Chương 2 TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ RỐI NHIỄU TÂM LÝ Ở TRẺ EM

SỐNG TRONG GIA ĐÌNH BẠO LỰC

1. Thực trạng RNTL ở trẻ em sống trong GĐBL

1. 
   Mức độ RNTL ở trẻ em sống trong GĐBL
   

2. 
   Sự biến đổi của các dấu hiệu lâm sàng
   

Quan sát biểu đồ 3.1 có thể rút ra một số nhận xét sau: (1) ĐTB của tám dấu hiệu lâm sàng có sự gia tăng liên tục từ nhóm trẻ em không bị RNTL đến nhóm trẻ em bị RNTL; (2) hành vi gây hấn, lo âu – trầm cảm là những dấu hiệu lâm sàng có ĐTB cao nhất ở cả ba nhóm trẻ em: bị RNT, trong trạng thái ranh giới và không bị RNTL; (3) vấn đề tư duy có ĐTB thấp nhất so với bảy dấu hiệu lâm sàng khác; (4) mức độ biến đổi của tám dấu hiệu lâm sàng là không đồng đều ở nhóm trẻ em bị RNTL cũng như nhóm trẻ em trong trạng thái ranh giới; (5) Sự chênh lệch về ĐTB phản ánh mức độ RNTL giữa ba nhóm trẻ em: không bị RNTL, ranh giới, bị RNTL là rất cao và rõ ràng. Đặc biệt, những em bị RNTL, ĐTB của tám dấu hiệu lâm sàng cao hơn rất nhiều lần so với những trẻ em thuộc hai nhóm còn lại;

3. 
   Mối quan hệ giữa các dấu hiệu lâm sàng
   

Hệ số tương quan có ý nghĩa thống kê biểu thị trên sơ đồ 3.1 cho thấy mối tương quan chặt chẽ giữa các dấu hiệu lâm sàng: thu mình, than phiền về cơ thể, lo âu – trầm cảm, vấn đề xã hội, rối loạn chú ý, tư duy, hành vi sai phạm, hành vi gây hấn. Tất cả các mối tương quan giữa các dấu hiệu lâm sàng này đều là mối tương quan thuận, nghĩa là khi một dấu hiệu lâm sàng nào đó gia tăng thì nó đều đóng góp cho mức độ gia tăng của các dấu hiệu lâm sàng khác nói chung và ngược lại. Điều đó chứng tỏ rằng RNTL ở trẻ em sống trong GĐBL là sự liên kết của nhiều dấu hiệu lâm sàng khác nhau tạo thành hội chứng RNTL. Đặc biệt đối với những trẻ em bị RNTL nặng, một dấu hiệu lâm sàng điển hình nào đó luôn tồn tại trong một mối liên hệ nhất định với các dấu hiệu lâm sàng khác. Ý nghĩa của việc phân tích mối quan hệ giữa các dấu hiệu lâm sàng này là khi can thiệp, tác động vào một số dấu hiệu lâm sàng nào đó ở trẻ em sẽ dẫn đến các dấu hiệu lâm sàng còn lại giảm xuống. Trong một thời điểm, sự tác động, can thiệp không nhất thiết phải tác động làm biến đổi tất cả các dấu hiệu lâm sàng, chỉ cần tác động làm biến đổi một số dấu hiệu lâm sàng nhất định.

Từ những kết quả nghiên cứu thu được bằng công cụ khảo sát YSR, có thể rút ra một số nhận xét khái quát về thực trạng RNTL ở trẻ em sống trong GĐBL:

(1) Trong số trẻ em sống trong GĐBL bị RNTL, trung bình mỗi em có từ bốn đến năm triệu chứng lâm sàng bệnh lý. Lo âu – trầm cảm, hành vi gây hấn là những triệu chứng lâm sàng có tỷ lệ trẻ em mắc phải nhiều nhất. Đây cũng là hai nhóm triệu chứng ảnh hưởng mạnh nhất đến RNTL ở trẻ em sống trong GĐBL. Sự biến đổi theo chiều hướng gia tăng của tám triệu chứng lâm sàng ở nhóm trẻ em bị RNTL là không đồng đều. Có những triệu chứng xảy ra với tần suất cao, có triệu chứng xảy ra với tần suất thấp. Do vậy, trong phòng ngừa và tác động tâm lý cần chú ý đến việc phân nhóm trẻ em dựa trên mức độ bị RNTL.

(2) Các triệu chứng lâm sàng ở nhóm trẻ em bị RNTL có sự liên kết với nhau khá chặt chẽ, sự gia tăng của triệu chứng này kéo theo sự gia tăng của các triệu chứng khác, dẫn đến hội chứng RNTL ở một số trẻ em sống trong GĐBL. Do vậy, khi can thiệp tâm lý, cần lựa chọn và xác định được mục tiêu chính của mỗi giai đoạn can thiệp đối với nhóm trẻ em bị RNTL.

(3) So sánh RNTL ở trẻ em sống trong GĐBL theo tiêu chí giới tính, độ tuổi và địa bàn sinh sống cho thấy, tỷ lệ và mức độ trẻ em sống trong GĐBL bị RNTL không có sự khác biệt giữa trẻ em sống ở Phú Thọ hay Hải Dương, giữa trẻ em 12, 13 hay 14, 15 tuổi. Tuy nhiên, có sự khác biệt về tỷ lệ trẻ em nam và trẻ em nữ sống trong GĐBL bị RNTL. Điều này chỉ ra rằng, nhóm trẻ em sống trong GĐBL thuộc diện khảo sát, địa bàn sinh sống, độ tuổi không phải là yếu tố làm gia tăng hoặc giảm nhẹ RNTL; chỉ có yếu tố giới tính tạo ra sự gia tăng hoặc giảm xuống tỷ lệ RNTL ở trẻ em nam và trẻ em nữ sống trong GĐBL.

(4) Trẻ em sống trong GĐBL bị RNTL và có nguy cơ bị RNTL cao hơn so với trẻ em sống trong gia đình không có bạo lực. Việc chứng kiến BLGĐ là một nhân tố dẫn đến trẻ em bị RNTL hoặc nguy cơ bị RNTL.

1. 
   Các hình thức biểu hiện RNTL ở trẻ em sống trong GĐBL