Lâm Ngữ Đường



tải về 1.38 Mb.
trang20/21
Chuyển đổi dữ liệu24.07.2016
Kích1.38 Mb.
#4040
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21

Chú thích:


327 [1] Tác giả nói về Ki Tô giáo vì tác giả viết cho người Âu Mĩ đọc mà cũng vì tác giả sanh trong một gia đình Ki Tô giáo.
328 [2] Một thể văn ngắn để ghi một việc, một điều gì.
329 [3] Tiếng Pháp là Paien, mới đầu trò những dân tộc thời cổ theo đa thần giáo, không thờ một vị thần duy nhất, tức Thượng Đế. Rồi sau đó, người Ki Tô giáo gọi tất cả những người ngoại đạo là Paien. Người Trung Hoa dịch Paien là dị giáo đồ; Đào Duy Anh dịch là người tà giáo, người vô tín ngưỡng. Dịch là dị giáo đồ có phần hơn cả, nhưng ta nên nhớ chữ “dị” đó là đối với Ki Tô giáo mà nói.
330 [4] Phản ngịch vì trước tác giả theo Ki Tô giáo rồi sau bỏ.
331 [5] Chúng tôi lược bỏ hai trang vì không có lợi mấy đối với phần đông độc giả ở nước ta.
332 [6] Tác giả muốn nói về con người.
333 [7] Một tôn giáo mới thành lập ở Mĩ vào khoảng 1830.
334 [8] Một tôn giáo mới thành lập năm 1879 ở Mĩ, lấy Thánh Kinh làm căn bản.
335 [9] Bạch Cư Dị viết câu đó để khắc trên mộ bi của ông. Tiếc rằng trong bản tiếng Hán không chép nguyên văn, chỉ dịch ý theo bản tiếng Anh thôi.
336 [10] Thời xưa, tất nhiên.
337 [11] Nghĩa là: cứ theo phép luận lí thì nhất định phải như thế này, thế nọ; và hễ cái gì hợp với khoa luận lí thì nhất định là đúng.
338 [12] Cảnh ngữ: Bản chữ Hán ghi là 警語 . Theo Thiều Chửu thì chữ cảnh 警 có nghĩa là: Răn bảo, lấy lời nói ghê gớm khiến cho người phải chú ý nghe gọi là “cảnh”.
339 [13] Triết gia Bergson cũng bảo: “Không có một cái tội nào, một hành vi ghê tởm nào mà môn luận lí không biện hộ cho được”.
340 [14] Các học giả ngày nay cho rằng Lão Tử sinh sau Khổng Tử. Nếu thuyết đó đúng thì Khổng Tử mới là người đầu tiên bảo rằng Trời không nói gì cả (Thiên hà ngôn tai?)
341 [15] Triết gia Mỹ (1842 -1910), nổi tiếng về tâm lý học, trọng chủ nghĩa thực dụng.
342 [16] Theo Lâm. Có ng ười hiểu là: kẻ muốn làm theo Đạo mà lại xa cách với người...
343 [17] Trung Hoa trước thế chiến vừa rồi.


Lâm Ngữ Đường

Một Quan Điểm Về Sống Đẹp

Dịch giả: Nguyễn Hiến Lê

DANH NHÂN và DANH TÁC TRUNG HOA

dẫn trong cuốn này


(Danh tác in chữ nghiêng)

A
Án Tử 晏子


Ảnh mai am ức ngữ 影梅庵憶語
Ẩm soạn bộ 飮饌部
Âu Dương Tu 歐陽修
 
B
Bạch Cư Dị 白居易
Bạch Ngọc Thiềm 白玉蟾
Bán bán ca 半半歌
Bát đại sơn nhân 八大山人
Bồ Tùng Linh 蒲松齡
 
