§¶o tuþ
(-) (-)
Insunlin Glucag«n
Gluc«z¬ Glic«gen Gluc«z¬
§êng huyÕt gi¶m xuèng §êng huyÕt t¨ng lªn
møc b×nh thêng møc b×nh thêng
(-): KÝch thÝch (+): K×m h·m
C©u 27: Tr×nh bµy c¸c chøc n¨ng cña tinh hoµn vµ buång trøng? Nguyªn nh©n dÉn tíi nh÷ng biÕn ®æi c¬ thÓ ë tuæi dËy th× ë nam vµ n÷ lµ g×? Trong nh÷ng biÕn ®æi ®ã biÕn ®æi nµo lµ quan träng cÇn lu ý?
a. Chøc n¨ng cña tinh hoµn vµ buång trøng:
* Tinh hoµn:
- S¶n sinh ra tinh trïng.
- TiÕt hoocmon sinh dôc nam Testosteron.
* Buång trøng:
- S¶n sinh trøng .
- TiÕt hoocmon sinh dôc n÷ ¥strogen.
b. Nguyªn nh©n dÉn tíi nh÷ng biÕn ®æi c¬ thÓ ë tuæi dËy th× ë nam vµ n÷ lµ:
- §èi víi nam: la hoocmon sinh dôc nam Testosteron.
- §èi víi n÷: lµ hoocmon sinh dôc n÷ ¥strogen.
c. Trong nh÷ng biÕn ®æi ®ã, biÕn ®æi quan träng ®¸ng lu ý lµ nh÷ng biÕn ®æi chøng tá ®· cã kh¶ n¨ng sinh s¶n nh xuÊt tinh lÇn ®Çu ë nam vµ hµnh kinh lÇn ®Çu ë n÷.
C©u 28: Tr×nh bµy c¬ chÕ ho¹t ®éng cña tuyÕn tuþ? Nªu râ mèi quan hÖ trong ho¹t ®éng ®iÒu hoµ cña tuyÕn yªn ®èi víi c¸c tuyÕn néi tiÕt?
a. C¬ chÕ ho¹t ®éng cña tuyÕn tuþ:
Sù phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c tÕ bµo vµ cña ®¶o tuþ trong tuyÕn tuþ khi lîng ®êng trong m¸u gi¶m hay t¨ng chÝnh lµ ®Ó gi÷ cho nång ®é ®êng trong m¸u ®îc æn ®Þnh .
Khi lîng ®êng trong m¸u gi¶m sau c¸c ho¹t ®éng m¹nh hoÆc ®ãi kÐo dµi , kh«ng chØ c¸c tÕ bµo cña ®¶o tuþ ho¹t ®éng tiÕt glucag«n mµ cßn cã sù phèi hîp ho¹t ®éng cña c¶ 2 tuyÕn trªn thËn. TuyÕn nµy tiÕt Cooctiz«n ®Ó gãp phÇn vµo sù chuyÓn ho¸ lipit vµ pr«tªin lµm t¨ng ®êng huyÕt.
b. Mèi quan hÖ trong ho¹t ®éng ®iÒu hoµ cña tuyÕn yªn ®èi víi c¸c tuyÕn néi tiÕt kh¸c.
- TuyÕn yªn tiÕt hoocmon ®iÒu khiÓn s ho¹t ®éng cña c¸c tuyÕn néi tiÕt:
VD: TuyÕn yªn tiÕt TSH kÝch thÝch tuyÕn gi¸p tiÕt Tiroxin.
TuyÕn yªn tiÕt ACTH kÝch thÝch vá tuyÕn trªn thËn tiÕt Cooctiz«n.
- Ho¹t ®éng cña tuyÕn yªn t¨ng cêng hay k×m h·m chÞu sù chi phèi cña c¸c hoocmon do c¸c tuyÕn néi tiÕt tiÕt ra ®ã lµ c¬ chÕ tù ®iÒu hoµ c¸c tuyÕn néi tiÕt nhê th«ng tin ngîc.
VD: Khi Tir«xin trong m¸u qu¸ nhiÒu l¹i cã t¸c dông lµm cho vïng díi ®åi tiÕt ra chÊt øc chÕ tuyÕn yªn hoÆc Tir«xin theo m¸u lªn thuú tríc tuyÕn yªn, øc chÕ tuyÕn yªn tiÕt TSH. Cuèi cïng, do kh«ng cã TSH, tuyÕn gi¸p ngõng tiÕt Tir«xin, lîng chÊt nµy trë vÒ møc b×nh thêng.
