuông đã, một thời khắc nữa lại đến rồi’. Rồi ông đứng một cách nghiêm trang, cao lớn giữa đại sảnh và từ chân đế của ông phát ra tiếng chịt chạt, xè xè và rồi tiếng chuông vang lên, ông chỉ đúng giờ nửa đêm, mười hai giờ, giờ báo hiệu một ngày cũ chết đi và một ngày mới được sinh ra, một chu kỳ mới lại được bắt đầu. Và khi hoàn thành tiếng chuông gõ thứ mười hai, chiếc búa của ông rung rinh rồi ngừng lại, ông kiên nhẫn chờ cô cháu gái cũng lặp lại thông điệp của cô cho tất cả những ai vẫn còn lắng nghe lúc nửa đêm.

Cô cháu gái là một chiếc đồng hồ dáng cao và mảnh mai, không hơn một trăm tuổi. Tiếng chuông của cô có một âm điệu êm ái và trong trẻo, không run rẩy, không ồn ào và cũng không có tiếng chịt chạt. Giờ đây, cô đang đứng giữa dòng ánh trăng lọt qua những cành cây đang rung rinh ngoài cửa sổ, giống như những ngón tay sáng nhấp nháy mơn trớn trên thân cô, tô điểm trên đầu cô, đôi khi chúng chụm lại và hướng lên như thể ai đó đang chắp tay cầu nguyện sự giúp đỡ cho một ngày mới. Cô hắng giọng đôi chút rồi các bánh xe của cô bắt đầu quay, những chiếc búa giơ lên và đập xuống các thanh sắt. Cô đang gõ những nốt trong bài ca của mình. Để kết thúc, những tiếng gõ báo giờ vang lên, một, hai, ba, rồi lần lượt đến tiếng thứ mười hai. Tiếng gõ chót thứ mười hai rung lên một chút bởi những nỗ lực cô đã đồn vào, những chiếc búa rung rung và sức nặng cuối cùng của cả chuỗi âm vang một chút. Cô lễ phép nói, 'Cháu xin lỗi, cháu đã để ông phải chờ, cháu biết là cháu bị chậm một phút, rồi cháu sẽ sớm được chỉnh lại thôi. Ông tiếp tục chứ ạ? "

Ông đồng hồ mỉm cười với chính mình, ‘Đúng thế’, ông nghĩ, ‘bọn trẻ nên biết bày tỏ lòng kính trọng với người già’. Rồi ông cười và nói, ‘Ừ, cháu gái, ta tiếp tục đây’.

‘Trong suốt các thời đại,’ ông đồng hồ nói, ‘con người đã tìm đến tôn giáo để an ủi họ những lúc khó khăn trong đời sống bất thường của mình. Họ luôn tìm kiếm Thượng Đế giống như một người Cha chỉ để chăm sóc họ, trông nom họ, quan sát họ và ưu đãi họ hơn những kẻ khác. Luôn phải có một Thượng Đế,’ ông nói, ‘một người toàn năng, một người mà họ có thể cầu xin và hi vọng được ban phát cho sự cầu nguyện’.

Cô cháu gái gật đầu đồng ý, cái gật đầu thông cảm do khoảng cách đi lại khó khăn, đâu đó một chú chuột vụng về va vào một vật trang trí và hất nó qua chiếc bàn. Với một tiếng rít khủng khiếp nó nhảy khỏi bàn và chạy tới cái lỗ gần nhất, chui xuống với cái đuôi vẫy điên cuồng trong không.

Ông đồng hồ lại tiếp tục câu chuyện của mình: ‘Chúng ta cũng phải xem xét lại,’ ông nói, ‘công nghệ hiện đại thực chất chỉ là sự tái hiện những công nghệ cũ. Mọi thứ vốn đã tồn tại, mọi thứ chỉ LÀ chuỗi những rung động. Một rung động là một làn sóng, đi lên rồi lại đi xuống, rồi lại lên và xuống cứ thế trong suốt cõi đời đời, chỉ như quả lắc của chúng ta, liên tục đu từ bên này sang bên kia, nơi nó dừng lại một phần nhỏ của một phần nhỏ của một giây, và sau đó lại đu sang bên này.’ Ông đồng hồ im lặng một lúc rồi cười khúc khích với chính mình, cỗ máy của ông chuyển xuống một bánh răng trên cái bánh xe bằng đồng, cái búa dịch xuống phía dưới tạo ra một lực đẩy nhẹ vui vẻ khiến một chiếc răng dịch theo.

‘Ta biết,’ ông nói, ‘rằng mọi thứ tồn tại đều có giai đoạn tích cực và tiêu cực của chúng, mặt này rồi đến mặt kia. Ta biết,’ ông nói với sự trang trọng tăng dần, ‘rằng trong một khoảng thời gian, khi mà Con lắc Cuộc đời ở phía mà Thượng đế trong vai trò là Thượng đế Tốt. Nhưng Thượng đế Tốt ở vị trí đó bị ru ngủ bởi sự tự mãn và Ngài không quan tâm đủ đến những gì đang diễn ra quanh mình, vậy là Con lắc Cuộc đời sẽ lại đu sang phía bên kia. Thượng đế Tốt bị ru vào một cảm giác rằng mọi thứ vẫn đang tốt, nhưng Con lắc đang đi xuống và sang phía bên kia theo vòng lắc của nó, và Thượng đế Xấu, cái mà con người gọi là Sa-tăng đang chờ đợi với sự khao khát tới lượt của mình khi sức mạnh dịch chuyển. Cái Ác cũng là một lực lượng mạnh mẽ’, ông đồng hồ nói, ‘nó là một lực lượng rất, rất mạnh. Cái Tốt thường không tin nổi vào sự xấu xa nơi cái ác ngự trị, vậy nên cái Tốt đấu tranh không đủ mạnh, chiến đấu không đủ mạnh, và lực lượng xấu mà ta gọi là Sa-tăng lại có cơ hội. Rồi Con lắc Cuộc đời lại dịch chuyển lên, tới đầu mút bên kia giống như mọi con lắc, nó dừng lại một phần của một phần của một giây trước khi lại quay trở xuống, và Thượng đế Xấu gây ra những tội ác khủng khiếp trong suốt thời gian đó. Sau đó khi Con lắc trở xuống dần, Thượng đế xấu lại từ từ mất đi sức mạnh, để rồi khi Con lắc dịch sang phía Tốt thì cái Tốt một lần nữa lại lên ngôi’.

‘A, ông đồng hồ ơi,’ một giọng nói nhỏ nhẹ cất lên từ trong bóng tối, và như cái bóng của chính nó, một cô mèo lông nhị thể đen trắng mượt mà bước ra khỏi bóng tối tới chỗ anh trăng ngồi, ngước nhìn ông đồng hồ già nua. Nó bước về phía trước rồi với lên, bàn chân mềm mại cọ cọ vào phía dưới chân đế của ông đồng hồ. ‘Ông ơi,’ cô mèo nói, ‘cháu có thể trèo lên cái chân giá của ông và ngôi lên phía đầu ông, nhưng cháu thích ông rất nhiều nên cháu sẽ không làm những việc thiếu tôn trọng như thế. Ông kể cho chúng cháu thêm đi.’

Rồi cô mèo quay lại chỗ ánh trăng và ngồi hướng mặt về phía ông đồng hồ, nhưng cũng chẳng bỏ phí chút thời gian nào, cô quyết định rửa mặt, rồi rửa tai. Một lát, cô nhìn ông đồng hồ, ông cũng nhìn xuống cô đầy âu yếm và nói, ‘Đợi một chút bé mèo con, ta là một chiếc đồng hồ và thời gian của ta bị giới hạn. Ta phải đánh chuông báo hiệu một phần tư giờ đã trôi qua để tất cả những người có ý thức biết rằng chúng ta đã bước sang ngày mới được mười lăm phút rồi. Bé mèo con, hãy nghe ông đánh chuông, và một phút sau sẽ đến cô cháu gái đồng hồ. Chúng ta phải báo giờ rồi sau đó nói chuyện tiếp.’ Trong không gian đêm khuya, tiếng đánh chuông báo hiệu qua mười lăm phút vang lên.

Bên ngoài cửa sổ, một gã săn trộm đang lén lút âm thầm mò vào ăn trộm trứng của lũ gà đang ngủ gần đó, hắn bị đóng băng trong những cái rãnh mất một lúc, rồi vui sướng vì đã thoát được vào trong, tới gần chiếc cửa sổ chỗ cô cháu gái đồng hồ đang đứng. Khi cái bóng của hắn ngang qua cửa sổ, cô liền gióng lên những tiếng chuông cao vút trong một lúc. Một lần nữa tên săn trộm dừng lại, lấy tay che mặt khỏi ánh trăng chênh chếch, hắn cố nhìn vào trong phòng. ‘Những chiếc đồng hồ đổ chuông,’ hắn nói, ‘quá đủ để doạ một tên đạo chích cừ khôi rồi đấy!’ Cùng với việc làu bàu, hắn băng qua cửa sổ tới chỗ bóng tối, và một vài phút sau đó là tiếng lầm bầm ngái ngủ rồi tiếng phản đối của lũ gà mái bị quấy rối.

Sự tĩnh mịch bao trùm lâu đài. Không gian càng im ắng, lâu đài càng lộ rõ vẻ cổ kính của nó. Những tấm sàn kêu cọt kẹt, cầu thang thì thào phàn nàn khi chúng phải giữ nguyên vị trí quá lâu. Khắp lâu đài vang lên tiếng những bước chân nhỏ bé chạy gấp gáp, và tất nhiên cả những tiếng tích-tích và tóc-tóc, hay tiếng kêu tích tắc, tích tắc to hơn của ông đồng hồ. Đó là tất cả những âm thanh quen thuộc trong đời sống của toà lâu đài cổ.

Đêm vẫn trôi. Ngoài trời, mặt trăng lặn dần bỏ lại bóng tối trùm lên lâu đài. Lũ sinh vật đêm đi lại nhộn nhịp bởi đó là giờ sinh hoạt của chúng. Bọn cáo non mạo hiểm ra khỏi hang ổ của mình để có những cái nhìn đầu tiên về cuộc sống đêm trên mặt đất.

Đêm vẫn trôi. Thế giới của những sinh vật đêm vẫn tiếp diễn theo cách của nó. Những con mèo lén lút rình mồi, và liên tục chúng nhảy lên đột ngột rồi lầm bầm nguyền rủa khi bị bỏ lỡ cơ hội.

Cuối cùng, chân trời phía đông xuất hiện một vệt sáng mờ mờ, rồi đỏ dần lên như thể ngón tay ông mặt trời đang vén lên thăm dò con đường phía trước, thắp sáng dần những ngọn đồi xa xa và xua đi sự tối tăm dưới thung lũng. Đâu đó một tiếng gà gáy báo hiệu một ngày mới bắt đầu. Trong khoảnh khắc vạn vật đột ngột như nhừng lại, sau đó là tiếng sột soạt và chạy trốn của lũ sinh vật đêm theo muôn ngả trở về hang ổ của chúng dưới lòng đất khi nghe tiếng cảnh báo bình minh đang lên. Lũ chim đêm tìm thấy chỗ đậu của chúng trong những góc tối, bầy dơi trở lại tháp chuông, còn những sinh vật ngày thì đang khó chịu về sự khuấy động trước khi hoàn toàn tỉnh giấc.

Trong Đại sảnh ông đồng hồ vẫn kêu ‘tích tắc, tích tắc, tích tắc.’ Lúc này ông không nói chuyện, đây không phải là giờ để nói chuyện trong ngày vì con người sắp xuất hiện và những chiếc đồng hồ không tiết lộ suy nghĩ bí mật của chúng cho những kẻ không đáng tin tưởng, không đáng để ý ấy.

Trước đây, cô cháu gái đồng hồ cũng đưa ra một nhận xét về con người, rằng : ‘Ồ con người luôn luôn muốn chứng minh tất cả mọi thứ, họ thậm chí còn muốn chứng minh rằng họ là con người, nhưng làm thế nào ông có thể chứng minh được một điều gì đó?' Cô hỏi ông đồng hồ. Ông liền tiếp lời. "Nếu một điều là đúng thì nó không cần bằng chứng bởi vì bản thân nó chính là minh chứng cho sự tồn tại của điều đó rồi, còn nếu là một điều không đúng và nó không có ở đó, vây thì dù có đưa ra bao nhiêu chứng minh đi chăng nữa cũng chẳng có nghĩa lý gì cả."

Ánh sáng trở nên rõ ràng hơn và ngày đang đến. Các sinh hoạt trong nhà lập tức bắt đầu, bà dọn dẹp tới mang theo những máy móc làm náo động cả căn biệt thự yên tĩnh. Có tiếng loảng xoảng của chén đĩa và tiếng giọng nói ồ ồ vọng lên từ khu dành cho những người phục vụ ở tầng một. Rồi những tiếng chân quen thuộc dọc theo sảnh, một người hầu cất tiếng: "Chào buổi sáng, ông đồng hồ già," anh ta nói, "Tôi chuẩn bị làm công việc hàng ngày phục vụ ông đây, tôi sẽ lau mặt cho ông.’ Rồi người hầu đi đến bên ông đồng hồ, cẩn thận lau mặt kính, kiểm tra lại giờ. Anh mở phía trước chân đế, nhẹ nhàng nâng từng quả cân rồi kéo cả chuỗi để chiếc đồng hồ không bị tổn thương vì những bánh răng cổ có thể bị kéo căng quá mức. Rồi anh đóng chân đế lại, vỗ nhẹ lên nó đầy yêu quý và bắt đầu lau chùi cái bề mặt vốn đã bóng loáng càng thêm bóng.

‘Tốt rồi, ông đồng hồ,’ anh nói, ‘bây giờ ông đã được làm đẹp và gọn gàng, sẵn sàng cho những kẻ ngốc nghếch đến chiêm ngưỡng rồi. Tôi chỉ cần đặt nốt cái rào chắn trước ông nữa là xong.’ Anh ta nhặt miếng giẻ lau chùi và đánh bóng lên rồi lùi lại, rất cẩn thận anh ta cài một đầu sợi dây màu đỏ vào cái móc trên tường, rồi đi vòng quanh, đặt nốt đầu còn lại vào cái móc tương ứng ở bên kia để không ai có thể đến gần ông đồng hồ mà không bước qua sợi dây chắn đỏ.

Một ngày đến như bao ngày, lập tức sau đó là tiếng gầm rú của động cơ và tiếng la hét của lũ trẻ vô kỷ luật, kèm theo là tiếng la hét từ các bà mẹ nóng tính và và những cái bạt tai để cố gắng chấn chỉnh bọn chúng. Cánh cửa chính được mở ra. Những người hầu đứng lui lại, mùi hơi người ập vào gợi liên tưởng đến đàn voi trong thời kỳ sinh sản, tất nhiên đó là mùa giao phối của lũ voi và khi ấy chúng thực sự rất hoang dã. Dòng người đổ xô vào Đại sảnh.

‘Mẹ ơi, mẹ, con muốn đi, con muốn đi!’ Một cậu bé hét lên. ‘Suỵt!’ Người mẹ cảnh cáo. Tiếp đó thằng bé la lên to hơn nữa, ‘Mẹ, mẹ, con phải đi, con phải đi!’ Bà mẹ liền vươn cánh tay phốp pháp sang cho thằng bé một cái bạt tai. Một khoảnh khắc im lặng, tiếp đến là tiếng nước nhỏ giọt. Ngượng ngùng, cậu bé nói, 'Mẹ ơi, con đái ra quần rồi! " Nó đứng đó với chiếc quần nhỏ giọt và một vũng nước lan rộng xung quanh. Từ bên cạnh, một trong những người hầu, với một tiếng thở dài mệt mỏi, bước đến với một cái giẻ lau và một cái xô như như thể điều này xuất hiện thường ngày.

Trong bóng tối, sâu bên dưới chiếc ghế sofa, một đôi mắt xanh lá lồi ra một cách chăm chú. Đó là chỗ ngồi yêu thích của cô mèo nhị thể đen trắng, sâu dưới chiếc sofa, và hầu như ngày nào cô cũng ngồi ngắm một cách cuốn hút lũ trẻ láo nháo và đám người nhớp nhúa vây quanh toà lâu đài cổ, bình xét về nó, xì xầm về nó, và luôn luôn họ xả giấy kẹo sô-cô-la, cốc giấy – mọi thứ - lên đồ đạc và sàn nhà mà không quan tâm đến việc gây cho người khác những gì.

Ông đồng hồ ở cuối Đại sảnh nhìn ra với một khuôn mặt bình thản. Dù vậy, ông hơi có phần lúng túng khi một cậu bé khác chạy xô vào sảnh và chỉ dừng lại trước sợi dây đỏ căng ngang nó. Một người trông coi nhanh chóng chạy tới và lôi cổ thằng bé bằng cánh tay to lớn của anh ta ngay khi nó chuẩn bị chui qua dây. ‘Ra khỏi đây, chỗ này không được phép!’ Người đàn ông gầm gừ kéo thằng bé ra và đẩy nó đi chỗ khác.

Đám đông ngày càng dày đặc, sự điên rồ cũng dày thêm. Họ nhìn chăm chăm vào những bức tranh trên tường, mồm há to, ngẫm nghĩ và ngẫm nghĩ. Mọi thứ đều quá xa lạ với họ, họ cảm thấy thật khó tin rằng mình có được cái đặc ân lớn lao là có được một cái nhìn thoáng qua vào quá khứ. Tất cả cái mà họ đã mong muốn chỉ là một cái nhìn thoáng qua cái bảng kê lương tuần tới.

Mọi thứ rồi cũng phải kết thúc, ngay cả những điều tồi tệ, dù điều xấu dường như kéo dài hơn, lâu hơn so với những điều tốt đẹp. Một trải nghiệm tốt đẹp thì lúc nào cũng chỉ như là mới bắt đầu, nhưng một trải nghiệm tồi tệ - à! thì đó lại là điều khác. Nó có vẻ như bị kéo dài hơn, dường như là bất tận vậy. Nhưng, tất nhiên, cuối cùng nó cũng kết thúc. Và đó chính là ngày hôm ấy. Khi bóng tối buông trên cửa sổ là lúc đám đông thưa dần và tiếng gầm rú của các động cơ khi những chiếc xe chở khách cỡ lớn đi khỏi. Rồi đám đông thưa hơn nữa, đến khi chỉ còn lại hai ba người, rồi một hai người và cuối cùng không còn ai. Rất may là các nhân viên vệ sinh đã di chuyển như một đàn châu chấu khắp toà nhà, nhặt giấy tờ, vỏ hộp, que kem và vô số những thứ loang lổ mà những kẻ mất vệ sinh đã thải ra khắp mọi ngóc ngách.

Mặt đất bên ngoài cũng đầy những mảnh thuỷ tinh vỡ được nhặt, vỏ lon nước ngọt, hộp giấy và trong những bụi cây còn có thể khều ra được cả đồ lót phụ nữ. Lũ động vật khi nhìn thấy thường băn khoăn làm sao mà người ta có thể cởi đồ ra mà quên mặc lại được? Và tiếp đó, tất nhiên chúng cũng băn khoăn sao ngay từ đầu con người lại phải mặc những thứ đó lên người? Họ sinh ra đâu có quần áo, đúng không? Tuy nhiên, lũ động vật vẫn thường nói với nhau rằng những hành vi sai trái đó của con người hoàn toàn chẳng có lợi gì.

Màn đêm buông xuống đã lâu, đèn đã bật lên và ‘Gia chủ’ đang quây quần để đánh giá xem ngày hôm đó thu được bao nhiêu, rồi cân đối thu chi, tính toán lợi nhuận trừ đi những chi phí hư hỏng, cây bật gốc, hay cửa sổ vỡ bởi đó là một ngày hiếm hoi mà đám trẻ vắt mũi chưa sạch thô tục không ném vỡ cửa kính. Cuối cùng tất cả công việc đã được thực hiện, mọi tính toán cũng đã kết thúc. Những người gác đêm đi tuần quanh khu biệt thự với chiếc đèn pin vào một số thời điểm nhất định. Giờ thì đèn cũng đã tắt và người gác đêm đã đi về trạm gác.

Cô mèo nhị thể len vào Đại sảnh qua một khe cửa sổ và trịnh trọng đi tới chỗ ông đồng hồ. ‘Cháu vừa ăn tối xong, ông ạ’, cô mèo vừa nói vừa liếm mép, ‘Cháu chả hiểu sao ông không ăn mà vẫn sống được chỉ với mỗi việc là định kỳ kéo chuông. Ông phải cảm thấy đói chứ! Sao ông không ra ngoài với cháu, ta sẽ đuổi theo một hai con chim và cháu sẽ bắt tặng ông một con chuột.’

Ông đồng hồ cười lục khục trong họng và không nói gì. Vẫn chưa đến lúc để mọi người biết rằng chẳng bao giờ ông nói chuyện trước mười hai giờ kém mười lăm bởi đó là thời điểm bắt đầu vào một giờ khắc linh thiêng, khi mà mọi thứ trở nên thiêng liêng, khi mà cả thế giới dường như khác hẳn, và khi mà những thứ tưởng như vô tri có khả năng cất tiếng nói lên dòng suy nghĩ của mình. Ông đồng hồ trong suốt cả thời gian chỉ có thể nghĩ ngợi và cất tiếng ‘tích tắc, tích tắc, tích tắc’ quen thuộc.

Đằng kia, cô cháu gái đồng hồ trong phòng nghỉ của các quý bà cũng đang trầm ngâm về những điều diễn ra trong ngày. Cô đã vô cùng may mắn, cô nghĩ, rằng không bị đẩy khỏi chỗ đứng của mình khi hai kẻ quá khích đánh nhau vấp phải cái dây chắn và ngã dưới chân cô. Hai kẻ không may liền bị những người hầu gác bắt giữ và thô bạo lôi ra khỏi cửa, nơi các nhân viên an ninh đang đợi bên ngoài và đưa đi. Cô đồng hồ nghĩ đến chuyện đó và rùng mình kinh sợ đến mức phát ra một tiếng kim khí kêu trong họng. Cô cũng nghĩ rằng, buổi sáng sớm mới êm dịu làm sao khi người hầu trẻ đến, chỉnh sửa trang phục của cô, nâng chuỗi búa gõ và vô cùng cẩn trọng, anh chỉnh lại giờ, nên từ nay cô sẽ đánh chuông đồng bộ chính xác với ông đồng hồ.

Mọi thứ vẫn tiếp diễn, tiếp diễn như chúng có thể trong ngôi biệt thự cổ. Những chiếc đồng hồ vẫn gõ nhịp đơn điệu tích tắc, anh đồng hồ du lịch thì kêu tích-tì, tích-tì, tích-tì, và mong mỏi đến mười hai giờ kém mười lăm để được kể với mọi người những khám phá mới của mình. Cô mèo nhị thể nhìn chăm chú vào những cái kim của ông đồng hồ và thở dài bất lực vì vẫn chưa đến giờ, chúng ta chẳng thể bảo ông đồng hồ mở miệng khi chưa đến một phần tư giờ trước nửa đêm. Cô đi dọc sảnh rồi nhảy lên một cái tủ cổ. Cô vươn người một cái rồi nằm ngủ nhưng chẳng được lâu. Tiếng động thình lình bên ngoài cửa sổ đánh thức cô, cô gù người và phát ra tiếng kêu meo meo khi lũ chim ngu ngốc va vào cửa sổ. ‘Ôi! Giá mà tao có thể mở được cái cửa sổ này’, con mèo kêu lên tức tối, ‘tao sẽ dạy cho lũ chim chúng mày một hai bài học để biết thế nào là làm phiền – chúng mày phải sống biết điều chứ.’ Một con chim thấy bóng cô trong căn phòng liền bay đi và cất tiếng kêu báo động.

Cuối cùng, ông đồng hồ đánh chuông, rồi lại đánh chuông và chỉ mười một giờ rưỡi. Cô cháu gái cũng đánh chuông và chỉ theo. Anh đồng hồ du lịch dường như vội vã hơn với tiếng kêu tích-tì, tích-tì, tích-tì và cô mèo thì mở tròn xoe mắt – sắp đến giờ rồi – và nó ngước nhìn mặt ông đồng hồ để xem cánh tay ông chỉ chính xác mười một rưỡi.

Tích tắc, tích tắc, tích tắc, những chiếc đồng hồ vẫn hoà vang, và cuối cùng, những tiếng lách cách kim loại phát ra trong chân giá ông đồng hồ, tiếng lách cách và sau đó là tiếng ầm ầm của cả chuỗi búa gõ dịch chuyển, những chiếc búa gõ hạ xuống. Mười hai giờ kém mười lăm. Ông đồng hồ cất tiếng ca vang điệu nhạc chuông với một sự thích thú. Một phần tư giờ trước nửa đêm, sắp đến thời khắc một ngày tàn để một ngày mới lại bắt đầu, sắp đến thời khắc một chu kỳ quay lặp trở lại. ‘Đã đến lúc,’ ông nghĩ, ‘để NÓI CHUYỆN rồi’.

‘Ông đồng hồ! Ông đồng hồ! Cho cháu nói trước.’ Cô mèo nhị thể nhảy xuống đất và chạy đến trước cái chân giá bóng loáng của ông.

Bên ngoài, mặt trăng dường như soi tỏ hơn đêm trước bởi sắp đến rằm và đêm đó cũng yên tĩnh hơn. Không có những đám mây đen giăng trên bầu trời, không có những ngọn gió quất vào cành cây bên ngoài. Tất cả yên tĩnh, hoàn toàn yên tĩnh, chỉ có mặt trăng hắt ánh sáng vào trong.

‘Được rồi,’ ông đồng hồ cất tiếng, ‘bây giờ mèo con, cháu đòi nói trước hả? Được, xem ra ta phải để cho cháu nói trước như cháu muốn rồi. Nhưng cháu muốn nói về cái gì vậy, mèo con?’

Cô mèo nhị thể cuộn đuôi lại và ngồi thẳng dậy, nói ‘Ông ạ, cháu đã suy nghĩ rất nhiều về những gì ông kể đêm qua. Cháu nghĩ về Con lắc Cuộc đời. Nếu tốt và xấu luôn thế chỗ nhau trong mỗi nhịp đong đưa của Con lắc thì chẳng phải là không có nhiều cơ hội để thực hiện cả cái tốt cũng như cái xấu sao, vì mỗi nhịp đong đưa chỉ có một giây mà thôi, hay đó chỉ là do cháu hiểu thế? Ông có thể giải thích được không ông đồng hồ?’

Rồi nó ngồi lên đùi mình với cái đuôi duỗi thẳng ra sau. Nó ngồi như thể đang chờ đợi cơn thịnh nộ bùng nổ từ ông đồng hồ sẽ làm nó mất thăng bằng. Nhưng không, ông đồng hồ có sự khôn ngoan và đầy khoan dung của tuổi tác. Ông lại hắng giọng với một tiếng kim khí leng keng và nói, ‘Nhưng bé mèo con yêu quý, thế cháu nghĩ Con lắc của Thượng đế đánh từng giây một chăng?

Con mèo đen và trắng ngồi trên đùi của mình với đuôi lan truyền thẳng ra phía sau. Bà đang ngồi thẳng như cô mong đợi một vụ nổ của cơn thịnh nộ từ ông nội đồng hồ để làm đảo lộn sự cân bằng của mình. Nhưng không, đồng hồ quả lắc có sự khôn ngoan của tuổi già và sự khoan dung của tuổi già quá. Ông chỉ hắng giọng một lần nữa với một làm kêu leng keng kim loại và nói: "Nhưng con mèo nhỏ thân yêu của tôi, bạn không nghĩ rằng con lắc của vũ trụ nhịp đập cùng một khoảng thời gian thứ hai, bạn có? Nó đập theo nhịp hàng ngàn năm một. Thời gian, cháu biết không mèo con, có sự liên quan khắp nơi. Bây giờ là mười hai giờ kém mười bốn phút ở Anh, nhưng ở nước khác lại là giờ khác, thậm chí nếu cháu chỉ đến Glasgow thôi thì cháu cũng sẽ phát hiện ra rằng ở không còn là mười hai giờ kém mười bốn nữa mà có khi mới là kém mười lăm. Mọi thứ đều rất bí ẩn, thật đấy, và toàn bộ giờ giấc mà ta đếm chỉ giới hạn trong phạm vi nhịp đếm con lắc của ta ở một nơi nhất định thôi.’ Ông đồng hồ ngưng một lúc và hít vào lúc chuỗi chuyền chuyển động của ông đi qua một bánh răng trong chân đế. Khi chiếc búa gõ ngừng đi xuống ông nói tiếp.

‘Cháu phải nhớ rằng, mèo con, rằng đơn vị của chúng ta – đơn vị của những chiếc đồng hồ - là mười hai tiếng. Mỗi giờ có sáu mươi phút, mỗi phút có sáu mươi giây, điều đó nghĩa là có ba ngàn sáu trăm giây trong một chiếc đồng hồ. Như thế trong hai mươi tư giờ, mỗi giây con lắc lại gõ một nhịp tức là nó đã chuyển động tám mươi sáu ngàn bốn trăm lần¹.

‘Ai chà!’ cô mèo kêu lên, ‘thế chẳng phải LÀ rất nhiều nhịp gõ sao? Ôi Chúa ơi, cháu chả bao giờ làm một việc như thế cả!’. Cô mèo nhị thể nhìn ông đồng hồ với một sự ngưỡng mộ mới mẻ.

‘Đúng vậy,’ ông nói, và để bắt đầu cho câu chuyện của mình, con lắc của ông như phát ra tiếng to hơn, ‘nhưng Con lắc của Thượng đế có một hệ thống hoàn toàn khác hẳn bởi chúng ta chỉ phải đối phó với khoảng thời gian hai mươi tư giờ theo cách tính của chúng ta, nhưng chúng ta phải biết rằng thời gian thực sự vượt ra ngoài Trái đất này có chu kỳ một triệu bảy trăm hai mươi tám nghìn năm, mỗi chu kỳ được chia thành bốn khoảng giống như ta được chia thành bốn khoảng, cứ mười lăm phút một khoảng vậy. Vậy đó, cháu thấy không, chúng ta cũng đang theo đúng quy luật của Thượng đế. Đồng hồ của Thượng đế có bốn khoảng, ta cũng vậy’.

Cô mèo gật gù đầy hiểu biết như thể nó đã hiểu tất cả những điều vừa nói, như thể những tri thức sâu sắc ấy chẳng khó khăn gì với khả năng của nó, rồi cô nói, ‘Nhưng ông ạ, thế ở mỗi đầu mút của những vòng lắc ấy thì Con lắc sẽ thế nào? Ông bảo rằng nó dừng lại một phần của một phần của một giây. Vậy cái ông gọi là ‘thời gian thực’ là gì?’

Ông đồng hồ tặc lưỡi nói, ‘À! Đúng, tất nhiên rồi, nhưng khi ta có một triệu bảy trăm hai mươi tám ngàn năm để đu từ bên này sang bên kia, vậy thì Con lắc có thể dừng lại ở mỗi đầu mút hàng nhiều năm, phải không nào? Nhưng điều đó là quá sâu sắc để con người có thể lĩnh hội, cũng như không nhiều chiếc đồng hồ có thể hiểu. Ta không muốn làm óc cháu nổ tung, bé con ạ, vậy nên với từng đó kiến thức là đủ cho chủ đề con lắc rồi, ta sang chủ đề khác nhé.’

‘Nhưng ông đồng hồ ạ, chỉ còn một điểm đặc biệt nữa mà cháu muốn hỏi,’ cô mèo nhị thể nói, ‘nếu Thượng đế ở đầu mút bên này của con lắc và Sa-tăng ở bên kia, vậy làm thế nào để họ có thời gian để làm bất cứ điều tốt hay xấu nào?’

‘But, grandfather clock, there is one thing I particularly want to ask,’ said the little black and white cat, ‘if God is at one side of the swing and Satan at the other then how do they find time to do any good or any bad?’

Mặt kính của ông đồng hồ sáng lên dưới ánh trăng, trong một vài khoảnh khắc, ông trả lời, ‘Khi chúng ta có tới từng đấy thời gian cho một vòng lắc, ta có thể có khoảng hai ngàn năm tại mỗi đầu mút của một chu kỳ dao động, tức là ta sẽ có một khoảng hai nghìn năm tốt rồi đến một khoảng hai nghìn năm xấu, và rồi vòng tiếp ta lại có hai nghìn năm tốt, hai nghìn năm xấu. Nhưng,’ rồi ông vội vàng nói, ‘Ta phải ngừng đã, đến lúc ta và cháu gái đồng hồ phải cùng nhau đánh chuông báo hiệu nửa đêm rồi, đây là thời khắc cả Thiên nhiên được tự do thay đổi, khi mà một ngày cũ chết đi và một ngày mới sinh ra, và khi Con lắc bắt đầu dao động, nó đi từ bên tốt sang bên xấu, rồi lại từ xấu sang tốt – Ông xin lỗi.’ Và ông đồng hồ đột ngột dừng lời trong khi những bánh xe trong người ông xè xè và đổ những quả chuông kêu ầm ầm. Từ cái chân giá cao của cô cháu gái tiếng chuông báo nửa đêm cũng vang lên những âm thanh thánh thót. Ông đồng hồ cùng hoà nhịp với cô cháu gái, tiếng chuông và tiếng búa gõ chung thuỷ lặp đi lặp lại.

Trên chiếc bàn nhỏ bên cạnh, anh đồng hồ du lịch cằn nhằn nói, ‘Đúng là một cặp ba hoa mây gió. Họ chiếm hết cả thời gian nói chuyện cho riêng mình. Chán chết đi được!’