C
Càn Long 乾隆
Cát Hồng 葛 洪
Cầu nhiêm khách 虬髯各
Công an phái 公安派
Cung Định Am 龔定庵
 
CH
Chiến quốc sách 戰國策
Chu Đỗ 朱杜
Chu Văn Vương 周文王
Chung Vinh 鍾蠑
Chử tuyền 煑泉
 
D
Dong am 慵菴
Dương Chu 楊朱
Dương Quí Phi 楊貴妃
 
Đ
Đại học 大學
Đào Tiềm 陶潛 Uyên Minh 淵明
Đạo đức kinh 道德經
Điền Nghệ Hằng 344 [1] 田藝恆
Đồ Long 屠隆
Đồ Xích Thủy 屠赤水
Đỗ Phủ 杜甫
Đỗ Quang Đình 杜光庭
Đường Minh Hoàng 唐明皇
 
GI
Giả Phù Tây 賈鳧西
 
H
Hà Thiệu Cơ 何紹基
Hàn Phi Tử 韩非子
Hàn Sơn hòa thượng 寒山和尚
Hán cung thu oán khúc 漢 宮秋怨曲
Hoài Nam Tử 淮南子
Hoàng Cửu Nhân 黄九姻
Hoàng Sơn Cốc 黄山谷
Hồng lâu mộng 紅樓夢
Huệ Tử 惠子
Huyền Trang 玄奘
 
K
Kim Bình Mai 金瓶梅
Kim Thánh Thán 金聖歎
 
KH
Khảo bàn dư sự 考槃 餘事
Khổng Tử 孔子
Khuất Nguyên 屈原
 
L
Lan đình tập tự 蘭亭集序
Lão Tử 老子
Lâm Bô 林逋 Quân Phục 君復
Liệt Tử 列子
Liêu trai 聊齋
Liễu Như thị 柳如是
Liễu Tôn Nguyên 345 [2] 柳宗元
Luận ngữ 論語
Lữ thị Xuân thu 呂氏春秋
Ly Tao 離騷
Lý Bạch 李白
Lý Lạp Ông 李笠翁
Lý Mật Am 346 [3] 李寓菴
Lý Trác Ngô 李卓吾
 
M
Mạnh Thường Quân 孟尝君
Mặc Tịch Cương 冒辟疆
Mặc Tử 墨子
Mạnh Tử 孟子
Mễ Phí 米芾 Mễ Điên 米顛
Minh Liêu tử du 冥廖子游
Mộc Bì Tử 木皮子
 
NH
Nhan Hồi 顔囘
Nhan Nguyên 顔元
Nhàn tình ngẫu ký 347 [4] 閒情偶記
 
NG
Nghê Vân Lâm 倪雲林
Nguyễn Tịch 阮藉
 
PH
Phù sinh lục ký 浮生六記
 
Q
Quản phu nhân 管夫人
Qui khứ lai từ 歸去來辭
 
S
Sở Bá Vương 楚霸王
Sơn viên tiểu mai thi 山園小梅詩
Sử ký 史記
 
T
Tạ Đạo Uẩn 謝道蕴
Tạ Linh Vận 謝靈運
Tào Triêm 曹霑 Tuyết Cần 雪芹
Tăng Quốc Phiên 曾國藩
Tần Thủy Hoàng 秦始皇
Tây du ký 西遊記
Tây sương ký 西廂記
Tế Điên 濟顛
Tô Đông Pha 蘇東坡
Tô Tần 蘇秦
Tôn Tư Mạc 孫思邈
Tư Mã Thiên 司馬遷
Từ Văn Trường 徐文長
Tử Tư 348 [5] 子思
Tưởng Thản 蔣坦
 
TH
Thạch Đà 石濤
Thẩm Tam Bạch 沈三白
Thi Nại Am 施耐庵
Thi phẩm 詩品
Thu đăng tỏa ức 秋燈瑣憶
Thu Phù 秋芙
Thủy Hử 水滸
Thư Bạch Hương 舒白香
 
TR
Trà lục 茶錄
Trà sớ 茶疏
Trang Chu 莊周 Trang Tử 莊子
Triêu Vân 朝雲
Triệu Mạnh Phủ 趙孟頫
Trịnh Bản Kiều 鄭闆橋
Trung dung 中庸
Trương Đại 張岱
Trương Mộng Long 張夢龍
Trương Trào 张潮
U mộng ảnh 幽夢影
 
V
Vân 雲
Viên Hoằng Đạo 349 [6] 袁宏道 Trung Lang 中良
Viên Mai 袁枚 Tử Tài 子才
Viên Tôn Đạo 袁宗道
Viên Trung Đạo 袁中道
Vũ lâm linh khúc 雨霖玲曲
Vương Hi Chi 王羲之
Vương Hoằng 王弘
Vương Trung 王中
 
X
Xuân dạ yến đào lý viên tự 春夜宴桃李園序
Xuân Thân Quân 春申君




350 [1] Khi kiểm tra tên tác giả của tác phẩm “Chử tuyền” lilypham tìm thấy tên khác là Điền Nghệ Hành 田藝蘅 . Do vậy cứ chép ra để bạn đọc tham khảo. (Lilypham).
 
