Long thọ BỒ TÁt nàgàrjuna trung luận màdhyamaka-Śàstra Hán dịch: Tam tạng Pháp sư CƯu-ma-la-thậP
tải về 1.3 Mb.
|
- Điều hướng trang này:
- CHƯƠNG XII: QUÁN KHỔ
CHƯƠNG XI: QUÁN BỔN TẾHỏi: Trong kinh “Vô bổn tế” có nói: “Chúng sanh qua lại sanh tử, nhưng không thể tìm thấy bổn tế.” Trong ấy kinh nói có chúng sanh, có sanh tử, vì nhơn duyên gì mà nói lời ấy? Đáp:
136)Đức Đại Thánh dạy rằng: Bổn tế không thể có, Sanh tử không có đầu, Cũng lại chẳng có cuối. [1] Thánh nhân có ba hạng: 1) Ngoại đạo chứng ngũ thần thông. 2) A-la- hán, Bích-chi Phật. 3) Đại bồ tát được thần thông. Đức Phật đối trong ba hạng ấy là hơn hết, nên nói là Đại Thánh. Những lời Phật dạy không điều nào là không chân thật. Nói “Sanh tử không có khởi đầu” là vì sao? Tìm trước và sau của sanh tử không thể được, thế nên không có đầu. Ông nói trước và sau không có, thì lẽ ra có khoảng giữa. Cũng không đúng. Tại sao? 137)Nếu không có đầu cuối, Làm gì có trung gian. Thế nên ở trong đây, Không vừa trước vừa sau.[1] [2] Nhơn giữa và sau nên có đầu, nhơn đầu và giữa nên có sau. Nếu không đầu, không sau; làm thế nào có giữa? Trong sanh tử, không có đầu, giữa và sau. Thế nên nói trước sau cùng lúc là không thể được. 138)Giả sử trước có sanh, Rồi sau có lão tử. Không lão tử có sanh, Không sanh có lão tử.[2] [3] 139)Nếu trước có lão tử, Rồi sau mới có sanh. Thế là không có nhân; Không sanh, có lão tử. [4] Chúng sanh sanh tử; nếu trước sanh ra, dần dần già yếu, rồi sau mới chết. Như thế sự sanh mà không có sự già chết. Theo lẽ sanh phải có già chết, già chết phải có sanh; không già chết mà có sanh là không đúng. Lại nữa, nhân sanh mà có già chết. Nếu già chết có trước, sanh có sau; thì già chết không có nhơn, vì sanh ở sau già chết. Lại, không sanh làm thế nào có già chết? Nếu nói, sanh, già và chết không thể trước sau, nhưng đồng thời tựu thành, thì cũng có lỗi, vì sao? 140)Sanh đối với già chết, Không thể cùng một lúc. Vì khi sanh là chết, Thì cả hai không nhân. [5] Nếu sanh, già và chết đồng thời thì không đúng. Tại sao? Vì khi sanh tức là có chết. Theo lẽ khi sanh là hiện hữu, lúc chết là không còn. Nếu khi sanh có chết, điều ấy không đúng. Nếu đồng thời sanh thì không hỗ tương quan hệ. Như cặp sừng con trâu cùng lúc xuất hiện, cho nên không hỗ tương quan hệ. Thế nên: 142)Giả sử trước sau chung, Ấy đều là không đúng. Tại sao mà hí luận, Nói có sanh, già, chết. [6]
Vì suy nghĩ cả ba trường hợp sanh, lão, tử đều có lỗi; cho nên không sanh, rốt ráo không. Nhưng nay vì sao đắm chấp hí luận, nói quyết định có sanh, lão, tử ? Lại nữa: 142)Những gì thuộc nhơn quả, Pháp năng tướng, sở tướng, Thọ, thọ giả vân vân, Kể tất cả các pháp. [7] 143)Chẳng những chỉ sanh tử, Bổn tế không thể được. Như thế tất cả pháp, Thảy đều không bổn tế. [8] Tất cả pháp là nhân quả, năng tướng sở tướng, thọ và thọ giả v.v… đều không bổn tế, chứ không phải chỉ nói sanh tử không có bổn tế. Bởi vì khai thị tóm tắt, nên chỉ nói sanh tử không bổn tế. -------------------------------------------------------------------------------- [1] Bản