Mavzu: jamoa tarbiya obyekti va subyekt sifatida
Olloh — ul har narsaga qodir kuch, sidqidildan sig’insang, istagan murodu maqsadingga yetkazadi; tafakkur
tải về 99.62 Kb.
|
Mavzu Psixologiya fani predmeti va rivojlanish tarixi-muhaz.org
- Điều hướng trang này:
- Amir Temur jismoniy tarbiyaga
| Olloh — ul har narsaga qodir kuch, sidqidildan sig’insang, istagan murodu maqsadingga yetkazadi;
tafakkur — fikrlash va mushohada qobiliyati; qilich — ul yigitning yo’ldoshi, el-yurt osoyishtaliginining posboni, har qanday dushmanning mahv etish quroli, aning qudrati ila dinsizlarni dinga solmoq mumkin; imon — ul insonni barcha jonlilardan farqlantirib turuvchi xususiyatdir. Imonli odam xiyonat qilmaydi, qarindosh-urug’lari, elu-xalqning or-nomusini himoya qiladi, halollik va poklikni fazilat biladi; kitob (bitik) — barcha bunyodkorlik, yaratuvchanlik va aql idrokning, ilmu donishning asosidir, hayotni o’rgatuvchi murabbiydir». Demak, Amir Temur hayoti va faoliyatida o’zi qat’iy rioya etgan, haqiqiy yetuklik belgisi sanalgan din, imon, aql bilan ish yuritish va ilmga e’tiqodni boshqalarga ham tavsiya etgan hamda avlodlarni ham shu ruhda tarbiyalashga e’tibor bergan. Amir Temur zamonida musiqa, badiiy adabiyot, rassomlik san’ati rivoj topib, yoshlarga she’r yozish, rasm chizish, musiqa asboblarini chalish, kitobxonlik, lison ilmi, husnixat o’rgatilar edi. Bu san’at turlari o’sha davr tarbiyasi tarkibiga kiritilgan edi. Sohibqironning buyuk saltanatida ijod qilgan shoirlar, rassomlar, mashshoqlar va boshqalar buning yaqqol dalilidir. Bu davrda katta shahar hunarmandlari ham ashula, raqs, suxandonlik bilan shug’ullanganlari haqida SHarafiddin Ali YAzdiyning «Zafarnoma» asarida qayd etilgan. Amir Temur jismoniy tarbiyaga ham katta e’tibor bergan. SHarqda dilovarlik tarbiyasi, ya’ni yoshlarda mardlik, jasurlikni tarbiyalash asosiy masalalardan sanalgan. Yigitlar bolalikdan merganlik, chavandozlik, suvda suzish, ovchilik, qilichbozlik, shaxmat o’yini kabilarni mohir murabbiylardan o’rganib, bu borada mashq qilar edilar. Amir temurning o’zi kuchli lashkarboshi sifatida harbiy ilmning «Ming askar» uslubi asoschilaridan biri bo’lgan. Buyuk sohibqiron shunday ta’kidlaydi: «CHerik tuzib, navkar olmoqda uch qoidaga amal qildim: birinchidan, yigitning kuch-quvvatiga, ikkinchidan, uning qilichni o’ynata olishiga, uchinchidan, aql-zakovatiyu kamolotiga e’tibor qildim. SHu uch fazilat jamul-jam bo’lsa, navkarlik xizmatiga oldim. Negakim, kuch-quvvatli yigit har qanday qiyinchiliklarga, azobu uqubatlarga chidamli bo’ladi, qilich o’ynata oladigan kishi raqibini mag’lub eta oladi, oqil navkar har joyda aql-idrokini ishga solib, mushkulotni bartaraf etmog’i mumkin», — deb askarlarning faqat jismoniy emas, balki aqlan ham barkamol bo’lishiga e’tibor bergan. O’g’illari Amirzoda Muhammad Jahongir, Umarshayx, Mironshoh, SHohruhlar, nabiralari Amirzoda Muhammad Sulton, Amirzoda Pirmuhammadlar mohir jangchi bo’lib, katta-katta janglarda shaxsan ishtirok etganlar. Amir Temurning o’zi aqlni charxlash vositasi bo’lgan shaxmat o’yinida ham mohir bo’lgan. Zero, o’sha davr tarbiyasi — shatranj o’yinini har bir yosh o’rganishi zarur sanalgan. Hatto Amir Temurning suyukli o’g’li SHohruhga ism qo’yilishi ham shaxmat o’yini bilan bog’langanligi haqida rivoyat yuradi. 1 tải về 99.62 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|