351 [2] Hoặc là Liễu Tông Nguyên. (Lilypham).
352 [3] Chắc là sách in sai vì trong Sinh hoạt đích nghệ thuật (bản chữ chữ Hán) chép là 李寓庵 . (Lilypham).
 
353 [4] Chắc là sách in sai. Bản chữ chữ Hán chép là 閑情偶寄 . (Lilypham).
 
354 [5] Có tài liệu ghi là 子胥 . (Lilypham).
355 [6] Từ điển Thiều Chửu phiên âm là: Viên Hoành Đạo. (Lilypham).
 


Lâm Ngữ Đường

Một Quan Điểm Về Sống Đẹp

Dịch giả: Nguyễn Hiến Lê

PHỤ LỤC 1

(MỘT BÀI TẠP BÚT CỦA LÂM NGỮ ĐƯỜNG)


CÁI MẶT VÀ NỀN PHÁP TRỊ

(…) Theo chỗ chúng tôi quan sát, nếu nước Trung Hoa muốn có nền pháp trị thật sự bình đẳng thì không gì bằng ai nấy vứt cho mất quách cái mặt đi. Một khi cái mặt đã mất, nền pháp trị tự nhiên sẽ thực hiện, nước Trung Hoa tự nhiên sẽ mạnh giàu. Thí dụ như ngồi xe hơi chẳng hạn: theo phép tòa Đô chính, người thường chỉ được chạy ba mươi lăm dặm một giờ thì ngài Bộ trưởng phải cho chạy năm, sáu mươi dặm một giờ mới “có mặt”. Muôn một có đè chết người, cảnh sát có chạy lại thì Ngài Bộ móc ví đưa ra một tấm danh thiếp rồi ngài ung dung bỏ đi, cái mặt ngài lúc đó phình ra to tướng. Nhỡ ra gặp thày phú lít, không biết nếp tẻ, cứ giữ Ngài lại, không cho Ngài đi thì Ngài há miệng ra ngài chửi: “Không biết thằng bố mày à?”, rồi Ngài bảo tài xế mở máy, một thày phú-lít thật hạt lẩm cẩm cứ bắt giam anh chàng tài xế của Ngài thì Ngài hầm hầm bỏ đi, gọi máy nói cho me xừ Cẩm và chỉ nửa giờ sau là chú tài xế được tha về, là thày phú lít lập tức bị bãi chức, là me xừ Cẩm thân chinh đến Bộ xin lỗi: lúc đó cái mặt ngài Bộ thật phình to không sao tưởng tượng nổi.


 
Có điều lắm lúc tôi thấy đi chung xe, chung tàu, chung máy bay với những con người “có mặt”, là điều khá nguy hiểm, không bằng đi chung xe, chung tàu, chung máy bay với những con người “không có mặt” lại hóa lợi hơn. Tỉ dụ năm ngoái, có một ông quyền có cái mặt to quá, không chịu nghe lời người mãi biện căn dặn, cứ nhất định hưởng cho bằng được cái vinh diệu hút thuốc lá giữa một căn lầu chất đầy diêm sinh. Người mãi biện sợ ông quyền hỏi mình “có biết thằng bố mày không” nên chịu nước lép, đành phải nể nang cái mặt ông quyền. Kết quả? Kết quả về sau con tàu Trường Giang bốc cháy. Ông quyền cố nhiên giữ vẹn được cái “mặt”, nhưng lại không giữ vẹn được cái thây nó bị cháy tiêu. Lại như năm nọ, ngài thị trưởng Thượng Hải đi máy bay, cái mặt Ngài cũng to quá, Ngài cứ bắt máy bay chất hành lý quá trọng tải ấn định. Viên phi công ngại cái mặt Ngài Thị Trưởng, nên cũng nể nang nó. Vì thế, lúc cất cánh, máy bay mới tròng trành. Ngài Thị Trưởng lại muốn cho những người đi tiễn được chiêm ngưỡng cái mặt to tướng của Ngài, nên Ngài bắt máy bay phải lượn quanh mấy vòng trước khi tiến kinh. Chẳng may máy bay bổ ngang, bổ ngửa, chúi đầu, chúi mũi, húc phải cột tàu mà ngã lăn đùng. Kết quả là Ngài Thị Trưởng giữ vẹn được cái mặt nhưng lại cụt mất cái đùi. Tôi nghĩ phàm bà con nào cho rằng cái “mặt” đủ để đảm bảo cho máy bay dù hành lý có chất quá trọng tải cũng không sao, bà con ấy đều nên cụt chơi một đùi và thừa nhận rằng đó là một hân hạnh được ông Trời nể nang cái mặt mình.
 
(…) Phương pháp lên mặt của người mình rất nhiều. Trên tàu, xe, cấm không cho khạc đờm thì cứ khạc đờm; bãi cỏ cấm không được giẫm lên thì cứ giẫm lên, hạm đội của hải quân thì cứ dùng mà chở thuốc phiện; ông Trưởng ty cấm thuốc phiện thì lại cứ đích thân xin mua thuốc phiện. Tất cả những cái đó đều có một vinh diệu tương xứng. Khốn nỗi những cái đó dù sao cũng chả ích lợi gì cho nhân quần xã hội, nhân quần xã hội có thể cóc cần những cái đó. Tụi dân đen nước ta vốn dĩ chẳng có mặt miếc gì hết, cho nên họ van xin các ông cả bà lớn hãy vứt quách cái mặt đi cho rồi để nền pháp trị được sớm thực hiện, để quốc gia mau đi tới cảnh thái bình.
 
Trích trong Ngãđích thoại
GIẢN CHI dịch
--------------
Trong tập Thả giới đình (tạp văn), Lỗ Tấn cũng có nói về cái mặt. Xin trích ra đây để quý vị độc giả cùng xem. (chú thích của Giản Chi).
 
“… Mà cái nghĩa “bẽ mặt” thì lại tùy người mà không giống nhau: Anh phu xe ngồi bên đường cởi trần bắt rận không sao, chứ ông rể nhà giàu mà ngồi bên đường cởi trần bắt rận thì “bẽ mặt”. Anh phu xe không phải không có “mặt” có điều lúc đó anh không cho là “bẽ”, kịp bị vợ đá cho một cái quay lơ ra khóc, bấy giờ mới thấy là “bẽ mặt” (…). Cái cơ hội “bẽ mặt”, hầu như trong giới “thượng lưu” tương đối có nhiều hơn; nhưng cũng không hẳn như vậy đâu: chẳng hạn anh phu xe ăn cắp một túi tiền bị người ta tóm được thì “bẽ mặt” mà người “thượng lưu” vét một mẻ ngọc vàng châu báu, lại hình như không thấy tí gì là “bẽ mặt”, họ lại có cái “xuất dương quan sát” làm phương thuốc hay để đổi cái “mặt” nữa kia.
 
Trích trong bài Nói về cái mặt.
 
 


Lâm Ngữ Đường

Một Quan Điểm Về Sống Đẹp

Dịch giả: Nguyễn Hiến Lê

PHỤ LỤC 2


Trong bài Tựa, cụ Nguyễn Hiến Lê viết:


 
“Bản tiếng Hoa đầy đủ, chép hết những cổ văn, cổ thi Trung Hoa mà Lâm Ngữ Đường dẫn trong tác phẩm và nhiều khi lại chép thêm bản dịch những bài đó của Lâm nữa. Bản tiếng Pháp có cắt bớt nhiều đoạn và bỏ hẳn vài tiết. (…) Mới đầu chúng tôi đã có ý chép thêm vào cuối sách những văn thơ chữ Hán để một số độc giả có thể thưởng thức nguyên văn của cổ nhân; nhưng sau tính lại nếu chép hết rồi phiên âm nữa thì sách này sẽ dày thêm ít nhất là trăm rưỡi trang, giá sách sẽ khó mà phổ thông được”.
 
