Thầy Tân Văn Công Đang Ngao Du Với Tháng Ngày Còn Lại

Nhiều lúc tôi bâng khuâng tự hỏi. Điều gì đã cho thầy sức mạnh phi thường, 88 tuổi rồi mà vẫn đạp xe chạy bon bon trên đường lộ. Điều gì đã cho thầy minh mẫn đến lạ thường, thầy có thể viết lại thời mới ra trường, được đổi về dạy dưới xã Thới Lai, Vang Quới, Phú Vang quận Bình Đại tỉnh Bến Tre. Được đề cử làm trọng tài cầm còi cho một trận đá banh, nhưng tình cảm làm cho thầy quên đi bổn phận, xử phạt thiên vị rồi bị mấy ông cầu thủ vây quanh, sợ đến nổi lên xe đạp chạy đi mà quên ly nước chanh giải khát. Nhiều khi đọc lại một đoạn văn trên, tôi cảm thấy thương thầy. Một ông thầy giáo còn nặng nợ văn chương, thôi thì không còn dạy học nữa thì ngồi viết lại những chuyện đã qua, để mà “ôn cố tri tân” cho vơi đi những ngày tàn tháng lụn.

Với cái tuổi già như thế, lại ngao du trong đời sống hiện nay. Thầy quả thật là “một ông đạo sống”. Thầy sống thật hồn nhiên, không gò bó, không nề hà bất cứ chuyện gì, miễn chuyện đó nằm trong đạo lý. Tôi còn nhớ rất rõ, hồi năm ngoái về ghé Mỹ Tho thăm thầy. Thầy Công rủ tôi đi lên Cai Lậy dự một cuộc họp mặt bạn thơ. Thú thiệt tôi rất ngại. Bởi tôi rất sợ những tiếng thị phi, rất sợ cảnh trâu cột nó ghét trâu ăn. Cuối cùng thì tôi từ chối. Một mình thầy vác cái tuổi 88 lên vai, thầy đi dự rồi về kể lại. Một cuộc họp mặt với các bạn thơ, không phải để bình phẩm về tài năng sáng tác, mà cốt ở tấm lòng. Có gắn bó với văn nghệ hay không, cho nên sự có mặt của thầy đã nói lên điều đó.

Mỗi lần đến nhà thầy. Tôi thường thấy “thầy” thơ thẩn ngoài vườn, âu yếm với những chậu cây cảnh Bonsai. Hoặc ngồi trầm tư trước cái máy Computer rồi gõ nghe lách tách. Động lực nào để giúp cho thầy có đủ trí óc sáng tạo viết lên những tác phẩm văn chương, nhạc, vọng cổ. Điều nầy làm cho tôi thắc mắc, nên có lần tôi hỏi. Thầy viết cái gì đó, thì thầy cũng chỉ trả lời theo kiểu lấp lửng mà thôi, “buồn quá” viết cho bớt buồn vậy mà. Chớ cái tuổi của “tui” bây giờ biết làm cái gì nữa. Ngoài việc “vọc” máy Computer với đàn con chữ cho vui, chớ thiệt tình tui không nghĩ viết để trở thành nhà văn, hay nhà biên khảo thuộc vùng đồng bằng Nam bộ đâu nghen…

Cuộc đời của thầy Tân Văn Công cũng như một cây cổ thụ giữa dòng đời, lúc nào cũng toả ra bóng mát, để cho những em học sinh khi tan trường về có chỗ dừng chưn tránh nắng, hay những bà bán hàng rong ở khu phố Mỹ Tho. Khi nào gánh gồng mệt mỏi, thì cũng tạt vào để nghỉ chưn. Chính vì vậy mà tôi xin gọi thầy là “bóng cây cổ thụ”. Bởi vì trong 88 năm dãi gió dầm sương, vậy mà thầy cũng vẫn còn minh mẫn để gò lưng viết về Cầu Rạch Miễu Qua Bề Dày Lịch Sử, do Nhà Xuất Bản Trẻ xuất bản năm 2009.

Năm 2011 thầy Tân Văn Công cùng với tiến sĩ Võ Thành Dũng hợp soạn cuốn Mỹ Tho Xưa Trong Nam Kỳ Lục Tỉnh, cũng do Nhà Xuất Bản Trẻ xuất bản. Đời Sống Nơi Hoang Mạc (viết cho học sinh). Tuổi Thơ … Xa Rồi (truyện ngắn).

Rồi còn những cuốn đang đợi lên khuôn như: Những Mảnh Tình (truyện ngắn). Chuyện Những Dòng Sông (truyện ngắn). Ngơ Ngác Tuổi Đời (tiểu luận). Một Thầy Giáo Làng (tự truyện). Tình Tôi … Tình Em (ký sự). Tạp Văn (tập hợp những bài viết tản mạn). Lịch Sử Chùa Vĩnh Tràng (sưu khảo) Những Người Bạn Của Chúng Ta (tình yêu loài vật). Lã Sơn Môn (phóng tác - tiểu luận). À là mémoire d’un grand’homme Alexandre Yersin (để tưởng nhớ một vĩ nhân nhà bác học Alexandre Yersin – Pháp văn). Bộ môn thơ gồm có: Mỹ Tho, Mười Chuyện Tình Buồn (những chuyện tình có thật ở Mỹ Tho). Lệ Thơ (150 bài thơ khóc vợ). Tình Muộn (tình thơ tuổi về chiều). Hạt Sỏi Cũng Buồn (tuyển tập thơ) Về nhạc, thì thầy Công đã viết trên 26 bài, đã được trình diễn trên 75%. Cổ nhạc viết trên 7 bài ca vọng cổ. Có một bản được cô Bích Luyến ca chiếm giải tại cuộc thi ca cổ tại thành phố Mỹ Tho.

Ngoài những thú tiêu khiển văn, thơ. Thầy công còn chơi qua ảnh nghệ thuật. Tôi cũng không biết thầy học với ai, học ở đâu, và xử dụng loại máy gì. Có làm chủ được một cái máy Nikon, Canon loại xịn hay không. Nhưng mỗi lần đi chơi với tôi thì Thầy lôi trong túi vải ra một cái máy cũ mèm, nhỏ xíu. Vậy mà thầy đã từng đoạt giải ba và giải khuyến khích Nhiếp Ảnh Nghệ Thuật Đồng Bằng Sông Cữu Long, giải ba, tư về Văn Bằng xưa của Trường Trung Học Nguyễn Đình Chiểu.

Bao nhiêu tác phẩm đó, nếu nói về một cuộc đời của người cầm viết thì cũng không nhiều. Nhưng với tôi, thì thầy Tân Văn Công là một tấm gương ngời sáng, cho những người già cả ốm yếu ho hen. Bởi khi đời người đã bước qua cái tuổi 70 (thất thập cổ lai hi) rồi, nội có cái đi đứng, ăn uống thì cũng khó khăn, nói chi tới đụng tới cái máy Computer thật là rắc rối. Vậy mà thầy Công xử dụng nó khỏe re, thậm chí còn nhuần nhuyễn nữa chớ.

Cái cảm hứng của thầy dường như triền miên bất tận. Mấy người bạn Việt kiều đã một thời học ở hai ngôi trường Trung Học Nguyễn Đình Chiểu & và Lê Ngọc Hân Mỹ Tho năm xưa. Mỗi khi có việc về Việt Nam, rồi ghé lại thăm thầy. Chỉ cần nói ra sự nỗi nhớ niềm riêng, của người sống xa quê hương bản quán. Nếu người nào thích vọng cổ thì thầy Công liền soạn cho 6 câu, rồi tự hát thâu vào dĩa để làm kỷ niệm.

Chính những sáng tác vừa nhanh, vừa đạt yêu cầu của văn chương miền Lục Tỉnh. Đó mới là một điều rất đặc biệt của thầy. Có những bài ca vọng cổ người ca rơi lệ, mà người nghe cũng thổn thức trong lòng. Không biết thầy Công thẩm định để đo ni đóng giày bằng cách nào, mà những bản nhạc, 6 câu vọng cổ của thầy vừa mới viết ra, cho dầu người đó là một người tài tử nghiệp dư, hay một người chỉ mới ham mê tài tử. Vậy mà khi bước vào phòng thâu, chỉ cần dợt sơ qua chừng một tiếng đồng hồ thì ca bắt nhịp rất mùi.

Cách nay chừng vài tháng, anh Võ Thành Dũng có Forward cho tôi một đoạn Video Clip của đài Phát Thanh Tỉnh Cần Thơ. Họ đã mời thầy chở đi qua mấy cái cù lao quay cảnh “người xưa cảnh cũ”. Nhìn thầy một ông lão đã 87 tuổi hạt đầu bạc trắng như bông, mà gương mặt trông rất còn tráng kiện, nói năng lưu loát không có soạn bài trước làm cho tôi rất kính phục thầy.

Một việc làm tuy có vẻ bình thường, nhưng nếu một người nào khác, thì cũng khó khi đứng trước ống kính truyền hình. Vì khúc phim phóng sự chỉ quay lướt qua rất nhanh, nhưng người đứng nói phải diễn tả cho được hết quang cảnh mà người đạo diễn sắp đặt. Bởi vì nó không cắt xén, không tẩy sửa. Chỉ có phụ hoạ của người thuyết minh để dẫn chương trình mà thôi.

Dường như với thầy Công, tiêu khiển giải sầu là chính. Chớ thầy không bao giờ nhớ tới tiền tài danh vọng phải đeo mang, nên thầy lúc nào cũng để tâm đến một điều: “Thầy chẳng có gì ngoài ước vọng, Cho trò một chữ TRÍ để khai TÂM, Và một chữ NHÂN để sống, Chỉ mong trò có TRÍ để sống NHÂN”.

Rồi có lần tôi về Mỹ Tho thăm thầy, hai thầy trò ngồi ăn Hủ Tíu ở nhà hàng Chương Dương. Tôi nhìn cách ăn của thầy, nó thật là ung dung đạo mạo. Vượt lên trên tất cả tầm thường của thế thái nhân tình, thầy ăn mà dường như không ăn. Khi buông đũa mà tô hủ tíu còn đầy nhóc. Tôi ái ngại nhìn thầy hỏi. Bộ không ngon, ăn không nổi hả thầy…

Thầy mỉm cười rồi nói. Ngon lắm chớ. Nhưng cái ăn cốt để sống. Chớ không phải sống để ăn, nên thầy ăn như vậy đã quen, bây giờ ở đâu thì vẫn vậy. Tôi nhìn thầy, rồi nhìn xuống dòng sông Tiền với con nước ròng đang chảy băng băng ra biển cả. Phiá bên kia cồn Tàu ngày xưa, bây giờ là xã Tân Long với những chiếc ghe lưới đậu nối dài. Phiá xa hơn một chút là Cồn Phụng, đã một thời là giang sơn lãnh thổ của ông Đạo Dừa Nguyễn Thành Nam. Một người vào thời Pháp thuộc, đã đi Tây học mang một bằng cấp kỹ sư hoá học đem về. Nhưng ông Nguyễn Thành Nam không làm với cái nghề kỹ sư mà thời đó đã có nhiều người mơ ước. Ông lên vùng bảy núi Thất Sơn Châu Đốc tầm sư học đạo. Sau bao năm khổ hạnh, khi xuống núi ông lập ra một Giáo Phái Đạo Dừa, với những bài kinh, bài kệ, bài giảng do ông tự viết ra để truyền rao trong bá tánh. Nhưng rồi cái đạo của ông cũng không còn, khi đất nước đổi chủ, quần thể Đạo Dừa trên Cồn Phụng cũng bị san bằng. Ở nơi đó bây giờ là khu du lịch vui chơi. Không biết rồi đây có còn ai nhắc tới, một giáo phái, một con người kỳ dị đã từng xé bỏ bằng cấp kỹ sư để làm một ông thầy tu khổ hạnh. Hằng ngày chỉ có uống nước dừa rồi ngồi tụng kinh cầu an cho bá tanh. Ngồi năm nầy sang năm khác, đến nổi xương sống của ông co lại đóng thành vôi, nên ông đứng trong chiếc Taxi chỉ ló lên có một cái đầu. Đó là ông Đạo Dừa hiện nay chỉ còn lờ mờ trong huyền thoại. Mà ngày xưa ông đã dám bán hết điền sản của mình, để mua Cồn Phụng làm chỗ giảng đạo khai kinh. Nhưng khi chết chấm dứt của một kiếp người, thì ông Đạo Dừa Nguyễn Thành Nam cũng nằm ở một nơi hiu quạnh.

Tôi nhìn thầy Công đang đưa mắt nhìn lên hướng cầu Rạch Miễu, chắc thầy đang bức rức xốn xang. Khi nhớ lại những chuyến Bắc đi sớm về khuya của từng em học sinh, từng cuộc đời công chức. Thỉnh thoảng thầy lại chép miệng thở dài, đó là hoài niệm của một nhà văn, mà cũng là hoài niệm của ông nhà giáo.

Thầy Công kể với tôi ngày làm lễ thông cầu, nó quan trọng cho ai. Nhưng với thầy nó lại là một nỗi buồn man mác. Bởi thầy khi sanh ra đã gắn liền với bến Bắc Rạch Miễu nầy rồi, làm sao quên những tiếng rao hàng, những bước chân trần hối hả khi chiếc Bắc sắp nhổ neo. Bao nhiêu kỷ niệm dường như đang hiện về theo nỗi nhớ. Tôi nhìn thầy, rồi nhìn lại tôi. Bao nhiêu năm lang bạc xứ người, bây giờ về lại ngồi đây, để nghe tuổi thơ, tuổi học trò của mình đang thức giấc.

Thầy Công là một người rất nặng nợ nhà quê. Nhứt là ngôi làng Tân Thạch. Ở nơi đó đã có con Rạch Miễu, rồi Vàm Rạch Miễu, trường tiểu học Rạch Miễu, miếu bà Rạch Miễu. Bao nhiêu thứ đó nó đã hun đúc vào người thầy, vào một ông giáo làng đã tốt nghiệp trường sư phạm năm xưa, để bây giờ cũng vẫn là một ông giáo làng “ngày ấy”. Nhìn thầy, cách sống của thầy. Theo tôi, thì nó cũng vẫn là người của muôn năm cũ. Cho dầu sự thế đổi thay, nhưng với thầy Công trước sau thì cũng vậy.

Thường ngày thì thầy chỉ có chiếc xe đạp làm chưn. Ai chạy Honda đi gió về mây thì mặc. Trong khi đó thì thầy vẫn với chiếc xe đạp cà tàng, ai tới đâu thì thầy cũng tới đó. Tuy có chậm, muộn hơn nhưng chuyện đó có hề gì. Miễn sao cuộc sống được tư do, đừng bị lệ thuộc vào người khác. Tôi nhớ có lần họp bạn, rồi rủ nhau đi xuống tiệm cơm chay chùa Vĩnh Tràng để ăn trưa. Trong khi mọi người từ trong quán cà phê Vườn Hoa đi ra, lo móc chìa khoá Honda để máy, thì thầy ung dung như một ông đạo sĩ. Thót lên yên xe đạp, rồi thong thả đạp đi, vừa nhìn trời nhìn đất, nhìn thế thái nhân tình. Nhìn cảnh đó tôi vừa tâm đắc, vừa thán phục. Ao ước đến một lúc nào đó, tôi cũng có được cuộc sống như thầy.

Tôi thầm ao ước, học trò của thầy, bạn hữu của thầy sẽ chung tay góp sức lại để hằng năm, tới ngày sinh nhựt của thầy, in và phát hành một vài tác phẩm của thầy Tân Văn Công. Nếu chúng ta làm được điều đó, cũng có nghĩa là góp phần phát huy văn hoá, và cũng là đền đáp công lao xứng đáng của một ông già đã 87 tuổi rồi còn cặm cụi ngồi trên chiếc máy Computer.

Một điều ước mơ tuy không quá đáng, nhưng liệu rồi đây có thực hiện hay không, là còn tùy thuộc với những người đang yêu thích văn thơ. Nhứt là những người Việt kiều đã từng về ghé thăm thầy, hát nhạc của thầy, ca bài ca vọng cổ của thầy, thì tại sao chúng ta không chung tay góp sức lại để làm một việc rất có ích cho mai sau. Hơn nữa nếu xét về mặt giá trị văn chương, thì những tác phẩm của thầy không thể bỏ nằm trong bóng tối. Chúng ta cần phải lên kế hoạch, mỗi năm phải phát hành, để thúc đẩy những đứa con tinh thần của thầy Công đi tới từng gia đình, từng độc giả, từng tủ sách để giựt dậy một nền văn chương Nam Bộ đang bỏ ngỏ từ mấy năm qua.

Bởi tôi cũng là một người cầm viết, tôi biết rõ tâm tư của nhà văn, nhà thơ họ muốn cái gì. Họ không muốn giàu sang phú qúy, mà họ chỉ muốn những đứa con tinh thần của họ được sinh ra, rồi lớn lên trong lòng độc giả. Tôi tin rằng thầy Công cũng như tôi, như mọi người chớ không có gì ngoại lệ.

Tôi mở máy Computer lên dò đọc từng tác phẩm của thầy. Nhứt là bài thơ Thiếu Phụ Sầu Ngâm của cô Lệ Hằng sáng tác, được thầy phổ nhạc không sửa một chữ do ca sĩ Thanh Hoa hát qua thể điệu Tango. Giọng người Huế, đang cư trú trên đất Mỹ Tho, nó lảnh lót khi lên cao, nó trầm mình khi xuống thấp, làm cho tôi nghe đi nghe lại tới mấy lần. Rồi hôm nay khi ngọn gió chướng thổi phần phật sau hè, thì tôi nhận Mail của thầy cho biết; là cô Lệ Hằng đang bị bịnh bể mạch máu nằm sâu trong giác mạc không thấy đường, đang nằm điều trị ở nhà thương Thống Nhứt Sàigòn. Thế là trong tập thơ Tình Muộn của thầy lại kết thúc rất bi ai. Liệu rồi đây thầy Công sẽ nghĩ gì, làm gì với một thiên tình sử người thơ, mà cô Lệ Hằng cũng là một niềm cảm xúc.

Tôi nhớ có lần thầy kể, là mỗi sáng như một thói quen. Thầy Công đi ra trước cửa nhà, nhìn qua khe cửa thì thấy một miếng giấy gói nhỏ nhét vào trong đó. Thầy lấy vô đọc với sự hồi hộp trong lòng, rồi thầy họa lại gởi đi. Mối tình thơ như vậy cứ lớn đầy theo năm tháng. Mối tình thơ đó, có thật giữa cuộc sống hiện nay, có người không tin, cho rằng đó là cơn mộng ảo. Nhưng với tôi, đó là một mối tình thơ rất đẹp, mà thầy Công rất may mắn mới có được trong lúc tuổi về chiều. Như mối tình Từ Thức & Giáng Tiên, liệu rồi đây người đời mấy ai có được.

Ngày xưa trong truyện Lục Vân Tiên của cụ Đồ Chiểu thì có Lục Vân Tiên “cõng mẹ chạy ra, đụng phải cột nhà cõng mẹ chạy vô”. Ngày nay thầy Công đã già mà còn óm yếu, liệu thầy phải làm gì, có dám làm Lục Vân Tiên không, hay là thầy chỉ ngậm ngùi rồi ngồi sáng tác, để đa tạ tấm lòng tri kỷ của người “Thiếu Phụ Sầu Ngâm”, đã một thời đi chung trên con đường Nguyễn Huệ.

Nhưng hôm nay thầy Công chỉ có một mình, nên con đường hun hút dài thêm, khi mỗi chiều thầy bước ra nhìn nắng úa rớt nhẹ bên thềm. Rồi đây còn ai “xướng” cho thầy “hoạ” lại để trút hết nỗi niềm, cho dầu đó chỉ là một mối tình thơ không bao giờ có ngày hợp cẩn. Nhưng hề gì, bởi đó là mối tình thơ./