tế là chỉ tánh nguyên thỉ, chân như thật thể bản tánh bất diệt. Các pháp nhân duyên sanh, chúng sanh xưa nay sanh tử, sanh tử triền miên, khoảng đầu không cuối…. Cho nên không thể nói rằng trước do có cái bản tế. Thỉ (đầu) không có, chung (cuối) Không có, thì trung gian cũng không. Không thể nói rằng, giữa cái thỉ và cái chung gọi đó là trung. [2] Chấp sanh có trước rồi sau có lão tử, hay lão tử có trước rồi sau có sanh, hoặc sanh lão tử đồng thời có đều là vọng chấp. Vì sanh tử không có thể tánh, lấy bản tế làm thể, mà bổn tế, vô thỉ, vô chung, do đó, không thể nói, cái này có trước cái kia có sau… Do vì bất giác vọng động mà có sanh tử vọng tưởng… ---o0o--- CHƯƠNG XII: QUÁN KHỔCó thuyết nói rằng: 144)Tự tác và tha tác, Cộng tác, vô nhân tác. Nói các khổ như thế, Khổ quả không phải vậy.[1] [1] Có người nói, khổ do mình tự tạo, hoặc nói người khác tạo, hoặc nói vừa tự tạo, vừa do người khác tạo, hay nói không do nguyên nhân nào. Xét như là quả,như thế không đúng. Khổ quả không phải vậy, là vì chúng sanh do các duyên đưa đến sự khổ, rồi nhân khổ muốn tìm về tịch diệt. Nhưng không biết nhân duyên đích thật của khổ não, do đó có bốn thứ sai lầm thế nên nói, “Khổ quả không phải vậy.” Vì sao? 145)Khổ nếu là tự tác, Thì chẳng từ duyên sanh. Do vì có ấm này, Mà có ấm kia sanh. [2] Khổ, nếu tự tác thì không từ các duyên sanh. Tự, là từ nói tự tánh phát sanh; điều này không đúng. Vì sao? Nhơn năm ấm trước mà có năm ấm sau. Thế nên, khổ không thể tự nó tạo ra nó. Hỏi: Nếu nói năm ấm này tạo ra năm ấm kia thì nó do cái khác tạo? Đáp: Điều ấy không đúng, Vì sao? 146)Nếu nói năm ấm này, Khác với năm ấm kia. Như thế thì nên nòi, Từ cái khác tạo khổ. [3] Nếu năm ấm này dị biệt năm ấm kia, và năm ấm kia dị biệt năm ấm này, thế mới có thể khổ từ cái khác tạo. Như chỉ sợi và vải khác nhau thì sẽ lìa chỉ mà có vải. Nếu lìa chỉ, không có vải, thì vải không khác với chỉ. Cũng thế, năm ấm kia khác với năm ấm này, thế thì có thể lìa năm ấm này có năm ấm kia. Nếu lìa năm ấm này mà không có năm ấm kia; thế thì, năm ấm này không khác năm ấm kia. Thế nên không thể nói khổ từ cái khác tạo. Hỏi: Tự tác nghĩa là mỗi con người tự tạo cái khổ cho mình và tự mình thọ khổ. Đáp: 147)Nếu người tự tạo khổ; Lìa khổ đâu có người, Mà nói do người kia, Có thể tự tạo khổ. [4] Nếu nói con người tự tạo khổ, thì lìa cái khổ của năm ấm ra, đâu có con người riêng biệt để có thể tự tạo khổ? Phải nói rằng, chính con người đó, còn không thể nói. Thế nên, khổ không phải con người tự tạo. Nếu nói con người không tự tạo khổ, nhưng người khác tạo khổ rồi mang đến cho người này, cũng không đúng. Vì sao? 148)Nếu khổ người khác tạo, Rồi mang cho người này. Nhưng nếu lìa cái khổ, Đâu có người này thọ. [5] Nếu người khác tạo khổ rồi mang đến cho người này; thì lìa năm ấm, không có con người thọ này. Lại nữa: 149)Nếu khổ người kia tạo, Mang đến cho người này. Lìa khổ nào có người, Mà trao cho người này? [6] Nếu bảo người kia tạo khổ rồi trao cho người nà thì lìa sự khổ của năm ấm ra đâu có con người kia tạo khổ mang đến cho con người này. Nếu có, thì phải nêu rõ tướng trạng của nó. Lại nữa: 150)Khổ tự tạo không thành, Làm sao kia tạo khổ. Nếu người kia tạo khổ, Tức cũng gọi tự tạo. [7] Bằng mọi nhân duyên để xét, thì con người kia tự tạo khổ bất thành, mà nói rằng do người khác tạo khổ, cũng không đúng. Tại sao? Vì đây và kia đối đãi nhau. Nếu người kia tạo khổ thì đối với người kia, đó cũng gọi tự tạo khổ. Tự tạo các khổ, trước đã phá. Vì chủ trương tự tạo khổ của ông không thành, cho nên người khác tạo cũng không thành. Lại nữa: 151)Khổ không gọi tự tạo; Pháp không tự tạo pháp. Cái khác không tự thế, Sao có kia tạo khổ. [8] Tự tạo khổ, không đúng. Vì sao? Như con dao không thể tự cắt nó. Cũng thế, pháp không thể tự tạo ra pháp. Thế nên, không thể tự tạo. Người khác tạo cũng không đúng. Vì sao? Ngoài khổ, không có tự tánh của người kia. Nếu lìa khổ có tự tánh của người kia, thì mới có thể nói con người kia tạo khổ. Nhưng con người kia cũng chính là khổ, làm sao khổ tự tạo khổ? Hỏi: Nếu tự tạo; tha tạo đều không đúng. vậy có thể có chung cùng nhau tạo? Đáp: 152)Khổ kia, đây nếu thành, Mới có chung tạo khổ. Đây, kia còn không tạo, Huống là vô nhơn tạo. [9] Tự tạo, tha tạo còn có lỗi huống là vô nhân tạo. Nhân tạo có nhiều lỗi, như đã phá trong chương "Tác và Tác giả". Lại nữa: 153)Không những nói cái khổ, Bốn trường hợp bất thành. Mọi vạn vật ngoại giới, Bốn trường hợp cũng không. [10] Trong Phật Pháp tuy nói năm thọ ấm là khổ, vì có ngoại đạo nói, khổ thọ là khổ, thế nên nói chẳng những nói đối với khổ, bốn trường hợp đều không thành; mà vạn vật bên ngoài như đất, nước, núi, cây v.v.. tất cả pháp đều không thành.
-------------------------------------------------------------------------------- [1] Quán các pháp khổ do từ đâu có, nó do tự mình làm nên khổ, hay sử người khác, hoặc do bên ngoài tạo khổ. Khổ không thể tự nó tạo ra khổ, vì như thế thành vô nhân, không nhân khổ thành quả khổ, cũng bất thành. Nếu cho rằng vì có thân ngũ ấm này nên có khổ. Như vậy thân ngũ ấm tạo ra khổ, hay do tạo khổ mà có thân ngũ ấm. Thân ngũ ấm này và thân ngũ ấm khác, trước sau như thế nào? Là đồng hay khác? Đây cũng giống như các chương trước, bài bác đồng, dị, tự tác, tha tác v.v… ---o0o--- Каталог: downloads -> dai-tang-kinh -> luan-bac-tong luan-bac-tong -> Tìm Hiểu Trung Luận Nhận Thức và Không Tánh Hồng Dương Nguyễn Văn Hai Nguyệt San Phật Học Xuất Bản Phật lịch 2545 luan-bac-tong -> ĐẠi cưƠng triết học trung quán tác Giả: Jaidev Singh dai-tang-kinh -> Thi Ke Kinh Phap Cu Tinh Minh Dich dai-tang-kinh -> Abhidhammattha Saṅgaha a manual of Abhidhamma dai-tang-kinh -> PHẬt nói kinh luân vưƠng thất bảo hán Dịch: Ðời Tống Tây Thiên Triều Phụng Ðại phu Thí Hồng Lô Khanh dai-tang-kinh -> THẾ thân bồ TÁt câu xá luận tụng lưỢc thích I luan-bac-tong -> VIỆn cao đẲng phật học hảI ĐỨc hồng Dương Nguyễn Văn Hai luận giảI TRUNG luậN tải về 1.3 Mb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|