Tuy không phải lo “giá sách khó phổ thông”, nhưng trong Phụ lục 2 này, tôi chỉ tạm chép vài bài thơ mà nguyên tác chữ Hán chưa thấy đăng trên các trang web tiếng Việt. Nói là tạm chép là vì hai câu trong bài Phóng thuyền của Đỗ Phủ mà Lâm Ngữ Đường trích dẫn không giống với hai câu tương ứng với bài Phóng thuyền mà tôi tìm thấy trên mạng, cho nên các bài còn lại tôi cũng không chắc là có thật giống với các bài mà Lâm Ngữ Đường đã dùng hay không.
Goldfish
 
 
*
* *
 
 
1. Bài Dong Am của Bạch Ngọc Thiềm
 
Bài thơ này Bạch Ngọc Thiềm treo ở thư trai và là bài thơ được Lâm Ngữ Đường khen là “rất mực ca tụng sự thanh nhàn”.
 
慵庵
 
丹經慵讀,道不在書;
藏教慵覽,道之皮膚。
至道之要,貴乎清虛,
何謂清虛?終日如愚。
有詩慵吟,句外腸枯;
有琴慵彈,弦外韻孤;
有酒慵飲,醉外江湖;
有棋慵弈,意外干戈;
慵觀溪山,內有畫圖;
慵對風月,內有蓬壺;
慵陪世事,內有田廬;
慵問寒暑,內有神都。
松枯石爛,我常如如。
謂之慵庵,不亦可乎?
 
(Nguồn: http://www.millionbook.net/js/z/zhongxiaoyi/lysc/027.htm)
 
Dong Am
 
Đan kinh dong độc, đạo bất tại thư.
Tạng giáo dong lãm, đạo chi bì phu.
Chí đạo chi yếu, quí hồ thanh hư.
Hà vị thanh hư? Chung nhật như ngu.
Hữu thi dong ngâm, cú ngoại trường khô.
Hữu cầm dong đạn, huyền ngoại vận cô.
Hữu tửu dong ẩm, tuý ngoại giang hồ.
Hữu kì dong dịch, ý ngoại can qua.
Dong quan khê sơn, nội hữu hoạ đồ.
Dong đối phong nguyệt, nội hữu bồng hồ;
Dong bồi thế sự, nội hữu điền lư.
Dong vấn hàn thử, nội hữu thần đô.
Tùng khô thạch lạn, ngã thường như như.
Vị chi Dong Am, bất diệc khả hồ?
 
Am biếng nhác
 
Đan kinh 356 [1] biếng đọc vì Đạo không phải ở trong sách.
Tạng kinh 357 [2] biếng coi vì chỉ là cái bì phu của Đạo.
Cái tốt của Đạo là trong sự thanh hư.
Thanh hư là gì? Là suốt ngày như ngu.
Có thơ mà biếng ngâm vì ngâm xong thì ruột héo 358 [3] ,
Có đàn mà biếng gảy, vì gảy xong là hết nhạc.
Có rượu mà biếng uống vì ngoài cái say còn có sông hồ 359 [4] .
Có cờ mà biếng chơi vì ngoài nước cờ còn có can qua 360 [5] .
Biếng coi núi khe vì trong lòng có hoạ đồ rồi 361 [6] .
Biếng ngắm gió trăng vì trong lòng có Bồng Lai rồi.
Biếng lo việc đời vì trong lòng có vườn ruộng nhà cửa rồi .
Biếng hỏi nóng lạnh vì trong lòng có cảnh tiên ấm áp rồi 362 [7] .
Dù tùng héo núi tan, ta cũng vậy thôi 363 [8] ,
Cho nên gọi là “Am biếng nhác”, chẳng cũng đúng ư?
 