C©u 31: AIDS lµ g×? Nguyªn nh©n dÉn tíi AIDS lµ g×? KÓ tªn nh÷ng con ®êng l©y nhiÔm HIV/AIDS? Phßng tr¸nh l©y nhiÔm HIV b»ng c¸ch nµo? Cã nªn c¸ch li ngêi bÖnh ®Ó khái bÞ l©y nhiÔm kh«ng?
- ADIS lµ h«i chøng suy gi¶m miÔn dÞch m¾c ph¶i do bÞ l©y nhiÕm HIV, lµm c¬ thÓ mÊt kh¶ n¨ng chèng bÖnh vµ ch¾c ch¾n dÉn tíi tö vong.
- Nguyªn nh©n: lµ do mét lo¹i virut g©y suy gi¶m miÔn dÞch ë ngêi (HIV) ®îc truyÒn tõ ngêi bÖnh ®Õn c¸c ngêi kh¸c trong céng ®ång.
- C¸c con ®êng l©y nhÔm:
+ Qua quan hÖ t×nh dôc.
+ Qua truyÒn m¸u vµ tiªm chÝch ma tuý.
+ Qua nhau thai (mÑ m¾c truyÒn cho con qua nhau thai).
- C¸c biÖn ph¸p phßng tr¸nh :
+ CÇn chñ ®éng phßng tr¸nh bÞ l©y nhiÔm (kh«ng tiªm chÝch, kh«ng quan hÖ t×nh dôc mÊt an toµn, kh«ng sö dông chung ®å víi ngêi bÞ nhiÔm HIV,….)
+ Chó ý kh«ng lµm l©y nhiÔm HIV cho ngêi kh¸c (nÕu ®· bÞ nhiÔm HIV).
- Kh«ng nªn xa l¸nh ngêi nhiÔm HIV / ADIS lµ v×: trong c¸c sinh ho¹t b×nh thêng (kh«ng tiªm chÝch vµ truyÒn m¸u) th× ngêi bÖnh kh«ng truyÒn HIV sang ngêi lµnh (®Ó g©y bÖnh). MÆt kh¸c, còng cÇn ®éng viªn an ñi ngêi bÖnh sèng cã Ých qu·ng ®êi cßn l¹i. Tuy nhiªn, cÇn chó ý kh«ng sö dông chung ®å dïng cña ngêi nhiÔm HIV.
C©u 32: LËp b¶ng tæng kÕt vai trß cña c¸c tuyÕn néi tiÕt ®· häc theo mÉu b¶ng 56.2? Ph©n biÖt bÖnh Baz¬®« víi bÖnh bíu cæ?
* LËp b¶ng:
STT
|
TuyÕn néi tiÕt
|
Vai trß
|
1
|
TuyÕn yªn
|
Lµ tuyÕn quan träng nhÊt tiÕt c¸c hoocmon kÝch thÝch ho¹t ®éng cña nhiÒu tuyÕn néi tiÕt kh¸c. §ång thêi tiÕt c¸c hoocmon cã ¶nh hëng ®Õn sinh trëng, trao ®æi gluc«z¬, c¸c chÊt kho¸ng, níc vµ co th¾t c¬ tr¬n.
|
2
|
TuyÕn gi¸p
|
Cã vai trß quan träng trong chuyÓn hãa vËt chÊt vµ n¨ng lîng cña c¬ thÓ.
|
3
|
TuyÕn cËn gi¸p
|
Cïng víi tuyÕn gi¸p cã vai trß ®iÒu hoµ trao ®æi Ca vµ P trong m¸u.
|
* Ph©n biÖt bÖnh Baz¬®« víi bÖnh bíu cæ:
BÖnh bíu cæ do thiÕu Ièt
|
BÖnh Baz¬®«
|
Khi thiÕu Ièt, chÊt Tiroxin kh«ng ®îc tiÕt ra, tuyÕn yªn sÏ tiÕt nhiÒu hoocmon thóc ®Èy tuyÕn gi¸p ho¹t ®éng g©y ph× ®¹i tuyÕn lµm thµnh bíu cæ. TrÎ em bÞ bÖnh sÏ chËn lín, trÝ n·o kÐm ph¸t triÓn; ngêi lín ho¹t ®éng thÇn kinh gi¶m sót, trÝ nhí kÐm.
|
Do tuyÕn gi¸p ho¹t ®éng m¹nh tiÕt nhiÒu hoocmon lµm t¨ng trao ®æi chÊt, nhÞp tim t¨ng, ngêi bÖnh lu«n trong tr¹ng th¸i håi hép, c¨ng th¼ng, mÊt ngñ sót c©n nhanh.
Do tuyÕn ho¹t ®éng m¹nh nªn còng g©y bíu cæ, låi m¾t.
|
- -
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |