Thư viện pháp luậT

Bình thường CO₂ được sản xuất ra trong cơ thể (khoảng 220 ml/ phút) tương đương với 15000 mmol acid carbonic / ngày. Trong khi những acid không bay hơi do thận và ruột sản dưới 500 mmol/ ngày. Bình thường PaCO₂ (khoảng 40 ± 5mmHg) được duy trì cân bằng chính xác bởi thông khí phế nang và sản xuất PaCO₂.

Bảng 2. Giá trị HCO₃ cần đạt khi có rối loạn toan - kiềm hô hấp

Thay đổi [HCO3- ] được dự kiến đối với các rối loạn toan – kiềm do hô hấp
Rối loạn	HCO3- (mEq/l)	PaCO2 (mmHg)	SBE (mEq)
Toan hô hấp cấp	= [(PaCO2−40)/10] +24	> 45	= 0
Toan hô hấp mạn	= [(PaCO2−40)/3] +24	> 45	=0.4 ×(PaCO2−40)
Kiềm hô hấp cấp	= 24 -[(40 - PaCO2)/5]	< 35	= 0
Kiềm hô hấp mạn	= 24 -[(40 - PaCO2)/2]	< 35	= 0.4x (PaCO2 – 40)

Trong các rối loạn toan – kiềm hô hấp, thận bù trừ cho các thay đổi của PaCO₂ bằng cách làm tăng nồng độ bicarbonate (HCO₃^-) huyết tương trong nhiễm toan hô hấp. Các rối loạn toan kiềm cấp chỉ gây ra các thay đổi nhỏ trong nồng độ bicarbonate và hệ đệm tế bào chiếm ưu thế. Bù trừ thận mạn tính xẩy ra trong vài ngày tới hằng tuần và gây ra các biến đổi lớn hơn trong nồng độ bicarbonate huyết tương.

2. CƠ CHẾ BỆNH SINH

2.1. Bù trừ theo cơ chế hô hấp

Thay đổi H⁺ ở trong máu sẽ được các receptor nhận cảm ở động mạch cảnh trong, ở não ghi nhận. Khi có toan chuyển hóa nó sẽ kích thích hệ thống hô hấp hoạt động tăng lên và PaCO₂ giảm.

Kiềm chuyển hóa không kích thích hệ thống hô hấp hoạt động, như vậy hô hấp sẽ giảm và PaCO₂ tăng lên.

2.2. Bù qua cơ chế chuyển hóa

Thận tham gia vào điều hòa bằng cách điều chỉnh tái hấp thu HCO₃ ở ống lượn gần. Toan hô hấp kích thích tăng tái hấp thu HCO₃, kiềm hô hấp thì sẽ ức chế tái hấp thu (HCO₃ giảm). Tuy nhiên cơ chế bù của thận chậm hơn, thường bắt đầu sau 6 – 12 giờ và ổn định sau vài ngày.

Bảng 2. Ước lượng thay đổi của acid – base