(Nguyễn Hiến Lê dịch)
 
The Hall of Idleness
 
I’m too lazy to read the Taoist classics, for Tao doesn t reside in the books;
Too lazy to look over the sutras, for they go no deeper in Tao than its looks.
The essence of Tao consists in a void, clear, and cool.
But what is this void except being the whole day like a fool?
Too lazy am I to read poetry, for when I stop, the poetry will be gone;
Too lazy to play on the ch in, for music dies on the string where it s born;
Too lazy to drink wine, for beyond the drunkard s dream there are rivers and lakes;
Too lazy to pky chess, for besides the pawns there are other stakes;
Too lazy to look at the hills and streams, for there is a painting within my heart s portals;
Too lazy to face the wind and the moon, for within me is the Isle of the Immortals;
Too lazy to attend to worldly affairs, for inside me are my hut and my possessions;
Too lazy to watch the changing of the seasons, for within me are heavenly processions.
Pine trees may decay and rocks may rot; but I shall always remain what I am.
Is it not fitting that I call this the Hall of Idleness?
 
(Lâm Ngữ Đường dịch)
 
2 . Bài thơ của Chu Đỗ
 
Theo Lâm Ngữ Đường thì “mớ tọc bạc cũng có vẻ đẹp của nó”, đừng cố tranh đấu làm gì với “quang âm thấm thoát” như Chu Đỗ trong bài dưới đây:
 
白发新添数百茎,
几番拔尽白还生;
不如不拔由他白,
那得功夫与白争.
 
(Nguồn: http://vip.book.sina.com.cn/book/chapter_40185_24672.html)
 
Bạch phát tân thiêm sổ bách hành,
Kỉ phiên bạt tận bạch hoàn sinh;
Bất tri bất bạt do tha bạch,
Ná đắt công phu dữ bạch tranh.
 
Tóc trắng lại thêm vài trăm cọng,
Mấy lần nhổ hết, nó lại mọc.
Chẳng bằng đừng nhổ, cho nó trắng,
Tranh đấu làm chi cho thêm mệt.
 
(Nguyễn Hiến Lê dịch)
 
I ve gained white hairs, some hundreds, on my head,
As often as they re plucked, still more grow in their stead.
Why not stop plucking, then, and let the white alone?
Who has the time to fight against the silvery thread?
 
(Lâm Ngữ Đường dịch)
 
3. Bài từ khúc của Quản phu nhân
 
Bài này cũng không có nhan đề. Lâm Ngữ Đường cho rằng Quản phu nhân, vợ của hoạ sư 364 [9] danh tiếng Triệu Mạnh Phủ đời Nguyên, đã dùng thí dụ nước và đất sét để tả tình vợ chồng, do vậy mà trong bản dịch ra tiếng Anh, ta thấy Lâm dùng các từ wet, water. Tuy trong nguyên tác và cả trong bản Việt dịch của cụ Nguyễn Hiến Lê, ta không thấy từ nào có nghĩa là nước hay ẩm ướt, nhưng chỉ có đất khô, có đất mà không có nước, thôi thì làm sao mà nặn thành tượng được?
 
你侬我侬,
忒煞情多,
情多处热如火。
把一块泥,
捻一个你,
塑一个我。
将咱两个,
一齐打破,
再捻一个你,
再塑一个我。
我泥中有你,
你泥中有我;
与你生同一个衾,
死同一个椁。
 
(Nguồn: http://vip.book.sina.com.cn/book/chapter_40185_24673.html)
 
Nhĩ nùng ngã nùng,
Thắc sát tình đa,
Tình đa xứ nhiệt như hoả.
Bả nhất khối nê,
Niệm nhất cá nhĩ,
Tố nhất cá ngã.
Tương gia lưỡng cá,
Nhất tề đả phá,
Tái niệm nhất cá nhĩ,
Tái tố nhất cá ngã.
Ngã nê trung hữu nhĩ,
Nhĩ nê trung hữu ngã;
Dữ nhĩ sinh đồng nhất cá khâm,
Tử đồng nhất cá quách.
 
Anh của em, em của anh,
Giữa chúng ta tình cực đậm đà,
Cho nên nhiều khi nồng như lửa.
Lấy một nắm đất sét,
Nặn thành hình anh,
Đắp thanh hình em.
Rồi đạp phá cả hai hình chúng ta, nhào chung lại,
Lại nặn thành hình anh,
Lại đắp thành hình em.
Trong chất đất của em có anh,
Trong chất đất của anh có em,
Anh với em, sống thì đắp chung mền,
Mà chết thì liệm chung quách.
 
(Nguyễn Hiến Lê dịch)
 
Twixt you and me
There s too much emotion.
That s the reason why
There s such a commotion!
Take a lump of clay,
Wet it, pat it,
And make an image of me,
And an image of you.
Then smash them, crash them,
And add a little water.
Break them and re-make them,
Into an image of you,
And an image of me.
Then in my clay, there s a litde of you.
And in your clay, there s a litde of me.
And nothing ever shall us sever;
Living, we ll sleep in the same quilt,
And dead, we ll be buried together.
 
(Lâm Ngữ Đường dịch)
 
*
* *
 
4. Bài Phóng thuyền của Đỗ Phủ
 
Một trong những phút vui của Kim Thánh Thán là: “Ngồi trong chiếc thuyền nhỏ, gặp gió tốt, khổ nỗi không có buồm để giương cho nó hả. Bỗng thấy một chiếc thuyền lớn tiến vùn vụt như gió. Thử liệng cái móc qua, hi vọng níu được. Không ngờ mà móc trúng, rồi lấy dây đỏi cột vào đuôi thuyền lớn, và ngâm hai câu của Đỗ Phủ: “Màu xanh làm ta nhớ tiếc núi, màu đỏ bảo ta rằng có cam quít” (Thanh tích phong loan, hồng tri quất dữu) rồi vui vẻ phá lên cười. Chẳng cũng khoái ư?”.
 
Hai câu thơ đó, Lâm Ngữ Đường dịch như sau: “The green makes me feel tender toward the peaks, and the red tells me there are oranges”. Các bản chữ Hán tôi tìm thấy trên mạng, kể bản trong Sinh hoạt đích nghệ thuật đăng trên website Sina, đều chép là: Thanh tích phong loan khứ, hoàng tri quất dữu lai” (câu 5 và câu 6).
 
放船
送客蒼溪縣
山寒雨不開
直愁騎馬滑
故作放舟逥
青惜峰巒過
黃知橘柚來
江流大自在
坐穩興悠哉
 
(Nguồn: http://blog.sina.com.cn/u/1393639071)
 
Phóng thuyền
 
Tống khách Thương Khê huyện,
Sơn hàn vũ bất khai.
Trực sầu kị mã hoạt,
Cố tác phóng thuyền hồi.
Thanh tích phong loan quá,
Hoàng tri quất dữu lai.
Giang lưu đại tự tại,
Tọa ổn hứng du tai.

Thuyền đi nhanh vút
 
Tiễn đưa khách, huyện Thương Khê
Núi non tuy lạnh, chẳng hề có mưa
Ngựa đi dễ trượt, phải ngừa
Nên dùng thuyền nhỏ, để đưa khách về
Xanh, qua vùng núi, tiếc ghê,
Vàng, là vùng quất, sắp về tới nơi
Đi trên sông, thật thảnh thơi
Biết bao hứng thú, ngồi nơi lòng thuyền
 
(Anh Nguyên dịch. Nguồn: Vnthuquan)
 
Thả thuyền
 
Đưa khách đến huyện Thương Khê
Núi non lạnh lẽo bốn bề mưa đâu
Đường trơn, cưỡi ngựa đang rầu
Thả con thuyền ngỏ ngõ hầu về thôi
Xanh xanh, bên núi dần trôi
Màu vàng, biết quýt đến hồi trĩu cây
Sông trôi, tự tại thế này
Trên thuyền, cảm hứng đong đầy tứ thơ
 
(Một người bạn của Lilypham dịch)

 

Chú thích:




365 [1] Tức kinh Đạo giáo.
366 [2] Tức kinh Phật.
367 [3] Nghĩa là hết thơ,
368 [4] Nghĩa là ngoài cảnh mộng lúc say có có cảnh thiên nhiên.
369 [5] Nghĩa là ngoài sự đấu trí trong cuộc cờ còn có sự chiến đấu trong đời.
370 [6] Ý nói: trong lòng cảnh đẹp như tranh (hoạ đồ) rồi, không cần coi cảnh thiên nhiên nữa.
371 [7] Nguyên văn: Thần đô là cảnh tiên. Lâm dịch là: trong lòng có đám rước trên trời (Within me there are heavenly processions).
372 [8] Nghĩa là: dửng dưng, không quan tâm tới.
373 [9] Bản tiếng Hán chép là: 画师 (hoạ sư). Có người bảo Triệu Mạnh Phủ là Thư pháp gia. (Goldfish).

Lời cuối: Cám ơn bạn đã theo dõi hết cuốn truyện.


Nguồn: http://vnthuquan.net
Phát hành: Nguyễn Kim Vỹ.
Đánh máy: Luvasi, Lilypham, Goldfish, Sửa lỗi chính tả: Goldfish
Nguồn: Nhà xuất bản: Văn hoá Thông tin, Năm xuất bản: 2007
http://www.thuvien-ebook.com
Được bạn: Ct.Ly đưa lên
vào ngày: 12 tháng 3 năm 2010

1
 
Chú thích:
[1] Một số nhà khoa học ngày nay không tin chắc như vậy nữa mà ngờ rằng loài người và loài khỉ như có họ hàng xa với nhau thôi. Vấn đề chưa giải quyết dứt khoát: chung qui chỉ toàn là giả thuyết.

2
 [2] Thước Trung Hoa, khoảng bốn tấc Tây.

3
 [3] Nhân vật chính trong kịch Hamlet.

4
 [4] Cà hai truyện này đều trong sách Trang tử, thiên Chí Lạc. (Goldfish).

5
 [5] Sách Trang tử, thiên Tề Vật luận. (Goldfish).

6


7


8


9


10


11


12


13


14


15


16


17


18


19


20


21


22


23


24


25


26


27


28
 [6] Tức như lễ đăng quang ở phương Đông.

29


30


31


32


33


34


35


36


37


38


39


40


41
 [7] Tức nước Mĩ.

42
 [8] Sách in là “món bánh” tôi tạm sửa lại thành “món bánh rán”. Nguyên văn tiếng Anh là: “doughnuts”. (Goldfish).

43
 [9] Tức nước Đức.

44
 [10] Có lẽ trừ nước Pháp – Coi 12 hàng dưới đây.

45
 [11] Coi thêm ở mươi hàng sau.

46
 [12] Vua Ai Cập và Syrie ở thế kỉ 12 (1137-1193) đánh đuổi giáo đồ Ki Tô giáo ra khỏi Jérusalem, Alexandre… Ông rất can đảm và có đức độ.

47
 [13] Vua xứ Ethiopie hiện nay đã bị nhóm cách mạng lật đổ.

48
 [14] Sách viết hồi trước thế chiến, lúc đó chưa có Liên Hiệp Quốc.

49
 [15] Văn sĩ Anh (1880-1932) có tài viết tiểu sử danh nhân, tác giả cuốn Nữ hoàng Victoria.

50
 [16] Dân Ả Rập theo Hồi giáo ở Mauritanie và nhiều xứ khác như Sénégal. Ngày trước, thời Trung Cổ, người Á Châu gọi chung dân Ả Rập là người Maure.

51
 

Каталог: file
file -> Sạt-đe rằng: Nầy là lời phán của Đấng có bảy vì thần Đức Chúa Trời và bảy ngôi sao
file -> TÀi liệu hưỚng dẫn sử DỤng dịch vụ HỘi nghị truyền hình trực tuyếN
file -> HƯỚng dẫn càI ĐẶt và SỬ DỤng phần mềm tạo bài giảng e-learning
file -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập Tự do Hạnh phúc
file -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập Tự do Hạnh phúc
file -> TIÊu chuẩn quốc gia tcvn 7790-5 : 2008 iso 2859-5 : 2005
file -> Qcvn 81: 2014/bgtvt
file -> UỶ ban nhân dân cộng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam
file -> VIỆn chăn nuôi trịnh hồng sơn khả NĂng sản xuất và giá trị giống của dòng lợN ĐỰc vcn03 luậN Án tiến sĩ NÔng nghiệp hà NỘI 2014

tải về 1.38 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   21




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương